SCENARIUSZ ZAJĘĆ NA TEMAT „PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ”

WSTĘP

1 godz. lekcyjna

Sprawy organizacyjne: Ustawienie krzeseł w kręgu. Określenie czasu trwania zajęć, ustalenie przerw.

Przedstawienie się prowadzących (w nowej roli)

Cel:

budowanie zaufania

wzrost poziomu bezpieczeństwa w grupie

Przedstawienie tematu spotkania, sprawdzenie czy grupa miała już jakieś zajęcia o takim charakterze, takiej tematyce.

Przybliżenie tematu (wyjaśnienie słowa „profilaktyka”). Przedstawienie celów zajęć

( przyczyny sięgania po używki)

Cel:

Informacyjny - zapoznanie z tematem, przybliżenie obszaru tematu

Budowanie motywacji do udziału w zajęciach

Przedstawienie metod i form pracy, zachęcenie do współpracy

Cel:

Przygotowanie uczestników do współpracy

Wzbudzenie zainteresowania

Wyjaśnienie istoty takiej formy zajęć jak warsztaty. Przedstawienie metod pracy (skojarzenia, praca w grupach, zabawy, scenki, mini-wykład).

Ustalenie norm, spisanie kontraktu

Cel:

Zapewnienie komfortu pracy uczestnikom i prowadzącym

Zapewnienie przyjaznej i bezpiecznej atmosfery

Wzięcie przez uczestników odpowiedzialności za udział w zajęciach

Nawiązanie współpracy

Zapisanie na tablicy „Umowy z klasą”(norm regulujących zachowania podczas zajęć, zasad obowiązujących uczestników), zapytanie każdego uczestnika czy będzie przestrzegał „Umowy”.

Przedstawienie się grupy

Cel:

Zachęcenie do współpracy

Podniesienie zaangażowania do uczestnictwa

Stworzenie dobrej atmosfery, odprężenie

Pobudzenie wyobraźni, fantazji, marzeń

Aktywne słuchanie

Zabawa „Otwarty krąg”

Każdy kolejno przedstawia się mówiąc swoje imię, a następnie próbuje porównać się do wybranej rzeczy, przedmiotu, owocu, rośliny, zwierzęcia, sławnej osoby, bohatera literackiego lub postaci filmowej uzasadniając krótko swój wybór, odnajdując podobieństwa między swoją osobą a wybranym przedmiotem czy postacią.

CZĘŚĆ GŁÓWNA

2 godz. lekcyjna

Zabawa „Sieć skojarzeniowa” (30 minut)

Cel:

Rozpoznanie wiedzy posiadanej przez uczniów na temat używek

Podniesienie poziomu aktywności w grupie

Zebranie na tablicy skojarzeń na temat trzech słów: alkohol, narkotyki, papierosy, np.:

prohibicja

monopolowy

impreza

promile Alkohol alkoholik

piwo wódka

wino

Następnie należy poszukać skojarzeń między wyrazami, które się już pojawiły, np.:

prohibicja

coca cola piwo bezalkoholowe

impreza monopolowy

wypadek

dług

promile Alkohol alkoholik

mandat piwo uzależnienie

wódka

rodzaj

wino kieliszek

Powstaje sieć, którą nadal będziemy rozbudowywać kojarząc powstałe wyrazy z wyrazem centralnym, a zatem skojarzymy dług z alkoholem (bieda), uzależnienie z alkoholem (odwyk), kieliszek z alkoholem (umiar), rodzaj z alkoholem (wybór), mandat z alkoholem (kara), wypadek z alkoholem (ofiara), coca colę z alkoholem (popitka), piwo bezalkoholowe z alkoholem (nieletni). (Nie wszystkie skojarzenia zostały naniesione na sieć ze względu na)

prohibicja

coca cola piwo bezalkoholowe

impreza popitka

nieletni monopolowy

wypadek

ofiara dług

bieda

promile Alkohol alkoholik kara odwyk

mandat piwo wybór umiar uzależnienie

wódka

rodzaj

kieliszek

wino

Kolejnym krokiem wzbogacającym sieć może być dodanie wyrazów - skojarzeń pierwszych wyrazów z ostatnimi (monopolowy- nieletni, alkoholik-bieda, wódka-odwyk, wino-umiar, piwo- wybór, promile - kara, impreza - ofiara, prohibicja-popitka).

To samo robimy z wyrazem narkotyki i papierosy.

Prowadzący, biorąc pod uwagę zaangażowanie i sprawność kojarzeniową grupy, decyduje o wprowadzaniu lub niewprowadzaniu kolejnych zagęszczeń sieci.

Ścieramy z tablicy słowa centralne (alkohol, papierosy, narkotyki) i oznaczamy pozostałe słowa plusem i minusem w zależności od tego czy kojarzą się one uczestnikom przyjemnie czy nieprzyjemnie. Liczymy plusy i minusy.

Rysujemy na tablicy dwie butelki/ naczynia. Do jednej wrzucamy plusy i minusy wymieszane, a do drugiej na górze plusy na dole minusy. Wniosek: każda używka zawiera plusy i minusy, decydując się na używkę decydujemy się na plusy i minusy, czyli przyjemności i nieprzyjemności. Nie można uniknąć minusów, skreślamy drugą butelkę, jako symbol nieprawdziwej sytuacji.

Definiujemy termin „uzależnienia” (15 min.)

Cel:

Uporządkowanie wiedzy

Dostarczenie wiedzy

Ze skojarzeń zapisanych na tablicy wybieramy słowo, które jest najgorsze (nałóg, uzależnienie).

Próbujemy wspólnie wyjaśnić, co to jest uzależnienie, co dzieje się z osobą uzależnioną.

Spisujemy pomysły na tablicy.

Definiujemy słowo „uzależnienie” (przymus korzystania z używki, a nie przyzwyczajenie)

Podkreślamy, że człowiek uzależniony nie jest wolny, nie ma wyboru, jest chory.

3 godz. Lekcyjna

Powody sięgania po używki

Cel:

Uświadomienie powodów, które dotyczą każdego człowieka

Wprowadzenie do poszukiwania innych niż używki sposobów radzenia sobie

Ćwiczenie współpracy w grupie

Powiązanie wiedzy z doświadczeniami uczniów

Umożliwienie przeżycia nowych doświadczeń w scenkach

Praca w grupach.

Podział na trzy grupy według losowania. Każdy losuje kartkę z daną cyfrą lub danym nazwiskiem, grupę tworzą osoby, które mają tę samą cyfrę lub to samo nazwisko.

Każda grupa spisuje na kartce wszystkie pomysły na tematy

Dlaczego ludzie sięgają

1. po alkohol,

2.po papierosy

3.po narkotyki?

Następnie grupa przygotowuje scenkę obrazującą jeden wybrany powód, pozostałe grupy odgadują jaki to powód.

Zebranie wszystkich powodów, zapisanie na tablicy.

Zadanie zagadki:

Co łączy wszystkie powody? Jest to coś, czego doświadczają wszyscy ludzie codziennie

(emocje).

4 godz. Lekcyjna

Emocje, uczucia

Zamiast „Pola minowego” można wprowadzić zabawę „Zaczarowane krzesła”. Prowadzący-czarodziej rozkłada na krzesłach odwrócone napisem w dół kartki z nazwami różnych emocji. Następnie ochotnicy pokazują swoją emocją ciałem, gestem, mimiką, reszta zgaduje, na jakiej emocji siedzi kolega.

Zapisujemy odgadnięte emocje na tablicy.

Emocje - wykład (10 min.)

Cel: Przekazanie, porządkowanie wiedzy na temat emocji

Podział emocji na przyjemne i nieprzyjemne, a nie na złe i dobre. Nasze zachowania spowodowane różnymi emocjami. Sposoby radzenia sobie z emocjami. Zobrazowanie „wylewania się” złych emocji na zewnątrz. Podanie, zebranie sposobów radzenia sobie z nieprzyjemnymi emocjami.

Rundka: sposoby radzenia sobie z emocjami (10 min.)

Cele: Poznanie konstruktywnych sposobów radzenia sobie z emocjami

Wzmocnienie własnej wartości

Pochwała dobrych sposobów radzenia sobie z emocjami

Zachęcenie do korzystania z nowych sposobów

5 godz. Lekcyjna

Wartości (20 min.)

Emocjonalne doświadczenie utraty ważnych dla siebie wartości z powodu uzależnienia

Pokazanie wpływu uzależnienia na nasze życie

Uświadomienie, co jest dla nas najważniejsze i czego nie chcielibyśmy stracić

Zabawa „Zły los

ZAKOŃCZENIE

Ankiety ewaluacyjne (5 min.)

Cel: uzyskanie informacji zwrotnych, badanie efektywności zajęć

Zabawa na zakończenie. Wszyscy siedzą w kręgu. Jedna osoba trzyma w ręku kłębek, mówi od siebie kilka słów podsumowania (z jakimi myślami wychodzi, co sądzi o zajęciach). Trzymając koniec sznurka rzuca do dowolnie wybranej osoby. Osoba, która złapała sznurek, powtarza czynność i rzuca dalej. Kłębek powinien trafić do wszystkich, i prowadzących i uczestników. Na koniec w ciszy jedna osoba przecina wszystkie nitki w kręgu, co symbolizuje koniec grupy.

Można na koniec zrobić rundkę, o ile potrzebne jest jeszcze jakieś domknięcie, dopowiedzenie.

---