Wespe Sd.Kfz.124

10,5cm leFH 18/2 Fahrgestell auf Geschützwagen PzKpfw II

Leichte Feldhaubitze 18/2 auf Fahrgestell PzKpfw II (Sf)

Wespe w Musee Blindes w Samur, Francja.

W początkach 1942 roku lekki czołg Panzer II, pozostający w służbie od 1936 roku został wycofany z oddziałów frontowych i przeniesiony do zadań drugoliniowych. Krok ten stworzył okazję do wykorzystania podwozia i części PzKpfw II do konwersji, takich jak Marder II i Wespe. Wespe został opracowany przez zakłady Alkett w połowie 1942 roku, a jego praktyczna konstrukcja została wybrana z szeregu innych, bazujących na podwoziach Panzer III i Panzer IV. Wespe (Osa) był lekką samobieżną haubicą, wyposażoną w polową haubicę 105mm. Opierał się konstrukcyjnie zarówno na zmodyfikowanym jak i niezmodyfikowanym podwoziu i częściach PzKpfw II Ausf F. Wespe otrzymał oficjalne oznaczenie Sd.Kfz.124, lecz znany był także jako 10,5cm leFH 18/2 Fahrgestell auf Geschützwagen PzKpfw II lub Leichte Feldhaubitze 18/2 auf Fahrgestell PzKpfw II (Sf). Wersja wczesna bazowała na niezmienionym podwoziu czołgowym, silnik przesunięto ku przodowi (był umieszczony teraz bardziej centralnie), wzmocniono też podwozie w celu amortyzacji naprężeń wywołanych prowadzeniem ognia. Późniejsza wersja opierała się na przebudowanym podwoziu PzKpfw II Ausf F, posiadała lekko wydłużony kadłub (o 220mm), silnik i chłodnicę również przesunięto ku przodowi, wzmocniono także podwozie. Dłuższy kadłub spowodował zwiększenie przestrzeni pomiędzy ostatnim kołem jezdnym a kołem napinającym. Zmodyfikowane podwozie znane było pod nazwą Geschützwagen II. Wespe posiadał też dwa warianty układu przedziału kierowania, konstrukcję którego zmieniono w trakcie produkcji. Obydwie wersje Wespe posiadały takie same zawieszenie, składające się z pięciu kół jezdnych i trzech rolek napinających. Szerokość gąsienic wynosiła 300mm, obydwie składały się ze 108 ogniw. Pojazd był napędzany 6-cylindrowym silnikiem Maybach HL 62 TR, o mocy 140KM, ze skrzynią biegów ZFA SSG 46 Aphon (6 biegów + 1 wsteczny). Dwa zbiorniki mogły pomieścić 170 litrów paliwa, co umożliwiało Wespe maksymalny zasięg 220km. Masa pojazdu wynosiła 11 ton, mógł on rozwijać prędkość do 40km/h. Główne uzbrojenie Wespe stanowiła lekka haubica polowa 105mm, która była podstawowym wyposażeniem wszystkich pułków artylerii podczas wojny. Działo to wprowadzono do służby w czasie I Wojny Światowej, a jego zmodyfikowana wersja pozostawała w produkcji do końca II Wojny Światowej. Wespe był wyposażony w najpopularniejszą wersję, wprowadzoną w 1935 roku - 105mm leFH 18, produkowaną przez Rheinmetall-Borsig. Montowano ją w centralnej części otwartej od góry, opancerzonej nadbudówki, ponad silnikiem i za osłoną działa. Wysoka nadbudówka zbudowana była z 10-milimetrowych płyt, stanowiąc jedynie ograniczoną ochronę dla załogi. Wewnątrz niej przewożono 32 sztuki amunicji. W przedziale bojowym umieszczono aparaturę radiową - FuG Spr f - USW. Z powodu ograniczonej przestrzeni w nadbudówce nie pozostawało wiele miejsca na obsługę działa. Maksymalne wychylenie działa wynosiło 17° w lewo i w prawo, oraz od -5° do +42° w płaszczyźnie pionowej. Haubica 105mm leFH 18 była przystosowana do różnego typu pocisków, a jej efektywny zasięg wynosił 8400m (maksymalny - ponad 10000m) przy użyciu celownika Rblf 36. Wewnątrz przedziału bojowego znajdował się do obrony miejscowej karabin maszynowy 7,92mm MG 34 oraz pistolet maszynowy 9mm MP 38 lub MP 40. W skład pięcioosobowej załogi Wespe wchodził kierowca, dowódca i trzech operatorów działa, którzy wyszkoleni byli także jako kierowcy i radiooperatorzy. Kierowca znajdował się w przedziale kierowania, po lewej stronie działa, odgrodzonym od reszty załogi i posiadającym oddzielne wyjście. Natomiast dowódca i trzech działowych zajmowali miejsca w przedziale bojowym.

Wespe - wersja wcześniejsza.

Główną ideą powstania konstrukcji Wespe było dostarczenie wszelkim ruchomym formacjom odpowiedniego wsparcia artyleryjskiego. Miały one służyć za linią frontu i nie nawiązywać bezpośredniego kontaktu z pojazdami nieprzyjaciela, jednak były wyposażone w amunicję zdolną przebijać pancerz w przypadku kontaktu bojowego. Wespe służyły w ramach baterii i otrzymywały rozkazy drogą radiową lub poprzez telefony polowe, co miało ograniczać ryzyko napotkania bezpośredniego ognia nieprzyjaciela. Aby umożliwić bateriom Wespe w warunkach polowych zaopatrzenie w amunicję, produkowano nieuzbrojone ciągniki amunicyjne oznaczone jako Munitions Sf auf Fgst PzKpfw II. Były to pojazdy oparte na Wespe, lecz bez głównego uzbrojenia, w miejsce którego montowano dodatkową płytę pancerną. Przewoziły one 90 sztuk amunicji i obsługiwane były przez 3-osobową załogę, a w razie konieczności istniała możliwość zamontowania na nich haubicy. Wyprodukowano jedynie 159 egzemplarzy tych pojazdów.

Wespe był produkowany przez zakłady FAMO (Fahrzeug-und-Motorenbau GmbH) w Breslau (dzisiejszy Wrocław) i Vereinigte Maschinenwerke / Famo Warschau (wcześniej PZInż) w Warszawie. Pierwotnie zamówiono 1000 sztuk, lecz pod koniec 1943 roku zredukowano zamówienie do 835 sztuk, wliczając w to ciągniki amunicyjne. Od lutego 1943 do lipca/sierpnia 1944 roku wybudowano ogółem 676 egzemplarzy Wespe i 159 egzemplarzy ciągnika amunicyjnego Munitionsschlepper Wespe (o numerach podwozia 31001 - 32190).

Wespe - późniejsza wersja.

Pojazdy Wespe od wiosny 1943 roku przydzielano do baterii artylerii w dywizjach pancernych, każda bateria posiadała sześć Wespe i dwa ciągniki amunicyjne Wespe. Pierwszą wielką operacją w jakiej brały udział te samobieżne haubice była bitwa pod Kurskiem w lipcu 1943 roku. Udowodniły tam swą wysoką efektywność, by następnie brać udział w służbie frontowej na wszystkich arenach do końca wojny. Jeszcze około 307 pozostawało w służbie w marcu 1945 roku. Haubice Wespe służyły na wszystkich frontach od 1943 roku do 1945 roku w następujących jednostkach Wehrmachtu i Waffen SS: Dywizje Pancerne - 1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 11., 12., 13., 14., 16., 17., 19., 20., 23., 24., 25., 26., 116., „Feldherrnhalle”, „Tatra”, „Grossdeutschland”, 1.SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler”, 2.SS „”Das Reich”, 3.SS „Totenkopf”, 5.SS „Wiking”, 9.SS „Hohenstaufen”, 10.SS „Fruendsberg” i 12.SS „Hitlerjugend”; inne jednostki - 7.Freiwilligen Gebirgs Division „Prinz Eugen”, Fallschirmjaeger-Panzer Division „Herman Goering”, Dywizja Grenadierów Pancernych „Brandenburg”, Fuehrer Grenadier Division i Brygada Pancerna „West”. 1.Dywizja Pancerna SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” była pierwszą jednostką Waffen SS, która otrzymała pojazdy Wespe. Dzisiaj egzemplarze Wespe można oglądać w Musee Blindes w Saumur (Francja), w Memorial Museum w Bayeux (Francja), w BWB Wehrtechnische Studiensammiung w Koblencji (Niemcy) i w NIIBT Kubinka w Rosji.

Prototyp Wespe z maksymalnie wychylonym działem.

Dane techniczne samobieżnej haubicy Wespe

Masa	11000kg
Załoga	5
Silnik	Maybach HL 62 TRM / 6-cylindrowy / 140KM
Prędkość	Na drodze: 40km/h W terenie: 20km/h
Zasięg	Na drodze: 140 - 220 km W terenie: 95 km
Zbiornik paliwa	170 litrów
Długość	4,81m
Szerokość	2,28m
Wysokość	2,30m
Uzbrojenie	105mm leFH 18/2 L/26 (wersja wcześniejsza) & 7,92mm MG34 105mm leFH 18/2 L/28 (wersja późniejsza) & 7,92mm MG34
Amunicja	105mm - 32-42 sztuki
Pancerz (mm/kąt)	Góra kadłuba przód: 20/30 Dół kadłuba przód: 30/15 Nadbudówka przód: 10/24 Góra kadłuba boki: 15/0 Dół kadłuba boki: 15/0 Nadbudówka boki: 10/17 Góra kadłuba tył: 8/0 Dół kadłuba tył: 15/10 Nadbudówka tył: 10/16 Góra kadłuba góra, dno: 10/90 Dół kadłuba góra, dno: 5/90

Konwersje samobieżnej haubicy Wespe

Munitionsschlepper Wespe - ciągnik amunicyjny

Wespe - celownik optyczny haubicy.

38

---