Podstawy zarządzania
Podstawy zarządzania
Wykład 1.
Wykład 1.
Podstawy teoretyczne zarządzania
Podstawy teoretyczne zarządzania
Informacje i materiały dla studentów:
Informacje i materiały dla studentów:
http://www.keiz.utp.edu.pl/2011-12/pzss
http://www.keiz.utp.edu.pl/2011-12/pzss
prowadzący: dr Krzysztof Śmiatacz,
prowadzący: dr Krzysztof Śmiatacz,
email: [e-mail]
email: [e-mail]
Zakres wykładu
1. Wprowadzenie w teorię i historię
zarządzania
2. Podejście klasyczne
3. Podejście behawioralne
4. Podejście ilościowe
5. Podejścia integrujące
2
1. Definicja, rola teorii i historii w zarządzaniu
Zarządzanie uczy jak:
- planować,
- organizować,
- motywować,
- kontrolować
swoją pracę oraz działania innych ludzi
dla wspólnego dobra.
Rola teorii w zarządzaniu
Rola historii w zarządzaniu
3
3
Rola teorii i historii w zarządzaniu
BUDOWA OGRODZENIA
4
4
Rola teorii i historii w zarządzaniu
BUDOWA PIRAMIDY
5
5
2. Podejście klasyczne
Podejście klasyczne do zarządzania składa
się z 2 kierunków, takich jak:
 NAUKOWE ZARZ
DZANIE
Orędownicy tego podejścia to, m.in.:
- Frederick Taylor (1856-1915),
- Frank i Lilian Gilbreth,
- Henry Gantt,
- Harrington Emmerson.
 ZARZ
DZANIE ADMINISTRACYJNE
(klasyczna teoria zarządzania)
Główni twórcy tego kierunku to:
- Henri Fayol (1841-1925),
- Lyndall Urwick,
- Max Weber,
- Chester Barnard.
6
6
 Naukowe zarządzanie Taylora
Cztery zasady Taylora:
1. Określ jedną, najlepszą metodę efektywnego
wykonania pracy.
2. Dokonuj naukowej selekcji pracowników (wg
kryterium fizycznego).
3. Motywuj finansowo (wykorzystując system
akordowy).
4. Wprowadz
funkcję majstra (podział
odpowiedzialności między kierowników i
pracowników).
7
7
 Naukowe zarządzanie  inni twórcy kierunku
Lilian (1878  1972) i Frank (1868  1924) Gilbreth
 pracowali nad zwiększaniem efektywności
robotników.
Henry L. Gantt (1861  1919)  stworzył system
płacy  pensja + bonus .
Harrington Emmerson  był orędownikiem
wyspecjalizowanych ról kierowniczych.
8
8
 Zarządzanie administracyjne Fayola
Henry Fayol jako pierwszy określił 4 specyficzne funkcje
kierownicze.
Sformułował także zasady sprawnego zarządzania dotyczące:
1. Podziału pracy (specjalizacja).
2. Autorytetu formalnego i osobistego.
3. Dyscypliny
4. Jedności rozkazodawstwa (dla każdego pracownika)
5. Jednolitości kierownictwa (zespołami)
6. Podporządkowania interesu osobistego interesowi ogółu
7. Sprawiedliwego wynagrodzenia
8. Centralizacji władzy i autorytetu
9. Przestrzegania hierarchii
10. A
adu
11. Sprawiedliwości (ludzkiego traktowania)
12. Stabilności zatrudnienia
13. Wspierania inicjatywy
9
9
14. Zgrania pracowników (esprit de corps - harmonii w grupie)
 Zarządzanie administracyjne  inni twórcy kierunku
Max Weber  stworzył koncepcję biurokracji.
Chester Barnard  zaproponował teorię akceptacji
(poleceń) autorytetu.
Lyndall Urwick  przeprowadził syntezę naukowego
zarządzania z dorobkiem Fayola i innych teoretyków
kierunku administracyjnego.
10
10
3. Podejście behawioralne
Podejście behawioralne kładzie nacisk na
indywidualne postawy i zachowania oraz na
procesy grupowe.
Orędownicy tego podejścia to, m.in.:
" Elton Mayo (1880-1949),
" Abraham Maslow (1908-1970),
" Douglas McGregor (1906-1946),
" Chris Argyris (1923).
11
11
Podejście behawioralne
" Elton Mayo  dowiódł (eksperyment w Hawthorne),
że procesy indywidualne i społeczne odgrywają
poważną rolę w kształtowaniu postaw i zachowań
robotników.
" Abraham Maslow  sformułował  piramidę potrzeb .
" Douglas McGregor  twórca teorii X i Y.
" Chris Argyris  krytyk przesadnego kontrolowania.
12
12
4. Podejście ilościowe
Zarządzanie ilościowe koncentruje się na
podejmowaniu decyzji, efektywności ekonomicznej,
modelach matematycznych oraz wykorzystaniu
komputerów.
Podejście ilościowe ma dwie gałęzie:
Ilościową teorię zarządzania (koncentrującą się
zwłaszcza na opracowaniu i stosowaniu modeli
matematycznych),
Zarządzanie operacyjne (stosowana ilościowa teoria
zarządzania).
13
13
Podejście ilościowe
14
14
5. Podejścia integrujące: podejście systemowe
System jest wzajemnie powiązanym
zespołem elementów funkcjonujących jako
całość.
Wyodrębnia się 4 podstawowe elementy systemu:
nakłady, procesy transformacji, wyniki i sprzężenie
zwrotne.
Sprzężenie zwrotne
(reakcja otoczenia na wyniki systemu)
Nakłady z otoczenia: Procesy transformacji: Wyniki do otoczenia:
rzeczowe, ludzkie, technika, systemy produkty/usługi,
finansowe i operacyjne, zyski/straty, zachowania
informacyjne administracyjne, kontroli pracownicze i wyniki
informacyjne
15
15
Koncepcje systemów organizacji
Systemy otwarte  systemy wchodzące w
interakcję z otoczeniem
Systemy zamknięte  systemy niewchodzące
w interakcję z otoczeniem
Podsystemy  systemy w ramach szerszego
systemu, np. dział w firmie.
Synergia  pracuj wspólnie aby 1+1 = 3.
Entropia  rozpad systemu, gdy organizacja
nie obserwuje sprzężenia zwrotnego z
otoczeniem i nie wprowadza odpowiednich
korekt.
16
16
5. Podejścia integrujące: podejście sytuacyjne
Podejście sytuacyjne sugeruje, że
teorie uniwersalne (klasyczne,
behawioralne, ilościowe) nie mają
zastosowania, ponieważ każda
organizacja jest jedyna w swoim
rodzaju, a zachowanie kierownicze w
danej sytuacji jest uwarunkowane
elementami niepowtarzalnymi,
właściwymi tylko dla tej sytuacji.
17
17
Podejście zintegrowane (systemowe i sytuacyjne)
Podejścia systemowe i sytuacyjne służą integracji podejścia
klasycznego, behawioralnego i ilościowego (czyli podejść
uniwersalnych) aby te się wzajemnie uzupełniały.
Podejście zintegrowane zaleca po prostu wykorzystanie
kilku podejść jednocześnie.
Podejście systemowe: Spojrzenie sytuacyjne:
-uznanie wewnętrznych zależności - uznanie sytuacyjnego charakteru zarządzania
-uznanie wpływów otoczenia - reakcja na szczególne cechy sytuacji
Podejście klasyczne Spojrzenie ilościowe
Spojrzenie behawioralne
(efektywność (modele ilościowej
(postawy i zachowania )
i wydajność) teorii zarządzania)
Sprawne i skuteczne zarządzanie
18
18
Pytania/zadania na ćwiczenia po wykładzie
Zawsze wszyscy mają się przygotować z zakresu materiału z wykładu.
Poza tym z książki: Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami,
wszyscy mają przygotować z rozdziału  Tradycyjne i współczesne
problemy zarządzania : pytania przeglądowe (1-4) i analityczne (5-
6). Pytania do przykładu  Triumf i porażka są nieobowiązkowe.
Jak zgłaszać się do pytań na plusy
1. Po wykładzie zgłaszasz staroście grupy numer pytania jaki
chciał(a)byś zrobić (np. Jak Kowalski zrobię nr 4)
2. Jeśli ktoś Cię uprzedził dostaniesz pierwsze wolne pytanie. (np.
ponieważ ktoś już wcześniej wybrał nr 4 i nr 1 to dostaniesz nr 2).
3. Pytania  nieobsadzone rozdziela wykładowca za pośrednictwem
starostów grup.
4. Termin ostateczny zgłoszeń i sposób informacji pozostaje w gestii
starostów.
19
19
Pytania/zadania na ćwiczenia po wykładzie
Pytania na plusy
1. Wyjaśnij, nawiązując do czasów Taylorowi współczesnych (biorąc pod uwagę m.in.
standard życia, poziom edukacji) racjonalizm zasad Taylora.
2. Wyjaśnij na wybranych przykładach osobowych, że prace/badania zwolenników
szkoły Taylora mogą być korzystne dla biznesu dziś.
3. Jak wytłumaczysz zachowania w pracy uczestników eksperymentu Mayo.
4. Opisz na przykładzie hipotetycznego pracownika trafność (lub nie) teorii Maslowa.
5. Podaj przykład (stanowisko albo/i opis) pracownika X i Y z dzisiejszych czasów.
6. Dlaczego Argyris może mieć rację?
7. Na przykładzie procesu produkcyjnego opisz jak sprzężenie zwrotne wpływa na
pozostałe elementy systemu.
8. Podaj ograniczenia podejścia klasycznego.
9. Podaj ograniczenia podejścia behawioralnego.
10.Podaj ograniczenia podejścia ilościowego.
11.Podaj przykłady zadań menedżera wykorzystującego w pracy podejście
integrujące.
20
12.Podaj ograniczenia podejścia integrującego.
20
Literatura wykorzystana w treści wykładu
[1] Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN,
Warszawa.
[2] Bieniok H., Metody sprawnego zarządzania, Placet,
Warszawa.
[3] Strużycki M., Podstawy zarządzania, SGH w Warszawie,
Warszawa.
[4] Koz
miński A. K., Piotrowski W., Zarządzanie. Teoria i
praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Nie podano roku wydania. Szukać jak najnowszych wydań.
21
21
21