BANKOWE y
RÓDA
A
FINANSOWANIA
PRZEDSI
BIORSTW
Wykład 3
dr Katarzyna Kreczmańska-Gigol
L.p. Data Zagadnienia
1. 23.09.2008 Sprawy organizacyjne. Omówienie zakresu programu wykładów
2. 30.09.2008 Charakterystyka funkcji banków komercyjnych na rynkach finansowych
3. 7.10.2008 Rola banku komercyjnego w procesie finansowania przedsiębiorstw
4. 14.10.2008 Kredyt jako podstawowe z
ródło finansowania działalności operacyjnej i inwestycyjnej
przedsiębiorstw.
Pożyczka bankowa - różnice w porównaniu do kredytu
5. 21.10.2008 Faktoring jako forma wsparcia płynności finansowej podmiotów gospodarczych.
6. 28.10.2008 Możliwości zastosowania weksli handlowych w procesie pozyskania środków
finansowych z banku
7. 4.11.2008 Zastosowanie forfaitingu w finansowaniu handlu zagranicznego
8. 18.11.2008 Leasing jako parabankowe z
ródło finansowania inwestycji przedsiębiorstw
9. 25.11.2008 Wykorzystanie tarczy podatkowej do obniżenia kosztu pozyskania kapitałów obcych
przez przedsiębiorstwa
10. 2.12.2008 Gwarancje bankowe jako operacje wspomagające procesy finansowania firm
11. 9.12.2008 Zastosowanie akredytywy i inkasa dokumentowego w finansowaniu zagranicznych
operacji handlowych
12. 16.12.2008 Rola i funkcje banku komercyjnego w emisji dłużnych papierów wartościowych
przedsiębiorstw. Bank jako pośrednik w procesie emisji krótkoterminowych
papierów komercyjnych (commercial papers)
13. 6.01.2009 Zadania banku w emisji obligacji przedsiębiorstw. Rola banku w procesie emisji dłużnych
papierów wartościowych w ramach sekurytyzacji aktywów
14. 13.01.2009 Egzamin zerowy
Harmonogram wykładów
Temat wykładu
Rola banku komercyjnego w procesie
finansowania przedsiębiorstw
oraz
Kredyt jako podstawowe z
ródło
finansowania działalności operacyjnej i
inwestycyjnej przedsiębiorstw.
I. Rola banku komercyjnego w procesie
finansowania przedsiębiorstw c.d.
1. Etapy rozwoju bankowości komercyjnej w Polsce
2. Klienci banków
3. Porównanie klientów indywidualnych i
przedsiębiorstw
4. Obszary współpracy przedsiębiorstwa z bankiem
5. Elementy oceny roli banków w Polsce
n Stopień ubankowienia polskiej gospodarki
n Dostępność kredytów dla większości przedsiębiorstw
n Rentowność banków komercyjnych
n Konsekwencje kryzysu finansowego banków dla
gospodarki polskiej
Podstawowe obszary współpracy
przedsiębiorstwa z bankiem
1. Prowadzenie rachunku bankowego.
2. Efektywne zarządzanie nadwyżkami
środków pieniężnych.
3. Organizowanie finansowania działalności
bieżącej i inwestycyjnej przedsiębiorstwa.
4. Obsługa w zakresie realizacji rozliczeń
pieniężnych.
5. Doradztwo finansowe.
Podstawowe potrzeby przedsiębiorstw
- dostęp do tanich kredytów, najlepiej bez
zabezpieczeń
- możliwości finansowania przedsięwzięć
inwestycyjnych
- wysokooprocentowane lokaty (tylko
okresowo)
- doradztwo finansowe
Podmioty bankowości korporacyjnej
1. Wąskie ujęcie: do grupy podmiotów zalicza
się tylko duże podmioty gospodarcze, o
wysokiej sumie bilansowej i znacznej skali
prowadzonej działalności.
2. Szersze ujęcie: do podmiotów bankowości
korporacyjnej zalicza się przedsiębiorstwa
małe, średnie i duże. Przedsiębiorstwa
mikro zalicza się do bankowości detalicznej.
Stopień ubankowienia polskiej gospodarki
n Wskaz
nik ubankowienia (2005)
q Polska 62,5% (przedostatnie miejsce z krajów nowoprzyjętych do Unii)
q Obszar Euro 265,3%
q 60% mieszkańców ma rachunki bankowe (wg. UOKiK)
q wg. Pentora 60% Polaków powyżej 15 roku życia korzysta z usług
bankowych, w krajach starej Unii  90%, a średnia dla krajów
nowoprzyjętych wynosi 70%.
q Liczba placówek bankowych w latach 2002-2006 zmniejszyła się z 9965 do
8657 (NBP); liczba placówek bankowych na 1 mln mieszkańców w krajach
15 UE w roku 2002 wynosiła od 500 do 1000, a w Polsce poniżej 300
q Liczba bankomatów w ciągu 6 lat zwiększyła się jedynie z 5266 do 9400.
n Przyczyna:
q niechęć banków komercyjnych do inwestowania w infrastruktury bankowe
q dążenie banków komercyjnych do maksymalizacji bieżących zysków i
maksymalizacji wysokości dywidend dla akcjonariuszy.
Przyczyny słabego ubankowienia w Polsce
n Według bankowców:
q Ubóstwo Polaków
q Zacofanie cywilizacyjne
n Według klientów banków (Pentor)
q Niedostępność banków dla ludzi o niskich dochodach
q Wysokie koszty obsługi bankowej
q Z atrakcyjnych ofert mogą korzystać tylko wybrani  o
wysokich stałych dochodach, nie za starzy i nie za młodzi
q Zbyt duża biurokracja w bankach
q Zbyt skomplikowane i nieczytelne regulaminy banków
Przyczyny zainteresowania banków sektorem MSP
n niewielka, ograniczona liczba dużych korporacji
n jasno podzielone strefy wpływów w sektorze bankowym ograniczają możliwości
przejmowania klientów z sektora korporacji
n na podział klientów korporacyjnych między banki wpływa też globalizacja
n grupa jednocześnie najbardziej elastyczna, szybko dostosowująca się do
aktualnej sytuacji na rynku
n firmy tego sektora szybko nadganiają stracony dystans do rynku
n najszybciej się rozwijają
n tworzą najwięcej nowych miejsc pracy
n duża liczba potencjalnych klientów; ponad połowa firm tego sektora w ogóle nie
korzysta z kredytów; w 1999 r. Z kredytów korzystało jedynie 35% firm MSP
n cena usług dla MSP może być wyższa niż dla korporacji (mniejsza siła
przetargowa, większe uzależnienie od finansowania w banku itd.)
n rośnie liczba firm MSP korzystająca z elektronicznych kanałów dystrybucji
n b. duża część biznesmenów akceptuje telefoniczny kontakt z bankiem (np.
sprawdzanie stanu kont); rozwój w tej dziedzinie jest stymulowany przez rozwój
rynku telefonii komórkowej
n dywersyfikacja ryzyka
Minusy współpracy z MSP
n grupa klientów najbardziej podatna na sezonowość i wahania koniunktury
n wysokie koszty obsługi w porównaniu z kosztami banku przy obsłudze
dużych firm (wysoka pracochłonność)
n mniej komfortowa współpraca (kompletność dokumentacji finansowej,
sposób przygotowywania informacji dla banku itd.)
n firmy zwykle o krótkiej historii
n brak jest wiarygodnych ocen pozycji rynkowej firm, raitingów
n konieczność indywidualnego podejścia do klienta, konieczne usługi
doradcze
n tylko 9% korzysta z elektronicznych kanałów dystrybucji  stosunkowo
tanich dla banku i klienta
n większość biznesmenów preferuje osobisty kontakt z bankiem (najdroższa
obsługa)
n stosunkowo mała wiedza na temat nowych form finansowania wśród firm
MSP
n większe ryzyko (większa liczba upadłości niż wśród korporacji)
Bariery korzystania z kredytów bankowych
według Lewiatana:
n Wysokość wymaganych zabezpieczeń
n Wysokość oprocentowania kredytów i
prowizji
n Niechęć banków do udzielania kredytów
przedsiębiorstwom z sektora MSP (wyższe
ryzyko)
Niedostępność kredytów dla MSP
n Dążenie banków do maksymalizacji bieżącego zysku (2006  10
mld, 2007  13 mld) nie sprzyja rozszerzeniu kredytowania
przedsiębiorstw.
n Dynamika kredytów dla przedsiębiorstw w Polsce jest niższa niż
w krajach UE (2006  13,1%).
n Kredyty udzielane przez banki komercyjne są w większości
udzielane dla 100 największych przedsiębiorstw
n Przedsiębiorstwa MSP stanowią 98% wszystkich podmiotów
gospodarczych i tworzą 60% dochodu narodowego  mają
utrudniony dostęp do kredytów
Banki ograniczają finansowanie MSP, a w 2006 r. zdeponowały w
bankach zagranicznych 70 mld zł.
Wg. Lewiatana bariery w korzystaniu z
kredytów bankowych przez MSP w 2007
n Wysokość wymaganych zabezpieczeń
n Wysokość oprocentowania kredytów
n Niechęć banków do udzielania kredytów ze względu
na wyższe ryzyko
n Brak atrakcyjnej oferty dla MSP
n Wysokość prowizji
n Biurokracja związana z udzielaniem kredytu
40% przedsiębiorstw uważa kredyt za najlepsze z
ródło
finansowania inwestycji.
Rentowność banków komercyjnych
n Banki w Polsce należą do najbardziej rentownych w Europie
q W 2005 ROE banków w Polsce wyniosło 21%, w banków w Niemczech 4%.
q Przyczyny wysokich dochodów banków:
n Obniżenie i oprocentowanie rezerw obowiązkowych (w latach 1998-2005 rezerwy obowiązkowe
zmniejszyły się z 4225 mln zł do 352 mln zł)
n Obniżenie wpłat do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (z 209,2 mln zł w 1998 r. do 61 mln
zł w 2005)
n Obniżenie podatku dochodowego od przedsiębiorstw do 19%
n Obniżenie rezerw celowych
q Zysk nie służył w latach 2002-2006 podnoszeniu kapitałów, które wzrosły w tym czasie
jedynie o 10 mld zł z 40558 mln zł do 50260 mln zł ). Coraz wyższe były w tym czasie
dywidendy dla akcjonariuszy
q Wysoka marża odsetkowa w Polsce wynika z:
n Wysokiej realnej stopy procentowej wynikającej ze stopy procentowej ustalonej przez RPP
n Bardzo niskiego oprocentowania wkładów na żądanie i wysokiego oprocentowania kredytów
n Ze zróżnicowanego reagowania na podwyżki stóp rynkowych  szybkie podwyżki
oprocentowania kredytów, wolniejsze wkładów na żądanie
q Oprocentowanie kredytów dla przedsiębiorstw w UE wynosiło w 2007 ok. 6,7%, w
Polsce 7,8%. Przy czym oprocentowanie kredytów dla mikroprzedsiębiorstw wynosiło
tyle co kredytów konsumenckich  16%.
q Oprocentowanie kart kredytowych w Polsce w tych samych bankach jest wyższe niż
zagranicą  np. w Belgii Fortis pobiera 12,99%, a w Polsce 21,7%.
q W 2006 banki podwyższyły prowizje o 30%-50%
n Wysoki koszt usług bankowych jest jedną z przyczyn niskiego ubankowienia w
Polsce
Ewentualne skutki kryzysu banków dla
polskiej gospodarki
n Polskie banki są w dobrej kondycji, ale sytuacja zagranicznych
spółek matek może wpłynąć na ich kondycję. Zagraniczne
centrale mogą chcieć przenieść część strat do oddziałów w
Polsce  np. Citygroup po kryzysie argentyńskim obciążyła
Citybank Handlowy około 150 mln wypłaty.
n Polskie banki lub oddziały odprowadzają co roku do spółek
matek ogromne pieniądze w postaci dywidend, nacisk na wypłatę
może być większy w obliczu problemów z płynnością spółek
matek.
n Spółki matki odmówiły jakichkolwiek gwarancji w przypadku
trudności banków komercyjnych w Polsce. Koszty upadłości
ponosić będzie kraj goszczący.