Socjologia wychowania
Wychowanie jest typem procesu społecznego. Proces jest zjawiskiem dynamicznym, polegającym na dokonywaniu zmian.
Wychowanie jest zawsze w pewien sposób motywowane. Motywy mogą być zewnętrzne (np. przez typ kultury, różne instytucje), jak również wewnętrzne (samomotywacja).
socjalizacja = uspołecznienie
socjalizacja – to proces społeczny polegający na wprowadzeniu młodego człowieka w istniejący świat społeczny – świat istniejących relacji międzyludzkich.
wychowanie – jest procesem mającym odwoływać się do ideałów, powinno ono pokazywać młodemu człowiekowi świat takim, jakim powinien on być
DWA WYMIARY WYCHOWANIA:
instytucjonalny – obecność instytucji w wychowaniu
aksjologiczny – obecność wartości w wychowaniu
WYMIAR INSTYTUCJONALNY:
wielość – istnieje wiele różnych instytucji i zbiorowości, które uczestniczą świadomie i nieświadomie w procesie wychowania np.
rodzina i szkoła
organizacje społeczne, koleżeńskie grupy, kościelne, wojsko
instytucje bez aspiracji wychowawczych, ale wychowujące jak: sklep czy przychodnia lekarska.
zmienność siły oddziaływania w czasie życia ludzkiego:
Różne instytucje mają różną siłę oddziaływania w zależności od etapu rozwoju jednostki – jedne mają decydujący wpływ, inne zamierają np.
małe dziecko – rodzina
młodzież – szkoła, grupa koleżeńska, media
dorosłe osoby – miejsce pracy, wojsko, uniwersytet itp.
konkurencyjność wpływów:
Propozycje wychowawcze poszczególnych instytucji bywają często zbieżne, ale także, co raz częściej bywają rozbieżne.
Wychowanie instytucjonalne jest dziś dominującą formą wychowania. Wychowanie indywidualne jest także formą wychowania instytucjonalnego, gdyż indywidualny wychowawca wychowuje w ramach pewnego instytucjonalnego modelu dydaktycznego.
WYMIAR AKSJOLOGICZNY:
w okresie PRL-u obowiązuje w wychowaniu aksjologia polityczna podporządkowana systemowi komunistycznemu /wartości polityczne, ideologiczne/
w społeczeństwie pluralistycznym nastąpił problem upadku autorytetu /obecnie brak jednak statystycznych danych o występowaniu autorytetu w latach wcześniejszych = owy autorytet jest sprawą doświadczenia życiowego/ Do dnia dzisiejszego zachowały się autorytety specjalistów, naukowców.
w społeczeństwie pluralistycznym lansuje się model zachowania konsumpcyjnego. Oddziaływania reklamodawców prowadzą do redukcji świata do wartości konsumowanej. Dawniej struktury wychowawcze zachęcały do kształtowania samego siebie /tworzenie siebie/. Dziś kładzie się nacisk na umiejętną konsumpcję, uczy się tego, co dają, podsuwają nam producenci.
relatywizowanie wartości – brak jednoznacznych norm, sytuacjonizm – wybór wartości ZALEŻY OD sytuacji; liberalizm – kreuje idee wolności; wolność ma zadowolić człowieka, nie postrzeganie wolności jako środka, ale jako cel.
W okresie PRL-u brak było filozofii wychowania, ta, bowiem mogłaby zaburzyć wychowanie ideologiczne.
SOCJOLOGICZNE DEFINICJE WYCHOWANIA:
Emil Durkheim – wychowanie jest oddziaływaniem pokoleń dorosłych na te, które jeszcze nie dojrzały do życia społecznego.
Florian Znaniecki – wychowanie to działalność społeczna, której przedmiotem jest osobnik będący kandydatem na członka grupy społecznej i której zadaniem, warunkującym faktycznie jej zamiary i metody, jest przygotowanie osobnika do stanowiska pełnego członka.
Jan Szczepański – wychowanie jest procesem intencjonalnym, wzajemnych oddziaływań wychowawcy i wychowanka, zachodzących w ramach stosunku wychowawczego, zmierzających do ukształtowania osobowości wychowanka.
Przedmiot badań w aspekcie: teoretycznym, empirycznym, socjotechnicznym.