www.sgk.gofin.pl Strona 1
Różnice kursowe w księgach rachunkowych
Dodatek do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości
nr z dnia 2010-08-01
10
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., www.sgk.gofin.pl
Eksport towarów - ujęcie w księgach rachunkowych
2.1. Eksport w świetle przepisów o VAT
Podpisaliśmy z kontrahentem z Rosji umowę sprzedaży naszych towarów. Dostawę towarów będziemy zlecać
firmie transportowej. Umowa przewiduje również możliwość odbioru towaru z naszego magazynu bezpośrednio
przez nabywcę. Prosimy o omówienie sprzedaży eksportowej oraz przedstawienie ewidencji księgowej na
przykładach liczbowych.
W świetle art. 2 pkt 8 lit. a) i b) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze
zm.), dalej zwanej ustawą o VAT, przez eksport towarów rozumie się potwierdzony przez urząd celny określony
w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty w wykonaniu czynności określonych
w art. 7 ustawy o VAT (czyli zarówno odpłatna dostawa towarów, jak i dostawa z nią zrównana, np. darowizna towarów),
jeżeli wywóz jest dokonany przez:
dostawcę lub na jego rzecz (tzw. eksport bezpośredni), lub
nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz (tzw. eksport pośredni).
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy eksporcie towarów?
W eksporcie towarów obowiązują ogólne zasady dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek
podatkowy powstaje - w myśl art. 19 ust. 1 ustawy o VAT - z chwilą wydania towaru. Jeżeli jednak podatnik wysyła towar
nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej, obowiÄ…zek podatkowy powstaje z chwilÄ… wydania towaru jednej
z tych osób. Z kolei, jak stanowi art. 19 ust. 4 ustawy o VAT, gdy dostawa towaru powinna być potwierdzona fakturą (a
tak jest w przypadku eksportu towarów), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie póz
niej
jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru.
Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby wystąpił eksport towarów opodatkowany stawką 0%?
Stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy o VAT, w eksporcie towarów, o którym mowa w art. 2 pkt 8 lit. a), tj. eksporcie
bezpośrednim, stawka podatku wynosi 0%. Jednak warunkiem jej stosowania jest, aby podatnik przed upływem terminu
do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza
terytorium Wspólnoty (art. 41 ust. 6 ustawy o VAT). Jeżeli podatnik nie posiada tego potwierdzenia, może wykazać
sprzedaż eksportową z zastosowaniem stawki podatku 0% w rozliczeniu za okres następny, pod warunkiem jednak, że
otrzyma dokument potwierdzający wywóz towaru przed złożeniem deklaracji podatkowej za ten następny okres (art. 41
ust. 7 ustawy o VAT). W przypadku zaś nieotrzymania tego dokumentu również we wspomnianym terminie, należy
zastosować stawki właściwe dla dostawy danego towaru na terytorium kraju. Możliwość stosowania art. 41 ust. 7 ustawy
o VAT została ograniczona przez art. 41 ust. 8 ustawy o VAT do przypadku, gdy podatnik posiada dokument celny
potwierdzający procedurę wywozu. Zatem przesunięcie rozliczenia dostawy eksportowej do następnego miesiąca po
jego dostawie możliwe jest wyłącznie pod warunkiem posiadania dokumentu celnego potwierdzającego rozpoczęcie
procedury wywozu. W przeciwnym razie podatnik nie ma możliwości przesunięcia terminu rozliczenia VAT na następny
okres rozliczeniowy. W takiej sytuacji - przy braku potwierdzenia eksportu - musi już w miesiącu wydania towaru bądz

wystawienia faktury zadeklarować sprzedaż ze stawkami krajowymi.
http://www.sgk.gofin.pl/11,2320,124198,eksport-towarow-ujecie-w-ksiegach-rachunko... 2010-12-08 08:57:56
www.sgk.gofin.pl Strona 2
Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty w terminie
póz
niejszym niż ww. upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres
rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument (art. 41 ust. 9 ustawy o VAT). Oznacza to, iż korekty tej
dokonuje się na bieżąco i nie trzeba korygować tej deklaracji, w której wykazana została ta dostawa jako sprzedaż
krajowa.
Przepisy art. 41 ust. 4 i 5 ustawy o VAT stosuje się odpowiednio w eksporcie pośrednim, jeżeli podatnik przed upływem
terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, posiada kopie
dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium
Wspólnoty (art. 41 ust. 11 ustawy o VAT). Z kopii dokumentu musi wynikać tożsamość towaru będącego przedmiotem
dostawy i wywozu. Przepisy art. 41 ust. 7 i 9 ustawy o VAT stosuje siÄ™ odpowiednio.
Jak ustalić kwotę podatku w przypadku braku w określonym terminie dokumentów potwierdzających wywóz
towarów? Czy kwota wykazana w fakturze dla klienta jest kwotą brutto, czy netto?
Ustawa o VAT nie reguluje kwestii opisanej w pytaniu. Ustawodawca określił jednak, że w takim przypadku
zastosowanie mają stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju. Może to sugerować, że również
podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z zasadami krajowymi.
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem natomiast jest kwota należna
z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego
od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, mające
bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika,
pomniejszone o kwotę należnego podatku. Stosując taką definicję obrotu należałoby przyjąć, że kwota należna z tytułu
eksportu jest kwotą brutto, a podatek należy wyliczyć metodą  w stu .
2.2. Zasady wyceny przychodu z transakcji eksportowej
Jaki kurs walut zastosować do wyceny eksportu towaru?
Dla celów VAT kwoty wykazane w walucie obcej przelicza się na złote według kursu średniego danej waluty obcej
ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku
podatkowego (art. 31a ustawy o VAT).
Natomiast dla celów podatku dochodowego przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu
średniego ogłoszonego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodów. Za
dzień uzyskania przychodów uważa się dzień wydania rzeczy, nie póz
niej niż dzień:
wystawienia faktury albo
uregulowania należności.
Również dla celów bilansowych do wyceny przychodu z tytułu sprzedaży eksportowej stosuje się kurs średni ogłoszony
przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (por. art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy
o rachunkowości).
Jeżeli podatnik wystawi fakturę eksportową w dniu wydania towaru, data wystawienia tego dokumentu przesądzi o powstaniu
obowiązku podatkowego w VAT oraz o powstaniu przychodu podatkowego i bilansowego (jeżeli do tego dnia nie otrzymano
zapłaty). Wówczas możliwe będzie zastosowanie jednakowego kursu walut dla celów VAT, podatku dochodowego i celów
bilansowych. Będzie to średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury.
2.3. Ewidencja księgowa eksportu towarów
http://www.sgk.gofin.pl/11,2320,124198,eksport-towarow-ujecie-w-ksiegach-rachunko... 2010-12-08 08:57:56
www.sgk.gofin.pl Strona 3
Czy opodatkowanie eksportu będzie miało wpływ na ewidencję księgową?
Tak. W tym przypadku w ewidencji analitycznej dokonuje się korekty sprzedaży eksportowej na rzecz sprzedaży
krajowej z jednoczesnym wykazaniem VAT należnego. Korekta ta polega na wyksięgowaniu sprzedaży eksportowej
w wartości należnej z tytułu sprzedaży i zarachowaniu sprzedaży krajowej w wysokości pomniejszonej o VAT -
z równoczesnym zaksięgowaniem kwoty podatku na koncie rozliczeń publicznoprawnych. Z chwilą otrzymania
dokumentów wywozowych podatnik dokonuje odwrotnego przeksięgowania przychodów ze sprzedaży w ramach kont
analitycznych, jednocześnie korygując kwotę VAT należnego.
Ujęcie w księgach rachunkowych transakcji eksportu może przebiegać w sposób przedstawiony na przykładzie.
Przykład
I. Założenia:
1. Spółka z o.o. 25 maja 2010 r. sprzedała towar firmie z Rosji. W tym też dniu wystawiła fakturę na kwotę:
20.000 USD. Kurs średni NBP z 24 maja 2010 r. wynosił: 3,2742 zł/USD (kurs przykładowy).
2. Dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty dotarł do spółki 27 lipca 2010 r., tj. po
terminie złożenia deklaracji za miesiąc następujący po miesiącu dokonania eksportu. VAT należny, który
spółka jest zobowiązana naliczyć i odprowadzić do urzędu skarbowego za czerwiec 2010 r., wynosił: [(20.000
USD × 3,2742 zÅ‚/USD) × 22/122] = 11.808,59 zÅ‚.
II. Dekretacja:
Konto
Opis operacji Kwota
Wn Ma
1. Faktura eksportowa: (20.000 USD × 3,2742 zÅ‚/USD) = 65.484,00 zÅ‚ 20 73-0/1
2. PK - korekta sprzedaży eksportowej ze względu na fakt, iż
spółka nie spełniła warunków do zastosowania 0% stawki VAT:
a) korekta przychodu ze sprzedaży 65.484,00 zł 73-0/1 73-0/2
b) VAT należny: (65.484,00 zÅ‚ × 22/122) = 11.808,59 zÅ‚ 73-0/2 22-2
3. PK - otrzymanie dokumentów uprawniających
do zastosowania 0% stawki VAT - przywrócenie pierwotnej
kwoty sprzedaży:
a) korekta przychodów ze sprzedaży 65.484,00 zł 73-0/2 73-0/1
b) zmniejszenie podatku należnego 11.808,59 zł 22-2 73-0/2
III. Księgowania:
http://www.sgk.gofin.pl/11,2320,124198,eksport-towarow-ujecie-w-ksiegach-rachunko... 2010-12-08 08:57:56