Król
Anglii (od 21 kwietnia 1509 do końca
życia (zm. 28 stycznia 1547 w Londynie)), król Irlandii
(1542–1547), drugi monarcha z dynastii Tudorów.
Uczestniczył
w ślubie swojego starszego brata Artura z Katarzyną Aragońską,
mających wtedy odpowiednio 15 i 16 lat. Nowożeńcy wyjechali do
Walii, jak było wtedy w zwyczaju dla następcy tronu i jego
małżonki, ale Artur wkrótce zachorował i umarł. Wskutek tego, w
wieku lat jedenastu, Henryk został prawowitym następcą
tronu.
Henryk
VII wciąż pragnął podtrzymać związek matrymonialny między
Anglią a Hiszpanią poprzez małżeństwo swego syna z
Katarzyną.
Aby
poślubić wdowę po bracie, książę Walii musiał najpierw
otrzymać dyspensę od papieża. Katarzyna utrzymywała, że jej
pierwsze małżeństwo nie zostało skonsumowane. Mimo to, zarówno
strona angielska, jak i hiszpańska uznały konieczność jej
uzyskania, aby oddalić wszelkie wątpliwości co do ważności
małżeństwa. Ze względu na niecierpliwość matki Katarzyny,
papież pospiesznie wydał bullę, w której udzielał dyspensy.
Henryk VII stracił jednak zainteresowanie sojuszem z Hiszpanią i
młody książę Walii został zmuszony do oświadczenia, że
zaręczyny zorganizowano bez jego zgody.
Ojciec
Katarzyny, naciskał na jej ślub z nowym królem, gdyż pragnął
poprzez swoją córkę sprawować kontrolę nad Anglią. Henryk
poślubił Katarzynę około dziewięć tygodni po objęciu tronu,
pomimo zastrzeżeń co do ważności małżeństwa.
W 1521 otrzymał od papieża tytuł "obrońcy wiary" za zwalczanie poglądów Lutra.
Henryk VIII Tudor, sam starannie wykształcony, był mecenasem nauki i sztuki, fundatorem katedr medycyny w Oxfordzie i Cambridge.
Henryk znany był jako chciwy karciarz i gracz w kości. W młodości celował w sporcie – zwłaszcza w tenisie, lubił polowania. Był także utalentowanym muzykiem, kompozytorem i poetą.
Mimo,
że królowa Katarzyna była w ciąży co najmniej 6 razy, to tylko
jedno dziecko, księżniczka Maria, przeżyła dzieciństwo.
Kiedy
jasne było że królowa Katarzyna nie będzie mogła mieć więcej
dzieci, Henryk związał się z siostrą jego kochanki Marii Boleyn,
Anną.
Prosił
papieża o anulowaniu małżeństwa, lecz ten się nie wyraził
zgody. W związku z tym za
radą
głównego doradcy i arcybiskupa doprowadził do rozłamu z Kościołem
rzymskokatolickim oraz ustanowił niezależny Kościoł anglikański.
W
1534 parlament uznał
i ogłosił króla głową Kościoła anglikańskiego.
Poślubił
Anną Boleyn. Ogłosił małżeństwo z Katarzyną nieważnym, a
wkrótce potem potwierdził ważność ślubu z Anną. Księżniczka
Maria została uznana za dziecko z nieprawego łoża i na miejscu
ewentualnej dziedziczki tronu zastąpiła ją nowa córka Anny,
księżniczka Elżbieta.
Przeciwnicy
polityki religijnej Henryka byli mordowani za zdradę.
Królowa
Anna zaczęła popadać w niełaskę. Po urodzeniu księżniczki
Elżbiety nosiła jeszcze 2 ciąże, kończyły się one jednak
poronieniem lub narodzinami martwego dziecka. Henryk VIII w tym
czasie zaczął zwracać uwagę na inną damę dworu, Jane Seymour.
Henryk aresztował Annę pod zarzutami używania czarów w celu skłonienia go do małżeństwa, cudzołóstwa z pięcioma innymi mężczyznami, w tym kazirodczego związku z jej bratem, działania na szkodę króla i spiskowania, aby go zabić – co było równe zdradzie. Sąd skazał Annę i jej brata oraz kochanków na śmierć.
Jej
małżeństwo z Henrykiem zostało anulowane przed samą egzekucją.
Tak więc, skoro Anna nie była oficjalnie małżonką Henryka, ani
ona ani pięciu już straconych mężczyzn nie mogło popełnić
cudzołóstwa. Ten drobny szczegół został jednak wygodnie
pominięty.
Parę
dni po egzekucji Anny, Henryk poślubił Jane Seymour. Król zyskał
możność dalszego określania następstwa tronu według swojej
woli. Jane urodziła syna, księcia Edwarda i sama zmarła 2 tygodnie
później.
Jedyny
ocalały syn Henryka, Edward książę Kornwalii, nie był zdrowym
dzieckiem. Dlatego też Henryk pragnął ponownie się ożenić, aby
zagwarantować sobie męskiego potomka i następcę.
Henryk
zgodził się poślubić Annę Cleves. Kiedy przyjechała do Anglii,
ponoć uznał ją za wyjątkowo nieatrakcyjną. Mimo to, ślub odbył
się.
Wkrótce potem Henryk zapragnął jednak zakończyć małżeństwo, nie tylko z powodów osobistych, ale również politycznych.
Królowa
Anna była wystarczająco inteligentna, aby nie utrudniać Henrykowi
dążenia do anulowania małżeństwa. Zeznała, że nie było ono
skonsumowane. Małżeństwo zostało następnie unieważnione na
podstawie faktu, iż wcześniej Anna obiecana była innemu
europejskiemu szlachcicowi.
Henryk
poślubił młodziutką Katarzynę Howard, kuzynkę Anny Boleyn.
Niedługo po ślubie królowa Katarzyna wplątała się jednak w
romans z dworzaninem. Małżeństwo Katarzyny anulowano krótko przed
jej egzekucją. Podobnie
jak w przypadku Anny Boleyn, Katarzyna Howard nie mogła być winną
cudzołóstwa, jeżeli małżeństwo od początku było nieważne.
Ponownie argument ten został zignorowany i Katarzyna została
stracona.
Henryk poślubił ostatnią żonę, majętną wdowę Katarzynę Parr. Sprzeczali się o religię, jej zachowanie niemal doprowadziło ją do zguby, ale ocaliła siebie samą pokazem uległości i posłuszeństwa. Pomogła Henrykowi pojednać się z jego 2 pierwszymi córkami, lady Marią i lady Elżbietą.
Oficjalnym powodem rozwodów była niemożność urodzenia przez nie syna, następcy tronu. Tymczasem winne temu były nie kobiety, ale sam król.
Henryk VIII chorował na syfilis, zespół McLeoda, chorobę genetyczną często występującą u osób posiadających antygen Kell. Należą do nich m.in. problemy z kończynami dolnymi, które u schyłku życia uniemożliwiły królowi chodzenie (był noszony na krześle). Objawy te potęgowała dodatkowo otyłość.
Nawet jeśli nie ma informacji na temat innych objawów choroby genetycznej, jak mimowolne skurcze mięśni (tiki, drgawki, napady częstoskurczu), teorię tę, zdaniem autorek, potwierdzają dramatyczne zmiany, które zaszły w osobowości Henryka VIII. Niestabilność psychiczna i emocjonalna króla sprawiła, że wiele osób uznało go za niepoczytalnego.