10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Eksport towarów w księgach rachunkowych
Prawidłowe ujęcie w księgach rachunkowych operacji dotyczących eksportu towarów Zapisy w lipcu 2008 r.
do krajów spoza Unii Europejskiej wymaga uwzględnienia przepisów ustawy VAT oraz 1. WB  wpływ należności na rachunek bankowy:
przepisów wykonawczych wydanych do tej ustawy. (20.000 USD × 2,08 zÅ‚/USD) = 41.600 zÅ‚
Udokumentowaniem eksportu jest faktura VAT, która powinna być wystawiona na  Wn konto 13-1  Rachunek walutowy
zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie m.in. wystawiania (w analityce: Rachunek walutowy  USD),
faktur (Dz. U. z 2005 r. nr 95, poz. 798 ze zm.).  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
Jeżeli faktura VAT dokumentująca eksport jest wystawiona w walucie obcej, to jej (w analityce: Kontrahent zagraniczny).
przeliczenia na złote dokonuje się: 2. PK  różnica kursowa ujemna:
 dla celów VAT  wedÅ‚ug zasad okreÅ›lonych w ż 37 ust. 1 i 2 rozporzÄ…dzenia Ministra 20.000 euro × (2,1787 zÅ‚/USD  2,08 zÅ‚/USD) = 1.974 zÅ‚
Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT (Dz. U. z 2004 r.  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
nr 97, poz. 970 ze zm.), tj. według wyliczonego i ogłoszonego przez NBP bieżącego  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
kursu średniego waluty obcej: (w analityce: Kontrahent zagraniczny).
a) na dzień wystawienia faktury  o ile jest ona wystawiona w terminie, w którym
podatnik obowiązany jest do jej wystawienia, Obowiązek podatkowy w podatku VAT powstał w lipcu i jednostka wykaże w rejestrze
b) na dzień powstania obowiązku podatkowego  gdy faktura nie została wystawiona sprzedaży i w deklaracji za ten miesiąc sprzedaż eksportową ze stawką 0% w wysokości
w ustawowym terminie, a podatnik byÅ‚ obowiÄ…zany do jej wystawienia; 43.882 zÅ‚ (20.000 USD × 2,1941 zÅ‚/USD).
 dla celów bilansowych  po kursie średnim ustalonym dla danej waluty przez Narodowy
Eksport pośredni
Bank Polski na ten dzień, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę
dokumencie ustalony został inny kurs (art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości  Dz. U. Jeżeli wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty jest dokonywany przez nabywcę mają-
z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.  w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r.); cego siedzibę poza granicami kraju lub na jego rzecz, ma miejsce eksport pośredni (art. 2 pkt 8
 dla celów podatku dochodowego według kursu średniego ogłaszanego przez NBP lit. b ustawy o VAT). Aby zastosować stawkę podatkową 0% niezbędne jest posiadanie przez
z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 12 ust. 2 podatnika, przed złożeniem deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy
ustawy o pdop, Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm., oraz art. 14 ust. 1a ustawy o pdof, towarów, kopii dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził
Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty (art. 41 ust. 11 ustawy o VAT).
Dodać należy, że od 1 stycznia 2009 r. zaczną obowiązywać przepisy określające nowe Brak kopii takiego dokumentu przed złożeniem deklaracji za okres, w którym podatnik
zasady wyceny dla celów bilansowych operacji gospodarczych wyrażonych w walutach dokonał dostawy powoduje, że podatnik ma obowiązek wykazać obrót z tego tytułu według
obcych. Na podstawie zmienionego art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości, wyrażone w wa- stawki właściwej dla sprzedaży krajowej. W takim przypadku podatnik nie może  tak jak
lutach obcych operacje gospodarcze od 2009 r. ujmowane będą w księgach rachunkowych w eksporcie bezpośrednim  przesunąć o jeden miesiąc obowiązku zastosowania do tej
na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie: dostawy obowiązujących w sprzedaży krajowej stawek podatku VAT.
1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikajÄ…cym z charakteru operacji  w przy-
padku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań, Przykład
2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten Założenia
dzień  w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zasto- 1. Zgodnie z polityką rachunkowości jednostka do przeliczenia operacji gospodarczych
sowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku pozostałych operacji. wyrażonych w walutach obcych dla celów bilansowych stosuje kurs walut analogiczny jak
Wprowadzone zmiany pozwolą na wyeliminowanie rozbieżności pomiędzy ustawą dla celów podatku dochodowego.
o rachunkowości a przepisami ustaw o podatku dochodowym. 2. Jednostka w dniu 18 czerwca 2008 r. sprzedała towar kontrahentowi z Ukrainy. W tym
Jednak już obecnie można przyjmować dla celów bilansowych zasady przeliczania samym dniu wystawiła fakturę na kwotę 10.000 euro. Wywozu towaru dokonał nabywca.
wartości wyrażonych w walutach obcych określone w ustawach o podatku dochodowym 3. Średni kurs NBP wyniósł:
 w ramach stosowania uproszczeń w rachunkowości (zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy o ra-  na dzień 17 czerwca 2008 r. 3,3852 zł/euro,
chunkowości)  pod warunkiem, że nie wpływa to w sposób istotny na rzetelne i jasne przed-  na dzień 18 czerwca 2008 r. 3,3765 zł/euro.
stawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki. W takim 4. Dokument potwierdzający wywóz towarów wpłynął do jednostki 28 lipca 2008 r.
przypadku zapis w tej sprawie należy zamieścić w dokumentacji opisującej przyjęte zasady 5. Zapłata na rachunek walutowy wpłynęła 29 lipca 2008 r. Przykładowy kurs kupna
(politykę) rachunkowości, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości. euro w banku obsługującym jednostkę wyniósł 3,41 zł/euro.
Eksport bezpośredni
Zapisy w czerwcu 2008 r.
Jeżeli wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty jest dokonywany przez dostawcę lub 1. Faktura eksportowa ze stawką 0%:
na jego rzecz, ma miejsce eksport bezpoÅ›redni (art. 2 pkt 8 lit. a ustawy o VAT  Dz. U. (10.000 euro × 3,3852 zÅ‚/euro) = 33.852 zÅ‚
z 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm.).  Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
W przypadku eksportu bezpośredniego stawka podatku VAT wynosi 0%, pod warun- (w analityce: Kontrahent zagraniczny),
kiem posiadania przez eksportera  przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany miesiąc  Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów
 dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty (art. 41 ust. 6 (w analityce: Sprzedaż eksportowa).
ustawy o VAT). Jeżeli ten warunek nie jest spełniony, podatnik może wykazać sprzedaż 2. PK  jednostka nie spełniła w czerwcu 2008 r. warunków do zastosowania 0%
eksportową w rozliczeniu za następny miesiąc, pod warunkiem otrzymania dokumentu stawki VAT:
potwierdzającego wywóz towarów przed złożeniem deklaracji za ten drugi miesiąc. W razie a) korekta sprzedaży eksportowej 33.852 zł
nieotrzymania tego dokumentu w tym drugim terminie, zastosowanie mają stawki właściwe  Wn konto 73-0  Sprzedaż towarów
dla dostawy tego towaru na terytorium kraju (art. 41 ust. 7 i 8 ustawy o VAT). Oznacza to (w analityce: Sprzedaż eksportowa),
obowiązek wykazania w deklaracji za ten drugi okres rozliczeniowy obrotu z tego tytułu  Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów
jako sprzedaży krajowej, według stawki obowiązującej dla tej sprzedaży. Obliczając po- (w analityce: Sprzedaż krajowa),
datek należny można przyjąć, że podatek ten jest już zawarty w cenie, tj. stosując metodę b) naliczenie VAT należnego
 w stu . (10.000 euro × 3,3765 zÅ‚/euro) × 22/122 = 6.088,77 zÅ‚
Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza tery-  Wn konto 73-0  Sprzedaż towarów
torium Wspólnoty w terminie póz
niejszym upoważnia podatnika do dokonania korekty (w analityce: Sprzedaż krajowa),
podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał  Ma konto 22  Rozrachunki z tytułu VAT należnego .
ten dokument.
Dla celów bilansowych i podatku dochodowego przychód powstał w czerwcu. Obowiązek
Przykład podatkowy w podatku VAT powstał również czerwcu  jednostka wykaże w deklaracji VAT
Założenia sprzedaż krajową w kwocie 27.676 zł i 22% podatek należny VAT w kwocie 6.089 zł.
1. Jednostka do przeliczenia operacji gospodarczych wyrażonych w walutach obcych
dla celów bilansowych stosuje kurs walut z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego Zapisy w lipcu 2008 r.
dzień wystawienia faktury (tj. analogiczny jak dla celów podatku dochodowego)  zapis 1. WB  zapłata należności:
w tej sprawie znajduje siÄ™ w dokumentacji zasad (polityki) rachunkowoÅ›ci. (10.000 euro × 3,41 zÅ‚/euro) = 34.100 zÅ‚
2. Jednostka, zarejestrowana jako podatnik VAT, w dniu 12 czerwca 2008 r. sprzedała  Wn konto 13-1  Rachunek walutowy ,
kontrahentowi z Rosji towar, którego wartość zgodnie z wystawioną w tym samym dniu  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
fakturą wyniosła 20.000 USD. Wywozu towaru dokonał sprzedawca. (w analityce: Kontrahent zagraniczny).
3. Średni kurs NBP wyniósł: 2. PK  różnica kursowa dodatnia:
 na dzieÅ„ 11 czerwca 2008 r. 2,1787 zÅ‚/USD, 10.000 euro × (3,41 zÅ‚/euro  3,3852 zÅ‚/euro) = 248 zÅ‚
 na dzień 12 czerwca 2008 r. 2,1941 zł/USD.  Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
4. Dokument potwierdzający wywóz towarów wpłynął do jednostki 28 lipca 2008 r. (w analityce: Kontrahent zagraniczny),
5. Zapłata na rachunek walutowy wpłynęła 31 lipca 2008 r. Przykładowy kurs kupna  Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
USD w banku obsługującym jednostkę wyniósł 2,08 zł/USD. 3. PK  jednostka spełniła w lipcu 2008 r. warunki do zastosowania 0% stawki podatku
VAT:
Zapisy w czerwcu 2008 r. a) korekta sprzedaży krajowej 33.852 zł
1. Faktura eksportowa (ze stawką 0%):  Wn konto 73-0  Sprzedaż towarów
20.000 USD × 2,1787 zÅ‚/USD) = 43.574 zÅ‚ (w analityce: Sprzedaż krajowa),
 Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami  Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów
(w analityce: Kontrahent zagraniczny), (w analityce: Sprzedaż eksportowa),
 Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów c) korekta VAT należnego (zmniejszenie) 6.088,77 zł
(w analityce: Sprzedaż eksportowa).  Wn konto 22  Rozrachunki z tytułu VAT należnego ,
 Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów
Dla celów bilansowych i podatku dochodowego przychód powstał w czerwcu. Obowiązek (w analityce: Sprzedaż krajowa).
podatkowy w podatku VAT nie powstał w czerwcu, gdyż do dnia złożenia deklaracji za Jednostka w lipcu dokona korekty i w deklaracji VAT za ten miesiąc wykaże sprzedaż
ten miesiąc jednostka nie otrzymała potwierdzenia wywozu towarów (jednostka nie wy- eksportową ze stawką 0% w kwocie 33.765 zł, oraz pomniejszy: sprzedaż krajową o kwotę
kazuje sprzedaży eksportowej ze stawką 0% w rejestrze sprzedaży i w deklaracji VAT za 27.676 zł, a podatek należny VAT o kwotę 6.089 zł.
czerwiec).
Ewa Gruchot
Gazeta Podatkowa nr 61 " 31.07.2008 r.