Podstawy zarządzania
Podstawy zarządzania
(2011/2012)
(2011/2012)
Wykład 3.
Wykład 3.
Otoczenie organizacji i menedżerów
Otoczenie organizacji i menedżerów
prowadzący: dr Krzysztof Śmiatacz,
prowadzący: dr Krzysztof Śmiatacz,
email: [e-mail]
email: [e-mail]
Zakres wykładu
1.Otoczenie i środowisko wewnętrzne organizacji
2.Stosunki między organizacją a otoczeniem
3.Sposoby przystosowywania się organizacji do
otoczenia
4.Otoczenie a skuteczność organizacji
2
1. Otoczenie i środowisko wewnętrzne organizacji
Otoczenie organizacji:
Otoczenie zewnętrzne
Wszystko poza organizacją, co może na nią
oddziaływać. Wyróżnia się w nim:
- otoczenie ogólne
- otoczenie zadaniowe
Środowisko wewnętrzne ( otoczenie wewnętrzne )
Warunki i siły wewnątrz organizacji:
- Właściciele
- Zarząd
- Pracownicy
- Kultura organizacji
3
Rodzaje otoczenia zewnętrznego organizacji
Otoczenie ogólne
Zespół szerokich wymiarów i sił, wśród których
działa organizacja, a które tworzą ogólny kontekst
dla tych działań.
Otoczenie zadaniowe
Konkretne organizacje lub grupy, które mogą
wpływać na organizację
4
Wymiary otoczenia ogólnego
Wymiar ekonomiczny  ogólna kondycja i
żywotność systemu gospodarczego, w którym działa
organizacja
Wymiar techniczny  metody pozwalające
przekształcić zasoby w produkty i usługi
Wymiar społeczno-kulturowy  obyczaje,
nawyki, wartości i cechy demograficzne społeczeństwa, w
którym funkcjonuje organizacja
Wymiar polityczno-prawny  państwowa
regulacja działalności gospodarczej (prawo) i ogólne
stosunki pomiędzy gospodarką i państwem
(nie/przychylność rządu, stabilność polityczna)
Wymiar międzynarodowy  zakres, w jakim
organizacja uczestniczy w działalności gospodarczej w
innych krajach lub pozostaje pod jej wpływem
5
Otoczenie zadaniowe
Konkurenci - organizacje, które konkurują o
zasoby
Klienci  ci, którzy płacą za nabycie wyrobów lub
usług organizacji
Dostawcy  organizacje, które dostarczają
zasobów innym organizacjom
Regulatorzy  jednostki, które mogą kontrolować,
regulować (agencje regulacyjne) lub w inny sposób
(grupy interesu) oddziaływać na politykę i praktyki
organizacji
Partnerzy strategiczni - organizacje
współpracujący ze sobą w ramach wspólnego
zadania
6
Środowisko wewnętrzne
Właściciele  osoby dysponujące prawem
własności w stosunku do organizacji
Zarząd  organ sprawujący władzę w firmie
Pracownicy
Fizyczne środowisko pracy (organizacji i
pracowników)
Kultura organizacji
7
Otoczenie przedsiębiorstwa
(inne podejście)
A. OTOCZENIE
OGÓLNE
A
B. OTOCZENIE
ZADANIOWE
C. ŚRODOWISKO
C
B
WEWN
TRZNE
8
2. Stosunki między organizacją a otoczeniem
Do opisu oddziaływania otoczenia na
organizacje można użyć trzech
podstawowych charakterystyk:
A.niepewności (wynikającej ze zmienności i
złożoności otoczenia organizacji),
B.pięć sił konkurencji Portera,
C.zakłóceń w otoczeniu.
9
2 A. Niepewność (zmienność i złożoność otoczenia)
(niewiele
proste
elementów w
otoczeniu, małe
rozczłonkowanie)
Mała Umiarkowana
niepewność niepewność
Umiarkowana
Duża
niepewność
niepewność
złożone
Stopień zmienności
stabilne
zmienne
(otoczenie nie
zmienia się)
10
Stopie
ń
jednorodno
ś
ci
2 B. Pięć sił konkurencji Portera
Porter proponuje, aby przedsiębiorstwa postrzegać w
kategoriach 5 sił konkurencji:
1. Rywalizacja ze strony konkurentów należy do samej istoty
konkurencyjnych stosunków pomiędzy dominującymi firmami
w branży
2. Zagrożenie ze strony konkurentów to łatwość wejścia na
rynek lub jego segment nowych konkurentów
3. Zagrożenie substytutami to zakres, w jakim alternatywne
wyroby lub usługi mogą zastąpić lub zmniejszyć
zapotrzebowanie na dotychczas sprzedawane towary
4. Siła nabywców to zakres, w jakim nabywcy produktów lub
usług w danej branży są w stanie wywierać wpływ na
dostawców (np. gdy jest 1 klient  MON)
5. Siła dostawców to zakres, w jaki dostawcy mogą wywierać
wpływ na potencjalnych nabywców (np. dostawy z KGHM)
11
Pięć sił konkurencji Portera
Intensywność
Siła przetargowa Siła przetargowa
konkurencji
dostawców nabywców
w sektorze
12
pojawienia si
ę
konkurentów
nowych
Gro
z

ba
Dost
ę
pno
ść
substytutów
2 C. Zakłócenia w otoczeniu
Zmiany i zakłócenia w otoczeniu, zachodzące
bez ostrzeżenia (np. kryzys, katastrofy) na
które trudno się przygotować.
Pomocne tutaj są zespoły kryzysowe.
13
3. Sposoby przystosowywania się organizacji do otoczenia
Zarządzanie informacją  łącznik z
otoczeniem, śledzenie otoczenia, systemy
informacyjne
Odpowiedz
(reakcja) strategiczna  może
polegać na braku jakichkolwiek działań, na pewnej
korekcie strategii lub na przyjęciu zupełnie nowej
strategii
Fuzje, przejęcia, zakupy, sojusze
Projektowanie organizacji  struktura
mechanistyczna, struktura organiczna
Bezpośredni wpływ na otoczenie  np.
podpisywanie długoterminowych umów o stałych
cenach, lobbing, negocjacje zbiorowe
14
Sposoby przystosowywania się organizacji do otoczenia
15
4. Otoczenie a skuteczność organizacji (nieobowiązkowe)
Nie wypracowano ogólnie przyjętej metody mierzenia
skuteczności organizacji.
Modele skuteczności organizacji:
podejście systemowo-zasobowe  koncentruje się
na zakresie, w jakim organizacja może zapewnić
sobie potrzebne zasoby
podejście celowe  koncentruje się na stopniu, w
jakim organizacja osiąga swoje cele
podejście od strony procesów wewnętrznych 
koncentruje się na minimalizowaniu napięć,
integrowaniu jednostek i organizacji, bezkonfliktowym i
sprawnym wykonywaniu operacji
podejście od strony strategicznego elektoratu
(zwolenników)  koncentruje się na grupach
16
zainteresowanych sukcesem organizacji
Model skuteczności organizacji
17
Pytania/zadania na ćwiczenia po wykładzie
Z książki: Griffin R.W., Podstawy zarządzania
organizacjami, PWN, Warszawa 2005.
Z rozdziału 3 (pt. Otoczenie organizacji i menedżerów):
- przygotować pytania kontrolne 1-7 i 10.
Literatura do wykładu
[1] Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami,
PWN, Warszawa.
[2] Nieżurawski L., Posadzińska I., Podstawy
zarządzania przedsiębiorstwem, Wyd. UTP w
Bydgoszczy, Bydgoszcz 2008.
18
Pytania na plusa
1. Podaj na przykładzie 2 krajów jak wymiar społeczno-kulturowy
może wpływać na organizację.
2. Podaj przykład 1 negatywnego i 1 pozytywnego wpływu
elementów otoczenia zadaniowego na konkretnie zdefiniowaną
organizację.
3. Podaj przykład 1 negatywnego i 1 pozytywnego wpływu
elementów środowiska wewnętrznego na konkretnie
zdefiniowaną organizację.
4. Dopasuj 4 przykładowe firmy do macierzy niepewności.
5. Na przykładzie firmy spożywczej (doprecyzuj czym się zajmuje
w przykładzie) opisz skrajnie niekorzystną dla niej sytuację
wykorzystując model 5 sił Portera.
6. Czy i jak organizacja może wpływać na otoczenie (do
odpowiedzi wykorzystaj sposoby przystosowywania się
organizacji do otoczenia).
19