Kantata BWV 147

(na Święto Nawiedzenia Maryi)

Herz und Mund und Tat und Leben – Serce, usta, czyny, życie

(data I wykonania: 02.07.1723 [Lipsk]; tłumaczenie polskie – Armin Teske)

Erster Teil

Część pierwsza

I. Chorus

Herz und Mund und Tat und Leben
Muss von Christo Zeugnis geben
Ohne Furcht und Heuchelei,
Dass er Gott und Heiland sei.

Serce, usta, czyny, życie
Muszą świadczyć należycie
O Chrystusie z zaufaniem,
Że jest Bogiem, Zbawcą, Panem.

II. Accompanied Recitative (Tenor)

Gebenedeiter Mund!
Maria macht ihr Innerstes der Seelen
Durch Dank und Rühmen kund;
Sie fänget bei sich an,
Des Heilands Wunder zu erzählen,
Was er an ihr als seiner Magd getan.
O menschliches Geschlecht,
Des Satans und der Sünden Knecht,
Du bist befreit
Durch Christi tröstendes Erscheinen
Von dieser Last und Dienstbarkeit!
Jedoch dein Mund und dein verstockt Gemüte
Verschweigt, verleugnet solche Güte;
Doch wisse, dass dich nach der Schrift
Ein allzuscharfes Urteil trifft!

Usta błogosławione!
Najgłębsze duszy swej wzruszenie
Ujawnia Maria dziękczynieniem;
Od samej siebie zaczyna nam
Głosić Zbawiciela cuda nieskończone,
Które swej służebnicy uczynił Pan.
O ludzkości,
Coś sługą grzechu i szatana,
Doświadczasz wolności
Przez pojawienie się Chrystusa Pana.

Lecz oto usta twe i dusza w swej krnąbrności
Zaprzecza Bożej łaskawości.
Wiedz, że według tego, co Pismo powiada,
Na takich wyrok bardzo srogi spada.

III. Aria (Alto)

Schäme dich, o Seele, nicht,
Deinen Heiland zu bekennen,
Soll er dich die seine nennen
Vor des Vaters Angesicht!
Doch wer ihn auf dieser Erden
Zu verleugnen sich nicht scheut,
Soll von ihm verleugnet werden,
Wenn er kommt zur Herrlichkeit.

Duszo nie wstydź się już tego,
By Go Zbawcą swoim uznać,
Jeśli ma się do cię przyznać
Przed obliczem Ojca swego!
Lecz, kto się Pana wyprze sam,
Nie chce Go wyznawać wcale.
Tego też wyprze się nasz Pan,
Kiedy przyjdzie w swojej chwale.

IV. Recitative (Bass)

Verstockung kann Gewaltige verblenden,
Bis sie des Höchsten Arm vom Stuhle stößt;
Doch dieser Arm erhebt,
Obschon vor ihm der Erde Kreis erbebt,
Hingegen die Elenden,
So er erlöst.
O hochbeglückte Christen,
Auf, machet euch bereit,
Itzt ist die angenehme Zeit,
Itzt ist der Tag des Heils: der Heiland heißt
Euch Leib und Geist
Mit Glaubensgaben rüsten,
Auf, ruft zu ihm in brünstigem Verlangen,
Um ihn im Glauben zu empfangen!

Możnych oślepia pycha zatwardziała,
Dopóki ich z tronów nie zrzuci ramię
Najwyższego;
Lecz oto ramię Jego,
Choć się Go lęka ziemia cała.
Nędzarzy na wyżynach stawia,
Bo Pan ich zbawia.
Szczęśliwiście, chrześcijanie,
Wstańcie, trwajcie w gotowości,
Nastał bowiem czas radości;
Dziś dzień zbawienia dla was nastanie.
Pan sprawi, by wasz duch i ciało
Dar wiary otrzymało.
Wołajcie do Niego, tęskniąc Doń szczerze,
Byście Go przyjąć zdołali w wierze.

V. Aria (Soprano)

Bereite dir, Jesu, noch itzo die Bahn,
Mein Heiland, erwähle
Die gläubende Seele
Und siehe mit Augen der Gnade mich an!

Ach Jezu, swą drogę zgotować chciej;
Wierną duszę, Panie,
Wybierz na mieszkanie,
Spójrz na mnie oczyma wielkiej łaski Twej.

VI. Chorale

Wohl mir, dass ich Jesum habe,
O wie feste halt ich ihn,
Dass er mir mein Herze labe,
Wenn ich krank und traurig bin.
Jesum hab ich, der mich liebet
Und sich mir zu eigen gibet;
Ach drum lass ich Jesum nicht,
Wenn mir gleich mein Herze bricht.

Mam Jezusa, rad jam wielce;
Dusza moja przy Nim trwa.
On pokrzepia moje serce,
Kiedy chorym, smutnym ja.
Pana mam, On mnie miłuje,
On się dla mnie ofiaruje,
Więc Go nie wypuszczę, nie!
Choćby pękło serce me.

Zweiter Teil

Część druga

VII. Aria (Tenor)

Hilf, Jesu, hilf, dass ich auch dich bekenne
In Wohl und Weh, in Freud und Leid,
Dass ich dich meinen Heiland nenne
Im Glauben und Gelassenheit,
Dass stets mein Herz von deiner Liebe brenne.

Ach pomóż, Jezu, bym się do Ciebie przyznawał
W dobrym i złym, w radości i w znoju;
Bym jako Zbawcę Cię wyznawał,
W ogniu wiary i w chłodnym spokoju;
By Twą miłością me serce płonęło przez
wszystkie dni.
Ach Jezu, pomóż mi!

VIII. Recitativo (Alto)

Der höchsten Allmacht Wunderhand
Wirkt im Verborgenen der Erden.
Johannes muss mit Geist erfüllet werden,
Ihn zieht der Liebe Band
Bereits in seiner Mutter Leibe,
Dass er den Heiland kennt,
Ob er ihn gleich noch nicht
Mit seinem Munde nennt,
Er wird bewegt, er hüpft und springet,
Indem Elisabeth das Wunderwerk ausspricht,
Indem Mariae Mund der Lippen Opfer bringet.
Wenn ihr, o Gläubige, des Fleisches
Schwachheit merkt
Wenn euer Herz in Liebe brennet,
Und doch der Mund den Heiland nicht
bekennet,
Gott ist es, der euch kräftig stärkt,
Er will in euch des Geistes Kraft erregen,
Ja Dank und Preis auf eure Zunge legen.

Ręką wszechmocną swoją Pan
Działa w skrytości.
Ducha był pełen mały Jan,
Więzy ciągnęły go miłości,
I to już w łonie matki jego,
Że poznał Zbawiciela swego.
Choć brak mu jeszcze możliwości,
Ustami wyznać Go nie może,
To się porusza, skacze, cieszy,
Kiedy Elżbieta głosi wielkie dzieła Boże,
A Maria nieść ust ofiarę śpieszy.

O wierzący, gdy słabość ciała zauważycie,
I kiedy serca miłością płoną,
Lecz usta Zbawcę wyznać się bronią,
To Bóg wam siłę dać chce obficie.

On na moc Ducha was otworzy.
Pochwalny śpiew w usta wam włoży.

IX. Aria (Bass)

Ich will von Jesu Wundern singen
Und ihm der Lippen Opfer bringen,
Er wird nach seiner Liebe Bund
Das schwache Fleisch, den irdischen Mund
Durch heilges Feuer kräftig zwingen.

Chcę śpiew o cudach Pana wznosić,
Ust mych ofiarę Mu przynosić.
On, zgodnie z przymierzem miłości,
Usta i ciało podległe słabości
Poskromi ogniem swoim świętym.

X. Choral

Jesus bleibet meine Freude,
Meines Herzens Trost und Saft,
Jesus wehret allem Leide,
Er ist meines Lebens Kraft,
Meiner Augen Lust und Sonne,
Meiner Seele Schatz und Wonne;
Darum lass ich Jesum nicht
Aus dem Herzen und Gesicht.

Jezus moją jest radością,
On sercu otuchę da.
Jezus broni przed żałością,
Z Niego życie siłę ma.
On jest słońcem moim oczom,
Mojej duszy On rozkoszą,
Więc Go nie wypuszczę, nie!
Serce me do Niego lgnie.