BANKOWE y
RÓDA
A
FINANSOWANIA
PRZEDSI
BIORSTW
Wykład 5.2
dr Katarzyna Kreczmańska-Gigol
Katedra Finansów
Faktoring jako forma wsparcia płynności
finansowej podmiotów gospodarczych
n Definicja
n Podmioty transakcji
n Przedmioty faktoringu
n Funkcje faktoringu
n Formy faktoringu
n Koszty
n Zabezpieczenia transakcji
n Efekty faktoringu
Definicje:
1. Zakup wierzytelności pieniężnych z transakcji
towarowych i usługowych z przejęciem bądz
nie
ryzyka wypłacalności dłużnika.
2. Umowa faktoringowa jest to umowa zawarta
między jedną stroną (dostawca) a druga stroną
(faktor), zgodnie z którą:
n Dostawca może przenieść lub przeniesie na faktora
własność wierzytelności.
n Faktor wykonuje na rzecz dostawcy co najmniej dwie
usługi. Może to być np.: finansowanie dostawcy w formie
pożyczek lub zaliczek, prowadzenie rozliczeń związanych
z wierzytelnościami, inkaso wierzytelności, przejęcie
ryzyka wypłacalności dłużnika.
n Dłużnik jest informowany bądz
nie o zawarciu umowy.
Definicje c.d.
1. Faktoring jest formą inkasa należności.
2. Faktoring jest formą finansowania
działalności przedsiębiorstwa.
3. Faktoring to outsourcing zarządzania
należnościami przedsiębiorstwa.
4. Faktoring jest niejednolitym homologicznie
produktem. Składa się na niego
finansowanie, ubezpieczenie kredytu
kupieckiego i usługi zarządzania finansami
przedsiębiorstwa.
Co to jest faktoring?
n Faktoring jest złożoną, niejednorodną usługą.
n Oznacza długookresową współpracę
q między dostawcą towarów bądz
usług, zwanym
faktorantem oraz wyspecjalizowaną instytucją, zwaną
faktorem,
q w ramach której dochodzi do przelewu wierzytelności przez
faktoranta na faktora i świadczeniu przez faktora na rzecz
faktoranta szeregu usług związanych z przelewem
wierzytelności oraz usług dodatkowych z samym
przelewem niezwiązanych.
n Istotą faktoringu jest nabywanie od przedsiębiorców,
za określoną cenę, wierzytelności przysługujących
im w stosunku do dłużników oraz świadczenie usług.
Podmioty transakcji
n Faktor  wyspecjalizowana instytucja finansowa
(bank, firma faktoringowa, osoba fizyczna
świadcząca zawodowo usługi faktoringu).
n Faktorant  przedsiębiorca, dostawca
produktów, towarów bądz
usług.
n Dłużnik faktoringowy  przedsiębiorca,
odbiorca produktów, towarów bądz
usług.
n Umowa faktoringowa jest dwustronna. Stronami
umowy są faktorant i faktor
Stosunki łączące podmioty transakcji
1. Faktorant Faktor
2. Faktorant Dłużnik
3. Dłużnik Faktor
1. Stosunki łączące faktoranta i faktora mają
charakter dwustronny.
2. Stosunki łączące faktoranta i dłużnika mają
charakter dwustronny.
3. Stosunki łączące dłużnika i faktora mają charakter
jednostronny.
Przedmioty faktoringu
Wierzytelności Usługi
Pieniężne Związane z przelewem Dodatkowe
Z obrotu gospodarczego
Krótkoterminowe
Istniejące lub przyszłe
Bezsporne
Nieprzedawnione
Udokumentowane
Zwykle niewymagalne
Bez ograniczeń przelewu
Przedmiot faktoringu
Funkcje faktoringu
1. Funkcja finansowa polega na finansowaniu
faktoranta przez faktora
2. Funkcja administracyjna polega na obsłudze
przelanych wierzytelności
3. Funkcja zabezpieczająca polega na transferze
ryzyka kredytowania kontrahentów na faktora
4. Funkcja dodatkowa  usługowa polega na
świadczeniu usług nie związanych bezpośrednio z
przelewanymi na faktora wierzytelnościami
Usługi związane
z pełnieniem przez faktoring
funkcji finansowej
Zaliczkowanie Okres tolerancji
wierzytelności
Wykup wierzytelności na dłuższy
okres, niż to wynika z faktury
Dodatkowe kredytowanie
faktoranta
Dodatkowe kredytowanie
dłużnika
Usługi świadczone w ramach funkcji finansowej
Koniec wykładu 5
Usługi świadczone przez faktora
w ramach funkcji administracyjnej
Usługi związane Usługi związane Usługi związane
z minimalizacją ryzyka z zarządzaniem ze ściąganie należności
wierzytelnościami
ocena wiarygodności prowadzenie rozliczeń monitorowanie
dłużników z dłużnikami opóz
nień
ocena wypłacalności monitoring spłat wysyłanie monitów
dłużników
ocena dotychczasowej sporządzanie raportów windykacja
współpracy okresowych pozasądowa
ocena branży ustalanie długości windykacja sądowa
kredytu kupieckiego
wyznaczanie limitów inkaso należności
kredytu kupieckiego
Usługi związane z pełnieniem funkcji administracyjnej
Usługi wynikające z realizacji przez faktora
funkcji zabezpieczającej
Przejęcie przez faktora
Ocena zdolności kredytowej
ryzyka wypłacalności dłużników
dłużników
Ustalanie pułapów
Całkowite
kredytów kupieckich
Częściowe
Ustalanie maksymalnego
okresu kredytu kupieckiego
Usługi związane z pełnieniem funkcji zabezpieczającej
Usługi świadczone przez faktorów
dodatkowo
Usługi księgowe Rozrachunki z dłużnikami
Zarządzanie wszystkimi Windykacja należności
wierzytelnościami klienta
Usługi prawne Usługi marketingowe
i promocyjne
Analizy branżowe Ocena konkurencji
Konsulting i usługi Mariaże firm
doradcze
Usługi magazynowe Dystrybucja towarów
Negocjacje kontraktu Załatwianie formalności
zagranicznego celnych
Badanie zagranicznych Dodatkowe kredytowanie
kontrahentów
Usługi świadczone w ramach dodatkowej funkcji
Funkcje usługowe podmiotów prowadzących faktoring w Polsce w 2007 r.
Rodzaj usługi Faktorzy w %
Przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika 73%
Zaliczkowanie przyszłych należności 43%
Udzielanie pożyczek na inne środki obrotowe 30%
Wysyłanie monitów do dłużników 78%
Monitorowanie stanu wypłacalności dłużników 68%
Ocena wiarygodności dłużników 70%
Dokonywanie wzajemnych rozliczeń transakcji 35%
bezgotówkowych
Prowadzenie kont rozliczeniowych dłużników 57%
Sporządzanie wyciągów z kont (raporty) 62%
Windykacja przedsądowa 57%
Windykacja sądowa 43%
y
ródło: opracowanie własne na podstawie danych: GUS, Działalność faktoringowa w 2007 r., maj 2008.
Formy faktoringu 
Ogromną zaletą faktoringu jest jego różnorodność. Dzięki różnorodności transakcji
może on być wykorzystywany przez przedsiębiorstwa w celu zaspakajania wielu potrzeb.
1. Zgodnie z kryterium umiejscowienia ryzyka
2. Zgodnie z kryterium zawiadomienia
dłużnika
3. Zgodnie z kryterium momentu zapłaty
4. Zgodnie z kryterium zasięgu terytorialnego
5. Zgodnie z kryterium sposobu komunikacji
między podmiotami
6. Szczególne formy faktoringu
Formy faktoringu
kryterium: umiejscowienie ryzyka wypłacalności dłużnika
Faktoring Faktoring Faktoring
PEA
NY NIEPEA
NY MIESZANY
Ryzyko obciąża faktora Ryzyko obciąża Ryzyko obciąża
faktoranta częściowo faktora
częściowo faktoranta
Rodzaje faktoringu zgodnie wg kryterium umiejscowienia ryzyka wypłacalności dłużnika
Formy faktoringu
kryterium: zawiadomienie dłużnika
Faktoring Faktoring Faktoring
jawny tajny półjawny
Dłużnik zawiadamiany Brak zawiadomienia Dłużnik zawiadamiany,
natychmiast o zawarciu dłużnika gdy zbliża się termin
umowy faktoringu płatności
Rodzaje faktoringu zgodnie z kryterium zawiadomienia dłużnika
Formy faktoringu
kryterium: moment zapłaty przez faktora
za przelaną wierzytelność
Faktoring Faktoring Faktoring
przyspieszony zaliczkowy wymagalnościowy
Faktor płaci natychmiast Faktor zaliczkuje część Faktor płaci :
po przyjęciu przelewu wierzytelności przed terminem - w terminie płatności (faktoring pełny)
wierzytelności płatności - po wpłacie przez dłużnika (faktoring
niepełny)
Rodzaje faktoringu zgodnie z kryterium momentu zapłaty za przelaną wierzytelność
Formy faktoringu
kryterium:zasięg terytorialny
Faktorig krajowy Faktoring międzynarodowy
Faktoring bezpośredni Faktoring pośredni
Faktoring eksportowy System dwóch
faktorów
System jeden i pół
faktora
Faktor i faktorant
w tym samym kraju
Faktoring
Faktoring importowy
back to back
Faktor w kraju importera
- dłużnika faktoringowego
Rodzaje faktoringu zgodnie z kryterium zasięgu terytorialnego
Faktoring międzynarodowy - pośredni
n W systemie dwóch faktorów faktorant przelewa wierzytelności
na faktora w swoim kraju, czyli faktora eksportowego, ten
współpracuje z faktorem w kraju importera, czyli z faktorem
importowym nazywanym też faktorem korespondentem. Faktorzy
dzielą się między sobą ryzykiem transakcji. Faktor importowy
inkasuje należność.
n System jeden i pół faktora jest pochodną systemu dwóch
faktorów. Tu również występuje faktor eksportowy i faktor
importowy, ale faktor importowy nie inkasuje należności
nieprzeterminowanych. Dopiero wówczas, gdy są problemy z
odzyskaniem należności, to inkasem przeterminowanych należności
zajmuje się faktor importowy.
n Faktoring back to back polega na tym, że faktorant sprzedaje
swoje towary bądz
usługi za granicą za pośrednictwem swojego
przedstawiciela, specjalnie w tym celu stworzonej spółki-córki, w
kraju importera. Spółka dystrybucyjna w kraju importera nie byłaby
w stanie samodzielnie nawiązać współpracy z faktorem w kraju
importera. Jej kapitały i majątek są zbyt niskie.
Rodzaje faktoringu zgodnie z kryterium
sposobu komunikacji między
podmiotami
n faktoring tradycyjny
n e-faktoring
n W transakcjach e-faktoringu w komunikacji
wykorzystywane są elektroniczne łącza.
Szczególne formy faktoringu
n meta-faktoring i faktoring powierniczy
n faktoring zmodyfikowany i faktoring
agencyjny
n honorarium-faktoring
n faktoring zobowiązaniowy
n faktoring zamówieniowy
n faktoring restrukturyzacyjny
n dyskontowanie faktur (invoice diskounting)
Szczególne formy faktoringu
Metafaktoring Faktoring powierniczy
Umowa faktorant - bank i umowa bank - faktor Umowa faktorant - bank i umowa bank-faktor
Podział ryzyka między bankiem i faktorem Bank - finansowanie i ryyzko, faktor - obsługa
Faktoring zmodyfikowany Honorarium faktoring
Faktorant administruje wierzytelnościami Faktorantami są osoby
faktor- finansowanie i del credere wykonujące wolny zawód
Faktoring agencyjny Faktoring bierny (zobowiązaniowy)
Faktorant administruje wierzytelnościami Faktor obsługuje zobowiązania
faktor - finansowanie faktoranta wobec dostawców
Split - faktoring Dyskontowanie faktur
Faktorant współpracuje Faktor pełni jedynie funkcję finansową
z wieloma faktorami bez administracyjnej i del credere
Zamówieniowy Restrukturyzacyjny
Przedmiot - wierzytelności przyszłe Faktor negocjuje z dostawcami i jest
dla nich gwarantem zapłaty, obsługuje też długi
Szczególne formy faktoringu
Opłaty
faktoringowe
Prowizja Odsetki Opłaty dodatkowe
Prowizja Odsetki zwykłe Opłata wstępna
f. administracyjna
przygotowawcza - zaliczkowanie
f. administracyjna f. finansowania
Prowizja Odsetki umowne Za zmianę warunków
administracyjna - okres tolerancji umowy
f. administracyjna f. finansowania f. administracyjna
Prowizja Odsetki umowne Za raporty z wywiadowni
f. administracyjna
za delkredere - do umownego terminu
f. zabezpieczająca f. finansowania
Odsetki umowne Za pomoc w windykacji
f. administracyjna
- dodatkowe kredytowanie
faktoranta lub dłużnika
f. finansowania
Odsetki przeterminowane Za korekty faktur
f. administracyjna
- po terminie z faktury lub
umownym
f. finansowania
Koszty faktoringu
Zabezpieczenia transakcji
n Brak zabezpieczeń rzeczowych
n Przejęcie ryzyka wypłacalności dłużników
przez faktoranta  faktoring niepełny
n Weksel faktoranta
n Weksel dłużnika indosowany na faktora
Efekty faktoringu
Dłużnik Faktorant Dostawca
faktoringowy faktoranta
Możliwość uzyskania Efekt Poprawa
wyższych limitów racjonalizacji płynności
kredytowania u
faktoranta
Możliwość Poprawa Zwiększenie
wydłużenia płynności wiarygodności
okresu kredytu
Wzrost
samofinansowania
Ograniczenie
kosztów
administracyjnych
Zwiększenie
obrotów
Zmniejszenie
ryzyka
Podstawowe efekty, jakie wywołać może korzystanie
przez przedsiębiorstwo z funkcji finansowej
faktoringu to:
n zwiększenie gotówki firmie bez wzrostu zadłużenia. W ramach
aktywów następuje zamiana wierzytelności na gotówkę przed
terminem ich płatności;
n niewielkie zmniejszenie sumy bilansowej na skutek ponoszenia
kosztów finansowych, którymi są opłaty ponoszone na rzecz
faktora;
n uwolniona gotówka może być wykorzystana przez firmę na
dowolny cel. Jeśli zostanie przeznaczona na spłatę zobowiązań,
to spowoduje to obniżenie sumy bilansowej, zwiększenie stopnia
samofinansowania firmy i poprawę wskaz
ników płynności firmy;
n poprawa ratingu przedsiębiorstwa, które korzystając z faktoringu
zwiększa stopień samofinansowania, staje się bardziej
wiarygodne w oczach kontrahentów i inwestorów.
Podstawowe efekty, jakie wywołuje korzystanie z funkcji administracyjnej
oraz usług dodatkowych faktoringu, czyli wykorzystywanie faktoringu jako
outsourcingu zarządzania należnościami:
n racjonalizacja działalności  możliwość koncentrowania się na
podstawowym biznesie
n obniżenie kosztów administracyjnych  tym bardziej widoczne
im większa część należności jest obsługiwana przez faktora,
najbardziej uwidoczni się wówczas, gdy faktor będzie
zarządzał wszystkimi należnościami faktoranta,
n zmiana struktury kosztów  niższy udział kosztów stałych,
wyższy kosztów zmiennych,
n zmniejszenie ryzyka współpracy z niesolidnym kontrahentem
 efekt korzystania z know-how faktora,
n poprawa jakości zarządzania należnościami (efekt dostępu do
najnowocześniejszych rozwiązań i korzystania z doświadczeń
faktora  lepszy rating, poprawa wizerunku firmy),
n większe zdyscyplinowanie dłużników  obniżenie kosztów
finansowych, budowa wizerunku firmy dbającej o należności.
Podstawowe efekty widoczne w firmie faktoranta,
jeśli wykorzystuje funkcję zabezpieczającą
faktoringu:
n całkowite lub częściowe pozbycie się ryzyka
kredytowania kontrahentów,
n poprawa ratingu,
n poprawa bezpieczeństwa prowadzonej
działalności.