Socjologia wychowania

Wychowanie jest typem procesu społecznego. Proces jest zjawiskiem dynamicznym,
polegającym na dokonywaniu zmian.
Wychowanie jest zawsze w pewien sposób motywowane. Motywy mogą być zewnętrzne (np.
przez typ kultury, różne instytucje), jak również wewnętrzne (samomotywacja).

socjalizacja = uspołecznienie

socjalizacja – to proces społeczny polegający na wprowadzeniu młodego człowieka w
istniejący świat społeczny – świat istniejących relacji międzyludzkich.
wychowanie – jest procesem mającym odwoływać się do ideałów, powinno ono pokazywać
młodemu człowiekowi świat takim, jakim powinien on być
DWA WYMIARY WYCHOWANIA:

1. instytucjonalny – obecność instytucji w wychowaniu
2. aksjologiczny – obecność wartości w wychowaniu

WYMIAR INSTYTUCJONALNY:

1. wielość – istnieje wiele różnych instytucji i zbiorowości, które uczestniczą świadomie

i nieświadomie w procesie wychowania np.

 rodzina i szkoła
 organizacje społeczne, koleżeńskie grupy, kościelne, wojsko
 instytucje bez aspiracji wychowawczych, ale wychowujące jak: sklep czy

przychodnia lekarska.

2. zmienność siły oddziaływania w czasie życia ludzkiego:

Różne instytucje mają różną siłę oddziaływania w zależności od etapu rozwoju jednostki –
jedne mają decydujący wpływ, inne zamierają np.

 małe dziecko – rodzina
 młodzież – szkoła, grupa koleżeńska, media
 dorosłe osoby – miejsce pracy, wojsko, uniwersytet itp.

3. konkurencyjność wpływów:
Propozycje wychowawcze poszczególnych instytucji bywają często zbieżne, ale także, co
raz częściej bywają rozbieżne.

Wykład.2

Wychowanie instytucjonalne jest dziś dominującą formą wychowania. Wychowanie
indywidualne jest także formą wychowania instytucjonalnego, gdyż indywidualny
wychowawca wychowuje w ramach pewnego instytucjonalnego modelu dydaktycznego.

WYMIAR AKSJOLOGICZNY:

 w okresie PRL-u obowiązuje w wychowaniu aksjologia polityczna podporządkowana

systemowi komunistycznemu /wartości polityczne, ideologiczne/

 w społeczeństwie pluralistycznym nastąpił problem upadku autorytetu /obecnie brak

jednak statystycznych danych o występowaniu autorytetu w latach wcześniejszych =
owy autorytet jest sprawą doświadczenia życiowego/ Do dnia dzisiejszego zachowały
się autorytety specjalistów, naukowców.

Autorytet = mechanizm, nośnik przepływu wartości

 w społeczeństwie pluralistycznym lansuje się model zachowania konsumpcyjnego.

Oddziaływania reklamodawców prowadzą do redukcji świata do wartości

konsumowanej. Dawniej struktury wychowawcze zachęcały do kształtowania samego
siebie /tworzenie siebie/. Dziś kładzie się nacisk na umiejętną konsumpcję, uczy się
tego, co dają, podsuwają nam producenci.

Przedstawienie wartości

 relatywizowanie wartości – brak jednoznacznych norm, sytuacjonizm – wybór

wartości ZALEŻY OD sytuacji; liberalizm – kreuje idee wolności; wolność ma
zadowolić człowieka, nie postrzeganie wolności jako środka, ale jako cel.

 W okresie PRL-u brak było filozofii wychowania, ta, bowiem mogłaby zaburzyć

wychowanie ideologiczne.

SOCJOLOGICZNE DEFINICJE WYCHOWANIA:

 Emil Durkheim – wychowanie jest oddziaływaniem pokoleń dorosłych na te,

które jeszcze nie dojrzały do życia społecznego.


 Florian Znaniecki – wychowanie to działalność społeczna, której przedmiotem

jest osobnik będący kandydatem na członka grupy społecznej i której zadaniem,
warunkującym faktycznie jej zamiary i metody, jest przygotowanie osobnika do
stanowiska pełnego członka.


 Jan Szczepański – wychowanie jest procesem intencjonalnym, wzajemnych

oddziaływań wychowawcy i wychowanka, zachodzących w ramach stosunku
wychowawczego, zmierzających do ukształtowania osobowości wychowanka.

Przedmiot badań w aspekcie: teoretycznym, empirycznym, socjotechnicznym.