CENA ZIEMI – obecna wartość, zróżnicowana w zależności

MAKROEKONOMIA – dział ekonomii, który zajmuje się

czyli zmniejszający się produkt krańcowy, spowodowany

od urodzajności ziemi, lokalizacji gruntów i ilości bogactw badaniem sposobu działania gosp. jako całości lub też jej zwiększeniem czynnika produkcji (pracy) o jednostkę, przy naturalnych.

znaczących części. Inaczej mówiąc, bada agregatowe założeniu, że pozostałe czynniki są stałe.

CZYSTA RENTA EKONOMICZNA – płatność za zmienny ekonom., np. produkcję, inwestycje, zatrudnienie, PRODUKT KRAŃCOWY – zmiana rozmiarów produktu wykorzystanie zasobu produkcyjnego, który ma zerowy popyt globalny, wzrost gosp. oraz analizuje zachowania się całkowitego wynikająca z użycia dodatkowej (kolejnej)

koszt alternatywny.

tych wielkości.

jednostki zmiennego czynnika produkcji.

DOBRA – produkty lub usługi wytworzone przez ludzi i MARGINALNA STOPA SUBSTYTUCJI – ilość dobra Y, PRODUKT PRZECIĘTNY – stosunek produktu całkowitego służące zaspokajaniu ich potrzeb. Rozróżnia się: DOBRA jaką należy poświęcić w celu zwiększenia konsumpcji dobra do wielkości określonego czynnika służącego do jego

FINALNE, czyli nabyte przez użytkownika; mówiąc inaczej, X i jednostkę, w sytuacji, kiedy konsument pozostaje na tej wytworzenia, np. pracy.

są to dobra konsumpcyjne nabyte przez gospodarstwa samej krzywej obojętności, czyli nie zmienia się poziom PRZEDSIĘBIORCA – osoba o kreatywnych możliwościach, domowe, DOBRA KAPITAŁOWE (inwestycyjne) – jego zadowolenia z konsumpcji.

odkrywająca i wprowadzająca nowe kombinacje czynników

nabywane przez przedsiębiorstwa, DOBRA CZĘŚCIOWO

MECHANIZM RÓWNOWAGI RYNKOWEJ – siły

produkcji, zapewniające potencjalny zysk.

PRZETWORZONE pośrednie, które są nakładem w wyznaczające cenę i poziom równowagi. Dopóki rynek ich RANTA GRUNTOWA – cena płacona właścicielowi za procesie produkcji innych przedsiębiorstw.

nie ustali, dopóty cena, wielkość popytu i podaży będą

wynajęcie (dzierżawę) ziemi, której wysokość zależy od

DUOPOL – szczególny przypadek oligopolu, gdy rynek podlegać wahaniom w zależności od wzajemnych reakcji urodzajności gleby i odległości od rynków zbytu.

opanowany został przez dwa przedsiębiorstwa o podobnej sprzedających i kupujących. Zachodzą procesy RENATA EKONOMICZNA – płatność za użycie zasobu lub sile ekonomicznej.

przystosowawcze, które doprowadzają rynek do stanu czynnika produkcji, która przekracza koszt alternatywny.

EKONOMIA - nauka podejmująca próbę odp. na pytanie, w równowagi, tzn. do ceny, przy której podaż jest równa Renta ekonomiczna pojawia się w sytuacji, gdy niektóre jaki sposób społ. wykorzystuje ograniczone zasoby do popytowi, czyli ceny równowago rynkowej.

czynniki produkcji są nieodnawialne lub niemożliwe do

wytworzenia dóbr materialnych oraz usług w celu METODA DADUKCJI – rozumowanie polegające na powiększenia, a popyt na nie jest ciągły. Ich wynagrodzenie zaspokojenia ludzkich potrzeb.

wyprowadzaniu z pewnych zdań (przesłanek) wynikającego

(talent muzyka) musi być wyższe niż normalna płaca.

EKONOMIA NORMATYWNA – badanie zjawisk gosp., z nich logicznie następstwa (wniosku). Jest jednym z RÓWNOWAGA KONSUMENTA – zaistniały stan, jeżeli polegające na formułowaniu sądów wartościujących w możliwości podejść do analizy zjawisk gosp.

konsument postępuje racjonalnie oraz jeżeli ceny dwóch lub

rodzaju: jaki powinien być (...). W toku analizy od METODA INDUKCJI – analiza zjawisk gosp., polegająca na większej ilości nabywanych dóbr są takie same, a

rozpoznania dwóch wariantów (np. polityki gosp.) do wyprowadzaniu wniosków ogólnych z przesłanek, będących użyteczności krańcowe dóbr są sobie równe. Konsument

poddawania różnych rozstrzygnięć – myślenie naukowe ich poszczególnymi przypadkami. Zgodnie ze stosowaną przy założeniu niezmienności dochodów, cen oraz gustów

ustępuje przed oceną etyczną.

metodą indukcji, zasadniczym zadaniem ekonomii jest opis nie jest zainteresowany w zmianie struktury dokonywanych EKONOMIA POZYTYWNA – badanie świata zjawisk gosp. obserwowalnych faktów i związków między nimi, nie zaś zakupów.

takim, jakim on jest, a nie być powinien. Analizuje skutki wyjaśnienie przyczyn.

RÓWNOWAGA NA RYNKU PRACY – stan, w którym

zmian warunków ekonom. lub też różnych wariantów MIKROEKONOMIA – dział ekonomii, który bada procesy podaż na rynku pracy i popyt na pracę pozostają w uprawianej polityki gosp., bez formułowania sądów

podejmowania decyzji przez poszczególne podmioty gosp. równowadze.

wartościujących.

(przedsięb. i gosp. domowe). Gł. metodą badań

RÓWNOWAGA PRZEDSIĘBIORSTWA – stan, w którym

ELASTYCZNOŚĆ – miara reakcji (wrażliwości) popytu lub mikroekonomii jest analiza marginalna, czyli posługiwanie przedsiębiorca maksymalizuje zysk. RP. dotyczy krótkiego

innej zmiennej (podaży, dochodu) na zmianę ceny.

się kategoriami krańcowymi.

lub długiego okresu oraz warunków konkurencji doskonałej i

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA PODAŻY – względna zmiana MODEL EKONOMICZNY – świadome uproszczenie konkurencji niedoskonałej.

wielkości podaży, wywołana przez względną zmianę ceny o

rzeczywistości gosp., dzięki któremu można wyodrębnić

RYNEK – zespół warunków, w których odbywa się akt

jednostkę.

podstawowe elementy problemu i myśleć o nich w kupna i sprzedaży, czyli wymiana dóbr i usług.

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU – względna zmiana uporządkowany sposób; służy do stworzenia syntetycznego RZADKOŚĆ DÓBR – stan rozbieżności między

wielkości popytu, wywołana przez względną zmianę ceny o obrazu zjawisk gosp.

zapotrzebowaniem ludzi na dobra a ograniczonymi

jednostkę.

MONOPOL PEŁNY (ABSOLUTNY) – całkowita kontrola zdolnościami wytworzenia tych dóbr. Ograniczoność dóbr ELASTYCZNOŚĆ POPYTU MIESZANA – względna

danego rynku przez jedno przedsiębiorstwo, wykluczająca

oraz nieograniczoność potrzeb warunkują konieczność

zmiana wielkości popytu na jedno dobro, wywołane przez wszelką konkurencję.

dokonywania wyboru co i jak produkować.

względną zmianę ceny na drugie dobro.

MONOPSON – monopol po stronie popytu.

SPÓŁKA – przedsięwzięcie gosp. prowadzone przez dwie

ENGLA KRZYWA – graficzny obraz zmiany wielkości

NADWYŻKA (RENTA) KONSUMENTA – różnica między

lub więcej osób i przez nie zarządzane. Gł. rodzaje spółek:

popytu na dobro X związanych ze zmianami dochodów najwyższą ceną, którą konsument skłonny jest zapłacić za jawna, z o.o., akcyjna.

konsumenta.

pewną ilość dobra A, w przypadku pilnej potrzeby nabycia STOPA PROCENTOWA – roczna płatność wyrażona jako ENGLA PRAWO – prawidłowość, w myśl której w miarę

tego dobra, a ceną rzeczywiście zapłaconą.

stosunek dochodu do sumy pożyczonej kwoty pieniężnej.

wzrostu dochodów konsumenta udział (procentowy) NADWYŻKA RYNKOWA – sytuacja rynkowa, gdy rozmiary Wyróżnia się rynkową (nominalną) stopę procentową i wydatków na żywność maleje w ogólnych wydatkach podaży przewyższają wielkość popytu, a cena jest wyższa realną stopę procentową.

konsumenta.

od ceny równowagi.

STRUMIENIE – wartości różnych wielkości ekonom. w

GOSPODAROWANIE – proces dokonywania wyboru przez NIEDOBÓR NA RYNKU – sytuacja rynkowa, gdy rozmiary pewnym okresie, np. roku. Przykładem zasobu może być ludzi w zakresie wykorzystania ograniczonych zasobów w popytu są wyższe od wielkości podaży, a cena jest niższa kapitał, strumienia natomiast inwestycje prowadzone przy

celu wytworzenia dóbr i usług oraz ich podziału między

od ceny równowagi.

użyciu tego kapitału. Posługiwanie się kategorią strumieni

członków społeczeństwa.

NIEKORZYŚCI SKALI – występują w sytuacji odwrotnej, związane jest z koniecznością uwzględnienia czynnika GOSSENA I PRAWO (PRAWO MALEJĄCEJ

tzn. gdy koszty całkowite rosną szybciej niż rozmiary czasu w analizie zjawisk gosp.

UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWEJ) – zjawisko, zgodnie z produkcji. Wówczas krzywa długookresowych kosztów SYSTEM GOSPODARCZY – zespół instytucji związanych z którym w miarę wzrostu spożycia jednego dobra jego przeciętnych wznosi się – koszty przeciętne rosną wraz ze podejmowaniem i realizacją decyzji ekonom. Istnieje wiele użyteczność krańcowa zmniejsza się.

wzrostem rozmiarów produkcji. Może też wystąpić taka sys. gosp. zarówno w teorii, jak i w rzeczywistości. Każdy z GOSSENA II PRAWO (ZASADA WYRÓWNYWANIA sytuacja, że koszty całkowite i rozmiary produkcji nich wyróżniany jest z uwagi na sposób, w jaki UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWYCH) – jeżeli dwa dobra mają

powiększają się w tym samym tempie. Długookresowy

rozwiązywane są przez rynek problemy ekonomiczne.

tę samą cenę, konsument będzie swoim dochodem tak koszt przeciętny będzie wtedy stały.

SYSTEM GOSPODARKI MIESZANEJ – sposób

rozporządzał, aby użyteczności krańcowe ostatniej OGRANICZENIA WYBORU KONSUMENTA – ograniczenia gospodarowania, łączący elementy gosp. nakazowej i jednostki każdego z dóbr były równe.

obiektywne, związane z istnieniem rzadkości zasobów. Do rynkowej. Większość gospodarek funkcjonujących GRANICA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJN. – alternatywne najważniejszych ograniczeń należą: zasoby pieniężne, współcześnie to gosp. mieszane.

możliwości wytwarzania dwóch grup produktów, które społ.

którymi w danym momencie dysponuje konsument, czyli SYSTEM NAKAZOWY – nakazowo-rozdzielczy; społeczna jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu, tzw. ograniczenia budżetowe oraz ceny produktów i usług własność środków produkcji w dwóch formach (państwowej

wykorzystując do tego w całości i w jak najlepszy sposób obowiązujące na rynku.

i spółdzielczej), likwidacja rynkowego charakteru

zasoby oraz technologie produkcji.

OLIGOPOL – forma monopolu częściowego, kiedy rynek gospodarki, zarwanie rynkowych więzi między KAPITAŁ – wartość, która przynosi określone dochody, np. opanowany jest przez kilka wielkich, konkurujących ze sobą poszczególnymi jej częściami, zastąpienie rynku ekonom.

zyski, procenty itp.

przedsiębiorstw.

czynnikiem administracyjnym. Pieniądz i wszystkie

KONKURENCJA DOSKONAŁA – teoretyczny obraz pełnej

PŁACA MINIMALNA – płaca o ustalonej ustawowo kategorie gospodarki rynkowej mają charakter formalny, a konkurencji, wynikający z przyjęcia mniej lub bardziej wysokości, gwarantująca podstawową konsumpcję podmioty gosp. pozbawione są atutu samodzielności

realistycznych założeń. Nikt z pojedynczych kupujących i pracownika i jego rodziny, której zadaniem jest zapewnienie podporządkowane są rygorom planu, którego wykonanie

sprzedających nie ma wpływu na cenę, która kształtuje się

reprodukcji siły roboczej.

jest miarą oceny skuteczności i efektywności ich działania.

na rynku jako wypadkowa starcia się popytu z podażą.

PŁACA NOMINALNA – kwota pieniężna otrzymana jako SYSTEM PREFERENCJI KONSUMENTA – jednoczesny KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA – sytuacja, kiedy wynagrodzenie za pracę, którą pracownik otrzymuje w wybór wielu dóbr, mający na celu osiągnięcie takich na rynku występuje niewiele przedsiębiorstw, które ciągu tygodnia lub miesiąca na podstawie umowy o pracę.

kombinacji konsumowanych dóbr, które spełniają w

podzieliły między siebie rynek określonych produktów.

PŁACA REALNA – suma dóbr i usług, które można kupić za najwyższym stopniu dane (indywidualne) preferencje KONKURENCJA NIEDOSKONAŁA – teoretyczny obraz dane wynagrodzenie pieniężne przy danym poziomie cen.

konsumenta.

rynku, kiedy nie są spełnione niektóre warunki konkurencji PŁACA ROBOCZA – dochód wyrażony w pieniądzu, SYSTEM RYNKOWY – prywatna własność czynników

doskonałej. Przejawia się w 4 formach: monopolu pełnego,

uzyskiwany z tytułu wykonywanej pracy, będący

produkcji i rynkowa alokacja zasobów.

duopolu, oligopolu i konkurencji monopolistycznej.

podstawowym źródłem dochodu osobistego. PŁACA

SZEREG OBOJĘTNOŚCI – zestawianie ilościowe

KONKURENCJA RYNKOWA – ścieranie się sił uczestników

BRUTTO składa się z płacy podstawowej, premii oraz kombinacji obu dóbr, przedstawiających dla konsumenta rynku, dążących do osiągnięcia swoich celów. Są 3 rodzaje ewentualnego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. jednakową użyteczność.

konkurencji: między sprzedającymi, kupującymi oraz PŁACA NETTO – jest sumą środków pieniężnych po TEORIA EKONOMII – zestaw abstrakcji dotyczących sprzedającymi i kupującymi.

uwzględnieniu potrąceń, np. podatku dochodowego.

rzeczywistości; uproszczone wyjaśnienie funkcjonowania

KONSUMENT – suwerenny podmiot gospodarczy, PODAŻ PRACY – liczba godzin pracy oferowana na rynku gospodarki jako całości lub jej fragmentu w określonych podejmujący decyzje dotyczące konsumpcji na podstawie pracy, zależna od decyzji ekonomicznych konsumenta, warunkach.

własnych preferencji oraz istniejących ograniczeń

który dzieli swój zasób czasu na czas pracy i czas wolny.

UTAGR CAŁKOWITY – ogólny wpływ pieniężny ze

obiektywnych (poziomu dochodów własnych i cen PODAŻ RYNKOWA – ilość dóbr i usług oferowanych do sprzedaży; iloczyn ceny i wielkości sprzedaży.

rynkowych nabywanych dóbr i usług).

sprzedaży przy danej cenie i w danym czasie.

UTAGR PRZECIĘTNY – cena produktu, iloraz utargu

KORZYŚCI SKALI – jeżeli koszty całkowite rosną wolniej PODAŻ ZIEMI – stała ilość ziemi określona przez warunki całkowitego przez wielkość sprzedaży.

niż rozmiary produkcji, krzywa długookresowego kosztu naturalne. Podaż ziemi nie reaguje na cenę, czyli jest UTARG KRAŃCOWY – zmiana utargu całkowitego przeciętnego opada – koszty przeciętne obniżają się.

doskonale nieelastyczna w długim okresie.

wywołana zmianą sprzedaży o najmniejszą jednostkę.

KORZYŚCI SKALI PRODUKCJI – obniżenie kosztu POPYT NA PRACĘ – zapotrzebowanie na pracę, określone UŻYTECZNOŚĆ – suma zadowolenia, jakie osiąga

jednostkowego, wywołane zwiększeniem rozmiarów przez poziom płacy realnej w porównaniu z wielkością indywidualny konsument ze spożycia lub posiadania

produkcji, powodujące efektywniejsze wykorzystanie zatrudnienia (przy wyższym poziomie płac pracodawcy danego dobra. Użyteczność ma charakter obiektywny i jest istniejących możliwości produkcyjnych.

zatrudniają mniej pracowników, przy niższym – więcej),

kategorią abstrakcyjną.

KOSZT ALTERNATYWNY – utrata wartości, jaką można

popyt na dobra i usługi (im bardziej popyt ten rośnie, tym UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA – suma użyteczności było uzyskać w wyniku zastosowania zasobów do produkcji silniej wzrasta popyt na pracę), wydajność pracy (przy jej konsumowanej ilości produktu lub usług.

innych dóbr i usług. Każdemu wyborowi ekonom. wzroście popyt na pracę spada i odwrotnie).

UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA (MARGINALNA) – stan

towarzyszą dwa czynniki: korzyści i koszty. Wzrost korzyści

POPYT NA ZIEMIĘ – zapotrzebowanie na ziemię,

zadowolenia konsumenta ze zwiększenia (zmniejszenia)

z podjętej decyzji wiąże się z koniecznością poniesienia uwarunkowane popytem na produkty z niej uzyskiwane.

konsumpcji danego dobra o kolejną, dodatkową jednostkę.

kosztu alternatyw.

POPYT RYNKOWY – zapotrzebowanie na dobra i usługi,

WŁASNOŚĆ W SENSIE EKONOMICZNYM – zbiór

KOSZT CAŁKOWITY – ogólny nakład niezbędny do zgłaszane przez nabywców przy danej cenie i w danym stosunków między ludźmi, powstających w związku z wytworzenia określonej wielkości produkcji. Składa się z czasie.

korzystaniem przez nich z rezultatów działalności gosp.

kosztu stałego i kosztu zmiennego.

PRACA (SIŁA ROBOCZA) – sposób, w jaki ludzka energia Wyróżnia się własność prywatną i publiczną.

KOSZT KRAŃCOWY (MARGINALNY) – zmiana kosztu fizyczna lub umysłowa może być celowo i świadomie WŁASNOŚĆ W SENSIE PRAWNYM – stosunek między

całkowitego, wywołana wytworzeniem kolejnej jednostki wydatkowana.

osobą a rzeczą z tytułu wyłączności posiadania,

produktu lub usługi.

PRAWO PODAŻY – prosta (dodatnia) zależność między

użytkowania i rozporządzania rzeczą. Przedmiotem

KOSZT PRZECIĘTNY (JEDNOSTKOWY) – iloraz wysokością ceny a wielkością podaży, jeśli inne warunki nie własności jest rzecz, a podmiotem osoba, zwana osobą całkowitego kosztu przez liczbę wyprodukowanych ulegają zmianie.

prawną (państwo, przedsiębiorstwo, miasto, gmina).

jednostek produktów. Może być odniesiony do kosztów PRAWO POPYTU – odwrotna (ujemna) zależność między ZASOBY – określona ilość produktów, pieniędzy,

stałych i kosztów zmiennych.

wysokością ceny a wielkością popytu, jeśli inne warunki nie pracowników itp. Zasoby są z istoty swej ograniczone, KOSZT STAŁY – nakład niezależny od wielkości produkcji ulegają zmianie.

natomiast możliwości ich zastosowania liczne i różnorodne,

w danym czasie, np. amortyzacja urządzeń.

PROCENT – płatność za odłożoną konsumpcję, wyrażona

stąd gospodarowanie nimi polega na alokacji między

KOSZT ZMIENNY – nakład zmieniający się wraz z w formie odsetek od pożyczonej kwoty pieniężnej, która na różnorakie możliwe ich zastosowania w procesach wielkością produkcji, np. nakład na surowce, płace.

konkurencyjnym rynku funduszów (kapitałów)

produkcji. Zasoby przedstawiają wartości pewnych

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI KONSUMENTA – graficzny pożyczkowych odzwierciedla produkcyjność kapitału.

wielkości ekonom. w danym czasie. Wyróżnia się 3 podst.

obraz wszystkich kombinacji konsumpcji dóbr, które są dla PRODUKCYJNOŚĆ – miara efektywności, z jaką dobra i rodzaje zasobów: ludzkie, naturalne, kapitałowe.

konsumenta obojętne. Każda z tych kombinacji daje usługi są wytwarzane. Wskazuje ona na relacje między KAPITAŁOWE – kapitał rzeczowy (środki pracy np.

konsumentowi takie samo zadowolenie, czyli dana krzywa nakładami a wynikami i związana jest z wydajnością maszyny, narzędzia, instalacje, urządzenia itp.) i finansowy

obojętności charakteryzuje się stałym poziomem nakładów: pracy, ziemi i kapitału.

(środki pieniężne w różnych postaciach np. gotówka, kredyt,

zadowolenia.

PRODUKCYJNOŚĆ KRAŃCOWA – zmiana efektywności

papiery wartościowe). LUDZKIE – ludzie, ich umiejętności i

LORENZA KRZYWA – krzywa pokazująca, jaka część

spowodowana nieproporcjonalnym przyrostem produkcji w doświadczenie. Cechą kapitału ludzkiego jest zdolność globalnego dochodu lub majątku całego społeczeństwa

następstwie angażowania kolejnej jednostki zmiennego człowieka do uczenia się i ciągłego rozwijania wiedzy.

przypada poszczególnym grupom gospodarstw

czynnika produkcji (np. pracy). Początkowo produkcja NATURALNE – dobra dane przez naturę, nie wytworzone uszeregowanym według stopnia zamożności. Im bardziej rośnie więcej niż proporcjonalnie, by po przekroczeniu przez człowieka np. woda, ziemia, surowce. Są produktami krzywa oddalona jest od linii 45°, tym bardziej nierówny jest punktu optimum przynosić mniejsze przyrosty produkcji niż podst. do wytwarzanie dóbr finalnych i półproduktów. Dzielą

podział.

przyrosty zmiennego czynnika produkcji (pracy). Kolejne się na odnawialne i nieodnawialne.

nakłady, na przykład pracy, przynoszą coraz mniejszy efekt,

www.forstudents.of.pl; [e-mail]

ZYSK CAŁKOWITY – różnica między całkowitym utargiem 2. Istnieje nieograniczona swoboda wejścia nowych firm ze sprzedaży produkcji a poniesionym na jej wytworzenie

na rynek danej gałęzi.

kosztem całkowitym.

3. Produkty wytwarzane przez różne firmy nie są

ZYSK EKONOMICZNY – kwota, jaka zostaje po odjęciu od

jednorodne, są zróżnicowane pod względem cech

przychodów przedsiębiorstwa (firmy) wszystkich kosztów,

użytkowych oraz mają bliskie substytuty.

łącznie z kosztami alternatywnymi kapitału i kosztem ryzyka

4. Producenci i konsumenci mają doskonałe informacje o

utraty pieniężnej.

rynku.

ZYSK KRAŃCOWY – zmiana zysku całkowitego w wyniku CECHY OLIGOPOLU:

zmiany sprzedaży o jednostkę.

1. Na rynku występuje niewielka liczba producentów

ZYSK PRZECIĘTNY – stosunek (iloraz) zysku całkowitego

(którzy opanowali rynek danego produktu) oraz duża

do wielkości sprzedaży.

liczba kupujących.

W dochodzie z danego czynnika produkcji można

2. Swoboda

wejścia na rynek jest ograniczona względami

wyodrębnić dwa elementy: dochody niezbędne i rentę

technologicznymi lub ekonomicznymi.

ekonomiczną. Ich względna wielkość zależy od 3. Produkty wytwarzane przez oligopol mogą być zarówno elastyczności podaży tego czynnika. DOCHODY

jednorodne, jak i zróżnicowane. W praktyce częściej

NIEZBĘDNE – to dochody, które dany czynnik produkcji

można spotkać oligopole zajmujące się produkcją

musi przynieść jego właścicielowi, aby zapobiec przejściu

wyrobów zróżnicowanych, które są dość bliskimi

tego czynnika do alternatywnego zastosowania. RENTA

substytutami, np. rynek samochodów, obrabiarek,

EKONOMICZNA – to nadwyżka dochodów z danego

komputerów.

czynnika ponad dochody niezbędne. Np. jeśli ktoś zarabia 4. Producenci i konsumenci mają doskonałą informację o 600zl miesięcznie, a mógłby znaleźć inną pracę za 500zl (i

rynku.

byłby rzeczywiście skłonny przejść do innej pracy, gdyby

jego obecny zarobek spadł do owych 500zl), to w tym POPYT NA PRACĘ:

przypadku dochód niezbędny wynosi 500zl a renta − płaca (wpływa na konkretną ilość pożądanej pracy, ekonomiczna 100zl.

wyznacza punkt na danej krzywej popytu na pracę).

− wydajność (inaczej produkcyjność) pracy.

W zależności od motywacji nabywców popyt dzielimy na 3 − popyt na produkty będące wynikiem pracy (dwa kategorie: funkcjonalny, niefunkcjonalny i spekulacyjny.

ostatnie wpływają na położenie samej krzywej popytu

POPTYT FUNKCJONALNY – wynika z cech jakościowych

na pracę.

danego dobra – jest funkcją jego wartości użytkowej.

PODAŻ PRACY:

POPYT NIEFUNKCJONALNY – wynika z oddziaływania

− płaca

tzw. efektów zewnętrznych na użyteczność. Oznacza to, że

− liczba osób o określonych kwalifikacjach

użyteczność danego dobra może się zmienić w zależności

− pozapłacowe korzyści z pracy, np. satysfakcja z pracy,

od zachowania się innych konsumentów. EFEKT

dni wolne od pracy, świadczenia społeczne, przyjemne

OWCZEGO PĘDU – oznacza, iż popyt na dane dobro

otoczenie miejsca pracy itd.

wzrasta dlatego, że inni konsumują to dobro. Oznacza on − płace i pozapłacowe korzyści z alternatywnych zajęć, potrzebę utożsamiania się z innymi konsumentami i ich − społeczno-kulturowe uwarunkowania aktywności stylem życia. EFEKT SNOBIZMU – odwrotnie, oznacza, iż

zawodowej

popyt na dane dobro maleje w skutek tego, że inni kupują to

dobro. Oznacza on zatem potrzebę wyróżniania się, bycia

ekskluzywnym, odmiennym od innych. EFEKT

VEBLENOWSKI – dotyczy popytu na dobra prestiżowe. Ich

konsumpcja świadczy o statusie konsumenta, nosi

znamiona konsumpcji ostentacyjnej. Dlatego popyt na takie

dobra wzrasta wraz ze wzrostem ich cen. POPYT

SPEKULACYJNY – wiąże się z oczekiwaniami co do

kształtowania się cen w przyszłości.

DETERMINANTY POPYTU:

- cena

-

dochody (realne) nabywców

-

ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych

-

oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej

-

gusty i preferencje nabywców

-

zmiana liczby i struktury ludności

DETERMINANTY PODAŻY:

- cena

- koszty

wytwarzania

- rentowność produkcji dóbr substytucyjnych

- czynniki

naturalne

-

inne czynniki o charakterze obiektywnym

- sezonowość

- liczba

przedsiębiorstw w branży

PARADOKSY POPYTU:

VEBLENA – popyt na dobra prestiżowe. Efekt demonstracji

rośnie wraz ze wzrostem ceny nabywanych dóbr. Powoduje

to wzrost popytu wraz ze wzrostem ceny tych dóbr.

GIFFENA – dobra podstawowe i podrzędne, których udział

w ogólnych wydatkach jest wysoki. Wzrost ceny tych dóbr

powoduje spadek dochodów realnych, implikuje to wzrost

popytu na te dobra, gdyż mimo wzrostu ceny nadal są one

relatywnie tańsze, co przy spadku dochodów realnych ma

jeszcze większe znaczenie.

SPEKULACYJNY – oczekiwania co do kształtowania się

cen w przyszłości. Jeżeli panuje przekonanie, że w

przyszłości cena nadal będzie rosła, to popyt rośnie mimo

wzrostu ceny i odwrotnie.

ZYSK ZWYCZAJNY (BILANSOWY) – jest różnicą między

przychodami ze sprzedaży produktów i usług a

poniesionymi przez firmę kosztami ( explicite).

Jeżeli od całkowitych przychodów firmy odejmiemy

wszystkie koszty związane z prowadzeniem działalności

gospodarczej (tj. koszty explicite i implicite wraz z zyskiem

normalnym), to uzyskaną nadwyżkę możemy określić jako

ZYSK NADZWYCZAJNY (EKONOMICZNY, CZYSTY,

PONDANORMALNY).

OPTIMUM TECHNOLOGICZNE (Kk = Kp) – optymalna z

technicznego punktu widzenia wielkość produkcji.

Informuje, przy jakich rozmiarach produkcji koszt

jednostkowy produkcji jest najniższy.

OPTIMUM EKONOMICZNE (Kk = Uk) – maksimum zysku.

Punkt równowagi przedsiębiorstwa. Zwiększenie produkcji

powyżej Qr prowadziłoby do obniżenia się zysku, ponieważ

koszty krańcowe, czyli koszty wytwarzania kolejnych

jednostek produkcji, przewyższałyby coraz bardziej utarg

krańcowy (równy cenie, którą można uzyskać na rynku).

CECH KONKURENCJI DOSKONAŁEJ:

1. Rozproszenie podaży i popytu – oznacza stan, w

którym występuje duża liczba producentów i

kupujących, nie mogących wpływać na sytuację,

ponieważ ich udziały stanowią niewielki ułamek

globalnej podaży i globalnego popytu.

2. Płynność podaży i popytu – nie istnieją żadne

przeszkody w wejściu i wyjściu z rynku. Występuje

pełna mobilność czynników produkcji.

3. Znajomość rynku – zakłada się, że wszyscy kupujący

jak i sprzedający mają doskonałą informację o

produkcie i jego cenie.

4. Jednorodność (homogeniczność) dóbr – kupujący

oceniają dobra oferowane przez producentów jako

identyczne.

CECHY MONOPOLU PEŁNEGO:

1. Na rynku działa jeden producent (sprzedawca) i wielu

kupujących.

2. Nie ma możliwości wejścia na rynek opanowany przez

jednego producenta – monopolistę, co może wynikać z

przyczyn technicznych (wymagany patent),

ekonomicznych (wysokie nakłady finansowe na budowę

nowej firmy np. fabryki samochodów) lub

administracyjno-prawnych (ustalony przez państwo

monopol spirytusowy, tytoniowy)

3. Produkty są zróżnicowane, nie mają bliskich

substytutów.

4. Uczestnicy rynku dysponują doskonałą informacją.

CECHY KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ:

1. Na rynku działa wielu producentów i wielu nabywców.

www.forstudents.of.pl; [e-mail]