10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Ewidencja przeceny towarów w księgach
rachunkowych
Towary mogą stracić na wartości na skutek m.in. zmiany mody, upływu sezonu, b) obniżenie VAT zawartego w cenie ewidencyjnej
uszkodzeń. Wówczas jednostka może podjąć decyzję o ich przecenie, tj. obniżeniu ceny  Wn konto 34-2  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu
sprzedaży. Sporządza się więc spis z natury towarów, które mają podlegać przecenie VAT ,
i ustala nowe, niższe ceny tych towarów. Na podstawie spisu sporządza się zestawienie, c) odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości towarów
które zawierać powinno m.in.:  Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
 nazwy towarów objętych przeceną, d) łączna kwota obniżki
 jednostki miary i ilości towarów,  Ma konto 34-3  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu obniżenia
 ceny dotychczasowe i wartości towarów w cenach dotychczasowych, wartości .
 ceny nowe (obniżone) i wartości towarów w nowych cenach, 2. Sprzedaż towarów za gotówkę  według raportów fiskalnych:
 różnicę (wartość zmiany cen). a) wartość w cenach sprzedaży netto po obniżce
Zestawienie to po akceptacji kierownika jednostki może stanowić podstawę ujęcia  Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów ,
skutków obniżki cen w księgach rachunkowych. b) VAT należny zawarty w zainkasowanych utargach
Ujęcie przeceny w księgach rachunkowych przedstawia się w sposób zaprezentowany  Ma konto 22-1  Rozrachunki z tytułu VAT należnego ,
na poniższym schemacie: c) razem utarg gotówkowy brutto
 Wn konto 10  Kasa .
3. Rozchód sprzedanych towarów:
Ujęcie w księgach rachunkowych
 Wn konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) ,
skutków przeceny towarów
 Ma konto 33  Towary .
4. Wyksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych towarów:
a) odchylenia z tytułu obniżenia wartości
 Wn konto 34-3  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu obniżenia
ewidencja wartościowa ewidencja
wartości ,
w cenach sprzedaży ilościowo-wartościowa
 Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) ,
brutto obejmujących cenę w cenach zakupu
b) odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu marży i VAT
zakupu, marżę oraz VAT
należny  Wn konto 34-1  Odpisy aktualizujące wartość towarów z tytułu marży ,
 Wn konto 34-2  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu
VAT ,
gdy obniżona cena jest gdy obniżona cena jest
 Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) .
nadal wyższa od ceny nadal wyższa od ceny
zakupu zakupu
Przecena towarów w hurtowni
 należy obniżyć wyłącznie  nie dochodzi do obniże-
zarezerwowane w cenach nia ceny ewidencyjnej Jeśli w handlu hurtowym stosowana jest ewidencja towarów w cenach zakupu, obniże-
sprzedaży brutto marżę towarów
nie ceny sprzedaży zapasów do wysokości wyższej od ceny zakupu nie powoduje żadnych
oraz VAT
zapisów w księgach, bo cena ewidencyjna towarów nie ulega zmianie, a jedynie będzie
niższy przychód ze sprzedaży towarów. Zatem operacji obniżenia ceny sprzedaży w tym
przypadku nie księguje się.
gdy obniżona cena sprze- gdy obniżona cena sprze-
Natomiast jeżeli nowa cena sprzedaży jest niższa od ceny zakupu, różnica pomiędzy
daży jest niższa od ceny daży jest niższa od ceny
zakupu zakupu
ceną zakupu (ewidencyjną) a niższą od niej nową ceną sprzedaży, powoduje obniżenie
 dokonuje się obniżenia  zachodzi trwała utrata
wartości towaru. Dlatego dokonuje się odpisu z tytułu trwałej utraty wartości towarów
marży i VAT zawartych wartości towarów i należy
w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.
w dotychczasowej cenie dokonać odpisu aktuali-
sprzedaży brutto, a po- zującego
Przykład
nadto zachodzi trwała
Założenia
utrata wartości towarów,
a więc należy dokonać
1. Towary w jednostce ewidencjonuje się w cenach zakupu. Ponieważ część towarów
odpisu aktualizującego
zalegała w magazynach, jednostka postanowiła dokonać ich przeceny. Nowa cena sprzedaży
jest niższa od ceny zakupu. Na okoliczność przeceny sporządzono zestawienie:
Przecena towarów w sklepie detalicznym Cena ewidencyjna
Nazwa Kwota
Wartość w zł
(zakupu) w zł
towaru obniżki ceny
Ewidencja towarów w cenach sprzedaży brutto, stosowana w handlu detalicznym,
J.m. Ilość
objętego ewidencyjnej
dotych- przed po
polega na tym, że w chwili przyjęcia towaru ustala się odpowiednią wielkość marży,
nowa
obniżką cen w zł
czasowa obniżką obniżce
którą dolicza się do ceny zakupu otrzymując wartość towaru w cenach sprzedaży
netto. Do tej wartości dodaje się kwotę należnego podatku VAT według obowiązu- Towar A szt. 80 40 20 3.200 1.600 1.600
jącej stawki, otrzymując cenę sprzedaży brutto towaru. Ewidencję towarów w cenie
Towar B szt. 50 60 25 3.000 1.250 1.750
sprzedaży brutto prowadzi się na koncie 33  Towary . Natomiast różnicę między
RAZEM     6.200 2.850 3.350
wartością towarów w cenach ewidencyjnych ustalonych na poziomie cen sprzedaży
brutto a wartością w cenach zakupu, traktuje się jako odchylenia od cen ewidencyj- 2. Wszystkie towary objęte obniżką zostały sprzedane, z doliczeniem marży w wysokości
nych i ujmuje w ewidencji księgowej na koncie 34  Odchylenia od cen ewidencyjnych 10%. Sprzedaż tych towarów udokumentowana została fakturami VAT.
towarów odrębnie jako odchylenia z tytułu marży oraz odchylenia z tytułu VAT.
Zakup towarów ewidencjonowanych wartościowo w cenach sprzedaży brutto ujmuje Dekretacja
się więc zapisem:
Konto
Opis operacji Kwota
a) wartość towarów w cenach zakupu
Wn Ma
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu ,
1. Skutki obniżki cen towarów poniżej cen zakupu: 3.350 zł 76-1 34-3
b) doliczona marża
2. Faktury VAT potwierdzające sprzedaż towarów:
 Ma konto 34-1  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży ,
a) wartość netto (2.850 zł + marża 10%) = 3.135,00 zł 73-0
c) doliczony VAT
 Ma konto 34-2  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT , b) VAT należny 689,70 zł 22-1
d) wartość towarów w cenach sprzedaży brutto c) razem należności od nabywców 3.824,70 zł 20
 Wn konto 33  Towary .
3. Rozchód sprzedanych towarów w cenach przyjętych do ewiden-
W momencie dokonania obniżenia ceny towarów powodującej, że ich nowa cena
cji zapasów (w cenach zakupu przed obniżką cen): 6.200 zł 73-1 33
sprzedaży będzie wyższa od ceny zakupu, należy obniżyć wyłącznie zarezerwowane
4. Korekta wartości sprzedanych towarów  kwota obniżki cen to-
w cenach sprzedaży brutto marżę oraz VAT. Księgować to można następująco:
warów stanowiąca odpis aktualizujący wartość towarów: 3.350 zł 34-3 73-1
a) obniżenie marży detalicznej
 Wn konto 34-1  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży ,
Księgowania
b) obniżenie VAT zawartego w cenie ewidencyjnej
 Wn konto 34-2  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT ,
Konto 20 Konto 22-1  Rozrachunki
c) obniżenie ogółem
 Rozrachunki z odbiorcami z tytułu VAT należnego Konto 33  Towary
 Ma konto 34-3  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu obniżenia
2c) 3.824,70 689,70 (2b S.p.) X 6.200 (3
wartości .
Natomiast w sytuacji gdy po obniżce cena sprzedaży towarów będzie niższa od
Konto 34-3  Odpisy Konto 73-1  Wartość
ceny ich zakupu, poza tym, że dokonuje się obniżenia marży i VAT zawartych w do-
aktualizujące wartość Konto 73-0 sprzedanych towarów
tychczasowej cenie sprzedaży, to zachodzi trwała utrata wartości towarów w rozumieniu
towarów  Sprzedaż towarów w cenach zakupu (nabycia)
art. 28 ust. 7 ustawy o rachunkowości. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego
4) 3.350 3.350 (1 3.135,00 (2a 3) 6.200 3.350 (4
w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych (art. 34 ust. 5 ustawy o rachunkowości).
Odpisy te w momencie sprzedaży towarów przeksięgowuje się na konto 73-1  Wartość
sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) . Zapisy dokonane w związku z prze- Konto 76-1  Pozostałe
ceną wyglądać więc mogą następująco:
koszty operacyjne
1. Skutki obniżki cen towarów:
1) 3.350
a) obniżenie marży zawartej w cenie ewidencyjnej
 Wn konto 34-1  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.).
marży ,
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 28 " 8.04.2010 r.