Hummel

Sd.Kfz.165

15cm Schwere Panzerhaubitze auf Geschützwagen III/IV (Sf)

Hummel (późna wersja) w Musee des Blindes w Saumur, Francja.

(zdjęcie udostępnił Eric Peytavin)

W oparciu o doświadczenia wyniesione z pierwszych etapów walk na Froncie Wschodnim w drugiej połowie 1941 roku poczyniono plany skonstruowania artyleryjskich pojazdów wsparcia, w tym samobieżnej haubicy, opartej na podwoziu czołgu Panzer III. Jej główną rolą miało być zapewnienie mobilnego ogniowego wsparcia dla innych jednostek na polu bitwy. W początkach 1942 roku skonstruowano jeden prototyp na podwoziu Panzer III, uzbrojony w haubicę 105mm leFH 17 z hamulcem wylotowym. Konstrukcja ta została jednak odrzucona na korzyść wozu z podwoziem Panzer IV, którego prototyp z haubicą 105mm leFH 17 został również wybudowany. W drugiej połowie lipca 1942 roku podjęto decyzję o zamianie haubicy na większą - 150mm sFH 18 L/30 i wykorzystaniu specjalnego podwozia konstrukcji Alkett - Geschützwagen III/IV. Podwozie to składało się z elementów podwozia PzKpfw III (głównie wersji Ausf J - silnik, pompa paliwowa, układ kierowniczy i sterowania) i PzKpfw IV (głównie Ausf F - zawieszenie). Pierwotnie planowano, że Hummel (Trzmiel) będzie jeszcze jednym rozwiązaniem tymczasowym do czasu opracowania specjalnej platformy/podwozia dla dział. W celu zapewnienia przestrzeni dla przedziału bojowego, podwozie lekko przedłużono, silnik przesunięto ku przodowi w bardziej centralne położenie, w porównaniu z wcześniejszym. To samo podwozie Geschützwagen III/IV użyto w konstrukcji samobieżnego działa przeciwpancernego 88mm Nashorn. Pierwsze Hummele wybudowano w drugiej połowie 1942 roku w zakładach Alkett i Deutsche Eisenwerke. Produkcja trwała do 1944 roku i w jej trakcie wybudowano ogółem 666 (724) sztuk tych pojazdów oraz 150 sztuk wozów Munitionstrager Hummel (w Deutsche Eisenwerke, w okresie 1943 - 1944). 27 lutego 1944 roku Hitler rozkazał zrezygnować z nazwy Hummel jako niestosownej dla wozu bojowego.

Munitionstrager Hummel.

Dużą niedogodnością w pojazdach Hummel była niewielka ilość przewożonej amunicji (18 sztuk), dlatego też w 1943 roku wybudowano około 157 sztuk wozów amunicyjnych Munitionstrager Hummel. Przedział bojowy wyposażono w specjalne stojaki na działo, a otwór na działo przysłonięto 10-milimetrową płytą pancerną. Wozy amunicyjne mogły być w razie potrzeby w warunkach bojowych wyposażone w haubicę. W początkach 1944 roku w celu zwiększenia przestrzeni dla kierowcy i radiooperatora w Hummelach przekonstruowano przednią część nadbudówki i przedziału kierowania. Poza tym zmodyfikowano system wydechowy. Reszta załogi umieszczona była w otwartej od góry, wysokiej nadbudówce (osłoniętej z czterech stron płytami pancernymi, przymocowanymi do kadłuba), będąc wystawiona na niesprzyjające warunki pogodowe. Osłonę mogło stanowić płócienne przykrycie. Niektóre wozy nad przedziałem bojowym posiadały szkielet ramowy, pokryty siatką drucianą. Ponieważ pojazdy Hummel nie były wyposażone w karabin maszynowy w kadłubie, jeden karabin MG 34 lub MG 42 przewożono wewnątrz do obrony miejscowej. 4 listopada 1944 roku zaproponowano by uzbroić Hummele w wyrzutnie 380mm Wurfgerate, jednakże nie zostało to zrealizowane - skupiono się na produkcji pojazdów Sturmtiger.

Pierwsze 8 egzemplarzy Hummeli rozpoczęło służbę w marcu, a następne 46 w kwietniu 1943 roku. Swój debiut bojowy wozy te miały podczas operacji „Zitadelle” latem 1943 roku, kiedy to w służbie było 100 egzemplarzy. Hummele przydzielano do Samobieżnych Baterii Ciężkiej Artylerii w jednostkach Panzerartillerie Abteilung, zarówno w dywizjach pancernych Wehrmachtu jak i SS. Każda bateria posiadała 6 takich pojazdów i jeden Munitionstrager Hummel. Pojazdy Hummel pozostawały w służbie w ramach jednostek Panzerartillerie do końca wojny. Okazały się bardzo użyteczną bronią, jednakże ich liczba nigdy nie pokrywała zapotrzebowania frontowego. Niewielka liczba zdobycznych Hummeli została użyta przez Armię Czerwoną w trakcie walk na Węgrzech w 1945 roku. Nie zostało to potwierdzone, lecz prawdopodobnie kilka sztuk trafiło po wojnie do Syrii.

Hummel z 73.Pułku Zmotoryzowanego Artylerii 1.Dywizji Pancernej,

Front Wschodni, 1944 rok.

Dzisiaj można oglądać pojazdy Hummel w Panzermuseum Munster (wczesny model) i Auto und Technik Museum (późny model) w Niemczech, Musee des Blindes w Saumur (późny model) we Francji, Tank Museum w Bovigton w Anglii i w muzeum w Aberdeen w USA.

Dane techniczne pojazdów Hummel

Masa	24380 kg
Załoga	6
Silnik	Maybach HL 120 TRM / 12-cylindrowy / 265KM
Prędkość	Na drodze: 42km/h W terenie: 20km/h
Zasięg	Na drodze: 215km W terenie: 130km
Zbiornik paliwa	470 litrów
Długość	7,17m (z działem)
Szerokość	2,97m
Wysokość	2,81m
Uzbrojenie	150mm sFH 18/1 L/30 1 x MG 34 lub MG 42 (przewożony wewnątrz)
Amunicja	150mm - 18 sztuk 7,92mm - 600 sztuk
Pancerz (mm/kąt)	Kadłub przód: 30/20 Nadbudówka przód: 10/37 Kadłub boki: 20/0 Nadbudówka boki: 10/16 Kadłub tył: 20/10 Nadbudówka tył: 10/10 Kadłub góra, dno: 15/90 Osłona działa: 10/37

Hummel w drodze na front.

Konwersje pojazdu Hummel

Munitionstrager Hummel

1

134

---