10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Różnice kursowe z wyceny
bilansowej środków pieniężnych
W niniejszym artykule zostaną omówione skutki wyceny bilansowej środków pienięż- 2. WB  zapłata zobowiązania:
nych wyrażonych w walucie obcej przez jednostki, które dla celów podatku dochodowego (40.000 euro × 3,55 zÅ‚/euro) + (5.000 euro × 3,54 zÅ‚/euro) = 159.700 zÅ‚
przyjęły metodę bilansową rozliczania różnic kursowych, na co zezwala art. 9b ust. 1 pkt 2  Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami ,
ustawy o pdop (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.) oraz art. 14b ust. 2 ustawy o pdof  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
(Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). 3. Zrealizowane dodatnie różnice kursowe od zapłaconego zobowiązania:
Należy przypomnieć, że generalnie środki pieniężne znajdujące się w kasie walutowej (164.250 zł  159.700 zł) = 4.550 zł
oraz na bankowym rachunku walutowym należy wyceniać na dzień bilansowy po obowią-  Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami ,
zującym na ten dzień średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank  Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
Polski. Wynika to z art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, 4. WB  odsprzedaż waluty obcej do banku (pkt 7 założeń): 10.560 zł
poz. 694 ze zm.). Jedynie jednostki prowadzące kupno i sprzedaż walut (np. kantory) znaj-  Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
dującą się w kasie walutowej gotówkę wyceniają na dzień bilansowy po kursie, po którym  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ustalonego na dzień 5. Zrealizowana ujemna różnica kursowa na środkach pieniężnych:
wyceny dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Stanowi o tym art. 30 ust. 1 pkt 2 3.000 euro × (3,54 zÅ‚/euro  3,52 zÅ‚/euro) = 60 zÅ‚
ustawy o rachunkowości.  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
Jednostki, które począwszy od 1 stycznia 2007 r. dla celów podatku dochodowego  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
rozliczają różnice kursowe według przepisów ustawy o rachunkowości, dodatnie różnice
kursowe z wyceny bilansowej (ujęte np. na koncie 75-0  Przychody finansowe ) oraz ujemne Księgowania
różnice kursowe (ujęte np. na koncie 75-1  Koszty finansowe ) uwzględniają w swoich przy-
chodach i kosztach podatkowych. W tym przypadku nie występują żadne rozbieżności
Konto 13-1  Rachunek Konto 21  Rozrachunki Konto 75-0  Przychody
w kwalifikowaniu różnic kursowych dla celów podatkowych i bilansowych.
walutowy z dostawcami finansowe
Różnice kursowe z wyceny bilansowej środków pieniężnych można rozliczyć w księgach
B.O.) 179.100 159.700 (2 1b) (-) 3.060 161.190 (B.O. (-) 1.700 (1a
rachunkowych według jednej z trzech metod wykształconych przez praktykę, tj.:
1a) (-) 1.700 10.560 (4 2) 159.700 (-) 3.060 (1b
1) dokonując storna różnic kursowych z wyceny bilansowej pod datą 1 stycznia 2008 r.,
60 (5 3) 4.550 4.550 (4
2) dokonując storna różnic kursowych z wyceny bilansowej w dniu rozchodu waluty
177.400 170.320 161.190 161.190 (-) 210 (S.k.
z rachunku walutowego,
S.k.) 7.080
3) ujmując w księgach rachunkowych 2008 r. tylko zrealizowane różnice kursowe.
Jednostki, które wybrały metodę bilansową, w rachunku podatkowym uwzględniają
(2.000 euro
zarówno różnice kursowe z wyceny bilansowej, jak i ich storno.
× 3,54 zÅ‚/euro)
Dodać jeszcze należy, że jeżeli do rozchodu waluty z rachunku walutowego lub z kasy
walutowej stosowany jest kurs historyczny (według metody FIFO, LIFO lub kursów
Konto 13-0  Rachunek Konto 75-1  Koszty
średnioważonych), wówczas w momencie rozchodu waluty spowodowanego m.in. zapłatą
bieżący finansowe
zobowiązania, przemieszczeniem waluty między różnymi rachunkami walutowymi, nie
4) 10.560 5) 60
powstają różnice kursowe od środków pieniężnych. Różnice te powstaną natomiast np.
w momencie odsprzedaży tej waluty do banku.
W 2008 r. w rachunku podatkowym jednostka uwzględni w przychodach podatkowych
Przykład łącznie kwotę (-) 210 zł (ujemne saldo Ma konta 75-0), tj. zarówno storno różnic kursowych
Założenia z wyceny bilansowej, jak i rzeczywiście zrealizowane różnice kursowe. Natomiast w kosz-
1. Jednostka dla celów podatku dochodowego ustala różnice kursowe według metody tach uzyskania przychodów jednostka uwzględni ujemne różnice kursowe w kwocie 60 zł
bilansowej i dokonuje wyceny dla celów podatkowych tylko na ostatni dzień roku (saldo Wn konta 75-1).
podatkowego.
2. Na dzień 31 grudnia 2007 r. jednostka posiadała na rachunku walutowym 50.000 euro, Metoda 2  storno różnic kursowych w dniu rozchodu waluty
co stanowiło równowartość 177.400 zł. Pochodziły one z następujących wpływów: Storna różnic kursowych z wyceny bilansowej jednostka dokona pod datą 25 stycznia
 z dnia 20 grudnia 2007 r.: 40.000 euro × 3,55 zÅ‚/euro = 142.000 zÅ‚, 2008 r. Zapisy w ksiÄ™gach i skutki podatkowe bÄ™dÄ… analogiczne jak w metodzie 1.
 z dnia 29 grudnia 2007 r.: 10.000 euro × 3,54 zÅ‚/euro = 35.400 zÅ‚.
3. Jednostka na dzień bilansowy posiadała także nieuregulowane zobowiązanie wobec Metoda 3  ujęcie w księgach 2008 r. wyłącznie zrealizowanych różnic kursowych
kontrahenta zagranicznego w kwocie 164.250 zÅ‚ (45.000 euro × 3,65 zÅ‚/euro). StosujÄ…c trzeciÄ… metodÄ™ rozliczania różnic kursowych jednostka nie dokona w 2008 r.
4. Do wyceny bilansowej zastosowano kurs średni NBP wynoszący w dniu 31 grudnia storna różnic kursowych z wyceny bilansowej środków na rachunku walutowym ani też
2007 r. 3,5820 zł/euro. rozrachunków wyrażonych w walucie obcej.
5. Wycena bilansowa: Przyjmując dane z przykładu rozchód waluty z rachunku walutowego spowodowany
a) środków pieniężnych uregulowaniem zobowiązania wobec kontrahenta zagranicznego zostanie wyceniony
50.000 euro × 3,5820 zÅ‚/euro = 179.100 zÅ‚ wedÅ‚ug kursu Å›redniego z dnia bilansowego. Nie powstanÄ… w tym przypadku ani różnice
179.100 zł  177.400 zł = 1.700 zł (dodatnia różnica kursowa), kursowe na środkach pieniężnych, ani też na rozrachunkach. Natomiast powstaną różnice
b) zobowiązania w walucie obcej kursowe od środków pieniężnych na rachunku walutowym w momencie odsprzedaży wa-
45.000 euro × 3,5820 zÅ‚/euro = 161.190 zÅ‚ luty do banku. W przykÅ‚adzie bÄ™dzie to różnica kursowa ujemna, gdyż kurs kupna banku
164.250 zł  161.190 zł = 3.060 zł (dodatnia różnica kursowa). (3,52 zł/euro) jest niższy od średniego kursu NBP, po którym wyceniono walutę na dzień
6. W dniu 25 stycznia 2008 r. jednostka uregulowała zobowiązanie wobec kontrahenta bilansowy (3,5820 zł/euro).
zagranicznego w kwocie 45.000 euro.
7. W dniu 28 stycznia 2008 r. jednostka odsprzedała do banku 3.000 euro. Kurs faktycz- Dekretacja w księgach 2008 r.
nie zastosowany (kurs kupna banku) w tym dniu wynosił 3,52 zł/euro. Kwota 10.560 zł 1. WB  zapłata zobowiązania:
(3.000 euro × 3,52 zÅ‚/euro) wpÅ‚ynęła na rachunek bieżący jednostki. (45.000 euro × 3,5820 zÅ‚/euro) = 161.190 zÅ‚
8. Do rozchodu walut z rachunku walutowego jednostka stosuje metodÄ™ FIFO.  Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami ,
 Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
Dekretacja w księgach 2007 r. 2. WB  odsprzedaż waluty obcej do banku (pkt 7 założeń): 10.560 zł
1. PK  różnice kursowe z wyceny bilansowej:  Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
a) od środków pieniężnych na rachunku walutowym 1.700 zł  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
 Wn konto 13-1  Rachunek walutowy , 3. Zrealizowana ujemna różnica kursowa na środkach pieniężnych:
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe , 3.000 euro × (3,5820 zÅ‚/euro  3,5200 zÅ‚/euro) = 186 zÅ‚
b) od zobowiązania w walucie obcej 3.060 zł  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
 Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami ,  Ma konto 13-1  Rachunek walutowy .
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
Księgowania
Księgowania
Konto 13-1  Rachunek Konto 21  Rozrachunki Konto 75-0  Przychody Konto 13-0  Rachunek Konto 13-1  Rachunek Konto 21  Rozrachunki
walutowy z dostawcami finansowe bieżący walutowy z dostawcami
S.p.) 177.400 1b) 3.060 164.250 (S.p. 1.700 (1a S.p.) X B.O.) 179.100 161.190 (1 1) 161.190 161.190 (B.O.
1a) 1.700 161.190 (S.k. 3.060 (1b 2) 10.560 10.560 (2
S.k.) 179.100 4.760 (S.k. 186 (3
179.100 171.936
S.k.) 7.164
W 2007 r. jednostka uwzględni w przychodach finansowych podlegających opodatko-
waniu różnice kursowe z wyceny bilansowej, tj. kwotę 4.760 zł (konto 75-0).
(2.000 euro ×
3,5820 zł/euro)
Metoda 1  storno różnic kursowych pod datą 1 stycznia
Dekretacja w księgach 2008 r.
1. PK  storno różnic kursowych:
Konto 75-1  Koszty
a) z wyceny bilansowej środków pieniężnych (-) 1.700 zł
finansowe
 Wn konto 13-1  Rachunek walutowy ,
3) 186
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe ,
b) z wyceny bilansowej zobowiązania (-) 3.060 zł Dla celów podatkowych ujemne różnice kursowe w kwocie 186 zł (ujęte na koncie 75-1)
 Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami , stanowią koszty uzyskania przychodów.
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
Ewa Gruchot
Gazeta Podatkowa nr 35 " 30.04.2008 r.