BANKOWE y
RÓDA
A
FINANSOWANIA
PRZEDSI
BIORSTW
Wykład 7
dr Katarzyna Kreczmańska-Gigol
Katedra Finansów
Możliwości zastosowania weksli
handlowych w procesie pozyskania
środków finansowych z banku.
Pojęcie weksla
n Weksel jest dokumentem posiadającym
określoną przez prawo formę, a
umieszczenie podpisu na wekslu stanowi
podstawę i jest przyczyną zobowiązania
wekslowego osoby składającej podpis.
Dyskontowanie weksli
n Dyskontowanie weksli polega na wykupie przez
bank wierzytelności wekslowych przed terminem ich
płatności i z potrąceniem z góry odsetek
dyskontowych.
n Potocznie dyskonto wekslowe nazywane jest
kredytem dyskontowym. W rzeczywistości nie jest to
kredyt lecz sprzedaż wierzytelności.
n Dyskontowanie weksli podlega przepisom prawa
wekslowego, a nie przepisom kodeksu cywilnego
lub prawa bankowego.
n Zgodnie z art. 517 kodeksu cywilnego przepisów o
przelewie nie można stosować do wierzytelności
wekslowych.
Dyskonto weksli a sprzedaż
n Dyskonto zawiera pewne cechy charakterystyczne
dla sprzedaży, szczególnie w przypadku dyskonta
bez prawa regresu do dyskontera, czyli zbywcy
wierzytelności wekslowej.
n Dyskonto jest odpłatne tak jak sprzedaż, ponieważ
bank dyskontujący jest zobowiązany zawsze do
zapłaty dyskonterowi ceny nabycia weksla.
n Inny jest cel sprzedaży i cel dyskonta. Celem
umowy sprzedaży jest przekazanie nabywcy
majątku, a celem dyskonta jest przede wszystkim
finansowanie działalności gospodarczej dyskontera.
Dyskonto a pożyczka i kredyt
n Celem pożyczki i kredytu jest przekazanie klientowi
banku określonej oznaczonej sumy pieniężnej.
n Celem dyskonta nie jest przekazywanie
dyskonterowi środków pieniężnych.
n W przypadku dyskonta mamy do czynienia z
przeniesieniem na bank dyskontujący
wierzytelności, a suma pieniężna przekazywana
dyskonterowi jest zapłatą za nabytą wierzytelność.
n Na dyskonterze nie ciąży obowiązek zwrotu bankowi
sumy pieniężnej zapłaconej za nabywaną
wierzytelność. Wyjątkiem jest dyskonto z prawem
regresu do dyskontera, a dłużnik wekslowy nie
zapłaci należności.
Dyskonto a kredyt kupiecki
n U podstaw dyskonta wekslowego leży kredyt
kupiecki.
n Dostawca przyjmuje od swojego kontrahenta
zamiast gotówki weksel z określonym,
póz
niejszym niż dzień dostawy, terminem
płatności, a tym samym udziela mu kredytu
kupieckiego.
Dyskontowanie weksli jako czynność
bankowa
n Dyskontowanie weksli nie jest czynnością
zastrzeżona dla banków.
n W art. 5 ust. 1 pkt 2 prawa bankowego
przyjmuje się, że operacje wekslowe są
czynnościami bankowymi wówczas, gdy
zajmuje się nimi bank. Są to więc czynności
bankowe subiektywne.
Podmioty dyskonta weksli
DYSKONTER
BANK
(osoba przenosząca
DYSKONTUJ
CY
prawa z weksla 
(bank nabywający weksel)
podawca weksla)
DA
UŻNICY
WEKSLOWI
Podmioty dyskonta
n Bank dyskontujący  każdy bank, którego statut przewiduje
dyskontowanie weksli.
n Dyskonter (podawca weksla)  jest to osoba uprawniona z weksla
(wierzyciel wekslowy), która dyskontuje weksel w banku. Zazwyczaj
banki dyskontują weksle, których dyskonterami są przedsiębiorcy.
Weksel może być złożony do dyskonta przez remitenta, jeśli weksel nie
był wcześniej indosowany lub ostatniego indosatariusza uprawnionego
na podstawie nieprzerwanego ciągu indosów, wówczas gdy dyskonter
otrzymał weksel na podstawie indosu.
n Dłużnik wekslowy  jest ich wielu, bo są to wszystkie osoby, które
podpisały się na wekslu. Wyjątkiem jest indosant, który wyłączył swoją
odpowiedzialność wekslową umieszczając przy indosie dopisek  bez
obliga ,  bez prawa do zbywcy lub  bez zobowiązania itp. Mogą nimi
być: wystawca weksla własnego, wystawca weksla trasowanego,
akceptat, czyli trasat, który zaakceptował weksel, indosant, poręczyciel
wekslowy. Dłużnikiem może być osoba fizyczna, osoba prawna lub
podmiot nie będący osoba prawną, której przepisy dały zdolność
prawną i zdolność do czynności prawnych.
Przedmiot dyskonta
n Przedmiotem dyskonta jest weksel.
Cechy weksla trasowanego
n  słowo weksel w samym tekście dokumentu w języku, w którym
dokument został wystawiony
n Bezwarunkowe polecenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej
pochodzące od wystawcy weksla i skierowane do trasata
n Oznaczenie terminu płatności, a weksel bez terminu płatności
jest płatny za okazaniem
n Oznaczenie miejsca płatności
n Oznaczenie remitenta, czyli osoby na rzecz której lub na zlecenie
której płatność ma być dokonana
n Oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla
n Dokument musi być opatrzony własnoręcznym podpisem
wystawcy weksla.
n Głównym dłużnikiem od chwili przyjęcia weksla, czyli akceptu,
jest trasat.
Cechy weksla własnego
n Głównym dłużnikiem jest od samego początku
wystawca weksla.
n Słowo weksel w samym tekście dokumentu
n Przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty oznaczonej
sumy pieniężnej, pochodzące od wystawcy
n Oznaczenie terminu płatności
n Oznaczenie miejsca płatności
n Oznaczenie osoby remitenta
n Oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla
n Własnoręczny podpis wystawcy weksla
Weksel in blanco
n Weksel zaopatrzony w podpis wystawcy i
ewentualnie podpis poręczycieli  avalistów, bądz

akceptanta, ale nie posiadających innych istotnych
cech weksla.
n Weksel taki ma charakter gwarancyjny, bądz

kaucyjny i służy do zabezpieczania przyszłych
roszczeń.
n Zwykle towarzyszy mu deklaracja wekslowa, w
której określone są okoliczności, w których może
dojść do wypełnienia weksla oraz wskazuje
maksymalna sumę wekslową.
Weksel in blanco
Podstawy prawne Charakter weksla
ustawa z dnia 28 kwietnia samodzielny i
1936 r. prawo wekslowe abstrakcyjny
Może być Powstanie zobowiązania
przedmiotem obrotu
umieszczenie podpisu podpis musi
przez wystawcę na zawierać nazwisko
blankiecie weksla
podpis własnoręczny jeśli wystawcą osoba
nie musi być prawna to podana
czytelny jej nazwa
Wystawca weksla deklaracja wekslowa
osoba fizyczna spółka akcyjna określa warunki kwotę wekslową
wypełnienia weksla
spółka z o.o. spółka jawna termin jaki może nie jest niezbędna
być na wekslu do ważności weksla
spółka komandytowa Skarb Państwa
spółdzielnia
Rodzaje dyskonta weksli
Rodzaje dyskonta
- z prawem regresu do - w formie doraz
nej
dyskontera transakcji
- bez prawa regresu do - umowa o linię
dyskontera dyskontową
Dyskonto z prawem regresu do dyskontera
n Jest to takie dyskonto, przy którym w przypadku braku zapłaty przez dłużnika
wekslowego - wystawcę lub akceptanta, ma prawo żądania zapłaty sumy
wekslowej od dyskontera.
n Dyskonter jest dłużnikiem solidarnym z weksla. Warunkiem odpowiedzialności
dyskontera, tak jak każdego indosanta jest:
q Zachowanie formy indosu
q Zdolność do działań wekslowych indosanta
q Własnoręczny i autentyczny podpis indosanta
q Wręczenie weksla bankowi dyskontującemu
q Umieszczenie indosu w nieprzerwanym ciągu indosów.
n Odpowiedzialność dyskontera zależy od odmowy zapłaty weksla.
n Odpowiedzialność gaśnie, gdy:
q Weksel nie zostanie przedstawiony do zapłaty w czasie i w miejscu wskazanym w
wekslu
q Bezskutecznie upłynie termin ustanowiony do:
n Przedstawienia weksla płatnego za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu
n Protestu z powodu nie przyjęcia lub niezapłacenia, chyba że protest nie był konieczny
n Przedstawienia weksla do zapłaty w razie umieszczenia na nim zastrzeżenia  bez protestu
Dyskonto bez prawa regresu do
dyskontera
n Jest to dyskonto, w którym bank dyskontujący zgadza się, aby
dyskonter wyłączył swoją odpowiedzialność za zapłatę weksla przez
umieszczenie w treści indosu klauzuli  bez odpowiedzialności ,  bez
obliga ,  bez regresu itp.
n Bank dyskontujący przejmuje ryzyko wypłacalności wystawcy weksla
własnego lub akceptanta weksla trasowanego.
n Jeśli dłużnik wekslowy  wystawca lub akceptant nie zapłacą, to bank
nie będzie miał prawa dochodzić płatności od dyskontera ani od tych
wszystkich indosantów, którzy umieścili w treści indosu klauzulę  bez
odpowiedzialności lub inną równoznaczną.
n Odpowiedzialność indosanta wygasa również, gdy dojdzie do kolejnego
indosowania weksla, jeśli dany indosant umieścił w treści weksla
klauzuli zakazującej dalszego indosowania.
n Bank dyskontujący może zaspo9koić swoje roszczenia w trybie
przymusowym jedynie od wystawców, akceptantów weksli, innych
indosantów, jeśeli nie wyłączyli oni swojej odpowiedzialności wekslowej
, i poręczycieli.
Dyskonto w formie doraz
nej transakcji
n Polega na jednorazowym na byciu przez
bank dyskontujący jednego lub kilku weksli.
n Stosowane jest ono przy przejściowych
problemach z płynnością dyskontera.
Umowa o linię dyskontową
n Jest to umowa, na mocy której bank dyskontujący zobowiązuje
się do przyjmować do dyskonta weksle spełniające warunki
określone w umowie do wysokości określonego limitu
dyskontowego i w okresie wskazanym w umowie.
n Umowa o linię dyskontową nie jest dyskontem weksla. Umowa ta
obliguje jedynie bank do dyskontowania weksli.
n Umowa o linię dyskontową może mieć formę umowy o linię
odnawialną i umowy o linię niedonawialną.
n Przy umowie o linię nieodnawialną każdy wykup weksla
powoduje, że limit dyskontowy zmniejsza się o kwotę weksla.
n Umowa o linię odnawialną powoduje, że każda spłata weksla
przyjętego do dyskonta powoduje, że przyznany limit odnawia się
o kwotę zapłaconego weksla i może być wielokrotnie
wykorzystywany w całym okresie obowiązywania umowy.
Wniosek dyskontowy:
n składa go wierzyciel wekslowy
n forma wniosku  lista weksli lub przy linii
dyskontowej pismo
Warunki jakie muszą spełniać
weksle składane do dyskonta:
n nie ma przepisów prawnych, które te
warunki ustalają
n w uchwale 2/98 zarządu NBP z
27.02.1998 r. znajdują się warunki, jakie
powinny spełniać weksle przyjmowane przez
NBP do redyskonta oraz zasady i tryb ich
redyskonta (Dz. Urz. NBP nr 3, poz. 5)
n
Zwyczajowo do dyskonta przyjmowane są weksle,
które:
1) odpowiadają wymaganiom określonym w przepisach prawa wekslowego
2) których prawdziwość nie nasuwa wątpliwości
3) złożone przez remitenta lub przez osobę opierającą swoje prawo na
nieprzerwanym ciągu indosów
4) od których uiszczono opłatę skarbową w określonej wysokości
5) pochodzące z obrotu gospodarczego (kupieckie i handlowe)
6) co najmniej podpisane przez wystawców lub akceptantów
7) których termin płatności upływa nie póz
niej niż w okresie wskazanym
przez bank dyskontujący
8) z terminem płatności w określonym dniu
9) płatne w oddziałach banków, w których główni dłużnicy wekslowi
posiadają rachunki bieżące
10) przy wekslach trasowanych  opatrzone akceptem trasata na całą
sumę wekslową
11) opatrzone indosem składającego weksel do dyskonta
12) bez klauzul ograniczających prawo do indosowania
13) podpisane w sposób umożliwiający jednoznaczną identyfikację
podpisu
Funkcje dyskonta - finansowanie
n Funkcja finansowania  polega na finansowaniu
działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.
n Umożliwia otrzymanie przez przedsiębiorstwo sumy
wekslowej przed terminem płatności weksla.
n Zapłatą za finansowanie są:
q odsetki dyskontowe na rzecz banku dyskontującego
q prowizje
q ewentualne inne opłaty (np. za raport z wywiadowni
handlowej na temat dłużnika wekslowego)
Funkcje dyskonta  del credere
n Funkcja del credere polega na tym, że bank
dyskontujący pozwala na umieszczenie w
treści indosu klauzuli zwalniającej dyskontera
z odpowiedzialności za zapłatę weksla.
n Oznacza to, że jeśli dłużnik wekslowy nie
zapłaci, to bank dyskontujący nie będzie
miała prawa regresu do dyskontera.
n Funkcja ta występuje tylko przy dyskoncie
bez regresu do osoby składającej weksel do
dyskonta.
Termin płatności weksla przedstawianego
do dyskonta w banku
n Termin płatności weksla jest to termin, w którym powinna nastąpić zapłata
weksla.
n Banki przyjmują do dyskonta weksle płatne w oznaczonym dniu. Decydują o tym
regulaminy banków.
n Nie ma formalnych przeszkód innych niż regulaminy banków, aby przyjąć do
dyskonta weksel płatny w pewien czas po dacie i w pewien czas po okazaniu.
n W tych wekslach znany jest konkretny dzień płatności weksla, chociaż jest on w
inny sposób oznaczony. Czyli możliwe jest wyliczenie odsetek dyskontowych.
n Nie mogą być przyjmowane do dyskonta weksle płatne za okazaniem, bo nie
jest znanych ich termin płatności i nie można wyliczyć odsetek dyskontowych.
n Dyskonto jest formą krótkoterminowego finansowania podmiotu gospodarczego,
a okres płatności z weksla nie powinien przekraczać 6 miesięcy. Okres ten
liczony jest od momentu złożenia weksla do dyskonta do terminu płatności z
weksla.
n Niektóre banki ustalają również minimalny okres płatności z weksla
Koszty dyskonta weksli
n Bank dyskontujący weksel pobiera z tego tytułu odsetki dyskontowe.
n Są one potrącane z góry z kwoty skupionego weksla i naliczane procentowo od
kwoty wierzytelności wekslowej za okres od dnia nabycia weksla przez bank do
terminu płatności weksla.
n Zwykle stopa dyskonta jest niższa niż oprocentowanie kredytów, ponieważ
potrąca się go z góry.
n Stopa dyskontowa jest wyższa wówczas, gdy mamy do czynienia z dyskontem
weksla bez prawa regresu do dyskontera.
n Bank oprócz dyskonta pobiera prowizję przygotowawczą, która jest naliczana
procentowo od kwoty wekslowej. Przy transakcjach dyskonta z prawem regresu
do dyskontera prowizja ta jest zwykle niższa niż przy kredycie. W przypadku
transakcji bez prawa regresu do dyskontera prowizja może przewyższać
prowizje od kredytu, ponieważ kosztowne jest uzyskanie informacji potrzebnych
do oceny wiarygodności i wypłacalności dłużnika wekslowego.
n Jeśli transakcja dyskonta weksli ma formę umowy o linię dyskontową, to przy
podpisywaniu takiej umowy jest pobierana prowizja za zawarcie umowy. Jest
ona liczona procentowo od ustalonego limitu dyskontowego.
Kredyt akceptacyjny
n Kredyt akceptacyjny  umowa na mocy
której bank zobowiązuje się do akceptowania
ciągnionych na niego weksli, przez osobę do
tego upoważnioną, przy zachowaniu
wszelkich innych warunków umowy
Funkcjonowanie kredytu akceptacyjnego
n Przy kredycie akceptacyjnym bank nie finansuje
klienta, nie stawia do jego dyspozycji środków
pieniężnych. Podpisuje on weksel swojego klienta i w
ten sposób staje się głównym dłużnikiem wekslowym -
zobowiązuje się do wykupu weksla.
n Weksel musi zostać wykupiony przez bank nawet jeśli
na rachunku klienta nie będzie środków. Przejmuje w
ten sposób na siebie ryzyko transakcji. Aby
ograniczyć swoje ryzyko bank może przyjmować od
klienta prawne zabezpieczenia transakcji.
Weksel in blanco na zabezpieczenie
n Weksel może również pełnić rolę zabezpieczenia
należności banku wynikających z innej umowy np.
umowy kredytowej lub umowy poręczenia.
n Przekazywany jest wtedy bankowi weksel in blanco,
w którym znajduje się jedynie zobowiązanie
wystawcy weksla do dokonania zapłaty za weksel
po wezwaniu go przez bank do zapłaty, czyli
wówczas, gdy zaistnieją okoliczności przewidziane
w umowie, która weksel zabezpiecza.
Dziękuję