10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Obniżka cen towarów w księgach rachunkowych
Utrata wartości towarów spowodowana np. zmianą mody, upływem sezonu, uszko- 5. Odpis aktualizujący wartość towarów objętych obniżką cen przypadający na towary
dzeniami, skłania jednostki do dokonania przeceny tych towarów, czyli obniżenia cen sprzedane: 3.000 zł
ich sprzedaży. W przypadku utraty wartości użytkowej lub handlowej towarów i zamiaru  Wn konto 34-3  Odpisy aktualizujące wartość towarów ,
obniżenia ich ceny, stan towarów ustala się w drodze spisu z natury. Na podstawie spisu  Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu .
z natury sporządza się zestawienie, zawierające dotychczasowe i nowe, obniżone ceny 6. Wyksięgowanie odchyleń kredytowych od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT
tych towarów. Zestawienie to wraz z załączonym spisem może stanowić podstawę ujęcia w części przypadającej na sprzedane po obniżonych cenach towary: 550 zł
skutków obniżki cen w księgach rachunkowych.  Wn konto 34-2  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT ,
 Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu .
Przecena towarów w handlu detalicznym
Punkty obrotu detalicznego zazwyczaj prowadzą ewidencję wartościową i wyceniają Księgowania
towary według cen sprzedaży brutto, obejmujących cenę zakupu, marżę oraz VAT należny.
Konto 22-1  Rozrachunki
Możliwość taką przewiduje art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r.
z urzędem skarbowym z ty-
nr 76, poz. 694 ze zm.). Sposób ujęcia obniżki w księgach rachunkowych zależy od tego,
Konto 10  Kasa tułu VAT należnego Konto 33  Towary
czy nowa cena sprzedaży brutto będzie wyższa, czy niższa od ceny zakupu.
3c) 3.050 550 (3b S.p.) 8.052 2.002 (2c
Jeżeli mimo obniżki cena sprzedaży towarów będzie nadal wyższa od ceny zakupu,
6.050 (4
należy obniżyć wyłącznie zarezerwowane w cenach sprzedaży brutto marżę oraz VAT.
8.052 8.052
Zapisów dokonuje się więc na kontach  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu
marży oraz  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT .
Konto 34-1  Odchylenia od Konto 34-2  Odchylenia od
cen ewidencyjnych towarów cen ewidencyjnych towarów Konto 34-3  Odpisy aktuali-
Przykład
z tytułu marży z tytułu VAT zujące wartość towarów
Towary w jednostce ewidencjonuje się w cenach sprzedaży brutto. Jednostka postanowiła
2a) 1.100 1.100 (S.p. 2b) 902 1.452 (S.p. 5) 3.000 3.000 (1
o przecenie posezonowej towarów. Na tę okoliczność sporządzono zestawienie:
6) 550
Wartość towarów
1.452 1.452
Kwota
objętych obniżką cen
Treść
obniżki
przed obniżką po obniżce
Konto 73-1  Wartość sprze-
Konto 73-0  Sprzedaż towa- danych towarów w cenach Konto 76-1  Pozostałe koszty
Wartość według cen sprzedaży brutto 8.052 zł 6.710 zł 1.342 zł
rów zakupu operacyjne
Odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu VAT 1.452 zł 1.210 zł 242 zł
2.500 (3a 4) 6.050 3.000 (5 1) 3.000
Wartość według cen sprzedaży netto 6.600 zł 5.500 zł 1.100 zł
550 (6
Odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu marży 1.100 zł 0 zł 1.100 zł
S.k.) 2.500
Wartość według cen zakupu 5.500 zł 5.500 zł 0 zł
Przecena towarów w handlu hurtowym
Dekretacja
1. Skutki obniżki cen: Punkty handlu hurtowego zazwyczaj ewidencjonują towary w księgach rachunko-
a) obniżenie marży detalicznej 1.100 zł wych ilościowo-wartościowo w cenach zakupu. Jest to zgodne z art. 34 ust. 1 pkt 1
 Wn konto 34-1  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży , ustawy o rachunkowości. W przypadku takiej ewidencji skutki obniżki cen zakupu
b) obniżenie VAT zawartego w cenie ewidencyjnej 242 zł ujmuje się jako utratę wartości handlowej. Księguje się je więc na koncie  Odpisy
 Wn konto 34-2  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT , aktualizujące wartość towarów . Kwota obniżki cen zaksięgowana na tym koncie po-
c) obniżenie ceny ewidencyjnej ogółem 1.342 zł zostaje na nim do momentu upłynnienia zapasów towarów objętych obniżką cen. Po
 Ma konto 33  Towary . sprzedaży tych towarów, odpisy z tytułu obniżenia wartości handlowej przeksięgowuje
się na konto 73-1. Natomiast obniżenie ceny sprzedaży (marży handlowej), która jest
Księgowania ustalana pozaksięgowo w momencie sprzedaży towarów, nie podlega ujęciu w księgach
rachunkowych.
Konto 34-1  Odchylenia od Konto 34-2  Odchylenia od
cen ewidencyjnych towarów cen ewidencyjnych towarów
Przykład
Konto 33  Towary z tytułu marży z tytułu VAT
Towary w jednostce ewidencjonuje się w cenach zakupu. Jednostka postanowiła o prze-
S.p.) 8.052 1.342 (1c 1a) 1.100 1.100 (S.p. 1b) 242 1.452 (S.p.
cenie posezonowej towarów. Na okoliczność tego zdarzenia sporządzono zestawienie:
0 (S.k. 1.210 (S.k.
S.k.) 6.710
Cena ewidencyjna Wartość
Nazwa towaru obję- Kwota
J.m. Ilość
dotych- przed po
tego obniżką cen obniżki
nowa
Jeśli natomiast po obniżce cena sprzedaży towarów będzie niższa od ceny zakupu,
czasowa obniżką obniżce
poza tym, że również dokonuje się obniżenia marży i VAT zawartych w dotychczasowej
Towar A szt. 100 44 zł 20 zł 4.400 2.000 2.400
cenie sprzedaży, to zachodzi trwała utrata wartości towarów. Istnieje bowiem duże prawdo-
Towar B szt. 50 60 zł 30 zł 3.000 1.500 1.500
podobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przy-
Towar C szt. 200 20 zł 10 zł 4.000 2.000 2.000
szłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych (art. 28
RAZEM     11.400 5.500 5.900
ust. 7 ustawy o rachunkowości). Wówczas uzasadnione jest dokonanie odpisu aktualizują-
cego, który obciąży pozostałe koszty operacyjne (art. 34 ust. 5 ustawy o rachunkowości). Wszystkie towary objęte obniżką zostały sprzedane, z doliczeniem marży w wysokości
10%. Sprzedaż tych towarów udokumentowana została fakturami VAT.
Przykład
Towary w jednostce ewidencjonuje się w cenach sprzedaży brutto. Jednostka postanowiła Dekretacja
o przecenie posezonowej towarów. Na tę okoliczność sporządzono zestawienie: 1. Skutki obniżki cen zakupu: 5.900 zł
 Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
Wartość towarów
Kwota
 Ma konto 34-3  Odpisy aktualizujące wartość towarów .
objętych obniżką cen
Treść
obniżki
2. Faktury VAT potwierdzające sprzedaż towarów po obniżonych cenach:
przed obniżką po obniżce
a) wartość netto (5.500 zł + marża 10% od kwoty 5.500 zł) = 6.050 zł
Wartość według cen sprzedaży brutto 8.052 zł 3.050 zł 5.002 zł
 Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów ,
Odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu VAT 1.452 zł 550 zł 902 zł
b) VAT należny 1.331 zł
Wartość według cen sprzedaży netto 6.600 zł 2.500 zł 4.100 zł
 Ma konto 22-1  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należ-
Odchylenia od cen ewidencyjnych z tytułu marży 1.100 zł 0 zł 1.100 zł
nego ,
Wartość według cen zakupu 5.500 zł 2.500 zł 3.000 zł
c) razem należności od nabywców 7.381 zł
Wszystkie towary objęte obniżką cen zostały sprzedane za gotówkę. Utargi z tej sprzedaży  Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami .
zostały zarejestrowane za pomocą kasy fiskalnej. 3. Rozchód sprzedanych towarów w cenach przyjętych do ewidencji zapasów (w cenach
zakupu przed obniżką cen): 11.400 zł
Dekretacja  Wn konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu ,
1. Skutki obniżki cen towarów poniżej cen zakupu: 3.000 zł  Ma konto 33  Towary .
 Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne , 4. Korekta wartości sprzedanych towarów  kwota obniżki cen towarów stanowiąca
 Ma konto 34-3  Odpisy aktualizujące wartość towarów . odpis aktualizujący wartość towarów: 5.900 zł
2. Korekta odchyleń od cen ewidencyjnych towarów objętych obniżką  Wn konto 34-3  Odpisy aktualizujące wartość towarów ,
cen doprowadzająca wartość tych towarów do wartości w cenach zakupu:  Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu .
a) obniżenie marży zawartej w cenie ewidencyjnej 1.100 zł
 Wn konto 34-1  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży , Księgowania
b) obniżenie VAT zawartego w cenie ewidencyjnej 902 zł
Konto 22-1  Rozrachunki
 Wn konto 34-2  Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT ,
Konto 20  Rozrachunki z od- z urzędem skarbowym z ty-
c) obniżenie ceny ewidencyjnej ogółem (1.100 zł + 902 zł) = 2.002 zł
biorcami tułu VAT należnego Konto 33  Towary
 Ma konto 33  Towary .
2c) 7.381 1.331 (2b S.p.) 11.400 11.400 (3
3. Sprzedaż towarów  według raportów fiskalnych:
a) wartość w cenach sprzedaży netto po obniżce 2.500 zł Konto 73-1  Wartość sprze-
 Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów , Konto 34-3  Odpisy aktuali- Konto 73-0  Sprzedaż towa- danych towarów w cenach
b) VAT należny zawarty w zainkasowanych utargach 550 zł zujące wartość towarów rów zakupu
 Ma konto 22-1  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego ,
5) 5.900 5.900 (1 6.050 (2a 4) 11.400 5.900 (5
c) razem utarg gotówkowy brutto 3.050 zł
S.k.) 5.500
 Wn konto 10  Kasa .
Konto 76-1  Pozostałe koszty
4. Rozchód sprzedanych towarów według nowych cen skorygowanych o odchylenia od
operacyjne
cen ewidencyjnych: (8.052 zł  2.002 zł) = 6.050 zł
1) 5.900
 Wn konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu ,
 Ma konto 33  Towary .
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 62 " 4.08.2008 r.