Aleksandryt

Aleksandryt

Aleksandryt; chryzoberyl

Chryzoberyl

Aleksandryt - kamień szlachetny, przezroczysta, rzadka odmiana chryzoberylu. Nazwany na cześć cara Aleksandra II w 1842r. Został odkryty przypadkowo, w dolinie rzeki Tokowaja, w pobliżu Jekaterynburga na Uralu, podczas poszukiwania szmaragdów. Złoża na Uralu są obecnie prawie całkowicie wyeksploatowane.

Właściwości

• Wzór chemiczny: Al₂Be0₄

• Barwa: zielony, niebieskozielony, fioletowy, czerwony, purpurowy.

• Rysa: biała

• Twardość w skali Mohsa: 8,5

• Połysk: szklisty

• Łupliwość: wyraźna

• Przełam: muszlowy

• Gęstość: 3,64-3,77 g/cm³

Żaden z kamieni naturalnych nie przypomina aleksandrytu. Jest uznawany za kamień „magiczny”, który w zależności od oświetlenia zmienia barwę: w świetle dziennym jest zielony, w sztucznym oświetleniu - czerwony. Wyjątkowe to zjawisko jest spowodowane obecnością metali chromu, i żelaza w kryształach aleksandrytu.

Występowanie

Występuje w skałach metamorficznych i pegmatytach. Może występować w złożach okruchowych. Są to miejsca, w których nagromadziły się minerały wypłukane ze swojej skały macierzystej przez wody strumieni i rzek.

Dobrej jakości aleksandryty należą do rzadkości. Najcenniejsze pochodzą ze złóż na Uralu (Rosja), gdzie odkryto je w latach trzydziestych XIX wieku (1834). Złoża aleksandrytów występują też na Cejlonie - Latpandura, w Brazylii - Minas Gerais, Bahia, w Birmie - Mogok, na Madagaskarze - Tsarasatro, Ambatosoratra, na Tasmanii oraz w USA.

Zastosowanie

Niezwykle atrakcyjny i cenny kamień kolekcjonerski oraz jubilerski (szlachetny). Był niegdyś bardzo modny. Ma silny blask, lecz brakuje mu „ognia”. Łatwo pęka podczas cięcia i polerowania.

Dzisiaj dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii udało się wyprodukować syntetyczny aleksandryt, tak doskonałej jakości, że nawet wytrawni eksperci mają trudności z ich rozróżnieniem. Niestety, produkcja tej wspaniałej imitacji jest bardzo kosztowna i wytwarza się ja w niewielkich ilościach.

Sztuczny aleksandryt jest wykorzystywany w laserach oraz do produkcji iluminatorów w statkach kosmicznych oraz sztucznych satelitach. W przestrzeni kosmicznej nie ma ochrony przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym i innymi promieniowaniami kosmicznymi. Aleksandryt ma zdolności do odfiltrowywania różnych części widma światła. To właśnie ta właściwość wywołuje zmiany jego barwy.

Ezoteryka

Wg poglądów ezoterycznych aleksandryt jest kamieniem „silnym”, doskonale oddziałującym na system nerwowy. Noszącym go osobom przynosi pogodę ducha, radość i wewnętrzną harmonię, a także umiejętność przewidywania, wrażliwość oraz wzmacnia poczucie własnej wartości. Wg poglądów ezoterycznych ma on wywierać znaczący wpływ na współpracę narządów wewnętrznych człowieka, zwłaszcza na żołądek, śledzionę i trzustkę. Kojąco wpływa na owrzodzenie żołądka. Uznawany jest też za kamień chroniący organizm przed leukemią oraz ułatwiający leczenie tej choroby.

Allanit

Epidot

Allanit (Ortyt) - minerał z grupy krzemianów, odmiana epidotu. Należy do grupy minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego mineraloga Thomasa Allana (1777-1833).

Właściwości

• Wzór chemiczny: (Ca, Fe)₂(R, Al, Fe)₃Si₃O₁₂OH - krzemian wapnia, ceru, itru, lantanu, żelaza, manganu i glinu.

W allanicie część atomów Ca jest zastąpiona atomami pierwiastków ziem rzadkich (R).

• Układ krystalograficzny: jednoskośny; kryształy o pokroju słupkowym, niekiedy tabliczkowe

• Barwa: jasnobrązowy do czarnego

• Rysa : szarozielona, brązowa

• Połysk: żywiczny, smolisty

• Twardość w skali Mohsa: 5,5-6

• Gęstość: 3,4-4,2 g/cm³

• Łupliwość niedoskonała

• Przełam: muszlowy lub nierówny, kruchy

• Pleochroizm: wyraźny; obserwowane barwy: czerwonobrązowa - brązowożółta - zielonobrązowa

• Widmo absorpcyjne: nie diagnostyczne

• Luminescencja: brak

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym, tabliczkowym, igiełkowym. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, igiełkowych, spotykany także w formie pojedynczych ziaren w skale. Jest kruchy, przeświecający, bywa promieniotwórczy (obecność uranu i toru). Współwystępuje z epidotem, biotytem, monacytem, gadolinitem, kwarcem.

Występowanie

W kwaśnych skałach magmowych, zwykle w granitach, granodiorytach i sjenitach. Spotykany także w skałach metamorficznych.
Miejsca występowania: Kanada, Norwegia, Szwecja, Grenlandia, Rosja, Republika Malgaska, USA.

W Polsce występuje w granitach karkonoskich, granitach i pegmatytach strzegomskich oraz porfirze z okolic Radzimowic.

Zastosowanie

• ma znaczenie naukowe

• jest atrakcyjny dla kolekcjonerów

• w jubilerstwie wykorzystywany rzadko z powodu ciemnej barwy. Znacznie częściej w galanterii ozdobnej i wyrobach pamiątkarskich.

Poszukiwane są kamienie jasnobrązowe, przeświecające. Powszechny jest szlif kaboszonowy.

Almandyn

Granat almandyn

Granat

Almandyn - odmiana granatu, minerał z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów pospolitych, szeroko rozpowszechnionych.

Nazwa pochodzi od Alabanda, dawnej nazwy miejscowości położonej w Azji Mniejszej, gdzie szlifowano najpiękniejsze okazy tych kamieni.

Właściwości

• Wzór chemiczny - Fe₃Al₂(SiO₄)₃ - krzemian żelaza i glinu

• Układ krystalograficzny - regularny

• Barwa - intensywnie czerwony (karbunkuł), filoetowoczerwony, brązowoczarny

• Rysa - biała

• Połysk - szklisty

• Twardość w skali Mohsa - 7,0-7,5

• Gęstość - 3,95-4,30 g/cm₃

• Łupliwość - nie wykazuje

• Przełam - muszlowy

• Dyspersja - 0,027

• Inkluzja - stanowią ją różne minerały, szczególnie:

• kryształy cyrkonu, dające efekt aureoli dzięki obecności pierwiastków radioaktywnych

• igły rutylu

• kryształy hornblendy

• igły augitu i hornblendy układające się równolegle do krawędzi ścian kryształu

• apatyt, ilmenit, spinel, monacyt, biotyt i kwarc, a także włókniste inkluzje piroksenu i amfiboli dające efekt migotania, a w oszlifowanych kaboszonach czteroramienną gwiazdę.

Tworzy dobrze wykształcone, izometryczne kryształy o pokroju dwunastościanu rombowego. Zazwyczaj występuje jako minerał wrosły. Jest kruchy, przezroczysty, tworzy kryształy mieszane z piropem - zwane rodolitem. Niektóre kryształy wykazują asteryzm w postaci czteroramiennej gwiazdy.

Występowanie

Stanowi składnik skał powstałych wskutek metamorfizmu regionalnego (łupki mikowe, paragnejsy). Buduje ekologity. Występuje w strefach kontaktowych intruzji granitowych zwłaszcza w hornfelsach. Spotykany w ryolitach, dacytach, andezytach.

Miejsca występowania

• najpiękniejsze okazy znajdują się w Indiach (Dzajpur, Radżasthan, Hajdarabat) - materiał jubilerski dający efekt asteryzmu;

• Cejlonie - kryształy o znacznych rozmiarach i pięknej barwie,

• Brazylia (Minas Gerais, Bahia),

• USA - Idaho, wyspa Wrangla, Alaska

• Australia

W Polsce - w gnejsach k. Strzelina; w amfibolach i pegmatytach Gór Sowich .

Zastosowanie

• stosowany jako materiał ścierny (papier, płótno ścierne)

• do wytwarzania narzędzi skrawających, szlifierskich, wierteł

• ma znaczenie naukowe - wskaźnik metamorfizmu

• poszukiwany przez kolekcjonerów

• Szeroko stosowany w jubilerstwie do wyrobu biżuterii i ozdób. Najczęściej poszukiwane są kamienie wykazujące efekt asteryzmu (gwiazdy).

Alwit

Alwit - minerał, odmiana cyrkonu zawierająca znaczne ilości wody i stałe domieszki hafnu (do 16%). Zwykle silniej promieniotwórcza.

Amazonit

Amazonit

Amazonit, grudka polerowana

Amazonit (synonim: kamień amazoński) - minerał z gromady krzemianów. Minerał, jest zieloną lub niebieskozieloną odmianą skalenia zwanego mikroklinem; kamień półszlachetny. Należy do grupy minerałów rzadkich.

Zawdzięcza swoją nazwę legendarnej Amazonii, która swą nazwę wzięła od rzeki - Amazonki. Choć nazwa jego pochodzi od legendarnej Amazonii w prawdziwej Amazonii ten minerał nie występuje. Pierwotnie tą nazwą określano zielone jadeity.

Właściwości

• Wzór chemiczny: K[AlSi₃O₈] - krzemian potasu i glinu.

• Układ krystalograficzny: trójskośny

• Barwa: zielona lub niebieskawozielona.

• Rysa: biała.

• Twardość Mohsa: 6- 6,5

• Gęstość: 2,56 - 2,58.

• Łupliwość: doskonała dwukierunkowa.

• Przełam: nierówny, haczykowaty, kruchy.

• Przezroczystość: przeświecający, nieprzezroczysty.

• Połysk: szklisty.

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym i tabliczkowym. Często tworzy zbliźniaczenia i agregaty. Najpiękniejsze kryształy występują w druzach. Jest kruchy, przeświecający. Jego charakterystyczną cechą jest barwa - zielonkawa (wywołana niewielką domieszką ołowiu) z przerastającymi go nieregularnymi (kropelkowymi lub żyłkowymi) wrostkami białego albitu. Minerały podobne: jadeit, nefryt, turkus, żad, serpentyn, chryzopraz.

Występowanie

Występuje w kwaśnych, głębinowych skałach magmowych, najczęściej w pegmatytach, granitach. Skalenie występują w skałach magmowych, są minerałami, na których opiera się klasyfikacja skał magmowych.

Miejsca występowania: USA - Kolorado, Wirginia, Dakota, Pensylwania (kryształy osiągają wielkość do 45 cm), Brazylia, Indie, Kenia, Madagaskar, Namibia, Rosja - Ural (kryształy przekraczają wielkość 1 metra), Płw. Kolski.

W Polsce występuje w druzach pegmatytowych granitów strzegomskich i strzelińskich (kryształy mają wielkość kilku centymetrow).

Zastosowanie

• kamień poszukiwany przez kolekcjonerów

• kamień jubilerski i ozdobny. Przezroczyste i pięknie zabarwione odmiany używane są w jubilerstwie jako kamienie jubilerskie i ozdobne. Amazonit zazwyczaj jest szlifowany w postaci kaboszonów. Może być mylony z turkusem i niektórymi jadeitami.

• Skaleń jest ekspoloatowany dla przemysłu ceramicznego (porcelana, glazury, izolatory].

Ametryn

Ametryn

Ametryny

Amertyn to dwubarwna fioletowo - żółta odmiana kwarcu, będąca jednocześnie ametystem i cytrynem. Granica między tymi dwoma barwnymi odmianami jest zazwyczaj nieostra (stopniowa).

Jedyne złoża o znaczeniu gospodarczym znajdują się w Boliwii i Brazylii.

Ametyst

Szczotka ametystowa - 13cm

Kryształ ametystu

Ametyst

Gemma

Ametyst - minerał, fioletowa, przezroczysta odmiana krystalicznej, kwarcowej krzemionki (SiO₂). Najbardziej ceniona i najładniejsza odmiana kwarcu.

Nazwa pochodzi z greckiego méthystos - pijany, a - przeczenie czyli „trzeźwy”. Według greckich wierzeń, picie wina z czar ametystowych zabezpieczało pijącego przed upiciem się.

Właściwości

• Wzór chemiczny - SiO₂ dwutlenek krzemu

• Układ krystalograficzny - trygonalny

• Twardość w skali Mohsa - 7

• Łupliwość - brak

• Rysa - biała

• Przełam - muszlowy

• Gęstość - 2,65 g/cm³

• Barwa - fioletowa

• Połysk - szklisty

Jest to odmiana kwarcu o zabarwieniu fioletowym, purpurowym lub purpurowofioletowym. Swoją barwę zawdzięcza obecności żelaza i promieniowaniu radioaktywnemu. Intensywność barwy można podwyższyć przez krótkotrwałe ogrzewanie. Długotrwałe ogrzewanie niszczy naturalne zabarwienie nieodwracalnie.
Tworzy kryształy o pokroju słupkowym, rzadziej igiełkowym (do kilku centymetrów, bardzo rzadko tworzy czyste kryształy powyżej 10cm). Najczęściej występuje w formie szczotek krystalicznych w pustkach skalnych (geodach, druzach, szczelinach). Wykształca skupienia zbite i ziarniste. Często wykazuje charakterystyczne wstęgowanie / smugowanie - naprzemienne ułożenie warstewek o różnym natężeniu barwy. Czasami tworzy formy o wykształceniu berłowym.

Występowanie

W dużych ilościach wśród utworów pneumatolitowych i hydrotermicznych; także wśród skał osadowych (żwiry, piaski..). Występuje głównie w próżniach pogazowych skał bazaltowych, w tak zwanych geodach lub migdałach. Geody pochodzące z Brazylii osiągają czasem wielkość ponad jednego metra sześciennego.

Miejsca występowania: Brazylia - Bahia, Minas Gerais, Mato Grosso, Urugwaj, Iran, USA - Montana, Georgia, Arizona, Rosja - Ural, w rejonie Jakutska, na płw. Kolskim, Niemcy, Sri Lanka, Madagaskar, w Alpach.

Polska - okolice Lwówka Śląskiego i Kamiennej Góry oraz Krzeszowic - zwykle w melafirach, także w Tatrach - w dolomicie.

Zastosowanie

• ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie

• jest stosowany w jubilerstwie jako kamień ozdobny.

Znane ametysty

• Muzeum Brytyjskie w Londynie - oszlifowany kamień o wadze 343 karata.

• Smithsonian Institution w Waszyngtonie - oszlifowany brazylijski kamień o wadze 1362 karata; kamień z Północnej Karoliny -202,5 karata.

• ametysty były umieszczane w klejnotach koronnych (berło Katarzyny Wielkiej; berło królów brytyjskich).

• w skarbcu watykańskim znajduje się znany papieski pierścień z ametystem.

Ciekawostki

Legenda
Jedna z najpiekniejszych nimf leśnych nosiła imię Amethis. Rozkochany w niej bóg Bachus prześladował ją swoimi względami, ale Amethis stroniła od lubieżnego i pijackiego boga. Diana, wzruszona prośbami nieszczęsnej nimfy zamieniła ją w cudowny klejnot, zaś Bachus, ujęty jej dziewiczą skromnością, czarowny ów klejnot obdarzył własnością ujarzmiania i pokonywania pijaństwa.
Ametystowi przypisuje się działanie wzmacniające i lecznicze na umysł i ciało. Pomaga w medytacji, wzmacnia i ochrania psychikę ludzką. Wierzy się, że fioletowa barwa kamienia rozwinie się intuicję i zdolności paranormalne. Ametyst otwiera najbardziej nawet zatwierdziałe serca, budzi miłość i współczucie, niesie duchową harmonię. Ma też moc godzenia zwaśnionych par. Pobudza u partnerów pożądanie seksualne. Nosząc ametysty przy sobie czuje się bezpieczeństwo i spokój. Lęki, troski, niepokoje czy wzburzenia oddalą się, zwłaszcza jeżeli potrze się ametystem skronie lub wewnętrzne nadgarstki rąk. Kamień ten łagodzi uporczywe bóle głowy i męczące migreny.

Amfibole

Ca₂(Mg, Fe)₄Al(Si₇Al)O₂₂(OH, F)₂

Hornblenda

Tremolit

Amfibole (z gr. ἀμφίβολος amphibolos - „nieokreślony”, ze względu na różnorodność koloru i formy) - duża grupa minerałów skałotwórczych, krzemianów, czasami też glinokrzemianów.

Właściwości

• Chemizm: krzemiany lub glinokrzemiany wapnia, magnezu, glinu, żelaza i sodu, manganu, tytanu, potasu z niewielką zawartością wody.

• Układ krystalograficzny: najczęściej rombowy oraz jednoskośny

• Gęstość - 2,85-3,5 g/cm³,

• Twardość - 5-6.

• Barwa przeważnie zielona, brunatna lub czarna.

• Rysa: biała, szara, jasnobrunatna

• Przełam: najczęściej nierówny lub muszlowy

• Połysk: najczęściej szklisty, tłusty bądź perłowy

• Łupliwość: doskonała, dwukierunkowa, krzyżująca się pod kątem 124^o - (ta cecha pozwala je odróżnić od podobnych piroksenów).

• Bardzo często tworzą pomiędzy sobą roztwory stałe (kryształy mieszane) co wpływa na bardzo duże ich zróżnicowanie.

• Najczęściej wykazują pokrój słupkowy, igiełkowy lub włóknisty (azbest amfibolowy). Kryształy odznaczają się sześciobocznym przekrojem.

• Występują w skupieniach ziarnistych i zbitych.

• Niektóre amfibole po oszlifowaniu wykazują efekt kociego oka.

Występowanie

Ważne minerały skałotwórcze wielu skał magmowych i metamorficznych. Spotykane są też w skałach okruchowych: piaskach i żwirach.

Zastosowanie

• mają znaczenie naukowe i kolekcjonerskie

• wiele z nich znajduje zastosowanie jako kamienie ozdobne i jubilerskie (np. aktynolit, nefryt)

Do amfiboli należą między innymi:

• aktynolit

• antofyllit

• niektóre azbesty naturalne

• cummingtonit

• gedryt

• glaukofan

• hornblenda

• krokidolit

• nefryt

• richteryt

• riebeckit

• tremolit

Amiant

Aktynolit

Amiant (azbest amiantowy, azbest aktynolitowy) — minerał należący do grupy amfiboli, włóknista odmiana aktynolitu.
Należy do grupy minerałów rzadkich.
Czasami jest też określany nazwą byssolit. (Amiant i byssolit należą do szeregu hornblendy; oba nadają się do tkania i przeróbki na tekturę).

Właściwości

Włóknista odmiana aktynolitu, która wyróżnia się subtelnym wykształceniem włókien (długie, giętkie, cienkie) - azbest amiantowy, bądź ich podatnością do tkania i filcowania - skóra górska.

Występowanie

Produkt procesów metamorficznych. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: kalcyt, albit, epidot.

Miejsca występowania: Włochy - Val Malenco, Szwajcaria, Austria, Czechy, Rosja - Syberia, Daleki Wschód.

W Polsce - jego niewielkie ilości pojawiają się w przekrystalizowanych wapieniach w Przewornie (Dolny Śląsk), w okolicach Kamiennej Góry, Strzelina, Bolesławca, Ząbkowic Śląskich.

Zastosowanie

• interesuje kolekcjonerów

Obecnie nie jest praktycznie wykorzystywany ze względu na odkryte właściwości rakotwórcze azbestu, do niedawna:

• miał zastosowanie w przemyśle do produkcji azbestu amfibolowego.

• służył jako ogniotrwały surowiec tkacki

• znajdował zastosowanie w budownictwie (izolator termiczny, akustyczny, materiał ognioodporny).

Analcym

Analcym

Analcym - to minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy zeolitów ( oraz ze względu na wiele cech wspólnych także do grupy skaleniowców). Jest minerałem bardzo pospolitym, jego prawidłowe kryształy należą jednak do rzadkości.

Nazwa pochodzi od gr. analkis = słaby, bezsilny; nawiązuje do słabych możliwości naelektryzowania się tego minerału podczas pocierania.

Właściwości

• Wzór chemiczny: Na[AlSi₂O₆] x H₂O - (uwodniony glinokrzemian sodu)

• Układ krystalograficzny - regularny

• Twardość w skali Mohsa - 5,5

• Łupliwość - brak

• Rysa - biała

• Przełam - muszlowy

• Gęstość - 2,2 - 2,3 g/cm³

• Barwa - bezbarwny, biały, szary, żółtawy, czerwonawy, zielonawy

• Połysk - szklisty

Zazwyczaj tworzy kryształy izomertyczne o postaci dwudziestoczterościanów deltoidowych. Tworzy kryształy wrosłe i narosłe. Występuje w skupieniach zbitych i ziemistych. Jest kruchy i przezroczysty.

Występowanie

Jest produktem niskotemperaturowych procesów hydrotermalnych. Spotykany też w skałach powstałych w późnych procesach krystalizacji magmy - w bazaltach (razem z prehnitem, kalcytem, i innymi zeolitami); cieszynitach i syenitach oraz w skałach metamorficznych - (amfibolitach).

Miejsca występowania: Włochy, Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Czechy, USA, Kanada.

W Polsce występuje w okolicach Żywca i Bielska-Białej, spotykany na Dolnym Śląsku (okolice Strzegomia, Jeleniej Góry i w Górach Izerskich) i w okolicach Opola.

Zastosowanie

• ma znaczenie naukowe

• wyjątkowo cenny okaz dla kolekcjonerów i na ich potrzeby bywa szlifowany.

Anataz

Anataz

Komórka elementarna anatazu

Anataz (oktaedryt) - minerał, odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu.
Nazwa pochodzi od: anatasis gr. = wydłużenie. Po raz pierwszy wzmiankowany w 1738roku; w 1802 roku L.N. Vauqelin ustalił, że anataz ma analogiczne własności chemiczne jak rutyl.

Własności

• Wzór chemiczny: TiO₂ - dwutlenek tytanu

• Twardość: 5,5- 6

• Gęstość: 3,8 -3,9

• Rysa: biała

• Barwa: bezbarwny, różowy, czerwony, żółty, brunatny, niebieski, czarny

• Połysk: metaliczny do diamentowego /tłustawy/

• Łupliwość: doskonała w dwóch kierunkach

• Przełam: muszlowy

• Spójność: kruchy

• Układ krystalograficzny: tetragonalny;

Parametry komórki elementarnej:
a = 0,37852 nm
b = 0,37852 nm
c = 0,95139 nm

Tworzy kryształy ostro zakończone o postaci podwójnej piramidy. Rzadziej ma pokrój słupkowy lub tabliczkowy. jest jedną z trzech odmian polimorficznych dwutlenku tytanu obok rutylu i brukitu. Jest kruchy, przezroczysty, ciemno zabarwione kryształy wykazują pleochroizm o barwach: żółtobrązowej, zielonkawoniebieskiej, brązowej.

Występowanie

Powszechnie występuje jako składniki skał magmowych i metamorficznych. W żyłach typu alpejskiego, iłach, piaskowcach. Tworzy się z roztworów hydrotermalnych obok kryształu górskiego i adularu. Występuje niemal wyłącznie w formie małych, rozproszonych kryształów.

Miejsca występowania: Szwajcaria - w masywie St.Gothard i Francja - Bourg d'Oisans - połyskujące żółte kryształy, Norwegia - ciemnoniebieski anataz, Rosja - Ural, USA - Kolorado, Brazylia - Minas Gerais, RPA .

W Polsce: występuje w Sudetach, stwierdzony w okolicach Jeleniej Góry, Kowar, Strzelina.

Zastosowanie

• Jest wykorzystywany do produkcji głównie bieli tytanowej,

• do pozyskiwania tytanu.

• ma znaczenie naukowe

• stanowi poszukiwany kamień kolekcjonerski,

• bywa używany jako kamień jubilerski.

Andaluzyt

Chiastolit

Andaluzyt

Andaluzyt - to minerał należący do grupy krzemianów.

Nazwa pochodzi od Andaluzji (Hiszpania), gdzie po raz pierwszy minerał ten znaleziono.

Właściwości

• Wzór chemiczny : Al₂SiO₅ - krzemian glinu

• Układ krystalograficzny : rombowy

• Twardość w skali Mohsa : 7,5

• Łupliwość : wyraźna

• Rysa : biała

• Przełam : nierówny

• Gęstość : 3,16 do 3,2 g/cm³

• Barwa : najczęściej - jasnoszary z odcieniem różowawym lub czerwonawym; bywa też brunatny, biały, żółtawy , fioletowy a nawet zielony (Virydyn - zabarwienie manganem), bezbarwny, różne barwy

• Połysk : szklisty

Tworzy różnej wielkości wydłużone kryształy - największe mają około 20 cm długości. Spotykany jest w formie skupień zbitych, ziarnistych, pręcikowych, promienistych. Występuje jako minerał wrosły, rzadziej jako szczotka krystaliczna. Wykazuje słabą fluorescencję. Podczas obracania lub zmiany oświetlenia wyraźnie widać silny pleochroizm: żółty, zielony, czerwony. Jest to minerał kruchy, przeświecający, najczęściej nieprzezroczysty.

Odmiany

• chiastolit - zawiera czarne inkluzje układające się w kształt krzyża lub klepsydry.

Występowanie

Minerał rzadki, występujący w skałach metamorficznych, np. łupkach ilastych zmienionych w hornfelsy w pobliżu granitoidowych intruzji. Występuje też w żyłach pegmatytowych i skałach okruchowych (w formie otoczaków).

Miejsca występowania: Występuje w USA - Kalifornia, Afryce Wschodniej (główne źródło andaluzytu przydatnego w jubilerstwie), Sri Lance - Mankoba, Birmie, Brazylia - Santa teresa, Minas Gerais, Minas Novas, Rosja - Ural.

W Polsce - spotykany na Dolnym Śląsku w masywie Karkonoszy i Strzegom -Sobótka, w G. Sowich.

Zastosowanie

• Ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie.

• Jest stosowany w jubilerstwie. Największe okazy mają masę dochodząca do 100ct.

Z kamieniami oprawionymi należy obchodzić się z dużą ostrożnością. W jubilerstwie kamienie cięte są w taki sposób, aby wykazywały różowe, prawie bezbarwne odcienie lub barwę zieloną w centrum, a zabarwienie brązowe na obrzeżu kamienia.

• Używany do produkcji materiałów kwasoodpornych i ognioodpornych.

---