BANKOWE y
RÓDA
A
FINANSOWANIA
PRZEDSI
BIORSTW
Wykład 5.1
dr Katarzyna Kreczmańska-Gigol
Temat wykładu
Kredyt jako podstawowe z
ródło
finansowania działalności operacyjnej i
inwestycyjnej przedsiębiorstw
c.d.
oraz
Pożyczka bankowa  różnice w
stosunku do kredytu
I. Kredyt jako podstawowe z
ródło finansowania
działalności operacyjnej i inwestycyjnej
przedsiębiorstw
1. Wykorzystanie kredytów przez przedsiębiorstwa
2. Przepisy prawne dotyczące kredytów
3. Pojęcie kredytu
4. Cechy umowy kredytu
5. Elementy umowy kredytowej
6. Podmioty kredytu
7. Rodzaje kredytów
8. Ryzyko kredytowe banku
9. Etapy procesu kredytowego
10. Bieżąca obsługa kredytu
11. Dokumenty wymagane przez banki przy kredycie
12. Analiza klienta
13. Zabezpieczenie kredytu
14. Dochodzenie należności przez banki od kredytobiorców
15. Wycena transakcji
16. Efekty korzystania z kredytu przez przedsiębiorstwa
17. Wady i zalety kredytu
BANKOWE y
RÓDA
A FINANSOWANIA
PRZEDSI
BIORSTW
Wykład 5
1. Wskaz
niki rentowności:
n wskaz
nik rentowności aktywów ROA = wynik finansowy :
aktywa
n wskaz
nik rentowności kapitałów ROE = wynik finansowy :
kapitał własny
n wskaz
nik rentowności obrotu ROS = wynik finansowy :
przychody
n wskaz
nik poziomu kosztów koszty : przychody
n wskaz
nik marży zysku PM = wynik finansowy :
przychody operacyjne
2. Wskaz
niki efektywności zatrudnienia:
n wskaz
nik 1 aktywa : liczba etatów
n wskaz
nik 2 wynik : liczba etatów
n Wskaz
niki efektywności, wskaz
niki zyskowności określają na
ile efektywna , zyskowna jest działalność firmy.
n Bazą odniesienia dla wskaz
ników efektywności jest czas, plan
lub normatyw. Sprawdza się, czy na przestrzeni badanego
czasu wskaz
niki uległy polepszeniu lub pogorszeniu, czy są
zgodne z zaplanowanymi lub z wartością uznawaną za normę.
Ocena zyskowności
n Firma jest płynna, gdy jest zdolna do terminowego regulowania swoich
zobowiązań.
n wskaz
nik płynności bieżącej (gotówka + krótkoterminowe
należności +
zapasy + inne aktywa bieżące) :
krótkoterminowe zobowiązania
n wskaz
nik szybki (aktywa bieżące  zapasy  rozliczenia
międzyokresowe czynne) : bieżące pasywa
n wskaz
nik obrotu zapasami w dniach (przeciętny stan zapasów :
sprzedaż) x 365
n wskaz
nik rotacji należności w dniach (przeciętny stan należności :
sprzedaż) x 365
n cykl obiegu kapitału obrotowego rotacja należności + rotacja zapasów
Wskaz
nik płynności bieżącej mówi o tym, ile razy bieżące aktywa
pokrywają bieżące zobowiązania (min. 1,2).
Wskaz
nik szybki pokazuje stopień pokrycia zobowiązań
krótkoterminowych aktywami o dużym stopniu płynności (min. 1,0).
Cykl obiegu kapitału obrotowego jest miarą płynności środków obrotowych
firmy, pokazuje ilość dni, która jest potrzebna do zamiany kapitału
obrotowego firmy na środki pieniężne.
Ocena płynności i sprawności działania
n Wskaz
niki zadłużenia i stopnia pokrycia:
n wskaz
nik kapitałowy (kapitał własny : aktywa ogółem) x
100
n wskaz
nik wiarygodności kredytowej (zysk netto + odsetki +
amortyzacja) : (rata spłaty kredytu + odsetki)
n wskaz
nik pokrycia I-szego stopnia (kapitały własne : majątek
trwały) x 100
n wskaz
nik pokrycia II-ego stopnia [(kapitał własny + kredyt i
pożyczki
długoterminowe) : majątek
trwały] x 100
n wskaz
nik pokrycia majątku obrotowego [(kapitał własny +
pożyczki długoterminowe  majątek trwały) : majątek
obrotowy] x 100
n Firma jest wypłacalna, gdy wartość rynkowa jej aktywów
jest równa lub większa od wartości jej zobowiązań.
Ocena wypłacalności  wskaz
niki zadłużenia i stopnia pokrycia
Ocena opłacalności przedsięwzięć
inwestycyjnych  kredyt inwestycyjny
n Podstawowe kwestie dla badania
opłacalności projektu inwestycyjnego
q Oszacowanie przepływów pieniężnych
q Określenie poziomu stopy dyskontowej
q Określenie progu rentowności i analiza
wrażliwości projektu inwestycyjnego
n Ocena możliwości obsługi zadłużenia z tytułu
kredytu inwestycyjnego
Zabezpieczenia kredytu
Podstawy prawne ustanawiania zabezpieczeń przez banki
- ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.  Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz.
939), art. 93 daje możliwość żądania przez bank zabezpieczenia
- postanowienia umów zawieranych z dłużnikiem  art. 3531 k.c.
- regulaminy wydawane przez banki (art. 109 Prawa bankowego oraz
art.385 ż1 k.c.)
- bank może ustanowić kilka zabezpieczeń jednej wierzytelności
- o kolejności korzystania z nich decyduje on sam
- bank może przyjmować różne zabezpieczenia zarówno osobiste, jak
i rzeczowe
- bank w trakcie wykonywania działalności kredytowej może mieć
również do czynienia ze świadczeniem wykonanym przez osobę
trzecią, ze zwolnieniem dłużnika z obowiązku świadczenia oraz z
poddaniem się egzekucji w formie aktu notarialnego, które to
oświadczenie woli ma zapewnić bankowi szybsze ściąganie należności
w przypadku problemów ze spłatą
- bank nie ma możliwości zastosowania jako zabezpieczenia
zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej (taką możliwość ma jedynie
sprzedawca) i prawa do zatrzymania (przysługuje ono jedynie
uprawnionemu z mocy umowy wzajemnej w obrocie handlowym)
Zabezpieczenia
Osobiste Rzeczowe
poręczenie zastaw zwykły, rejestrowy, na prawach
weksel i poręczenie wekslowe hipoteka
gwarancja bankowa przewłaszczenie na zabezpieczenie
przelew wierzytelności kaucja gotówkowa
przystąpienie do długu blokada rachunku bankowego
przejęcie długu zabezpieczenie na akredytywie
ubezpieczenie kredytu zabezpieczenie na należnosciach
z tytułu sprzedaży
pełnomocnictwo zabezpieczenie na umowie
ubezpieczenia
indos zastawniczy zabezpieczenie na papierach
wartościowych
czek in blanco
zobowiązanie do przelewu
Sposoby zabezpieczania kredytu
Wycena transakcji kredytowych
Opłaty przy
kredycie
Opłata wstępna Prowizja
przygotowawcza
Koszty Prowizje
ustanowienia za gotowość
zabezpieczeń do kredytowania
Opłata za Oprocentowanie
wcześniejszą
spłatę
Koszty kredytu - Rodzaje opłat
Czynniki wpływające na wysokość opłat
przy kredycie
Czynniki wpływające na wysokość
opłat pobieranych przez bank
Koszt pozyskania Wartość pieniądza
pieniądza w czasie
Pracochłonność czynności Ryzyko transakcji
przygotowawczych
Pracochłonność obsługi Koszty ściągania
transakcji należności
Inne czynniki
Wysokośc opłat przy kredycie
Opłata wstępna Prowizja przygotowawcza
Opłata stała Niekiedy procentowo od Pracochłonność czynności Okres finansowania
wysokości kredytu przygotowawczych
Pracochłonnośc obsługi Koszty ściagania należności
transakcji
Inne czynniki
Prowizja za gotowość Opłata za wcześniejszą
spłatę
Koszt pozyskania pieniądza Procentowo od Koszt pozyskania
niewykorzystanej części pieniądza
Oprocentowanie
Okres finansowania Koszt pozyskania
pieniadza
Ryzyko transakcji Inne czynniki
Sposób pobierania
oprocentowania
Czynniki mające wpływ na opłaty przy kredycie
Efekty korzystania z kredytu przez
przedsiębiorstwo
n Poprawa płynności
n Wzrost zadłużenia
n Wzrost kosztów finansowych
n Obniżenie podstawy opodatkowania
podatkiem dochodowym, jako efekt kosztów
finansowych
n Możliwość wzrostu obrotów
n Możliwość korzystania z opustów u
dostawców
Pełniona funkcja Wady transakcji Zalety transakcji
Funkcja finansowa 1.Ograniczona 1.Niska prowizja
dostępność dla wielu 2.Wzrost kosztów
firm MSP finansowych  niższy
2.Koszt ustanowienia podatek dochodowy
zabezpieczeń 3.Duża świadomość
3.Zwiększenie produktu wśród
zadłużenia firmy przedsiębiorców
4.Kwota kredytu nie 4.Duża liczba banków
wzrasta wraz ze oferujących kredyty
wzrostem obrotów 5.Stosunkowo
firmy  brak jest równomierne
powiązania między nasycenie rynku
nimi bankami na terenie
kraju
Wady i zalety kredytu
Pożyczka bankowa  różnice w stosunku
do kredytu
1. Przepisy prawne dotyczące pożyczek
2. Pojęcie pożyczki
3. Różnice między kredytem i pożyczką
4. Cechy umowy pożyczki
5. Elementy umowy pożyczki
6. Podmioty pożyczki
7. Rodzaje pożyczek
8. Etapy procesu pożyczkowego
9. Bieżąca obsługa pożyczek
10. Dokumenty wymagane przez banki przy pożyczkach
11. Analiza klienta
12. Zabezpieczenie pożyczki
13. Dochodzenie należności przez banki od pożyczkobiorcy
14. Wycena transakcji
15. Efekty korzystania z pożyczki przez przedsiębiorstwo
16. Wady i zalety pożyczki
n Umowa pożyczki jest unormowana w kodeksie cywilnym i w prawie bankowym.
n Przepisy mające zastosowanie do umowy pożyczki:
� Kodeks cywilny
Art. 720-724 dotyczące istoty pożyczki
Art. 359 - dotyczący odsetek ustawowych
Art. 358 - dotyczący udzielania pożyczek walutowych
Art. 458 - dotyczący obowiązku wcześniejszego zwrotu pożyczki
Art. 359, art. 481, 482 - dotyczące opóz
nienia w spłacie
Art. 118 - dotyczący przedawnienia roszczenia pożyczkodawcy
� Prawo bankowe (ustawa z 29.08.1997 r.)
Art. 5 ust.2 pkt. 1 - w którym znajduje się określenie udzielania pożyczek jako czynności bankowej
subiektywnej
Art. 70 - dotyczący uprawnienia banku do oceny finansowej i gospodarczej pożyczkobiorcy oraz
nakładający na pożyczkobiorcę obowiązek umożliwienia bankowi dokonania tej oceny
Art. 71 - zawiera normy ostrożnościowe
Art. 74 - ma zastosowanie do umowy pożyczki w zakresie oceny sytuacji finansowej pożyczkobiorcy
Art. 75 - dotyczy możliwości wypowiedzenia umowy pożyczki
Art. 76 - dotyczy ustalania zasad oprocentowania
Art. 78 - określa zakres odpowiedniego stosowania do umów pożyczek przepisów ustawy dotyczących
umowy kredytowej
Art. 93 - uprawnienie banku do żądania zabezpieczenia
Art. 99 - uprawnienie banku do udzielania pożyczek w walutach obcych
Art. 109 - uprawnienie banku do wydawania ogólnych warunków lub regulaminów określających m.in.
rodzaje i warunki zawieranych umów pożyczek
Art. 111 - nakładający na bank obowiązek ogłaszania w określony sposób stawek oprocentowania
� inne przepisy szczegółowe
par. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 24.03.1995 r. (Dz. U. Nr 35, poz. 174) w
sprawie szczegółowych zasad udzielania pożyczek z Funduszu Pracy, wysokości stopy procentowej
oraz warunków spłaty
ustawa o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych z 14.12.1995 r. (Dz. U. Nr 1, poz. 2 z
1996 r.)
Przepisy prawne mające zastosowanie do pożyczki
Pojęcie pożyczki
n Pożyczka jest umową, przez którą dający pożyczkę zobowiązuje
się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość
pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a
biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę
samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.[1]
n Określone przedmioty majątkowe stają się czasowo własnością
pożyczkobiorcy, który ma możliwość korzystania z nich przez
pewien czas, a po oznaczonym okresie ma obowiązek zwrotu
takich samych przedmiotów majątkowych (takich samych, a nie
tych samych[2]).
n
[1] Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, op. cit., str. 163, Nb. 496,
za art. 720 kodeksu cywilnego
n [2] op. cit. str. 164, Nb. 500
Cechy umowy pożyczki:
n konsensualna, tj. tak jak w przypadku umowy kredytowej,
dochodzi do skutku w momencie jej podpisania
n dwustronnie zobowiązująca, ponieważ pożyczkodawca jest
zobowiązany do przekazania przedmiotu pożyczki
pożyczkobiorcy, a pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu
pożyczki
n odpłatna lub darmowa, jednak w przypadku pożyczki bankowej
zawsze odpłatna; przykładem pożyczki nieodpłatnej może być
np. pożyczka pracownicza, jeśli pracodawca, nie będzie pobierał
z jej tytułu opłat
n przedmiotem jej mogą być pieniądze lub rzeczy oznaczone co do
gatunku
Podstawowe elementy umowy pożyczki
n Zgodnie z kodeksem cywilnym podstawowe
elementy umowy pożyczki są następujące:
� strony umowy
� wysokość pożyczki
� obowiązki stron pożyczki, tj. przekazanie przez
pożyczkodawcę pożyczkobiorcy przedmiotu
pożyczki, a dla pożyczkobiorcy obowiązek zwrotu
pożyczkodawcy przedmiotu pożyczki.
Dodatkowe ustalenia umowy pożyczki
W umowie pożyczki mogą się znalez
ć dodatkowe
ustalenia takie jak:
� termin zwrotu pożyczki
� wysokość odsetek i prowizji
� sposób przeniesienia przedmiotu pożyczki na
pożyczkobiorcę, jeśli przedmiotem pożyczki są
środki pieniężne określenie formy przekazania tj.
gotówka, czek, przelew na określony rachunek itp.
� dodatkowe zabezpieczenia spłaty pożyczki
Podmioty pożyczki
n W umowie pożyczki występują dwa podmioty pożyczkodawca i
pożyczkobiorca. Pożyczkodawca to podmiot udzielający
pożyczki, a pożyczkobiorca to biorący pożyczkę.
n Stronami umowy mogą być dowolne podmioty, zaś przedmiotami
pożyczki mogą być rzeczy materialne oraz środki pieniężne. W
przypadku pożyczki bankowej, przedmiotem jej mogą być jedynie
środki pieniężne (art. 5 ust. 2 prawa bankowego)[1]. Do zawarcia
umowy pożyczki nie jest wymagana forma pisemna. Jednakże,
gdy kwota pożyczki wynosi 500 zł lub więcej, forma pisemna
umowy jest wymagana (art. 720 par. 2 kodeksu cywilnego).
n
[1] Ustawa Prawo bankowe z dnia 29.08.1997 r. (Dz.U. Nr 140,
poz. 939)
Różnice pomiędzy pożyczką a kredytem
Podstawowe różnice pomiędzy kredytem pieniężnym a pożyczką
pieniężną to:
� na mocy umowy kredytu do dyspozycji kredytobiorcy stawiana jest
określona kwota środków pieniężnych w postaci bezgotówkowego
pieniądza bankowego; na mocy umowy pożyczki na pożyczkobiorcę
przenoszona jest własność określonej ilości pieniędzy;
� kredyt jest celowy, na konkretny cel ustalony w umowie kredytowej; w
umowie pożyczki nie musi być sprecyzowany cel;
� wykorzystanie kredytu musi nastąpić na warunkach i zasadach
określonych w umowie kredytowej; w przypadku umowy pożyczki nie
ma tego wymogu;
� kredyt powinien być odpłatny; pożyczka może być odpłatna bądz

nieodpłatna (np. pożyczka pracownicza jest nieodpłatna);
� umowa kredytowa zawsze musi być pisemna; umowa pożyczki
poniżej 500 zł nie musi być zawierana na piśmie, może być ustna.
Rodzaje pożyczek
n Rodzaje pożyczek są takie, jak rodzaje
kredytów. Jedyna różnica, to brak podziału
pożyczek ze względu na sposób
wykorzystania środków.
Bieżąca obsługa umów pożyczek
n Przebiega tak samo, jak obsługa kredytów,
poza jednym elementem, którym jest kontrola
wykorzystania środków otrzymanych z
banku.
n Pożyczka może być przeznaczona na
dowolny cel. Nie ma kontroli wykorzystania.
Pożyczka
1. Dokumenty wymagane przez banki przy pożyczkach  takie jak
przy kredytach
2. Analiza klienta  ocena zdolności kredytowej, tak jak przy
kredycie
3. Zabezpieczenie pożyczki  takie same sposoby zabezpieczeń,
jak przy kredytach
4. Dochodzenie należności przez banki od pożyczkobiorcy 
procedura jest taka sama, jak przy kredycie
5. Wycena transakcji  taka sama
6. Efekty korzystania z pożyczki przez przedsiębiorstwo  takie
same, jak przy kredycie
7. Wady i zalety pożyczki  takie jak przy kredycie