Panzerkampfwagen VIII Maus

Porsche Typ 205 / Tiger II(P)

Maus z zaimprowizowaną wieżą podczas testów w Boblingen.

Pracę nad konstrukcją superciężkiego czołgu sięgają roku 1941, kiedy to Krupp rozpoczął szczegółowe studia nad radzieckim sprzętem tego typu. W początkach 1942 roku Krupp przygotował projekty pojazdów Tiger-Maus (VK 7001) i PzKpfw VII Löwe (VK 7201), jednak 5/6 marca 1942 roku nakazano rozpocząć prace nad jeszcze cięższym czołgiem. Löwe mimo, że nie doczekał się nawet etapu prototypu utorował drogę swym następcom. 21/22 marca 1942 roku firma Porsche otrzymała kontrakt na nowy 100-tonowy czołg - VK 10001 / Porsche Typ 205. 14/15 kwietnia tego samego roku w specyfikacjach dla tego wozu określono, że powinien przewozić przynajmniej 100 sztuk amunicji. VK 10001 na osobiste polecenie Adolfa Hilera z maja 1942 roku miał zostać opracowany przez profesora Ferdinanda Porsche i dr.Mullera (Krupp). Hitler zażądał 120-tonowego „niezniszczalnego” superciężkiego czołgu, uzbrojonego w efektywne działo L/60 lub L/72.

Produkcję kadłubów, wież i uzbrojenia powierzono zakładom Kruppa, zaś za montaż odpowiedzialny miał być Alkett. Początkowe założenia mówiły, że uzbrojenie miało się składać z działa 150mm L/40 i karabinu maszynowego 20mm MG 151/20, rozważano także możliwość użycia armaty 128mm L/50. Zakładano również, że prototyp powinien być w pełni gotowy do wiosny 1943 roku. 23 czerwca 1942 roku firma Porsche przedstawiła wariant ulepszonego VK 10001, uzbrojonego w montowane w wieży działa 150mm L/37 i 105mm L/70. Obiecała też, że pierwszy prototyp będzie gotowy w maju 1943 roku. W grudniu 1942 roku brano pod uwagę uzbrojenie nowego pojazdu w kilka typów armat, jak np. działo 150mm, okrętowe działo 127mm, 128mm Flak i najdłuższy wariant działa 128mm. W tym samym miesiącu ustalono, że pierwszy pojazd zostanie ukończony latem 1943 roku a miesięczna produkcja wyniesie 5 sztuk. Pierwsze oficjalne nazwy VK 10001 i Porsche Typ 205, używane w kwietniu 1942 roku zastąpiono w grudniu nazwą Maeuschen, by ostatecznie w lutym 1943 roku nadać mu oznaczenie Maus (Mysz). W styczniu 1943 roku Hitler zdecydował, że Maeuschen ma być wyposażony w wieżę z zamontowanymi działami 128mm i 75mm, natomiast wieże z działami 150mm KwK 44 L/38 lub 170mm KwK 44 mają być opracowane dla przyszłych celów. Nie poczyniono założeń co do ilości przewożonej amunicji.

Z planów wyłonił się 188-tonowy kolos. 1 maja 1943 roku drewnianą makietę zaprezentowano Adolfowi Hitlerowi, który zgodził się na produkcję i nakazał wybudowanie serii 150 wozów. 4 listopada 1943 roku prace nad Mausem zawieszono, tylko jeden wóz miał być wybudowany w celach testowych. W październiku 1943 roku pierwotne zamówienie na 150 egzemplarzy zostało anulowane. 24 grudnia 1943 roku w zakładach Alkett został ukończony pierwszy, pozbawiony wieży prototyp, po czym skierowano go na intensywne próby. W ich trakcie Maus poruszał się z dużą trudnością z powodu ogromnego ciężaru i stosunku mocy do masy. Pojazd ten - V1 (Maus I) był napędzany zmodyfikowanym silnikiem Daimler-Benz MB 509 (był on rozwinięciem silnika lotniczego DB 603), który jednak nie zapewniał planowanej prędkości 20km/h i umożliwiał w warunkach idealnych osiągnięcie jedynie 13km/h. Kolejny problem stwarzał system zawieszenia, zmodyfikowany w celu sprostania masie wozu. Nie było również mostów będących w stanie wytrzymać tak duży ciężar. Aby częściowo rozwiązać ten problem Maus został wyposażony w urządzenie umożliwiające poruszanie się po dnie na głębokości do 8m. W grudniu 1943 roku w celach testowych zamontowano w V1 improwizowaną konstrukcję (Belastungsgewicht), o masie odpowiadającej rzeczywistej wieży. Pojazd pokryto też kamuflażem i oznaczeniami w postaci czerwonej gwiazdy oraz sierpa i młota, co miało wskazywać na rzekomo zdobyczną radziecką jednostkę.

W marcu 1944 roku wyprodukowano drugi prototyp - V2 (Maus II), różniący się od V1 licznymi szczegółami. Początkowo pozbawiony był napędu, który zainstalowano w połowie 1944 roku. 9 kwietnia 1944 roku Krupp wybudował wieżę, którą następnie w czerwcu wysłano, a następnie umieszczono na V2 i poddano testom. Wieża ta była wyposażona w działo 128mm KwK 44 L/55 i sprzężone z nim działo 75mm KwK 44 L/36,5 oraz karabin maszynowy 7,92mm MG 34, zapewniając Mausowi ogromną siłę ognia. Główne działo Mausa było w stanie przebić przedni, boczny i tylny pancerz (nachylony pod kątem 30°) Shermana, Cromwella, Churchilla, T-34/85 i JS-2 z odległości 3500 metrów. Wieża posiadała instalację dla dalmierza Zeissa, jednak nie w pełni ukończoną i część brakujących części uzupełniono później. Maus I z improwizowaną wieżą miał być wyposażony w drugą wieżę Kruppa, nigdy jej jednak nie dostarczono. 25 lipca 1944 roku Krupp poinformował, że dwa kadłuby będą wkrótce gotowe a dwa następne nieco później. Dwa dni później, 27 lipca nakazano firmie zezłomowanie wszystkich czterech. 19 sierpnia 1944 roku Krupp poinformował firmę Porsche o poleceniu zaprzestania dalszych prac nad Mausem. We wrześniu rozpoczęto testy drugiego prototypu. Zastosowano w nim dieslowski silnik Daimler-Benz MB 517, który różnił nieco od silnika użytego wcześniej. Do kierowania pojazdem wykorzystano zaawansowany elektryczny system mechanizmu skrętu. Podwozie konstrukcji Skody składało się z podwójnych kołowych zespołów jezdnych, wspomaganych dwunastoma rolkami podtrzymującymi. Szerokość gąsienic wynosiła 1100mm. Przy zamkniętych włazach miano dostarczać załodze powietrze specjalnym systemem wbudowanych wentylatorów. Do transportu Mausa wybudowano w zakładach Graz-Simmering-Pauker Works w Wiedniu 14-osiowy kolejowy wagon transportowy (Verladewagon). Od połowy stycznia do początku października 1944 roku prowadzono testy Mausa na poligonie pancernym w Kummersdorf (w pobliżu Berlina) a następnie na poligonie Porsche w Boblingen. Testy te przeciągały się z powodu awarii silnika i opóźnień produkcji, spowodowanych bombardowaniem niemieckich fabryk. W ich trakcie ustalono, że w przypadku jakiejkolwiek awarii każdy Maus powinien być holowany przez dwa inne pojazdy Maus. Donoszono również, że Niemcy prowadzili prace nad konstrukcją Flakzwilling 8,8cm auf Maus - Mausem posiadającym zmodyfikowaną wieżę z dwoma działami przeciwlotniczymi 88mm Flak 43, który miał być używany jako ciężki Flakpanzer.

Panzerkampfwagen VIII Maus pokryty kamuflażem.

Niektóre źródła powołując się na firmę Porsche podają, że Hitler zamierzał wykorzystać Mausy w ramach atlantyckiej linii obrony nadbrzeżnej na Froncie Zachodnim, gdzie ich ograniczony zasięg i mobilność nie stanowiłyby zbytniej przeszkody. Uważa się, że prototyp V2 został wysadzony przez obsługę na poligonie w Kummersdorf, choć według innych źródeł pojazdu tego użyto bojowo podczas obrony zabudowań poligonowych. Po zakończeniu wojny prawie ukończoną wieżę do V1 wraz z trzecim kadłubem odnaleziono na terenie zakładów Kruppa w Essen.

Generalnie Maus był interesującym projektem, jednak o ograniczonej wartości bojowej z racji fatalnej mobilności i dużej masy, co czyniło z niego raczej ruchomą fortyfikację niż superczołg. Jeden w pełni zmontowany egzemplarz (wieża z V2 zainstalowana na kadłubie V1) testowano w Kubince w latach 1951/52. Można go dzisiaj oglądać w muzeum w Kubince w Rosji.

Dane techniczne superciężkich czołgów Maus

Masa	188000kg
Załoga	6
Silnik	Daimler-Benz MB 509 / 12-cylindrowy / 1080KM (V1) Daimler-Benz MB 517 Diesel / 12-cylindrowy / 1200KM (V2)
Zbiornik paliwa	2650 - 2700 litrów + 1500 litrów w zbiorniku rezerwowym
Prędkość	13 - 20km/h
Zasięg	Na drodze: 160 - 190km W terenie: 62km
Długość	10,09m
Szerokość	3,67m
Wysokość	3,63m
Uzbrojenie	128mm KwK 44 L/55 & 75mm KwK 44 L/36,5 1 x 7,92mm MG 34
Amunicja	128mm - 55-68 sztuk 75mm - 200 sztuk
Pancerz (mm/kąt)	Wieża górna powierzchnia: 60/90 Jarzmo działa: 250/półokrągłe Wieża przód: 220-240/półokrągła Nadbudówka górna powierzchnia: 50-100/9 Pochylona płyta frontowa: 200/55 Kadłub przód: 200/35 Czołowa płyta przednia: 100/90 Wieża boki: 200/30 Góra kadłuba boki: 180/0 Dół kadłuba boki: 100+80/0 Wieża tył: 200/15 Góra kadłuba tył: 150/37 Dół kadłuba tył: 150/30 Płyta tylna: 50/90

Grubość przebijanej płyty pancernej nachylonej pod kątem 30° od pionu

128mm KwK 44 L/55

Amunicja	100m	500m	1000m	1500m	2000m	3000m	4000m
Panzergranate 40/43*	223mm	212mm	200mm	189mm	178mm	156mm	140mm

*z jądrem wolframowym

225

---