1. receptorowy – powstaje przez podrażnienie receptorów:
•
somatyczny- np. kostny (przerzuty do kości, złamania patologiczne, kompresyjne, guzy
kości)
NLPZ zawsze + opioid słaby lub silny
• trzewny – rozciąganie trzewi: leki w/g drabiny analgetycznej, do rozważenia
spasmolityki (działają na mięśnie gładkie) (no-spa, buskolizyna) przy stosowaniu
spazmolityków uwaga na zaparcia (zwalniają perystaltykę) zaburzenia oddawania moczu
u mężczyzn, jaskrą
2. neuropatyczny – uszkodzenia nerwów – objawy: drętwienie, pieczenie, palenie, al odynia,
w leczeniu stosuje się:
• leki przeciwpadaczkowe – karbamazepina (Amizepin, Tegretol)
• leki przeciwdepresyjne głównie starej generacji – amitryptylina, imipramina, mianseryna
• leki przeciwlękowe - klonazepam
• miorelaksanty (działają na mięśnie szkieletowe) – baklofen, myolastan,
Bolesne parcie na mocz – rozważyć czy nie ma infekcji – odkażenie: Ginjal, Furaginum lub antybiotyk: gdy z
powodu np. nowotworu to podawać NLPZ + lek rozkurczowy (no-spa, buscopan) – ostrożnie jaskra, przerost
prostaty
Ból brzucha – kiedy wypróżnienie?-oczyczczenie; laktuloza , enema, Metoklopramid – pobudza
perystaltykę UWAGA – gdy ból nasili się po podaniu metoklopramidu zaprzestać podawania – podejrzenie
niedrożności !!!
OPIOIDY:
Slabe: tramadol, kodeina Silne : morfina, fentanyl
NIE MA DAWKI MAKSYMALNEJ MORFINY ANI FENTANYLU – brak efektu sufitowego
MORFINA
•
szybkodziałająca – podajemy co 4 godziny działa – okres półtrwania w surowicy to ok. 4 godziny
preparaty: ampułki a 10 mg/ml i 20 mg/ml, roztwór, tabletki o szybkim uwalnianiu SEVREDOL –
nadają się do przerywania bólu – te tabletki można dzielić
•
długodziałająca: tabletki o przedłużonym uwalnianiu początek dzialania po ok. 3 godzinach, czas
działania ok. 12 godzin – nie nadają się do przerywania bólu ostrego – DOLTARD, MST, - nie wolno
dzielić, łamać i rozgryzać tabletek - podajemy co 12 godzin regularnie nawet gdy pacjent nie
odczuwa bólu.
Nie należy łączyć ze sobą słabego i silnego opioidu np. (tramadolu czy kodeiny) z (morfiną lub fentanylem)
Można łączyć ze sobą morfinę z fentanylem
Przykład:
Pacjent wcześniej przyjmował Tramadol retard oraz w płynie na bóle przebijające. Ze względu na
nieskuteczność leczenia otrzymał morfinę w tabletkach retard – należy przypomnieć pacjentowi, że na bóle
przebijające już nie powinien przyjmować tarmadolu a morfinę w roztworze/ampułkach lub Sevredol
Na ból przebijający podczas terapi plastrem z fentanylem podajemy morfinę lub jeśli jest skuteczna to np.;
metamizol
FENTANYL - Durogesic
Obecnie są dostępne plastry matrycowe, które można przecinać, wcześniej były zbiorniczkowe i tych nie
wolno dzielić
Plastry należy zmieniać równo po 72 godzinach (3 dni) – przypominać o tym choremu.
Początek działania po pierwszym naklejeniu plastra jest po 16-18 godzinach dlatego przez ten czas należy
podawać stary lek przeciwbólowy
NLPZ (Niesterydowe Leki Przeciw Zapalne) : najczęściej używane w leczeniu bólów nowotworowych:
Diklofenak (Majami, Olfen), ketoprofen (Ketonal, Profenid) – uwaga na chorobę wrzodową – dodatkowo
osłona żołądka najlepiej omeprazolem (Polprazol, Omar, Gasec)