2014-10-20
Zaburzenia Nerwicowe
25% populacji doświadcza
przynajmniej jeden raz w życiu
epizodu lękowego utrudniającego
funkcjonowanie&
Zaburzenia nerwicowe, związane ze
stresem i pod postacią somatyczną
w ICD-10 (WHO, 2000)
Zaburzenia lękowe w postaci fobii
Inne zaburzenia lękowe (m. in. uogólnione,
napadowe)
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (nerwica
natręctw)
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia
adaptacyjne
Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)
Zaburzenia występujące pod postacią
somatyczną (somatoform disorders)(m.in.
hipochondryczne, bóle psychogenne)
Inne zaburzenia nerwicowe (m.in.
neurastenia)
1
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.com
2014-10-20
Heterogenność grupy
klasyfikacyjnej
Czynniki konstytuujące:
zaburzenia nerwicowe- wyparcie
zaburzenia związane ze stresem-
właściwości sytuacji i temperament
zaburzenia somatyzacyjne- deficyt
funkcji psychicznych: symbolizacji,
mentalizacji.
Kryteria klasyfikacji
 Zaburzenia nerwicowe, związane
ze stresem i o postaci somatycznej
połączono w jedną dużą ogólna grupę
ze względu na ich historyczne
powiązanie z pojęciem nerwicy
i związek znacznej (choć trudnej
do określenia) części tych zaburzeń
z przyczynami psychologicznymi.
ICD-10 (WHO, 2000)
2
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.com
2014-10-20
Znaczenia terminu nerwica
w praktyce klinicznej
Nerwicowe objawy bądz
zaburzenia to
niepsychotyczne symptomy w postaci:
patologicznych przeżyć, takich jak silny lęk,
nieuzasadniony strach przed pewnymi sytuacjami
bądz
obiektami, pojawiające się wbrew woli trudne
do zniesienia myśli;
czynnościowych psychogennych zaburzeń
somatycznych;
zaburzeń zachowania, np. przymusu powtarzania
pewnych schematów zachowania bądz
unikania
pewnych miejsc.
Kontekst znaczeniowy pojęcia
nerwica w praktyce klinicznej
Terminu  nerwica często używa się w znaczeniu
psychoanalitycznym, jako przejawów
nieuświadomionych i trudnych do świadomego
zniesienia konfliktów, pragnień i wspomnień.
Pojęcia  neurotyzm i  neurotyczność stosuje się w
odniesieniu do cech osobowości (Eysenck, 1960)
wyrażających się nadmierną pobudliwością,
podwyższonym poziomem niepokoju, labilnością
reakcji wegetatywnych i stosunkowo stałymi
sposobami zachowania się w określonych
sytuacjach, w większości o charakterze unikowym
(por. osobowość unikająca).
3
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.com
2014-10-20
Objawy osiowe nerwicy
(Kępiński, 1972)
Lęk- centralny wobec innych objawów. Występuje
w postaci:
nieokreślonego niepokoju,
napadów lękowych,
zlokalizowanej (części ciała lub sytuacje).
Objawy somatyczne, tj. dolegliwości bólowe,
zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, zaburzenia
seksualne.
Egocentryzm- nadmierna koncentracja na sobie
i poczucie wyjątkowego charakteru własnych
dolegliwości i przeżyć.
 Błędne koło objawów nerwicowych- dodatnie
sprzężenie zwrotne pomiędzy objawami.
Zaburzenia nerwicowe
a zaburzenia czynnościowe
W nerwicy dochodzi do zakłócenia
czynności narządów, z zachowaniem
ich prawidłowej struktury anatomicznej,
bądz
do zakłócenia czynności OUN
manifestujących się nerwicowymi
przeżyciami lub zachowaniami.
(Aleksandrowicz, 1988)
4
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.com
2014-10-20
Przykładowe objawy zaburzeń
czynnościowych
Zaburzenia czynności somatycznych: bradykardia
i tachykardia, zaburzenia ortostatyczne, omdlenia, pieczenia,
nudności, wzdęcia, zaparcia, biegunki, duszność, napadowa
hiperwentylacja, świąd, zaczerwienienia, dolegliwości bólowe,
mrowienia, drżenia, drętwienia, porażenia lub kurcze pewnych
grup mięśniowych.
Zaburzenia przeżywania: lek, niepokój, napięcie, fobie, lękowe
oczekiwanie, obniżenie nastroju, poczucie rozdrażnienia,
irytacja, trudności w koncentracji uwagi, poczucie obniżenia
sprawności fizycznej i intelektualnej, zaburzenia pamięci,
natręctwa myślowe, nastawienie hipochondryczne, poczucie
obcości i zmiany w otoczeniu (derealizacja)
Zaburzenia zachowania: natrętne czynności, zahamowania w
kontaktach międzyludzkich, zachowania regresyjne
(niedojrzałe), zachowania impulsywne.
Psychodynamiczne rozumienie
objawów nerwicowych
Konfliktowe potrzeby lub emocje
wyparcie
lęk inne mech obronne
objawy nerwicowe-
symbole treści nieświadomych lub regresja
do wcześniejszych faz rozwojowych
5
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.com
2014-10-20
Czynniki konstytuujące
i utrzymujące
zaburzenie nerwicowe
Pierwotne korzyści z objawu- zmniejsza
lęk i inne uczucia. Objaw łatwiejszy do
zniesienia niż jego przyczyna (konflikt
emocji lub potrzeb)
Wtórne korzyści z objawu- reakcja
otoczenia na objawy nerwicowe.
Poznawczo-behawioralne
rozumienie objawów
nerwicowych
Behawioralne podejście: objaw nerwicowy to patologiczna reakcja na
określone bodz
ce.
Poznawcze zniekształcenia w zaburzeniach nerwicowych:
Nadmierne koncentrowanie uwagi na zagrożeniach, które mogą wystąpić
w przyszłości- w zaburzeniach lękowych uogólnionych
Nieuzasadnione poczucie zagrożenia w pewnych sytuacjach i unikanie ich-
w fobiach
Nagłe i niespodziewanie pojawiające się uczucie poważnego zagrożenia
własnego życia lub zdrowia psychicznego- w zaburzeniach lekowych
z napadami panicznego leku
Nieuzasadnione poczucie nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu
motorycznego lub sensorycznego- w zaburzeniach dysocjacyjnych
(konwersjach)
Nieuzasadnione obawy o stan swojego zdrowia  w zaburzeniach
somatyzacyjnych
Nieuzasadnione obawy przed poważną , podstępnie rozpoczynającą się
chorobą- w zaburzeniach hipochondrycznych
Uporczywe myśli o braku poczucia bezpieczeństwa i podejmowanie działań
mających na celu zmniejszenie tego zagrożenia- w zaburzeniach obsesyjno-
kompulsyjnych
6
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.com