Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2006
9. Zalecenia żywieniowe dla chorych na cukrzycę
I. Dieta chorego na cukrzycę powinna być zgodna  zawartość błonnika pokarmowego w diecie po-
z założeniami diety zdrowego człowieka, tzn. po- winna wynosić około 20 35 g/d.;
winna spełniać zalecenia dietetyczne zdrowego  chorzy leczeni stałymi dawkami insuliny powinni
żywienia, niezależne od współistnienia jakichkol- każdego dnia przyjmować podobną zawartość
wiek chorób. węglowodanów w diecie.
2. Tłuszcze:
II. Skład diety  30 35% wartości energetycznej diety powinny za-
 na stężenie glukozy we krwi wpływa zarówno ilość pewnić tłuszcze;
węglowodanów (w gramach), jak i ich rodzaj. Mo-  mniej niż 10% wartości energetycznej diety po-
nitorowanie całkowitej zawartości węglowodanów winny stanowić tłuszcze nasycone; u chorych ze
w diecie ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia stężeniem cholesterolu frakcji LDL e" 100 mg/dl.
optymalnej kontroli glikemii; dodatkowe korzyści (e" 2,6 mmol/l) tę ilość należy zmniejszyć poniżej 7%;
może przynieść obliczanie wskaz
nika glikemicz-  10% wartości energetycznej diety powinny za-
nego lub obciążenia glikemicznego; pewnić tłuszcze jednonienasycone;
 w leczeniu cukrzycy nie zaleca się stosowania  około 6 10% wartości energetycznej diety powin-
diet ubogowęglowodanowych (spożycie węglo- ny stanowić tłuszcze wielonienasycone, w tym
wodanów < 130 g/d.); kwasy tłuszczowe omega-6  5 8%, kwasy tłusz-
 wszystkim dorosłym charakteryzującym się nad- czowe omega-3  1 2%;
wagą (BMI 25 29,9 kg/m2) lub otyłością (BMI e"  zawartość cholesterolu w diecie nie powinna prze-
30,0 kg/m2), chorym na cukrzycę typu 2 lub za- kraczać 300 mg/d. (7,8 mmol/d.). U chorych ze
grożonym rozwojem tego zachorowania, zaleca stężeniem cholesterolu frakcji LDL e" 100 mg/dl
się zmniejszenie masy ciała; (e" 2,6 mmol/l) tę ilość należy zmniejszyć do poni-
 podstawową metodą zmniejszania masy ciała są żej 200 mg/d. (5,2 mmol/d.);
lecznicze zmiany stylu życia, które obejmują re-  aby obniżyć stężenie cholesterolu frakcji LDL, na-
dukcję podaży kalorii i/lub zwiększenie aktywno- leży zmniejszyć energetyczny udział tłuszczów
ści fizycznej; umiarkowane zmniejszenie bilansu nasyconych w diecie (jeżeli pożądane jest zmniej-
kalorycznego (500 1000 kcal/d.) spowoduje szenie masy ciała) lub zastąpić je węglowodana-
wolną, ale postępującą utratę masy ciała (ok. mi i tłuszczami jednonienasyconymi;
1 kg/tydzień); większość pacjentów stosujących  należy ograniczyć spożycie izomerów trans kwa-
diety odchudzające powinna dostarczać swemu sów tłuszczowych.
organizmowi co najmniej 1000 1200 kcal/d. 3. Białka:
w przypadku kobiet i 1200 1600 kcal/d. w przy-  udział energetyczny białek w diecie powinien wy-
padku mężczyzn. nosić 15 20%, przy czym stosunek białka zwie-
1. Węglowodany: rzęcego do białka roślinnego powinien wynosić
 45 50% wartości energetycznej diety powinny za- co najmniej 50%/50%;
pewnić węglowodany;  u chorych z wyrównaną cukrzycą typu 2 spoży-
 do diety należy włączać węglowodany pochodzą- wanie białka nie powoduje wzrostu glikemii;
ce z pełnego ziarna zbóż, owoców, warzyw i mle-  u chorych z niewyrównaną cukrzycą zapotrzebo-
ka z małą zawartością tłuszczu; wanie na białko może być wyższe niż u chorych
 bilansowanie węglowodanów w diecie opiera się charakteryzujących się prawidłową glikemią (nie
przede wszystkim na ich zawartości w produk- większe jednak niż w ogólnych zaleceniach diete-
tach spożywczych, a nie na rodzaju produktów, tycznych);
z jakich pochodzą;  dieta wysokobiałkowa, niskowęglowodanowa może
 wskazane jest ograniczenie sacharozy w diecie prowadzić do szybkiego zmniejszenia masy ciała
na rzecz węglowodanów innego pochodzenia; i poprawy wyrównania glikemii.
 substancje słodzące (słodziki) mogą być stoso- 4. Witaminy i mikroelementy:
wane w zalecanych przez producenta dawkach;  nie ma przekonujących dowodów wskazujących
 chorzy leczeni metodą intensywnej funkcjonalnej na korzyści wynikające z suplementacji witamin
insulinoterapii powinni dostosowywać dawki in- lub mikroelementów u chorych, u których nie
suliny do ilości i składu spożywanych posiłków; stwierdza się ich niedoborów;
www.ddk.viamedica.pl
A11
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2006, tom 6, Suplement A
 wyjątek stanowi suplementacja kwasu foliowego 2. Dieta dla kobiet w ciąży i karmiących piersią  patrz
w okresie planowania ciąży i w czasie ciąży rozdział na temat cukrzycy typu 1.
w profilaktyce wad wrodzonych u płodu oraz wap- 3. Dieta dla chorych w wieku podeszłym  patrz roz-
nia w profilaktyce chorób kości (osteoporozy). dział dotyczący cukrzycy u osób w wieku podeszłym.
5. Alkohol: 4. Postępowanie w hipoglikemii  patrz rozdział na
 spożycie 20 g/d. alkoholu przez kobiety i 30 g/d. temat hipoglikemii.
alkoholu przez mężczyzn nie musi prowadzić do 5. Dieta dla chorych na cukrzycę powikłaną nefropatią
pogorszenia wyrównania cukrzycy;  patrz rozdział na temat nefropatii.
 w celu zmniejszenia ryzyka hipoglikemii alkohol 6. Dieta dla chorych ze współistniejącymi chorobami
powinien być zawsze spożywany łącznie z posił- katabolicznymi  patrz rozdział na temat ostrych
kiem. powikłań cukrzycy.
7. Dieta dla chorych z zaburzeniami gospodarki lipido-
III. Sytuacje szczególne wej  patrz rozdział na temat zaburzeń lipidowych.
1. Dieta dla dzieci i młodzieży  patrz rozdział na te- 8. Dieta dla chorych z nadciśnieniem tętniczym  patrz
mat cukrzycy typu 1. rozdział o nadciśnieniu tętniczym.