Kodeks Pracy
Kodeks Pracy
Dział X  Bezpieczeństwo i higiena pracy:
Dział X  Bezpieczeństwo i higiena pracy:
Wypadki przy pracy
Wypadki przy pracy
Rozdział VII  Wypadki przy pracy
Rozdział VII  Wypadki przy pracy
i choroby zawodowe
i choroby zawodowe
i choroby zawodowe
i choroby zawodowe
ustawy i rozporządzenia
ustawy i rozporządzenia
wypadek przy pracy
wypadek przy pracy
USTAWA Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie:
USTAWA Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie:
1. nagłe
1. nagłe
z dnia 30 paz
dziernika 2002 r.
z dnia 30 paz
dziernika 2002 r.
2. powodujące uraz
2. powodujące uraz
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu 3. wywołane przyczyną zewnętrzną
3. wywołane przyczyną zewnętrzną
4. mające związek z pracą :
4. mające związek z pracą :
wypadków przy pracy i chorób
wypadków przy pracy i chorób
zawodowych.
zawodowych.
" podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika
" podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika
zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
" podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika
" podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika
czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
(Dz. U. z dnia 28 listopada 2002 r., " w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w
(Dz. U. z dnia 28 listopada 2002 r., " w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w
drodze między siedzibą pracy a miejscem wykonywania obowiązku
drodze między siedzibą pracy a miejscem wykonywania obowiązku
wynikającego ze stosunku pracy.
wynikającego ze stosunku pracy.
Nr 199, poz. 1673 z póz
n. zmianami)
Nr 199, poz. 1673 z póz
n. zmianami)
nagłość zdarzenia urazowość zdarzenia
nagłość zdarzenia urazowość zdarzenia
Kryterium nagłości przesądza o tym, czy dane zdarzenie zakwalifikuje się
Kryterium nagłości przesądza o tym, czy dane zdarzenie zakwalifikuje się
Uraz jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka
Uraz jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka
jako wypadek przy pracy czy też jako chorobę zawodową.
jako wypadek przy pracy czy też jako chorobę zawodową.
wskutek działania czynnika zewnętrznego
wskutek działania czynnika zewnętrznego
Zdarzenie nagłe zachodzi wtedy gdy nie trwa dłużej niż wynosi
Zdarzenie nagłe zachodzi wtedy gdy nie trwa dłużej niż wynosi
(np. chemicznego, mechanicznego, termicznego, elektrycznego,
(np. chemicznego, mechanicznego, termicznego, elektrycznego,
czas jednej zmiany roboczej (uwzględniając pracę w godzinach
czas jednej zmiany roboczej (uwzględniając pracę w godzinach
promieniowania jonizującego, pola elektrycznego lub magnetycznego).
nadliczbowych). promieniowania jonizującego, pola elektrycznego lub magnetycznego).
nadliczbowych).
Ocena nagłości zdarzenia dokonywana jest zawsze z uwzględnieniem Uraz lub śmierć stwierdza (potwierdza) lekarz.
Ocena nagłości zdarzenia dokonywana jest zawsze z uwzględnieniem Uraz lub śmierć stwierdza (potwierdza) lekarz.
wszystkich okoliczności wypadku.
wszystkich okoliczności wypadku.
1
związek z pracą
związek z pracą
przyczyna zewnętrzna
przyczyna zewnętrzna
Związek z pracą zachodzi wówczas, gdy przyczyną wypadku jest
Związek z pracą zachodzi wówczas, gdy przyczyną wypadku jest
Kryterium to określa, że dane zdarzenie może być tylko wtedy
Kryterium to określa, że dane zdarzenie może być tylko wtedy
pełnienie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy
pełnienie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy
wypadkiem przy pracy , jeżeli nastąpiło na skutek działania
wypadkiem przy pracy , jeżeli nastąpiło na skutek działania
bądz
związanych z nim.
bądz
związanych z nim.
czynników zewnętrznych.
czynników zewnętrznych.
Do tej grupy należą wypadki jakim może ulec pracownik w następujących sytuacjach:
Do tej grupy należą wypadki jakim może ulec pracownik w następujących sytuacjach:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub
Mogą to być:
Mogą to być:
poleceń przełożonych,
poleceń przełożonych,
" urazy spowodowane działaniem elementów ruchomych, luz
nych, ostrych,
" urazy spowodowane działaniem elementów ruchomych, luz
nych, ostrych,
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz
wystających, urządzeń i narzędzi.
wystających, urządzeń i narzędzi.
pracodawcy, nawet bez polecenia,
" działanie energii elektrycznej pracodawcy, nawet bez polecenia,
" działanie energii elektrycznej
" działania substancji chemicznej
" działania substancji chemicznej
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą
" urazy spowodowane potknięciem i upadkiem.
" urazy spowodowane potknięciem i upadkiem.
pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
W/w to jedne z wielu możliwych przyczyn zewnętrznych, dlatego też każdy wypadek
W/w to jedne z wielu możliwych przyczyn zewnętrznych, dlatego też każdy wypadek
rozpatrywany jest indywidualnie.
rozpatrywany jest indywidualnie.
wypadek traktowany na równi
wypadek traktowany na równi
wypadek przy pracy
wypadek przy pracy
z wypadkiem przy pracy
z wypadkiem przy pracy
Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń
Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń
Natychmiast po wystąpieniu wypadku należy:
Natychmiast po wystąpieniu wypadku należy:
określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
" udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy,
" udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy,
" zabezpieczyć miejsce wypadku,
" zabezpieczyć miejsce wypadku,
1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wykonywanie
1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wykonywanie
pracy, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika,
pracy, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika,
" zawiadomić kierownika zakładu.
" zawiadomić kierownika zakładu.
które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, Badanie przyczyn wypadku zarządza pracodawca.
2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, Badanie przyczyn wypadku zarządza pracodawca.
3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy
3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy
organizacje związkowe. Pracodawca zawiadamia inspektora pracy i prokuratora o każdym
organizacje związkowe. Pracodawca zawiadamia inspektora pracy i prokuratora o każdym
wypadku ciężkim, śmiertelnym i zbiorowym.
wypadku ciężkim, śmiertelnym i zbiorowym.
Rodzaje świadczeń z tytułu
Rodzaje świadczeń z tytułu
wypadek przy pracy
wypadek przy pracy
wypadków przy pracy
wypadków przy pracy
" zasiłek chorobowy  dla pracownika, którego niezdolność do pracy
" zasiłek chorobowy  dla pracownika, którego niezdolność do pracy
spowodowana została wypadkiem przy pracy,
spowodowana została wypadkiem przy pracy,
" świadczenia rehabilitacyjne  dla pracownika, który po wyczerpaniu zasiłku
" świadczenia rehabilitacyjne  dla pracownika, który po wyczerpaniu zasiłku
Celem ustalenia przyczyn i okoliczności wypadku należy: chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja
Celem ustalenia przyczyn i okoliczności wypadku należy: chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja
rokują odzyskanie zdolności pracy,
rokują odzyskanie zdolności pracy,
" przeprowadzić oględziny miejsca wypadku,
" przeprowadzić oględziny miejsca wypadku, " zasiłek wyrównawczy  dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu
" zasiłek wyrównawczy  dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu
wskutek długiego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu,
wskutek długiego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu,
" przesłuchać poszkodowanego i świadków,
" przesłuchać poszkodowanego i świadków,
" jednorazowe odszkodowanie  dla pracownika, który doznał stałego lub
" jednorazowe odszkodowanie  dla pracownika, który doznał stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
" uporządkować fakty,
" uporządkować fakty,
" jednorazowe odszkodowanie  dla członków rodziny zmarłego pracownika,
" jednorazowe odszkodowanie  dla członków rodziny zmarłego pracownika,
" renta z tytułu niezdolności do pracy  dla pracownika, który stał się niezdolny
" renta z tytułu niezdolności do pracy  dla pracownika, który stał się niezdolny
" określić najbardziej prawdopodobne przyczyny wydarzenia.
" określić najbardziej prawdopodobne przyczyny wydarzenia.
do pracy wskutek wypadku,
do pracy wskutek wypadku,
" renta szkoleniowa  dla pracownika, w stosunku do którego orzeczono celowość
" renta szkoleniowa  dla pracownika, w stosunku do którego orzeczono celowość
przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w
przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w
Dokumentowanie wypadku polega na sporządzeniu: dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy,
Dokumentowanie wypadku polega na sporządzeniu: dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy,
" renta rodzinna  dla członków rodziny zmarłego uprawnionego do renty z tytułu
" renta rodzinna  dla członków rodziny zmarłego uprawnionego do renty z tytułu
" protokołu wypadku, wypadku przy pracy,
" protokołu wypadku, wypadku przy pracy,
" dodatek do renty rodzinnej  dla sieroty zupełnej,
" dodatek do renty rodzinnej  dla sieroty zupełnej,
" statystycznej karty wypadku.
" statystycznej karty wypadku.
" dodatek pielęgnacyjny,
" dodatek pielęgnacyjny,
" pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz
" pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz
zaopatrzenia przedmioty ortopedyczne.
zaopatrzenia przedmioty ortopedyczne.
2
Kiedy świadczenia nie przysługują ?
Kiedy świadczenia nie przysługują ?
Kwoty jednorazowych odszkodowań
Kwoty jednorazowych odszkodowań
W okresie od 1 kwietnia 2008 r. do 31 marca 2009 r.
W okresie od 1 kwietnia 2008 r. do 31 marca 2009 r.
" Wszystkie świadczenia z tytułu wypadku przy pracy nie przysługują
" Wszystkie świadczenia z tytułu wypadku przy pracy nie przysługują
kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku
kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku
poszkodowanemu oraz jego rodzinie, gdy wyłączną przyczyną wypadku było
poszkodowanemu oraz jego rodzinie, gdy wyłączną przyczyną wypadku było
przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:
przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:
udowodnione naruszenie przez poszkodowanego przepisów dotyczących
udowodnione naruszenie przez poszkodowanego przepisów dotyczących
ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek
ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek
 538 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego
 538 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego
rażącego niedbalstwa.
rażącego niedbalstwa.
uszczerbku na zdrowiu
uszczerbku na zdrowiu
 9419 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy
 9419 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy
" Świadczenia nie przysługują również poszkodowanemu, który będąc w stanie
" Świadczenia nie przysługują również poszkodowanemu, który będąc w stanie
oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji
oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji
nietrzez
wości lub pod wpływem substancji odurzających lub psychotropowych,
nietrzez
wości lub pod wpływem substancji odurzających lub psychotropowych,
ubezpieczonego
ubezpieczonego
przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
 48 439 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania
 48 439 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania
uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego
uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego
ubezpieczonego lub rencisty
ubezpieczonego lub rencisty
PRZYKA
ADY ORZECZEC

przykłady orzeczeń sądowych przykłady orzeczeń sS
DOWYCH
ądowych
przykłady orzeczeń sądowych przykłady orzeczeń sądowych
do określenia - przyczyna zewnętrzna
do określenia - przyczyna zewnętrzna
do określenia - zdarzenie nagłe
do określenia - zdarzenie nagłe
" 1997. 12. 16 wyrok SN II UKN 407/97 OSNP 1998/21/644
" 1997. 12. 16 wyrok SN II UKN 407/97 OSNP 1998/21/644
Stres związany z wykonywaniem obowiązków pracowniczych jest cechą tych obowiązków i nie
Stres związany z wykonywaniem obowiązków pracowniczych jest cechą tych obowiązków i nie
może być uznany za przyczynę zewnętrzną zawału.
może być uznany za przyczynę zewnętrzną zawału.
" 2000. 02. 16 wyrok SN II UKN 425/99 OSNP 2001/16/521
" 2000. 02. 16 wyrok SN II UKN 425/99 OSNP 2001/16/521
Ukąszenie przez kleszcza powodujące zachorowanie na boreliozę może być
Ukąszenie przez kleszcza powodujące zachorowanie na boreliozę może być
" 2001. 06. 19 wyrok SN II UKN 419/00 OSNP 2003/5/136
" 2001. 06. 19 wyrok SN II UKN 419/00 OSNP 2003/5/136
Nadmierny wysiłek pracownika przy dz
wiganiu ciężarów może być uznany za zewnętrzną
Nadmierny wysiłek pracownika przy dz
wiganiu ciężarów może być uznany za zewnętrzną
traktowane jako nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które
traktowane jako nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które
przyczynę wypadku przy pracy, także wtedy, gdy przestrzegane były normy określone w
przyczynę wypadku przy pracy, także wtedy, gdy przestrzegane były normy określone w
odpowiednich rozporządzeniach.
odpowiednich rozporządzeniach.
wiąże się z pracą i może być kwalifikowane jako wypadek przy pracy
wiąże się z pracą i może być kwalifikowane jako wypadek przy pracy
" 2000. 11. 17 wyrok SN II UKN 49/00 OSNP 2002/11/275
" 2000. 11. 17 wyrok SN II UKN 49/00 OSNP 2002/11/275
Dopuszczenie do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego
Dopuszczenie do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego
brak przeciwwskazań do pracy na określonych stanowiskach może stanowić przyczynę
brak przeciwwskazań do pracy na określonych stanowiskach może stanowić przyczynę
zewnętrzną wypadku przy pracy.
zewnętrzną wypadku przy pracy.
PRZYKA
ADY ORZECZEC

przykłady orzeczeń sS
DOWYCH
ądowych
przykłady orzeczeń sądowych
wypadek w drodze do pracy i z pracy
wypadek w drodze do pracy i z pracy
do określenia - związek z pracą
do określenia - związek z pracą
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie
" 1998. 02. 12 wyrok s. apel. III AUa 1355/97 Pr. Pracy 1998/9/42
" 1998. 02. 12 wyrok s. apel. III AUa 1355/97 Pr. Pracy 1998/9/42
W czasie zwolnienia lekarskiego pracownik jest czasowo zwolniony z obowiązku świadczenia
W czasie zwolnienia lekarskiego pracownik jest czasowo zwolniony z obowiązku świadczenia
pracy i wykonywania innych czynności mających związek z pracą. Przybycie do przychodni
pracy i wykonywania innych czynności mających związek z pracą. Przybycie do przychodni
wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z
wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z
lekarskiej - położonej nawet na terenie zakładu pracy - (oraz powrót z przychodni do domu) nie
lekarskiej - położonej nawet na terenie zakładu pracy - (oraz powrót z przychodni do domu) nie
jest więc wystarczającą przesłanką do uznania, że pobyt pracownika w przychodni pozostawał
jest więc wystarczającą przesłanką do uznania, że pobyt pracownika w przychodni pozostawał
w związku z pracą.
w związku z pracą.
miejsca wykonywania zatrudnienia, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie
miejsca wykonywania zatrudnienia, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie
" 2001. 03. 28 wyrok SN II UKN 290/00 OSNP 2002/24/602
" 2001. 03. 28 wyrok SN II UKN 290/00 OSNP 2002/24/602
została przerwana.
została przerwana.
Udział w meczu piłkarskim w ramach festynu ludowego organizowanego przez urząd gminy, nie
Udział w meczu piłkarskim w ramach festynu ludowego organizowanego przez urząd gminy, nie
stanowi wykonywania przez pracownika samorządowego zwykłych czynności w sytuacji, gdy
stanowi wykonywania przez pracownika samorządowego zwykłych czynności w sytuacji, gdy
pracownik był zatrudniony na stanowisku konserwatora oczyszczalni.
pracownik był zatrudniony na stanowisku konserwatora oczyszczalni.
" 2000. 10. 06 wyrok SN II UKN 23/00 OSNP 2002/10/248
" 2000. 10. 06 wyrok SN II UKN 23/00 OSNP 2002/10/248
Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z
Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z
Wypadek, jakiemu uległ lekarz w czasie sympozjum naukowego, na które udał się za zgodą
Wypadek, jakiemu uległ lekarz w czasie sympozjum naukowego, na które udał się za zgodą
pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo
zatrudniającego go szpitala w ramach płatnego urlopu szkoleniowego, jest wypadkiem przy
zatrudniającego go szpitala w ramach płatnego urlopu szkoleniowego, jest wypadkiem przy pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo
pracy.
pracy.
uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas,
uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas,
" 1998. 10. 29 wyrok SN II UKN 275/98 OSNP 1999/23/754
" 1998. 10. 29 wyrok SN II UKN 275/98 OSNP 1999/23/754
gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze
gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze
Nie dochodzi do zerwania związku zdarzenia z pracą wówczas, gdy pracownik na polecenie
Nie dochodzi do zerwania związku zdarzenia z pracą wówczas, gdy pracownik na polecenie
przełożonego wykonuje inne czynności niż wynikające z zakresu jego obowiązków. względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
przełożonego wykonuje inne czynności niż wynikające z zakresu jego obowiązków. względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
3
wypadek w drodze do pracy i z pracy
wypadek w drodze do pracy i z pracy
wypadki przy pracy
wypadki przy pracy
Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do
Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do
Wypadki przy pracy dzielimy na :
Wypadki przy pracy dzielimy na :
pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z
pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z
miejsca:
miejsca:
" lekkie
" lekkie
1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia
1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia
" zbiorowe
" zbiorowe
rentowego
rentowego
2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,
2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,
" ciężkie
" ciężkie
3) zwykłego spożywania posiłków,
3) zwykłego spożywania posiłków,
4) odbywania nauki lub studiów. " śmiertelne
4) odbywania nauki lub studiów. " śmiertelne
Wypadki przy pracy
wypadki przy pracy wypadki przy pracy
wypadki przy pracy wypadki przy pracy
wypadek ciężki
wypadek ciężki
Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego
wypadek śmiertelny
wypadek śmiertelny
nastąpiło:
" ciężkie, nieodwracalne uszkodzenie ciała (takie jak: utrata wzroku,
Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek,
słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój
w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu), lub
" nieuleczalna lub zagrażająca życiu choroba, lub
nieprzekraczającym6 miesięcy od dnia wypadku.
" trwała choroba psychiczna, lub
" całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, lub
" trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
wypadki przy pracy
wypadki przy pracy model wypadku
model wypadku
Powstanie wypadku jest wynikiem działania czynnika:
Powstanie wypadku jest wynikiem działania czynnika:
" technicznego
" technicznego
" organizacyjnego
" organizacyjnego
wypadek zbiorowy
wypadek zbiorowy
" ludzkiego
" ludzkiego
lub ich kombinacji.
lub ich kombinacji.
Za wypadek zbiorowy uważa się wypadek, któremu w wyniku
W celu wyjaśnienia przyczyn i okoliczności wypadków należy wziąć pod
W celu wyjaśnienia przyczyn i okoliczności wypadków należy wziąć pod
tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
uwagę:
uwagę:
" zachowania ludzi
" zachowania ludzi
" stan wyposażenia
" stan wyposażenia
" rodzaje stosowanych materiałów
" rodzaje stosowanych materiałów
" organizację i warunki środowiska pracy
" organizację i warunki środowiska pracy
4
model wypadku
model wypadku rodzaje przyczyn wypadków
rodzaje przyczyn wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
Badanie wypadków jest działaniem mającym na celu zidentyfikowanie
Badanie wypadków jest działaniem mającym na celu zidentyfikowanie
Metoda TOL zakłada, że każdy wypadek jest wynikiem przyczyn
Metoda TOL zakłada, że każdy wypadek jest wynikiem przyczyn
przyczyn i okoliczności wypadków.
przyczyn i okoliczności wypadków.
technicznych (T), organizacyjnych (O) i ludzkich (L).
technicznych (T), organizacyjnych (O) i ludzkich (L).
Do najczęściej wykorzystywanych technik badania wypadków należą:
Do najczęściej wykorzystywanych technik badania wypadków należą:
W pierwszej kolejności analizowane są przyczyny techniczne, potem
W pierwszej kolejności analizowane są przyczyny techniczne, potem
wszelkie elementy organizacyjne, a na końcu określa się przyczyny,
wszelkie elementy organizacyjne, a na końcu określa się przyczyny,
" metoda TOL
" metoda TOL
których z
ródłem może być człowiek.
których z
ródłem może być człowiek.
" analiza odchyleń
" analiza odchyleń
" analiza drzewa błędów
" analiza drzewa błędów
W wyniku analizy tych trzech elementów ustala się przyczyny pośrednie
W wyniku analizy tych trzech elementów ustala się przyczyny pośrednie
" analiza przepływu energii i bezpośrednią przyczynę wypadku.
" analiza przepływu energii i bezpośrednią przyczynę wypadku.
" metoda MORT
" metoda MORT
metody badania wypadków metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
Analiza odchyleń polega na identyfikacji odchyleń od normalnych
Analiza odchyleń polega na identyfikacji odchyleń od normalnych
Metoda drzewa błędów to ilościowa metoda dedukcyjna, w której
Metoda drzewa błędów to ilościowa metoda dedukcyjna, w której
warunków działania człowieka, urządzeń technicznych i warunków
warunków działania człowieka, urządzeń technicznych i warunków
analizuje się poszczególne wypadki lub awarie systemu i podaje
analizuje się poszczególne wypadki lub awarie systemu i podaje
środowiska.
środowiska.
zależności pomiędzy poszczególnymi zdarzeniami prowadzącymi do
zależności pomiędzy poszczególnymi zdarzeniami prowadzącymi do
Analiza ta opiera się na założeniu, że produkcja to proces planowy,
Analiza ta opiera się na założeniu, że produkcja to proces planowy,
wypadku.
wypadku.
którego normalny przebieg można zdefiniować, a każde odchylenie
którego normalny przebieg można zdefiniować, a każde odchylenie
Drzewo błędów jest graficznym modelem, przedstawiającym
Drzewo błędów jest graficznym modelem, przedstawiającym
może spowodować zwiększenie ryzyka i w konsekwencji wypadek.
może spowodować zwiększenie ryzyka i w konsekwencji wypadek.
kombinacje i wzajemne zależności między awariami sprzętu oraz
kombinacje i wzajemne zależności między awariami sprzętu oraz
Po określeniu odchyleń poddaje się je krytycznej analizie, w celu
Po określeniu odchyleń poddaje się je krytycznej analizie, w celu
błędami człowieka, które mogą doprowadzić do wypadku przy pracy.
błędami człowieka, które mogą doprowadzić do wypadku przy pracy.
dokonania wyboru najbardziej prawdopodobnej przyczyny wypadku.
dokonania wyboru najbardziej prawdopodobnej przyczyny wypadku.
5
metody badania wypadków
metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
Analiza przepływu energii zakłada, że aby powstał wypadek, człowiek
Analiza przepływu energii zakłada, że aby powstał wypadek, człowiek
musi zostać poddany działaniu energii w różnej postaci.
musi zostać poddany działaniu energii w różnej postaci.
Energia jest tu traktowana bardzo ogólnie i jest nią to wszystko, co w
Energia jest tu traktowana bardzo ogólnie i jest nią to wszystko, co w
jakikolwiek sposób może spowodować uszkodzenie funkcji
jakikolwiek sposób może spowodować uszkodzenie funkcji
fizycznych lub psychicznych człowieka.
fizycznych lub psychicznych człowieka.
Po ustaleniu rodzaju energii, która mogła się pojawić w badanym
Po ustaleniu rodzaju energii, która mogła się pojawić w badanym
przypadku, identyfikuje się zagrożenia i ich skutki związane z
przypadku, identyfikuje się zagrożenia i ich skutki związane z
niekontrolowanym jej przepływem.
niekontrolowanym jej przepływem.
metody badania wypadków metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
6
metody badania wypadków metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
metody badania wypadków metody badania wypadków
Wypadek przy pracy jest to niepożądany przepływ energii lub ekspozycja na
Wypadek przy pracy jest to niepożądany przepływ energii lub ekspozycja na
Metoda MORT (Management Oversight and Risk Tree) opiera się na
Metoda MORT (Management Oversight and Risk Tree) opiera się na
szkodliwe czynniki środowiskowe, które ze względu na brak zabezpieczeń
szkodliwe czynniki środowiskowe, które ze względu na brak zabezpieczeń
tzw. drzewie błędów MORT. Analiza wypadków tą metodą określa:
tzw. drzewie błędów MORT. Analiza wypadków tą metodą określa:
(tzw. barier  środków redukcji ryzyka) prowadzą do wystąpienia urazów oraz
(tzw. barier  środków redukcji ryzyka) prowadzą do wystąpienia urazów oraz
" przyczyny bezpośrednie i pośrednie powstawania błędów,
" przyczyny bezpośrednie i pośrednie powstawania błędów,
szkód materialnych.
szkód materialnych.
" przyczyny pozornie nie mające wpływu na powstanie zagrożenia
" przyczyny pozornie nie mające wpływu na powstanie zagrożenia
wypadkowego,
wypadkowego,
" czy ryzyko wystąpienia wypadku zostało w przedsiębiorstwie
" czy ryzyko wystąpienia wypadku zostało w przedsiębiorstwie
ustalone w sposób prawidłowy.
ustalone w sposób prawidłowy.
W metodzie tej użytkownik dysponuje analitycznym drzewem
W metodzie tej użytkownik dysponuje analitycznym drzewem
logicznym, które przedstawia wzajemne relacje pomiędzy
logicznym, które przedstawia wzajemne relacje pomiędzy
zagrożeniami, stratami oraz elementami programu zapewniania
zagrożeniami, stratami oraz elementami programu zapewniania
bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie.
bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie.
metody badania wypadków wypadek przy pracy
metody badania wypadków wypadek przy pracy
Podczas posługiwania się drzewem MORT wykorzystuje się następujące
Podczas posługiwania się drzewem MORT wykorzystuje się następujące
" ludzkie dramaty i problemy
" ludzkie dramaty i problemy
narzędzia potrzebne do analizy wypadku:
narzędzia potrzebne do analizy wypadku:
" duże obciążenie finansowe dla całego społeczeństwa
" duże obciążenie finansowe dla całego społeczeństwa
" analiza odchyleń,
" analiza odchyleń,
" analiza przepływu energii,
" analiza przepływu energii,
Wiedza na temat wypadków przy pracy przyczynia się
Wiedza na temat wypadków przy pracy przyczynia się
" analiza barier.
" analiza barier.
do tworzenia bezpiecznych warunków pracy
do tworzenia bezpiecznych warunków pracy
Poruszanie się po drzewie błędów i udzielanie odpowiedzi na pytania
Poruszanie się po drzewie błędów i udzielanie odpowiedzi na pytania
stawiane na różnych jego gałęziach i poziomach umożliwia określenie
stawiane na różnych jego gałęziach i poziomach umożliwia określenie
przez projektantów, konstruktorów i wreszcie pracodawców.
przez projektantów, konstruktorów i wreszcie pracodawców.
przyczyn powstania wypadku przy pracy oraz stworzenie programu poprawy
przyczyn powstania wypadku przy pracy oraz stworzenie programu poprawy
warunków pracy.
warunków pracy.
7
Choroby zawodowe
Choroby zawodowe
Za choroby zawodowe uważa się choroby określone
Za choroby zawodowe uważa się choroby określone
w wykazie chorób zawodowych, jeżeli zostały
w wykazie chorób zawodowych, jeżeli zostały
spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla
spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla
zdrowia występujących w środowisku pracy.
zdrowia występujących w środowisku pracy.
Grupy chorób zawodowych Grupy chorób zawodowych
Grupy chorób zawodowych Grupy chorób zawodowych
wymienione w Wykazie Chorób Zawodowych wymienione w Wykazie Chorób Zawodowych
wymienione w Wykazie Chorób Zawodowych wymienione w Wykazie Chorób Zawodowych
" Przedziurawienie przegrody nosa wywołane subst. o działaniu żrącym lub
" Przedziurawienie przegrody nosa wywołane subst. o działaniu żrącym lub
" Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez
" Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez
drażniącym,
drażniącym,
wymienione w WChZ substancje chemiczne,
wymienione w WChZ substancje chemiczne,
" Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym,
" Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym,
" Gorączka metaliczna,
" Gorączka metaliczna,
trwającym co najmniej 20 lat,
trwającym co najmniej 20 lat,
" Pylice płuc,
" Pylice płuc,
" Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego,
" Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego,
" Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu,
" Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu,
" Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w
" Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w
" Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli wywołane narażeniem na
" Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli wywołane narażeniem na
środowisku pracy,
środowisku pracy,
pyły lub gazy drażniące,
pyły lub gazy drażniące,
" Choroby skóry,
" Choroby skóry,
" Astma oskrzelowa,
" Astma oskrzelowa,
" Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy,
" Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy,
" Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych,
" Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych,
" Przewlekłe choroby układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy,
" Przewlekłe choroby układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy,
" Ostre uogólnione reakcje alergiczne,
" Ostre uogólnione reakcje alergiczne,
" Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem,
" Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem,
" Byssinoza,
" Byssinoza,
" Zespół wibracyjny,
" Zespół wibracyjny,
" Beryloza,
" Beryloza,
" Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,
" Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,
" Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych,
" Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych,
" Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia,
" Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia,
" Alergiczny nieżyt nosa,
" Alergiczny nieżyt nosa,
" Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fiz., chem. lub biol.,
" Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fiz., chem. lub biol.,
" Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym,
" Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym,
" Choroby zakaz
ne lub pasożytnicze albo ich następstwa.
" Choroby zakaz
ne lub pasożytnicze albo ich następstwa.
Choroby zawodowe Choroby zawodowe
Choroby zawodowe Choroby zawodowe
Od wielu lat w strukturze zapadalności na choroby zawodowe w
Od wielu lat w strukturze zapadalności na choroby zawodowe w
Szkodliwości zawodowe, które wywołują choroby zawodowe, można
Szkodliwości zawodowe, które wywołują choroby zawodowe, można
Polsce czołowe miejsce zajmuje 7 chorób: najogólniej podzielić na 4 podstawowe grupy:
Polsce czołowe miejsce zajmuje 7 chorób: najogólniej podzielić na 4 podstawowe grupy:
" czynniki chemiczne
" czynniki chemiczne
" przewlekłe choroby narządu głosu,
" przewlekłe choroby narządu głosu,
" czynniki fizyczne
" czynniki fizyczne
" zawodowe uszkodzenie słuchu,
" zawodowe uszkodzenie słuchu,
" czynniki biologiczne
" czynniki biologiczne
" choroby zakaz
ne i inwazyjne,
" choroby zakaz
ne i inwazyjne,
" uciążliwości związane ze sposobem wykonywania pracy.
" uciążliwości związane ze sposobem wykonywania pracy.
" pylice płuc,
" pylice płuc,
" choroby skóry,
" choroby skóry,
Choroby zawodowe stanowią odrębną i trudną dziedzinę wiedzy medycznej, a
Choroby zawodowe stanowią odrębną i trudną dziedzinę wiedzy medycznej, a
" zespół wibracyjny,
" zespół wibracyjny,
zagrożenie tymi chorobami wiąże się nie tylko z odpowiedzialnością za ochronę
zagrożenie tymi chorobami wiąże się nie tylko z odpowiedzialnością za ochronę
" zatrucia i ich następstwa. zdrowia pracujących, lecz także z poważnymi skutkami ekonomicznymi
" zatrucia i ich następstwa. zdrowia pracujących, lecz także z poważnymi skutkami ekonomicznymi
obciążającymi państwo i całe społeczeństwo.
obciążającymi państwo i całe społeczeństwo.
8