Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Wykład 7
- Rząd i samorząd -
dr Maciej Bukowski
Katedra Ekonomii I SGH
5 listopada 2008
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
Etap II: określenie celów stawianych przed projektem,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
Etap II: określenie celów stawianych przed projektem,
Etap III: identyfikację opcji alternatywnych,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
Etap II: określenie celów stawianych przed projektem,
Etap III: identyfikację opcji alternatywnych,
Etap IV: wskazanie obszarów oddziaływania interwencji,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
Etap II: określenie celów stawianych przed projektem,
Etap III: identyfikację opcji alternatywnych,
Etap IV: wskazanie obszarów oddziaływania interwencji,
Etap V: analiza interesariuszy,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
Etap II: określenie celów stawianych przed projektem,
Etap III: identyfikację opcji alternatywnych,
Etap IV: wskazanie obszarów oddziaływania interwencji,
Etap V: analiza interesariuszy,
Etap VI: pomiar (relatywnych) kosztów i korzyści z interwencji,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
Etap II: określenie celów stawianych przed projektem,
Etap III: identyfikację opcji alternatywnych,
Etap IV: wskazanie obszarów oddziaływania interwencji,
Etap V: analiza interesariuszy,
Etap VI: pomiar (relatywnych) kosztów i korzyści z interwencji,
Etap VII: monitoring rezultatów,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
O czym mówiliśmy ostatnio?
1
Trafność wyboru publicznego zależy od tego czy jego podstawą są
argumenty racjonalne, czy o przesłanki ideologiczne,
2
Wzmocnienie pierwiastka racjonalnego wymaga przeprowadzania
analiz interwencji zarówno o charakterze ex-ante jak i ex-post,
3
Podstawowe etapy idealnej Ocen Skutków Regulacji obejmują:
Etap I: identyfikację problemu i uzasadnienie potrzeby interwencji,
Etap II: określenie celów stawianych przed projektem,
Etap III: identyfikację opcji alternatywnych,
Etap IV: wskazanie obszarów oddziaływania interwencji,
Etap V: analiza interesariuszy,
Etap VI: pomiar (relatywnych) kosztów i korzyści z interwencji,
Etap VII: monitoring rezultatów,
4
Rezultatem tych analiz powinna być taka modyfikacja interwencji by
w jak najlepszy sposób służyła ona interesowi publicznemu - w
szczególności może to oznaczać pozostawienie danego obszaru
nieuregulowanym, w którym państwo się nie angażuje.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (1)
1
Sektor finansów publicznych (SFP) obejmuje całość interwencji
publicznej, realizowanej za pomocą wydatków publicznych i
finansowanej dzięki dochodom publicznym, niezależnie od modelu
organizacji danego państwa,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (1)
1
Sektor finansów publicznych (SFP) obejmuje całość interwencji
publicznej, realizowanej za pomocą wydatków publicznych i
finansowanej dzięki dochodom publicznym, niezależnie od modelu
organizacji danego państwa,
2
W szczególności interwencja ta może być realizowana za
pośrednictwem:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (1)
1
Sektor finansów publicznych (SFP) obejmuje całość interwencji
publicznej, realizowanej za pomocą wydatków publicznych i
finansowanej dzięki dochodom publicznym, niezależnie od modelu
organizacji danego państwa,
2
W szczególności interwencja ta może być realizowana za
pośrednictwem:
rządu centralnego i jego agend w terenie (np. MEN i kuratoria),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (1)
1
Sektor finansów publicznych (SFP) obejmuje całość interwencji
publicznej, realizowanej za pomocą wydatków publicznych i
finansowanej dzięki dochodom publicznym, niezależnie od modelu
organizacji danego państwa,
2
W szczególności interwencja ta może być realizowana za
pośrednictwem:
rządu centralnego i jego agend w terenie (np. MEN i kuratoria),
agencji i funduszy wyspecjalizowanych w danym obszarze aktywności
(np. ZUS, ABW),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (1)
1
Sektor finansów publicznych (SFP) obejmuje całość interwencji
publicznej, realizowanej za pomocą wydatków publicznych i
finansowanej dzięki dochodom publicznym, niezależnie od modelu
organizacji danego państwa,
2
W szczególności interwencja ta może być realizowana za
pośrednictwem:
rządu centralnego i jego agend w terenie (np. MEN i kuratoria),
agencji i funduszy wyspecjalizowanych w danym obszarze aktywności
(np. ZUS, ABW),
niezależnych od centrali władz lokalnych - samorządów terytorialnych
różnych szczebli (np. wojewódzkim, powiatowym, gminnym).
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (1)
1
Sektor finansów publicznych (SFP) obejmuje całość interwencji
publicznej, realizowanej za pomocą wydatków publicznych i
finansowanej dzięki dochodom publicznym, niezależnie od modelu
organizacji danego państwa,
2
W szczególności interwencja ta może być realizowana za
pośrednictwem:
rządu centralnego i jego agend w terenie (np. MEN i kuratoria),
agencji i funduszy wyspecjalizowanych w danym obszarze aktywności
(np. ZUS, ABW),
niezależnych od centrali władz lokalnych - samorządów terytorialnych
różnych szczebli (np. wojewódzkim, powiatowym, gminnym).
3
To jak rozłożyć odpowiedzialność za realizację zadań publicznych
między poszczególne typy jednostek jest także przedmiotem wyboru
publicznego,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (1)
1
Sektor finansów publicznych (SFP) obejmuje całość interwencji
publicznej, realizowanej za pomocą wydatków publicznych i
finansowanej dzięki dochodom publicznym, niezależnie od modelu
organizacji danego państwa,
2
W szczególności interwencja ta może być realizowana za
pośrednictwem:
rządu centralnego i jego agend w terenie (np. MEN i kuratoria),
agencji i funduszy wyspecjalizowanych w danym obszarze aktywności
(np. ZUS, ABW),
niezależnych od centrali władz lokalnych - samorządów terytorialnych
różnych szczebli (np. wojewódzkim, powiatowym, gminnym).
3
To jak rozłożyć odpowiedzialność za realizację zadań publicznych
między poszczególne typy jednostek jest także przedmiotem wyboru
publicznego,
4
U jego podłoża leży dylemat między centralizacją i decentralizacją
władzy, którego rozstrzygnięcie ma duże znaczenie praktyczne dla
spójności i jakości funkcjonowania państwa.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi,
zasady kontroli i audytu wewnętrznego w jednostkach SFP,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi,
zasady kontroli i audytu wewnętrznego w jednostkach SFP,
zasady zarządzania długiem publicznym oraz procedury
ostrożnościowe i sanacyjne w razie nadmiernego zadłużenia,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi,
zasady kontroli i audytu wewnętrznego w jednostkach SFP,
zasady zarządzania długiem publicznym oraz procedury
ostrożnościowe i sanacyjne w razie nadmiernego zadłużenia,
sposób finansowania deficytu i zasady operacji finansowych
dokonywanych przez jednostki SFP,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi,
zasady kontroli i audytu wewnętrznego w jednostkach SFP,
zasady zarządzania długiem publicznym oraz procedury
ostrożnościowe i sanacyjne w razie nadmiernego zadłużenia,
sposób finansowania deficytu i zasady operacji finansowych
dokonywanych przez jednostki SFP,
zakres projektowanych i uchwalanych budżetów opartych na
dochodach publicznych,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi,
zasady kontroli i audytu wewnętrznego w jednostkach SFP,
zasady zarządzania długiem publicznym oraz procedury
ostrożnościowe i sanacyjne w razie nadmiernego zadłużenia,
sposób finansowania deficytu i zasady operacji finansowych
dokonywanych przez jednostki SFP,
zakres projektowanych i uchwalanych budżetów opartych na
dochodach publicznych,
zasady i tryb opracowywania projektów i uchwalania budżetów oraz
ich póz
niejszego wykonywania,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (2)
1
W Polsce system finansów publicznych organizowany jest przez dwa
główne akty prawne: (1) Konstytucję RP oraz (2) Ustawę o
finansach publicznych, która definiuje:
zasady i sposoby zapewnienia jawności i przejrzystości FP,
formy organizacyjno-prawne jednostek SFP,
zasady planowania i dysponowania środkami publicznymi,
zasady kontroli i audytu wewnętrznego w jednostkach SFP,
zasady zarządzania długiem publicznym oraz procedury
ostrożnościowe i sanacyjne w razie nadmiernego zadłużenia,
sposób finansowania deficytu i zasady operacji finansowych
dokonywanych przez jednostki SFP,
zakres projektowanych i uchwalanych budżetów opartych na
dochodach publicznych,
zasady i tryb opracowywania projektów i uchwalania budżetów oraz
ich póz
niejszego wykonywania,
zasady i tryb gospodarowania środkami pochodzącymi z UE i innych
bezzwrotnych z
ródeł zagranicznych,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
jednostki samorządu terytorialnego (JST) tzn. gminy, powiaty i
samorząd województwa, oraz ich związki,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
jednostki samorządu terytorialnego (JST) tzn. gminy, powiaty i
samorząd województwa, oraz ich związki,
specjalne instytucje w postaci: jednostek i zakłady budżetowych oraz
ich gospodarstw pomocniczych,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
jednostki samorządu terytorialnego (JST) tzn. gminy, powiaty i
samorząd województwa, oraz ich związki,
specjalne instytucje w postaci: jednostek i zakłady budżetowych oraz
ich gospodarstw pomocniczych,
państwowe i samorządowe fundusze celowe,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
jednostki samorządu terytorialnego (JST) tzn. gminy, powiaty i
samorząd województwa, oraz ich związki,
specjalne instytucje w postaci: jednostek i zakłady budżetowych oraz
ich gospodarstw pomocniczych,
państwowe i samorządowe fundusze celowe,
państwowe szkoły wyższe, PAN i jednostki badawczo-rozwojowe,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
jednostki samorządu terytorialnego (JST) tzn. gminy, powiaty i
samorząd województwa, oraz ich związki,
specjalne instytucje w postaci: jednostek i zakłady budżetowych oraz
ich gospodarstw pomocniczych,
państwowe i samorządowe fundusze celowe,
państwowe szkoły wyższe, PAN i jednostki badawczo-rozwojowe,
samodzielne publiczne ZOZ oraz państwowe i samorządowe
instytucje kultury,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
jednostki samorządu terytorialnego (JST) tzn. gminy, powiaty i
samorząd województwa, oraz ich związki,
specjalne instytucje w postaci: jednostek i zakłady budżetowych oraz
ich gospodarstw pomocniczych,
państwowe i samorządowe fundusze celowe,
państwowe szkoły wyższe, PAN i jednostki badawczo-rozwojowe,
samodzielne publiczne ZOZ oraz państwowe i samorządowe
instytucje kultury,
fundusze i agencje specjalne: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie
fundusze, Narodowy Fundusz Zdrowia,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Sektor/system finansów publicznych (3)
1
Od strony podmiotowej na sektor finansów publicznych składają się:
organy (centralnej) władzy publicznej, w tym organy administracji
rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i
trybunały,
jednostki samorządu terytorialnego (JST) tzn. gminy, powiaty i
samorząd województwa, oraz ich związki,
specjalne instytucje w postaci: jednostek i zakłady budżetowych oraz
ich gospodarstw pomocniczych,
państwowe i samorządowe fundusze celowe,
państwowe szkoły wyższe, PAN i jednostki badawczo-rozwojowe,
samodzielne publiczne ZOZ oraz państwowe i samorządowe
instytucje kultury,
fundusze i agencje specjalne: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie
fundusze, Narodowy Fundusz Zdrowia,
inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na
podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych,
z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za centralizacją
1
Za koncentracją wydatków i dochodów publicznych w rządzie
centralnym przemawiają następujące argumenty:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za centralizacją
1
Za koncentracją wydatków i dochodów publicznych w rządzie
centralnym przemawiają następujące argumenty:
Obywatele danego państwa mają te same prawa i obowiązki
niezależnie od tego gdzie mieszkają, centralizacja odpowiedzialności
za politykę publiczną ułatwia homogenizację interwencji w wymiarze
terytorialnym,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za centralizacją
1
Za koncentracją wydatków i dochodów publicznych w rządzie
centralnym przemawiają następujące argumenty:
Obywatele danego państwa mają te same prawa i obowiązki
niezależnie od tego gdzie mieszkają, centralizacja odpowiedzialności
za politykę publiczną ułatwia homogenizację interwencji w wymiarze
terytorialnym,
wiele rodzajów interwencji publicznej wymaga rzadkich, wysokich i
specjalistycznych kompetencji, które dużo łatwiej spotkać w stolicy,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za centralizacją
1
Za koncentracją wydatków i dochodów publicznych w rządzie
centralnym przemawiają następujące argumenty:
Obywatele danego państwa mają te same prawa i obowiązki
niezależnie od tego gdzie mieszkają, centralizacja odpowiedzialności
za politykę publiczną ułatwia homogenizację interwencji w wymiarze
terytorialnym,
wiele rodzajów interwencji publicznej wymaga rzadkich, wysokich i
specjalistycznych kompetencji, które dużo łatwiej spotkać w stolicy,
podstawowymi funkcjami finansów publicznych są (1) alokacja, (2)
redystrybucja i (3) stabilizacja - ich wypełnianie jest tym łatwiejsze
im bardziej scentralizowane są finanse publiczne,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za centralizacją
1
Za koncentracją wydatków i dochodów publicznych w rządzie
centralnym przemawiają następujące argumenty:
Obywatele danego państwa mają te same prawa i obowiązki
niezależnie od tego gdzie mieszkają, centralizacja odpowiedzialności
za politykę publiczną ułatwia homogenizację interwencji w wymiarze
terytorialnym,
wiele rodzajów interwencji publicznej wymaga rzadkich, wysokich i
specjalistycznych kompetencji, które dużo łatwiej spotkać w stolicy,
podstawowymi funkcjami finansów publicznych są (1) alokacja, (2)
redystrybucja i (3) stabilizacja - ich wypełnianie jest tym łatwiejsze
im bardziej scentralizowane są finanse publiczne,
jednoczesna decentralizacja zadań i dochodów jest sprzeczna z
polityką spójności regionalnej prowadzoną przez wszystkie państwa
rozwinięte w myśl zasady wyrównywania poziomów życia obywateli
niezależnie od zamożności regionów z których pochodzą.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za centralizacją
1
Za koncentracją wydatków i dochodów publicznych w rządzie
centralnym przemawiają następujące argumenty:
Obywatele danego państwa mają te same prawa i obowiązki
niezależnie od tego gdzie mieszkają, centralizacja odpowiedzialności
za politykę publiczną ułatwia homogenizację interwencji w wymiarze
terytorialnym,
wiele rodzajów interwencji publicznej wymaga rzadkich, wysokich i
specjalistycznych kompetencji, które dużo łatwiej spotkać w stolicy,
podstawowymi funkcjami finansów publicznych są (1) alokacja, (2)
redystrybucja i (3) stabilizacja - ich wypełnianie jest tym łatwiejsze
im bardziej scentralizowane są finanse publiczne,
jednoczesna decentralizacja zadań i dochodów jest sprzeczna z
polityką spójności regionalnej prowadzoną przez wszystkie państwa
rozwinięte w myśl zasady wyrównywania poziomów życia obywateli
niezależnie od zamożności regionów z których pochodzą.
2
Z punktu widzenia ekonomii politycznej centralizacja wydaje się być
bardziej naturalnym wyborem klasy politycznej, która pracuje w
stolicy - i jest niechętna do dzielenia się władzą z prowincją.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za decentralizacją
1
Za przekazaniem szeregu zadań publicznych ze szczebla centralnego
na szczebel lokalny przemawiają następujące argumenty:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za decentralizacją
1
Za przekazaniem szeregu zadań publicznych ze szczebla centralnego
na szczebel lokalny przemawiają następujące argumenty:
Władze lokalne są znacznie bliżej obywatela niż rząd centralny - w
efekcie będą prawdopodobnie szybciej i adekwatniej będą reagować
na rzeczywiste potrzeby lokalnych społeczności,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za decentralizacją
1
Za przekazaniem szeregu zadań publicznych ze szczebla centralnego
na szczebel lokalny przemawiają następujące argumenty:
Władze lokalne są znacznie bliżej obywatela niż rząd centralny - w
efekcie będą prawdopodobnie szybciej i adekwatniej będą reagować
na rzeczywiste potrzeby lokalnych społeczności,
Delegowanie zadań i decyzji na niższe szczeble jest warunkiem
sprawności każdej organizacji - nadmierna koncentracja zadań w
centrum prowadzić będzie do paraliżu decyzyjnego,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za decentralizacją
1
Za przekazaniem szeregu zadań publicznych ze szczebla centralnego
na szczebel lokalny przemawiają następujące argumenty:
Władze lokalne są znacznie bliżej obywatela niż rząd centralny - w
efekcie będą prawdopodobnie szybciej i adekwatniej będą reagować
na rzeczywiste potrzeby lokalnych społeczności,
Delegowanie zadań i decyzji na niższe szczeble jest warunkiem
sprawności każdej organizacji - nadmierna koncentracja zadań w
centrum prowadzić będzie do paraliżu decyzyjnego,
Przekazanie ważnych kompetencji z centrum do regionów sprzyja
większej demokratyzacji finansów publicznych tj. wzmacnia mandat
demokratyczny podejmowanych decyzji,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za decentralizacją
1
Za przekazaniem szeregu zadań publicznych ze szczebla centralnego
na szczebel lokalny przemawiają następujące argumenty:
Władze lokalne są znacznie bliżej obywatela niż rząd centralny - w
efekcie będą prawdopodobnie szybciej i adekwatniej będą reagować
na rzeczywiste potrzeby lokalnych społeczności,
Delegowanie zadań i decyzji na niższe szczeble jest warunkiem
sprawności każdej organizacji - nadmierna koncentracja zadań w
centrum prowadzić będzie do paraliżu decyzyjnego,
Przekazanie ważnych kompetencji z centrum do regionów sprzyja
większej demokratyzacji finansów publicznych tj. wzmacnia mandat
demokratyczny podejmowanych decyzji,
2
Delegowane zadania muszą odpowiadać rzeczywistym potrzebom i
kompetencjom lokalnym - zarówno nadmierna decentralizacja jak i
centralizacja są suboptymalne,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za decentralizacją
1
Za przekazaniem szeregu zadań publicznych ze szczebla centralnego
na szczebel lokalny przemawiają następujące argumenty:
Władze lokalne są znacznie bliżej obywatela niż rząd centralny - w
efekcie będą prawdopodobnie szybciej i adekwatniej będą reagować
na rzeczywiste potrzeby lokalnych społeczności,
Delegowanie zadań i decyzji na niższe szczeble jest warunkiem
sprawności każdej organizacji - nadmierna koncentracja zadań w
centrum prowadzić będzie do paraliżu decyzyjnego,
Przekazanie ważnych kompetencji z centrum do regionów sprzyja
większej demokratyzacji finansów publicznych tj. wzmacnia mandat
demokratyczny podejmowanych decyzji,
2
Delegowane zadania muszą odpowiadać rzeczywistym potrzebom i
kompetencjom lokalnym - zarówno nadmierna decentralizacja jak i
centralizacja są suboptymalne,
3
Jednocześnie zadania muszą być odpowiednio finansowane -
delegacja obowiązków bez zapewnienia wyższych dochodów
prowadzić musi do uchylania się od ich wypełniania.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za powoływaniem agencji i funduszy celowych
1
Za przekazaniem zadań publicznych instytucjom specjalnym
przemawiają następujące argumenty:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za powoływaniem agencji i funduszy celowych
1
Za przekazaniem zadań publicznych instytucjom specjalnym
przemawiają następujące argumenty:
Agencja może koncentrować sie na realizacji jednego zadania
osiągając korzyści ze specjalizacji niedostępne instytucjom o bardziej
horyzontalnych kompetencjach - np. ministerstwom,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za powoływaniem agencji i funduszy celowych
1
Za przekazaniem zadań publicznych instytucjom specjalnym
przemawiają następujące argumenty:
Agencja może koncentrować sie na realizacji jednego zadania
osiągając korzyści ze specjalizacji niedostępne instytucjom o bardziej
horyzontalnych kompetencjach - np. ministerstwom,
Zapewnienie dochodów własnych odpowiadających zadaniom
zleconym agencji pozwala na uzyskanie wyższej efektywności, gdyż
jasno definiuje ograniczenie budżetowe prowadzonych działań,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za powoływaniem agencji i funduszy celowych
1
Za przekazaniem zadań publicznych instytucjom specjalnym
przemawiają następujące argumenty:
Agencja może koncentrować sie na realizacji jednego zadania
osiągając korzyści ze specjalizacji niedostępne instytucjom o bardziej
horyzontalnych kompetencjach - np. ministerstwom,
Zapewnienie dochodów własnych odpowiadających zadaniom
zleconym agencji pozwala na uzyskanie wyższej efektywności, gdyż
jasno definiuje ograniczenie budżetowe prowadzonych działań,
Agencja lub fundusz celowy mogą zostać zorganizowane w sposób
odpowiedni do realizacji konkretnego działania, a w szczególności
działać jak quasi-przedsiębiorstwo z korzyścią dla swojej efektywności,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za powoływaniem agencji i funduszy celowych
1
Za przekazaniem zadań publicznych instytucjom specjalnym
przemawiają następujące argumenty:
Agencja może koncentrować sie na realizacji jednego zadania
osiągając korzyści ze specjalizacji niedostępne instytucjom o bardziej
horyzontalnych kompetencjach - np. ministerstwom,
Zapewnienie dochodów własnych odpowiadających zadaniom
zleconym agencji pozwala na uzyskanie wyższej efektywności, gdyż
jasno definiuje ograniczenie budżetowe prowadzonych działań,
Agencja lub fundusz celowy mogą zostać zorganizowane w sposób
odpowiedni do realizacji konkretnego działania, a w szczególności
działać jak quasi-przedsiębiorstwo z korzyścią dla swojej efektywności,
wyodrębnienie środków na dany cel z całości SFP pozwala na
stabilizację jego finansowania (wyłączenie z konkurencji o środki)
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Centralizacja FP
Organizacja sektora finansów publicznych Decentralizacja FP
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe
Podsumowanie
Argumenty za powoływaniem agencji i funduszy celowych
1
Za przekazaniem zadań publicznych instytucjom specjalnym
przemawiają następujące argumenty:
Agencja może koncentrować sie na realizacji jednego zadania
osiągając korzyści ze specjalizacji niedostępne instytucjom o bardziej
horyzontalnych kompetencjach - np. ministerstwom,
Zapewnienie dochodów własnych odpowiadających zadaniom
zleconym agencji pozwala na uzyskanie wyższej efektywności, gdyż
jasno definiuje ograniczenie budżetowe prowadzonych działań,
Agencja lub fundusz celowy mogą zostać zorganizowane w sposób
odpowiedni do realizacji konkretnego działania, a w szczególności
działać jak quasi-przedsiębiorstwo z korzyścią dla swojej efektywności,
wyodrębnienie środków na dany cel z całości SFP pozwala na
stabilizację jego finansowania (wyłączenie z konkurencji o środki)
2
Jednocześnie trzeba pamiętać, że mnożenie agencji i funduszy
celowych może prowadzić do utraty przejrzystości całego SFP ze
szkodą dla jego globalnej efektywności.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżet państwa
1
Budżet państwa zajmuje centralne miejsce w SFP w zasadzie
wszystkich państw - zarówno tych unitarnych (jak Polska) jak i
federalnych (jak RFN),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżet państwa
1
Budżet państwa zajmuje centralne miejsce w SFP w zasadzie
wszystkich państw - zarówno tych unitarnych (jak Polska) jak i
federalnych (jak RFN),
2
Jego podstawowym zadaniem jest finansowanie zadań wspólnych dla
całego państwa, a przez nie wypełnianie funkcji:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżet państwa
1
Budżet państwa zajmuje centralne miejsce w SFP w zasadzie
wszystkich państw - zarówno tych unitarnych (jak Polska) jak i
federalnych (jak RFN),
2
Jego podstawowym zadaniem jest finansowanie zadań wspólnych dla
całego państwa, a przez nie wypełnianie funkcji:
alokacyjnej - lokowanie kapitału publicznego w zgodzie z
ekonomiczną efektywnością poprzez inwestycje centralne,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżet państwa
1
Budżet państwa zajmuje centralne miejsce w SFP w zasadzie
wszystkich państw - zarówno tych unitarnych (jak Polska) jak i
federalnych (jak RFN),
2
Jego podstawowym zadaniem jest finansowanie zadań wspólnych dla
całego państwa, a przez nie wypełnianie funkcji:
alokacyjnej - lokowanie kapitału publicznego w zgodzie z
ekonomiczną efektywnością poprzez inwestycje centralne,
stabilizacyjnej - prowadzenie makroekonomicznej polityki fiskalnej
jako części policy-mix danego państwa,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżet państwa
1
Budżet państwa zajmuje centralne miejsce w SFP w zasadzie
wszystkich państw - zarówno tych unitarnych (jak Polska) jak i
federalnych (jak RFN),
2
Jego podstawowym zadaniem jest finansowanie zadań wspólnych dla
całego państwa, a przez nie wypełnianie funkcji:
alokacyjnej - lokowanie kapitału publicznego w zgodzie z
ekonomiczną efektywnością poprzez inwestycje centralne,
stabilizacyjnej - prowadzenie makroekonomicznej polityki fiskalnej
jako części policy-mix danego państwa,
redystrybucyjnej - wyrównywanie dochodu w wymiarze regionalnym
i/lub między poszczególnymi grupami społecznymi.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżet państwa
1
Budżet państwa zajmuje centralne miejsce w SFP w zasadzie
wszystkich państw - zarówno tych unitarnych (jak Polska) jak i
federalnych (jak RFN),
2
Jego podstawowym zadaniem jest finansowanie zadań wspólnych dla
całego państwa, a przez nie wypełnianie funkcji:
alokacyjnej - lokowanie kapitału publicznego w zgodzie z
ekonomiczną efektywnością poprzez inwestycje centralne,
stabilizacyjnej - prowadzenie makroekonomicznej polityki fiskalnej
jako części policy-mix danego państwa,
redystrybucyjnej - wyrównywanie dochodu w wymiarze regionalnym
i/lub między poszczególnymi grupami społecznymi.
ustrojowej - zapewnienie finansowej i organizacyjnej strony
funkcjonowania ustroju politycznego danego kraju.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżet państwa
1
Budżet państwa zajmuje centralne miejsce w SFP w zasadzie
wszystkich państw - zarówno tych unitarnych (jak Polska) jak i
federalnych (jak RFN),
2
Jego podstawowym zadaniem jest finansowanie zadań wspólnych dla
całego państwa, a przez nie wypełnianie funkcji:
alokacyjnej - lokowanie kapitału publicznego w zgodzie z
ekonomiczną efektywnością poprzez inwestycje centralne,
stabilizacyjnej - prowadzenie makroekonomicznej polityki fiskalnej
jako części policy-mix danego państwa,
redystrybucyjnej - wyrównywanie dochodu w wymiarze regionalnym
i/lub między poszczególnymi grupami społecznymi.
ustrojowej - zapewnienie finansowej i organizacyjnej strony
funkcjonowania ustroju politycznego danego kraju.
3
Na budżet państwa można patrzeć jak na scentralizowany,
niespecjalizowany fundusz publiczny o charakterze horyzontalnym
(podmiotowo i terytorialnie).
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety samorządów
1
Zadania (a więc także wydatki) samorządów obejmują przede
wszystkim problemy lokalne - związane z infrastrukturą
(transportową, komunalną, kulturalną, sportową, edukacyjną etc.)
funkcjonującą na danym terenie,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety samorządów
1
Zadania (a więc także wydatki) samorządów obejmują przede
wszystkim problemy lokalne - związane z infrastrukturą
(transportową, komunalną, kulturalną, sportową, edukacyjną etc.)
funkcjonującą na danym terenie,
2
W wielu krajach na samorządach spoczywają także obowiązki
zlecone (w całości lub części) przez rząd - np. edukacja lub opieka
zdrowotna - zakres tej delegacji może być jednak różny,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety samorządów
1
Zadania (a więc także wydatki) samorządów obejmują przede
wszystkim problemy lokalne - związane z infrastrukturą
(transportową, komunalną, kulturalną, sportową, edukacyjną etc.)
funkcjonującą na danym terenie,
2
W wielu krajach na samorządach spoczywają także obowiązki
zlecone (w całości lub części) przez rząd - np. edukacja lub opieka
zdrowotna - zakres tej delegacji może być jednak różny,
3
Dochody samorządów mogą:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety samorządów
1
Zadania (a więc także wydatki) samorządów obejmują przede
wszystkim problemy lokalne - związane z infrastrukturą
(transportową, komunalną, kulturalną, sportową, edukacyjną etc.)
funkcjonującą na danym terenie,
2
W wielu krajach na samorządach spoczywają także obowiązki
zlecone (w całości lub części) przez rząd - np. edukacja lub opieka
zdrowotna - zakres tej delegacji może być jednak różny,
3
Dochody samorządów mogą:
mieć charakter własny - gdy JST ma udział w podatkach zbieranych
na jego terenie lub sam pobiera opłaty za świadczone usługi, albo
sprzedaje posiadany majątek,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety samorządów
1
Zadania (a więc także wydatki) samorządów obejmują przede
wszystkim problemy lokalne - związane z infrastrukturą
(transportową, komunalną, kulturalną, sportową, edukacyjną etc.)
funkcjonującą na danym terenie,
2
W wielu krajach na samorządach spoczywają także obowiązki
zlecone (w całości lub części) przez rząd - np. edukacja lub opieka
zdrowotna - zakres tej delegacji może być jednak różny,
3
Dochody samorządów mogą:
mieć charakter własny - gdy JST ma udział w podatkach zbieranych
na jego terenie lub sam pobiera opłaty za świadczone usługi, albo
sprzedaje posiadany majątek,
pochodzić z subwencji centralnej - gdy JST korzysta z dotacji
celowej/lub nie z budżetu centralnego.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety samorządów
1
Zadania (a więc także wydatki) samorządów obejmują przede
wszystkim problemy lokalne - związane z infrastrukturą
(transportową, komunalną, kulturalną, sportową, edukacyjną etc.)
funkcjonującą na danym terenie,
2
W wielu krajach na samorządach spoczywają także obowiązki
zlecone (w całości lub części) przez rząd - np. edukacja lub opieka
zdrowotna - zakres tej delegacji może być jednak różny,
3
Dochody samorządów mogą:
mieć charakter własny - gdy JST ma udział w podatkach zbieranych
na jego terenie lub sam pobiera opłaty za świadczone usługi, albo
sprzedaje posiadany majątek,
pochodzić z subwencji centralnej - gdy JST korzysta z dotacji
celowej/lub nie z budżetu centralnego.
4
co do zasady JST nie zajmują się zbieraniem podatków, gdyż jest to
zadaniem centralnego aparatu skarbowego - mogą jednak czerpać
dochody z opłat lokalnych oraz prowadzonej działalności
gospodarczej i sprzedaży majątku.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
budowa infrastruktury (np. GDDKiA).
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
budowa infrastruktury (np. GDDKiA).
3
y
ródłami dochodów funduszy celowych mogą być:
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
budowa infrastruktury (np. GDDKiA).
3
y
ródłami dochodów funduszy celowych mogą być:
zdefiniowane udziały w podatkach ogólnych (np. akcyza, VAT),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
budowa infrastruktury (np. GDDKiA).
3
y
ródłami dochodów funduszy celowych mogą być:
zdefiniowane udziały w podatkach ogólnych (np. akcyza, VAT),
specjalne podatki i opłaty (np. składka rentowa, składka na Fundusz
Pracy),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
budowa infrastruktury (np. GDDKiA).
3
y
ródłami dochodów funduszy celowych mogą być:
zdefiniowane udziały w podatkach ogólnych (np. akcyza, VAT),
specjalne podatki i opłaty (np. składka rentowa, składka na Fundusz
Pracy),
dobrowolne lub przymusowe wpłaty określonych podmiotów (np.
składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny),
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
budowa infrastruktury (np. GDDKiA).
3
y
ródłami dochodów funduszy celowych mogą być:
zdefiniowane udziały w podatkach ogólnych (np. akcyza, VAT),
specjalne podatki i opłaty (np. składka rentowa, składka na Fundusz
Pracy),
dobrowolne lub przymusowe wpłaty określonych podmiotów (np.
składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny),
dyskrecjonalne dotacje z budżetu centralnego,
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie Rząd centralny
Organizacja sektora finansów publicznych Samorządy
Elementy systemu finansów publicznych Fundusze celowe i agencje
Podsumowanie
Budżety publicznych funduszy celowych
1
Fundusze celowe i agencje w większości wypadków są emanacją
budżetu centralnego lub (w skali lokalnej) budżetu JST tzn. zostają
powołane po to by (lepiej) realizować zadania rządu lub samorządu,
2
W rezultacie spotyka się je w takich obszarach jak
świadczenia społeczne (np. ZUS, KRUS, NFZ),
kultura i sport (np. Instytut Filmowy),
ochrona środowiska (np. NFOŚ),
sprawy gospodarcze (np. Agencja Restrukturyzacji Przemysłu,
Agencja Rynku Rolnego),
budowa infrastruktury (np. GDDKiA).
3
y
ródłami dochodów funduszy celowych mogą być:
zdefiniowane udziały w podatkach ogólnych (np. akcyza, VAT),
specjalne podatki i opłaty (np. składka rentowa, składka na Fundusz
Pracy),
dobrowolne lub przymusowe wpłaty określonych podmiotów (np.
składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny),
dyskrecjonalne dotacje z budżetu centralnego,
dochody z własnej działalności gospodarczej.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne
Przypomnienie
Wprowadzenie
Organizacja sektora finansów publicznych
Elementy systemu finansów publicznych
Podsumowanie
Wnioski
Wybór publiczny między tym co centralne a tym co regionalne jest przede
wszystkim wyborem z zakresu praktyki zarządzania sektorem publicznym.
Koncentruje się więc on wokół pytania o to, który szczebel administracji
państwowej i samorządowej w najlepszy sposób wypełni dane zadanie
publiczne. Decyzja o rozdziale zadań automatycznie pociąga za sobą
decyzję o podziale wydatków publicznych. Jednocześnie jednak zadania
powierzone poszczególnym składowym sektora finansów publicznych nie
muszą korespondować z ich dochodami własnymi. W biednych regionach
dochody własne nawet w najlepszej sytuacji mogą nie wystarczać do
realizacji polityki publicznej - pojawia się wtedy konieczność
subwencjonowania jednych jednostek władzy przez drugie. Zakres
międzyregionalnej solidarności może być różny w różnych krajach -
unitarnych i federalnych.
dr Maciej Bukowski Finanse Publiczne