Organizacje Międzynarodowe (wykład 12)
„Międzynarodowy Czerwony Krzyż, Amnesty International”
Międzynarodowy Czerwony Krzyż i Amnesty International są organizacjami pozarządowymi o charakterze międzynarodowym.
Organizacje pozarządowe można podzielić na 2 grupy:
• organizacje o charakterze ogólnym, np. Międzynarodowa Unia Między Parlamentarna
• organizacje tematyczne
Organizacje pozarządowe na ogół są stowarzyszeniami prywatnymi, nie są tworzone na mocy porozumień rządowych. Często mają formę federacji narodowej, tzn. występują na szczeblu poszczególnych państw jako stowarzyszenia narodowe, które są zgenerowane w organizację międzynarodową dla realizacji danego celu.
Historia powstania Międzynarodowego Czerwonego Krzyża zaczęła się od bitwy pod Solferino w 1859 (była ona starciem rozstrzygającym o zjednoczeniu Włoch).
Nie istniała jeszcze frontowa służba medyczna. Jej zaczątki tworzono w czasie wojny krymskiej w 1853-1856.
Florenc Nightingal - pielęgniarka brytyjska, która zorganizowała brytyjską służbę medyczną, ale na czas działań wojennych
Nie było stałej służby medycznej okresu pokojowego, która przygotowywałaby się na wojny, zbierała materiały, kształciła personel i ochotników. Nie było też konwencji międzynarodowych, które by regulowały te sprawy.
Wielkość działań Henryka Dunanta mieści się w 2 wymiarach:
• że zorganizował strukturę stałą, permanentną, przygotowującą się zawczasu
• że uruchomił proces tworzenia wymiaru prawa międzynarodowego (prawnej
regulacji konfliktów w zakresie rannych i chorych wojskowych oraz jeńców
wojennych)
W 29.10.1863 w Genewie Szwajcarzy zorganizowali I kongres, który przyjął 3 zasadnicze postanowienia:
- o ochronie rannych wojskowych
- o zbieraniu materiału i ochotników (o trenowaniu ich do udzielania pomocy)
- przyjęcie symboli, które miały pomóc w służbie
Symbolem jest czerwony krzyż na białym polu - dowrócenie symbolu Szwajcarii.
W związku z rozszerzaniem się idei Czerwonego Krzyża na inne obszary kulturowe niż tylko chrześcijańska Europa doszedł symbol czerwonego półksiężyca dla krajów muzułmańskich, symbol czerwonego lwa i słońca dla Iranu, symbol czerwonego kryształu dla Izraela.
W 1864 doszło do spotkania przedstawicieli 12 państw, które podpisały konwencję czerwonokrzyską. Tym samym konwencja „o polepszeniu losu rannych i chorych wojskowych” (I konwencja Genewska) stała się podstawą prawa międzynarodowego. Po raz pierwszy została zastosowana w warunkach bojowych w 1864 w czasie wojny o Schlezwik-Holsztyn (wojna Dani z Prusami).
Popularyzacja idei czerwonokrzyskiej wiązała się z wojną prusko-francuską.
W 1899 została zwołana I konferencja Haska. Ustalono zasady prowadzenia wojny. W 1907 była kolejna konferencja i zasady z I rozszerzono także na działania morskie.
W 1929 doszło do podpisania II konwencji Genewskiej regulującej szczegółowo zasady przetrzymywania jeńców wojennych i ich traktowania.
personel medyczny - został uznany za neutralny w konfliktach zbrojnych; nałożono nań obowiązek udzielania pomocy wszystkim rannym; uznano ich za niekombatantów
kombatanci - członkowie sił zbrojnych, którzy są legalnym celem działania w czasie działań wojennych
weterani - żołnierze zakończonego konfliktu wojennego
Jeszcze w czasie I wojny światowej, obok Czerwonego Krzyża, została wykształcona Liga Stowarzyszeń Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z inicjatywy działaczy amerykańskich. Z jednej strony popularyzowała idee Czerwonego Krzyża, z drugiej strony organizowała się na szczeblu narodowym.
dipisi (displace person) - osoby przemieszczone w wyniku działań wojennych
Czerwony Krzyż prowadził misje mediacyjne, np. misja hrabiego Barnando między III Rzeszą a aliantami.
Ochrona więźniów sumienia w przypadku MCZK ma charakter dyskretnej działalności dyplomatycznej.
W 1949 doszło do podpisania kolejnej konwencji Genewskiej.
Struktura Czerwonego Krzyża:
- Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża
- Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża (rodzaj Ligi Stowarzyszeń Czerwonokrzyskich)
Obecnie MCZK zajmuje się także pomocą dla ofiar katastrof naturalnych, epidemii.Prowadzi działalność z profilaktyki zdrowotnej i oświaty. Jego siedzibą nadal jest Genewa.
Amnesty International została utworzona w1961 z inicjatywy Petera Bensona i Seana McBraida (Brytyjczycy poruszeni losem kilku studentów portugalskich, którzy po zniesieniu toastu za wolność zostali skazani na 7 lat więzienia - Portugalia była pod rządami Salazara).
Głównym celem Amnesty International stało się działanie na rzecz uwolnienia „więźniów sumienia” bądź ich ochrony.
Zasady jakie zostały przyjęte przez Amnesty International oparte są na założeniu, że pod jej opiekę mogą uciekać się wyłącznie osoby, które uwięzione są za przekonania. Nie obejmowała ona osób, które w swojej działalności politycznej nie stosowały się do reguły niestosowania przemocy, np. nie objęła swoją pomocą Mensona Mandeli.
więźniowie sumienia - więzieni za przekonania
Poszerza się w Amnesty International antyamerykanizm.
Działalność Amnesty oparta jest na 47 oddziałach krajowych obejmujących w sumie terytoria 108 państw i terytoriów zależnych.
Mechanizm działania oparty jest na grupie, tzw. researcherów, czyli badaczy, których zadaniem jest identyfikowanie przypadków naruszeń praw człowieka, sporządzanie raportów i uruchomianie akcji politycznej.
Raporty są weryfikowane w centrali brytyjskiej, ponieważ jednym z istotnych problemów jest to, że informacje o represjach przekazywane są przez bliskich ofiar.
Po stwierdzeniu zasadności skargi tworzona jest, tzw. kapituła, która się składa z 10 do 25 działaczy Amnesty International. To grupa zadaniowa, której celem jest roztoczenie opieki nad poszkodowanym.
Opieka może być trojakiego rodzaju:
- prawna
- materialna
- psychologiczna
Najważniejszą formą działania jest akcja uwolnienia więźnia (akcja publiczna).
Cała ta procedura może ulec skróceniu, istnieje, tzw. urgent action (akcje pilne) w sytuacji, w której represjonowanemu grozi kara śmierci.
Jednym z charakterystycznych przykładem jej działań było wystąpienie przeciwko rządowi brytyjskiemu w 1988 kiedy brytyjskie służby specjalne zastrzeliły kilku terrorystów z IRA.