Joanna Radoszewska Otyłość i zaburzenia jedzenia

w psychologii klinicznej

(wykład fakultatywny)

Zasady zaliczenia zajęć:

•

Obecność na wykładach

•

Zaliczenie testu obejmującego problematykę omawianą na wykładach

Zaburzenia psychiczne

zespół lub wzorzec zachowania

i funkcjonowania psychicznego mający znaczenie kliniczne

Może przejawiać się:

1.dolegliwością;

2. upośledzeniem ( w obszarze przynajmniej jednego ważnego obszaru funkcjonowania: emocjonalnego, intelektualnego, ruchowego);

3. istotnie większym ryzykiem śmierci, bólu, inwalidztwa albo znaczącą utratą swobody działania.

Co więcej wzorzec ten nie może być tylko przewidywalną reakcją na określone zdarzenie np.

śmierć bliskiej osoby.

Niezależnie od pierwotnej przyczyny wzorzec lub zespół musi być uważany za przejaw dysfunkcji biologicznej lub psychologicznej dotyczącej zachowania człowieka.

Nie zalicza się do zaburzeń psychicznych zachowań dewiacyjnych politycznych, religijnych, seksualnych – ani konfliktów zachodzących między jednostką a społeczeństwem, chyba, że ta dewiacja lub ten stan stanowią objaw dysfunkcji jednostki w rozumieniu wcześniej podanym.

( DSM-IV) ( American Psychiatric Association,1995, s.70 )

Zaburzenia jedzenia

Anoreksja występuje u 1 % populacji

Bulimia występuje u 4 % populacji (Namysłowska,2000)

Zaburzenia jedzenia dotyczą 7 mln kobiet

i 1 mln mężczyzn w Stanach Zjednoczonych (anoreksja i i bulimia) (ANAD,2007) Zaburzenia jedzenia

Chorują

dzieci ,adolescenci,

kobiety, mężczyźni

1

Zaburzenia jedzenia

Zaburzenia psychiczne, które mogą doprowadzić do śmierci osoby

Aś 6% CHORYCH umiera (ANAD,2007)

Zaburzenia psychiczne w przypadku, których TYLKO 50%CHORYCH doświadcza wyleczenia(ANAD,2007)

Stanowią przyczyny śmierci

10% chorych(Józefik,2000)

Wyniszczenie

Brak równowagi elektrolitowej

Samobójstwo

Zaburzenia jedzenia

Objawy osiowe

Odmowa jedzenia

Nadmierne jedzenie

Zaburzenia jedzenia

Postacie zaburzeń

anorexia nervosa ( anoreksja psychiczna)

bulimia nervosa ( bulimia psychiczna)

zespół kompulsywnego objadania

( binge eating disorder)

(DSM; ICD)

Niespecyficzne zaburzenia odżywiania się cechuje:

– nieprawidłowe zaspokajanie potrzeby pokarmowej;

– wahania wagi;

– występowanie zachowań kompensacyjnych po spożyciu małych ilości pożywienia pomimo normalnej wagi ciała;

– nie obserwuje się zaniku miesiączek .

Zaburzenia jedzenia nieuwzględnione w klasyfikacji DSM-IV

Zespół jedzenia nocnego

Wilczy apetyt na słodycze/węglowodany

Orthorexia nervosa

Anarchia jedzeniowa

Hyperfagia

Otyłość

Bigorexia

Ustne wydalanie

(Mroczkowska,Ziółkowska,Cwojdzińska,2007)

2

Inne zaburzenia jedzenia

1.Zespół jedzenia nocnego

(Night eating syndrome),

nieodparta potrzeba jedzenia w nocy.

regularne budzenie się i trudność w ponownym zaśnięciu, bez spożycia ,często obfitej porcji jedzenia.

Następnego dnia, niejasne wspomnienie nocnego epizodu (Albert Stunkard, 1955) 2. Wilczy apetyt na słodycze (Carbohydrate craving)

osoby pobudliwe i niespokojne ulegają regularnie atakom nieodpartej ochoty na produkty słodkie, ponieważ tylko takie je uspokajają; można to porównać z uzależnieniem.

mechanizm : spożywana sacharoza prowadzi do zwiększenia poziomu jednego z neurotransmiterów mózgowych, serotoniny.

bywa także wywoływany przez sezonową depresję, która pojawia się regularnie jesienią i ustępuje wiosną, a objawia się spowolnieniem psychicznym, zmęczeniem, większym zapotrzebowaniem na sen i słodycze, przybieraniem na wadze (Wurtman, Wurtman,1981).

3. Anarchia żywieniowa- odżywianie się przez pojadanie, chrupanie, polega na częściowym lub całkowitym zaniechaniu wspólnych posiłków na rzecz jedzenia małych porcji w nieregularnych odstępach czasu.

Gotowane potrawy zostają najczęściej zastąpione produktami nie wymagającymi przygotowania. Osoba taka nie je sztućcami przy stole, ale bezpośrednio palcami, w najróżniejszych miejscach - na stojąco, często w marszu albo nawet w łóżku.

może, lecz nie musi przekładać się na nadmierną masę ciała. Występuje u anorektyków, i osób o normalnej wadze ciała

Orthorexia nervosa

orthorexia nervosa pochodzi z języka greckiego (od słów orto - prawidłowy, dobry i oreksis -

pożądanie, apetyt

obsesja na punkcie zdrowego żywienia.

stawianie na jakość, a nie ilość spożywanych produktów spożywczych

Ortoreksja

Narzucanie sobie coraz bardziej rygorystycznych i wyszukanych diet jako gwarancji zdrowia.

Eliminowanie z posiłków rozmaitych produktów spożywczych, pozbawiając się tym samym niezbędnych do prawidłowego funkcjonowanie składników mineralnych i witamin.

Po pewnym czasie adaptacji do zaburzenia jedzenie 5 -6 produktów, uznanych za bezpieczne dla organizmu. Menu każdego dnia jest bardzo monotonne i składa się jedynie z

„dozwolonych” składników.

nieprawidłowo zbilansowana i niedoborowa dieta bardzo szybko odbija się na zdrowiu fizycznym i psychicznym takich

3

Hyperfagia

Objadanie, przejadanie, obżeranie (jedzenie aż do momentu przepełnienia) bez poczucia kontroli nad sytuacja, nawet wtedy, gdy nie odczuwa się głodu.

Dotyczy jedzenia w samotności

W konsekwencji osoba doświadcza poczuć winy, wstydu, pogardy, nastrojów depresyjnych

Brak zachowań kompensacyjnych

(Mroczkowska,Ziółkowska,Cwojdzińska,2007)

Bigoreksja(dystrofia mięśniowa)

Zaburzony obraz ciała.

niezadowolenie z własnego wyglądu, niezależnie od tego, jak długo i ciężko osoba ćwiczy oraz tego, że inni przekonują , iż jest już wystarczająco dobrze zbudowana Mierzenie się. ciągłe ważenie się, mierzenie obwodu mięśni i porównywanie się z innymi i.

Dieta jest bardzo ważna.. Wysokokaloryczne, przeładowane białkiem posiłki obciążają przewód pokarmowy i narządy związane z metabolizmem składników odżywczych, natomiast unikanie tłuszczy może doprowadzić do niedoborów witamin A, D, E, K.

Z powodu przestrzegania diety, jedzenie poza domem, u innych ludzi, czy w restauracjach staje się wykluczone, ponieważ wtedy nie można w pełni kontrolować tego, kiedy się je, co się je i z czego składają się posiłki.

Jedzenie schematyczne, według ścisłych reguł, nawet jeśli jest idealnie wyważone i najzdrowsze, po pewnym czasie zamiast cieszyć zmysły, sprawiać przyjemność, może stać się nudnym rytuałem.

Sterydy. Stosowanie sterydów anabolicznych jest powszechnie wśród bigorektyków, niezależnie od konsekwencji somatycznych tj. zwiększenie agresji, trądzik, powiększenie mostka, łysienie, impotencja i kurczenie się jąder.

Unikanie ludzi.

Spotkania towarzyskie, zarówno z rodziną, jak i przyjaciółmi mogą kolidować z planem treningu lub porą posiłków.

W kontaktach z ludźmi osoby z dystrofią mięśniową czują się sztywno, nie potrafią sobie dać trochę luzu, zamiast skoncentrować się na byciu z innymi, zadręczają się myślami o treningu, diecie i „niedoskonałym” ciele

Ustne wydalanie

Pobieranie, gryzienie, przeżuwanie i wypluwanie dużych porcji jedzenia.

Przyczyny: obawa przed przytyciem i przepełnieniem żołądka przy jednoczesnym doświadczaniu głodu lub doświadczaniu apetytu na różnego rodzaju produkty 4