OCENA EKONOMICZNEJ EFEKTYWNOÅšCI
OCENA EKONOMICZNEJ EFEKTYWNOÅšCI
INWEITYCJI
INWEITYCJI
Podstawowa literatura:
Podstawowa literatura:
Praca zbiorowa pod red. H.Henzel, Inwestycje na rynku nieruchomości, AE w
Praca zbiorowa pod red. H.Henzel, Inwestycje na rynku nieruchomości, AE w
Katowicach, Katowice 2004.
Katowicach, Katowice 2004.
K.Dziworska, Decyzje inwestycyjne przedsiębiorstw, Wyd. UG, Gdańsk 2000.
K.Dziworska, Decyzje inwestycyjne przedsiębiorstw, Wyd. UG, Gdańsk 2000.
K. Dziworska, Inwestycje przedsiębiorstw, Wyd. UG, Gdańsk 1993.
K. Dziworska, Inwestycje przedsiębiorstw, Wyd. UG, Gdańsk 1993.
L. Czechowski, K. Dziworska, T. Gostkowska-Drzewicka, A.Górczyńska, E.
L. Czechowski, K. Dziworska, T. Gostkowska-Drzewicka, A.Górczyńska, E.
Ostrowska, Projekty inwestycyjne  finansowanie, metody i procedury
Ostrowska, Projekty inwestycyjne  finansowanie, metody i procedury
oceny, ODDK, Gdańsk 1998.
oceny, ODDK, Gdańsk 1998.
K. Jajuga, T. Jajuga, Inwestycje, instrumenty finansowe, aktywa niefinansowe
K. Jajuga, T. Jajuga, Inwestycje, instrumenty finansowe, aktywa niefinansowe
,ryzyko finansowe, inżynieria finansowa. PWN, Warszawa 2006.
,ryzyko finansowe, inżynieria finansowa. PWN, Warszawa 2006.
W. Rogowski, Rachunek efektywności projektów inwestycyjnych, Oficyna
W. Rogowski, Rachunek efektywności projektów inwestycyjnych, Oficyna
Ekonomiczna, Kraków 2004.
Ekonomiczna, Kraków 2004.
K. Marcinek, Finansowa ocena przedsięwzięć inwestycyjnych przedsiębiorstw,
K. Marcinek, Finansowa ocena przedsięwzięć inwestycyjnych przedsiębiorstw,
AE w Katowicach, Katowice 1998.
AE w Katowicach, Katowice 1998.
E. Ostrowska, Ryzyko inwestycyjne, Wyd. UG, Gdańsk 1999.
E. Ostrowska, Ryzyko inwestycyjne, Wyd. UG, Gdańsk 1999.
K. Marcinek, Ryzyko projektów inwestycyjnych, AE w Katowicach, Katowice
K. Marcinek, Ryzyko projektów inwestycyjnych, AE w Katowicach, Katowice
2001.
2001.
I inne dostępne publikacje dotyczące tematyki wykładu.
I inne dostępne publikacje dotyczące tematyki wykładu.
Jak definiujemy inwestycje ?
Jak definiujemy inwestycje ?
David Luenberger  Oxford University  Investment Science -1998 r.
David Luenberger  Oxford University  Investment Science -1998 r.
 Tradycyjnie, inwestycje definiuje się jako bieżące zaangażowanie zasobów w celu póz
niejszego
 Tradycyjnie, inwestycje definiuje się jako bieżące zaangażowanie zasobów w celu póz
niejszego
osiągnięcia zysków. Jeżeli zasoby i zyski przyjmują postać pieniędzy, to inwestycja jest bieżącym
osiągnięcia zysków. Jeżeli zasoby i zyski przyjmują postać pieniędzy, to inwestycja jest bieżącym
zaangażowaniem środków pieniężnych w celu uzyskania (przy dobrym układzie - większej ilości)
zaangażowaniem środków pieniężnych w celu uzyskania (przy dobrym układzie - większej ilości)
środków pieniężnych póz
niej .
środków pieniężnych póz
niej .
 Na inwestycję można spojrzeć także z innej perspektywy - z punktu widzenia wydatków i wpływów w
 Na inwestycję można spojrzeć także z innej perspektywy - z punktu widzenia wydatków i wpływów w
ciągu pewnego okresu. W tym ujęciu celem inwestycji jest otrzymanie takiego rozkładu w czasie
ciągu pewnego okresu. W tym ujęciu celem inwestycji jest otrzymanie takiego rozkładu w czasie
tych przepływów, który byłby najbardziej pożądany. Celem inwestycji może zatem być uzyskanie
tych przepływów, który byłby najbardziej pożądany. Celem inwestycji może zatem być uzyskanie
strumienia przepływów pieniężnych, które byłyby najbardziej atrakcyjny dla inwestorów .
strumienia przepływów pieniężnych, które byłyby najbardziej atrakcyjny dla inwestorów .
Sztuka inwestowania to umiejętność identyfikacji możliwości
inwestycyjnych i ich ocena
Według Ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 wraz z aktualizacją
Według Ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 wraz z aktualizacją
w 2001 roku.
w 2001 roku.
Art. 3 & 17
Art. 3 & 17
 Inwestycje to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych
 Inwestycje to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych
wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich
wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich
przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych
przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych
pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności w
pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności w
aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i
aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i
prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w
prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w
celu osiągnięcia tych korzyści .
celu osiągnięcia tych korzyści .
INWESTYCJE to celowo wydatkowany
INWESTYCJE to celowo wydatkowany
kapitał przez inwestora, nakierowany na
kapitał przez inwestora, nakierowany na
osiągnięcie określonych korzyści w
osiągnięcie określonych korzyści w
przyszłości
przyszłości
DEZINWESTYCJE to pozbywanie się niektórych jednostek
DEZINWESTYCJE to pozbywanie się niektórych jednostek
biznesu firmy. Sprzedaje siÄ™ je lub po prostu likwiduje.
biznesu firmy. Sprzedaje siÄ™ je lub po prostu likwiduje.
Dezinwestycje to nie wyraz porażki lecz zwiększenie szans na
Dezinwestycje to nie wyraz porażki lecz zwiększenie szans na
sukces. W biznesie, podobnie jak w sadownictwie, gdzie trzeba
sukces. W biznesie, podobnie jak w sadownictwie, gdzie trzeba
regularnie wycinać nie tylko suche gałęzie, lecz także niektóre
regularnie wycinać nie tylko suche gałęzie, lecz także niektóre
zdrowe pędy, by umożliwić lepszy rozwój pozostałym.
zdrowe pędy, by umożliwić lepszy rozwój pozostałym.
Inwestycje i dezinwestycje są ważnymi czynnikami rozwoju
Inwestycje i dezinwestycje są ważnymi czynnikami rozwoju
przedsiębiorstw. Kształtują one aktywa firmy przez tworzenie i
przedsiębiorstw. Kształtują one aktywa firmy przez tworzenie i
sprzedawanie (likwidację) pewnych swoich działów czy rodzajów
sprzedawanie (likwidację) pewnych swoich działów czy rodzajów
działalności.
działalności.
INWESTORZY
INWESTORZY
ALOKACJA KAPITAA
U to proces dystrybuowania środków inwestora w
ALOKACJA KAPITAA
U to proces dystrybuowania środków inwestora w
różnych krajach, na różne składniki majątku, między różne cele
różnych krajach, na różne składniki majątku, między różne cele
inwestycyjne.
inwestycyjne.
INWESTOR  podmiot inwestujÄ…cy, to znaczy: osoby fizyczne i osoby
INWESTOR  podmiot inwestujÄ…cy, to znaczy: osoby fizyczne i osoby
prawne.
prawne.
INWESTOR INDYWIDUALNY  zmieniajÄ… siÄ™ jego potrzeby
INWESTOR INDYWIDUALNY  zmieniajÄ… siÄ™ jego potrzeby
inwestycyjne. Zależą od wieku, statusu finansowego, przyszłych potrzeb i
inwestycyjne. Zależą od wieku, statusu finansowego, przyszłych potrzeb i
oczekiwań, skłonności do ryzyka& &
oczekiwań, skłonności do ryzyka& &
Jaka jest Twoja skłonność do ryzyka ?
Jaka jest Twoja skłonność do ryzyka ?
Idziesz po raz pierwszy do kasyna gry . Wybierasz: - automat do gry w monety ćwierćdolarowe, -
Idziesz po raz pierwszy do kasyna gry . Wybierasz: - automat do gry w monety ćwierćdolarowe, -
ruletkę z minimalną stawką 5 dolarów, - automat do gry w monety jednodolarowe, - grę w
ruletkę z minimalną stawką 5 dolarów, - automat do gry w monety jednodolarowe, - grę w
 oczko za minimalna stawkę 25 dolarów.
 oczko za minimalna stawkę 25 dolarów.
INWESTOR INSTYTUCJONALNY to przede wszystkim fundusze
INWESTOR INSTYTUCJONALNY to przede wszystkim fundusze
inwestycyjne otwarte i zamknięte, fundusze emerytalne, spółki
inwestycyjne otwarte i zamknięte, fundusze emerytalne, spółki
ubezpieczeniowe, fundacje, banki, korporacje.
ubezpieczeniowe, fundacje, banki, korporacje.
Inwestorzy dokonują alokacji kapitału na rynku globalnym. Inwestują w
Inwestorzy dokonują alokacji kapitału na rynku globalnym. Inwestują w
różne rodzaje aktywów finansowych i rzeczowych, to jest w aktywa o
różne rodzaje aktywów finansowych i rzeczowych, to jest w aktywa o
stałych dochodach, papiery wartościowe typu właścicielskiego,
stałych dochodach, papiery wartościowe typu właścicielskiego,
nieruchomości, w kruszce i dzieła sztuki, weksle i papiery komercyjne czy
nieruchomości, w kruszce i dzieła sztuki, weksle i papiery komercyjne czy
bony skarbowe& & ..
bony skarbowe& & ..
RODZAJE INWESTYCJI
RODZAJE INWESTYCJI
1. Kryterium przedmiotowe
1. Kryterium przedmiotowe
Inwestycje
Inwestycje
------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------
finansowe rzeczowe niematerialne
finansowe rzeczowe niematerialne
akcje nowe patenty, licencje
akcje nowe patenty, licencje
obligacje modernizacyjne programy
obligacje modernizacyjne programy
udziały& .. odtworzeniowe szkolenie kadr
udziały& .. odtworzeniowe szkolenie kadr
rozbudowa certyfikaty jakości& & &
rozbudowa certyfikaty jakości& & &
nieruchomości
nieruchomości
2. Kryterium finansowania
2. Kryterium finansowania
3. Kryterium wykonawstwa
3. Kryterium wykonawstwa
4. Kryterium czasu realizacji
4. Kryterium czasu realizacji
5. Kryterium rodzaju ponoszonych nakładów
5. Kryterium rodzaju ponoszonych nakładów
6. Kryterium podmiotowe i inne& & & & ..
6. Kryterium podmiotowe i inne& & & & ..
Cechy inwestycji w nieruchomości
Cechy inwestycji w nieruchomości
Zwykle długoterminowe
Zwykle długoterminowe
Niska płynność zainwestowanego kapitału
Niska płynność zainwestowanego kapitału
Ograniczona podzielność
Ograniczona podzielność
Wartość zależy od lokalizacji i przeznaczenia
Wartość zależy od lokalizacji i przeznaczenia
Relatywnie wysokie koszty transakcyjne
Relatywnie wysokie koszty transakcyjne
Relatywnie długi czas transakcji
Relatywnie długi czas transakcji
Często trudne jest ustalenie prawa własności
Często trudne jest ustalenie prawa własności
Wymaga zaangażowania relatywnie dużego kapitału
Wymaga zaangażowania relatywnie dużego kapitału
Właściciel nieruchomości cieszy się dużym prestiżem
Właściciel nieruchomości cieszy się dużym prestiżem
Nieruchomość często chroni przed inflacją
Nieruchomość często chroni przed inflacją
Nieruchomości formą zabezpieczenia kredytu
Nieruchomości formą zabezpieczenia kredytu
Bezpośredni
Bezpośredni
Inwestorzy użytkownicy  sami użytkują
Inwestorzy użytkownicy  sami użytkują
nieruchomość
nieruchomość
Inwestorzy właściciele  wydzierżawiają
Inwestorzy właściciele  wydzierżawiają
posiadane nieruchomości
posiadane nieruchomości
Inwestorzy spekulanci  krótkie alokacje
Inwestorzy spekulanci  krótkie alokacje
Inwestorzy akcjonariusze  inwestujÄ… w akcje
Inwestorzy akcjonariusze  inwestujÄ… w akcje
firm, inwestujących w nieruchomości
firm, inwestujących w nieruchomości
Pośredni
Pośredni
Inwestorzy otwartych funduszy nieruchomości
Inwestorzy otwartych funduszy nieruchomości
Inwestorzy zamkniętych funduszy nieruchomości
Inwestorzy zamkniętych funduszy nieruchomości
Inwestorzy leasingowych funduszy
Inwestorzy leasingowych funduszy
nieruchomości
nieruchomości
GRUPY INTEREIÓW W FIRMIE
GRUPY INTEREIÓW W FIRMIE
Właściciele
Właściciele
Właściciele
Właściciele
Kierownictwo spółki
-pożyczkodawcy
-otoczenie społeczne
-pracownicy
-dostawcy
-odbiorcy
-rynek finansowy
GA
ÓWNY CEL FIRMY W GOSPODARCE
GA
ÓWNY CEL FIRMY W GOSPODARCE
RYNKOWEJ:
RYNKOWEJ:
maksymalizacja dochodów (bogactwa) jej właścicieli
maksymalizacja dochodów (bogactwa) jej właścicieli
-----------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------
M O Ż L I W O Ś Ć R E A L I Z A C J I C E L U:
M O Ż L I W O Ś Ć R E A L I Z A C J I C E L U:
- wypłata dywidend
- wypłata dywidend
- wzrost rynkowej wartości akcji firmy
- wzrost rynkowej wartości akcji firmy
Maksymalizacja wartości dla akcjonariuszy
Maksymalizacja wartości dla akcjonariuszy
 uniwersalną koncepcją rozwoju dla przedsiębiorstw
 uniwersalną koncepcją rozwoju dla przedsiębiorstw
Rappaport przyjął założenie: maksymalizując wartość
Rappaport przyjął założenie: maksymalizując wartość
dla akcjonariuszy, a więc sumę korzyści jakie
dla akcjonariuszy, a więc sumę korzyści jakie
otrzymują właściciele z tytułu posiadanych
otrzymują właściciele z tytułu posiadanych
udziałów w przedsiębiorstwie, maksymalizuje się
udziałów w przedsiębiorstwie, maksymalizuje się
korzyści wszystkich podmiotów związanych z
korzyści wszystkich podmiotów związanych z
przedsiębiorstwem.
przedsiębiorstwem.
T. Copeland  MajÄ…tku akcjonariuszy nie tworzy siÄ™
T. Copeland  MajÄ…tku akcjonariuszy nie tworzy siÄ™
kosztem innych zainteresowanych stron .
kosztem innych zainteresowanych stron .
Zarządzanie wartością
Zarządzanie wartością
Menedżerowie powinni zarządzać zasobami firmy w celu zwiększenia jej
Menedżerowie powinni zarządzać zasobami firmy w celu zwiększenia jej
wartości rynkowej.
wartości rynkowej.
J. Welch, prezes General Elektric:  Wszyscy próbujemy osiągnąć
J. Welch, prezes General Elektric:  Wszyscy próbujemy osiągnąć
doskonałą równowagę między zadowoleniem akcjonariuszy,
doskonałą równowagę między zadowoleniem akcjonariuszy,
pracowników i otoczenia. To jest jak balansowanie na cienkiej linie,
pracowników i otoczenia. To jest jak balansowanie na cienkiej linie,
ponieważ jeśli ostatecznie nie uda ci się zadowolić akcjonariuszy, nie
ponieważ jeśli ostatecznie nie uda ci się zadowolić akcjonariuszy, nie
będziesz miał swobody w podejmowaniu działań niezbędnych do
będziesz miał swobody w podejmowaniu działań niezbędnych do
usatysfakcjonowania pracowników i otoczenia .
usatysfakcjonowania pracowników i otoczenia .
R. Goizueta, prezes Coca-Cola Company, gorliwy zwolennik wartości dla
R. Goizueta, prezes Coca-Cola Company, gorliwy zwolennik wartości dla
akcjonariuszy tak powiedział:  Zarząd nie dostaje pieniędzy za
akcjonariuszy tak powiedział:  Zarząd nie dostaje pieniędzy za
poprawÄ™ komfortu akcjonariuszy, lecz za uczynienie ich
poprawÄ™ komfortu akcjonariuszy, lecz za uczynienie ich
bogatszymi .
bogatszymi .
Znane firmy mają nie tylko zadowolonych akcjonariuszy ale również
Znane firmy mają nie tylko zadowolonych akcjonariuszy ale również
lojalnych klientów, zaangażowanych pracowników i godnych
lojalnych klientów, zaangażowanych pracowników i godnych
dostawców.
dostawców.
KONCEPCJA ZARZ
DZANIA WARTOÅšCI

KONCEPCJA ZARZ
DZANIA WARTOÅšCI

(VBM  vaule based management 
(VBM  vaule based management 
pionier Norman Kurland 1980 rok)
pionier Norman Kurland 1980 rok)
INWESTOR
INWESTOR
ważne dla kreowania wartości
Cele
realizacja celów
Itrategie
Miary pomiar realizacji osiągnięć
Procesy i decyzje
Operacyjne inwestycyjne rzeczywistość
finansowe (zarzÄ…dzanie)
-nowe
-rozbudowa
-modernizacja
-finansowe& ..
Jak zarządzać inwestycjami spółek, by
Jak zarządzać inwestycjami spółek, by
zadowolić właścicieli (akcjonariuszy)?
zadowolić właścicieli (akcjonariuszy)?
Jahn Maynard Keynes
Jahn Maynard Keynes
 Nie ma nic bardziej niebezpiecznego, jak
 Nie ma nic bardziej niebezpiecznego, jak
gonitwa za racjonalnym sposobem
gonitwa za racjonalnym sposobem
inwestowania w nieracjonalnym świecie .
inwestowania w nieracjonalnym świecie .
Podstawowa zasada zarzÄ…dzania inwestycjami
Podstawowa zasada zarzÄ…dzania inwestycjami
Gabriel Hawawini, Claude Viallet (por. Finanse menedżerskie, 2006, s. 26):
Gabriel Hawawini, Claude Viallet (por. Finanse menedżerskie, 2006, s. 26):
 Zamierzone działania (projekty)  takie jak nowa inwestycja, przejęcie
 Zamierzone działania (projekty)  takie jak nowa inwestycja, przejęcie
innej firmy lub restrukturyzacja  zwiększą wartość firmy wtedy i tylko
innej firmy lub restrukturyzacja  zwiększą wartość firmy wtedy i tylko
wtedy, gdy wartość obecna strumienia przyszłych wpływów pieniężnych
wtedy, gdy wartość obecna strumienia przyszłych wpływów pieniężnych
(netto K.D.), jakich można oczekiwać po podjęciu działania, jest większa
(netto K.D.), jakich można oczekiwać po podjęciu działania, jest większa
od nakładów niezbędnych do jego przeprowadzenia.
od nakładów niezbędnych do jego przeprowadzenia.
Inaczej:
Inaczej:
Projekt zwiększa wartość firmy wtedy i tylko wtedy, gdy jego wartość obecna
Projekt zwiększa wartość firmy wtedy i tylko wtedy, gdy jego wartość obecna
netto jest dodatnia, a powoduje utratę wartości firmy, gdy jego wartość
netto jest dodatnia, a powoduje utratę wartości firmy, gdy jego wartość
obecna jest ujemna.
obecna jest ujemna.
Wartość obecna netto projektu stanowi korzyść inwestorów, którzy są
Wartość obecna netto projektu stanowi korzyść inwestorów, którzy są
właścicielami projektu. Oznacza to, że akcjonariusze powinni zyskać
właścicielami projektu. Oznacza to, że akcjonariusze powinni zyskać
możliwość sprzedaży swoich udziałów w kapitale firmy, która ogłosiła
możliwość sprzedaży swoich udziałów w kapitale firmy, która ogłosiła
podjęcie inwestycji, po cenie wyższej od tej, po jakiej mogliby je
podjęcie inwestycji, po cenie wyższej od tej, po jakiej mogliby je
sprzedać, gdyby projekt nie został podjęty, a różnica powinna
sprzedać, gdyby projekt nie został podjęty, a różnica powinna
odpowiadać wartości obecnej netto projektu.
odpowiadać wartości obecnej netto projektu.
ZARZ
DZANIE INWESTYCJAMI
ZARZ
DZANIE INWESTYCJAMI
jest  sztuką wymagającą umiejętności lokowania
jest  sztuką wymagającą umiejętności lokowania
kapitału w takie aktywa rzeczowe, które są warte
kapitału w takie aktywa rzeczowe, które są warte
więcej niż kosztują.
więcej niż kosztują.
CELEM ZARZ
DZANIA INWESTACJIMI
CELEM ZARZ
DZANIA INWESTACJIMI
jest osiągnięcie możliwie najwyższego
jest osiągnięcie możliwie najwyższego
zysku z zainwestowanego kapitału przy założonym
zysku z zainwestowanego kapitału przy założonym
poziomie ryzyka.
poziomie ryzyka.
KAPITAA
MA PRZYNIEŚĆ DOCHÓD
KAPITAA
MA PRZYNIEŚĆ DOCHÓD
Itopa zwrotu na kapitale = dochód / kapitał inwestycyjny
Itopa zwrotu na kapitale = dochód / kapitał inwestycyjny
Iytuacje decyzyjne:
Iytuacje decyzyjne:
Itopa zwrotu < 0
Itopa zwrotu < 0
Itopa zwrotu = 0
Itopa zwrotu = 0
Itopa zwrotu > 0
Itopa zwrotu > 0
Zarząd musi zarobić więcej niż wynosi koszt kapitału
Zarząd musi zarobić więcej niż wynosi koszt kapitału
ITOPA ZWROTU Z KAPITAA
U PODITAWOWYM
ITOPA ZWROTU Z KAPITAA
U PODITAWOWYM
KRYTERIUM EFEKTYWNOÅšCI INWEITYCJI
KRYTERIUM EFEKTYWNOÅšCI INWEITYCJI
Itopa zwrotu z inwestycji (ROI)
Itopa zwrotu z inwestycji (ROI)
ROI = zysk netto
ROI = zysk netto
zainwestowany kapitał
zainwestowany kapitał
Itopa zwrotu z kapitału własnego (ROE)
Itopa zwrotu z kapitału własnego (ROE)
ROE = zysk netto
ROE = zysk netto
kapitał własny
kapitał własny
Itopa zwrotu z aktywów (ROA)
Itopa zwrotu z aktywów (ROA)
ROA = zysk netto
ROA = zysk netto
aktywa netto
aktywa netto
Itopa zwrotu na sprzedaży (ROI)
Itopa zwrotu na sprzedaży (ROI)
ROI = zysk netto
ROI = zysk netto
sprzedaż
sprzedaż
Jakie metody i narzędzia stosować
Jakie metody i narzędzia stosować
by racjonalnie zarządzać
by racjonalnie zarządzać
inwestycjami ?
inwestycjami ?
Zastosowanie podstawowej zasady zarzÄ…dzania
Zastosowanie podstawowej zasady zarzÄ…dzania
inwestycjami w procesie budżetowania kapitałowego
inwestycjami w procesie budżetowania kapitałowego
Wymaga uwzględnienia:
Wymaga uwzględnienia:
1. Czynnika czasu
1. Czynnika czasu
inwestycje sÄ… zjawiskiem dynamicznym
inwestycje sÄ… zjawiskiem dynamicznym
zmienia się wartość pieniądza
zmienia się wartość pieniądza
ujęcie kasowe kosztów i korzyści
ujęcie kasowe kosztów i korzyści
2. Czynnika ryzyka
2. Czynnika ryzyka
3. Itopy dyskontowej (min. stopy zwrotu z kapitału)
min. stopy zwrotu z kapitału)
3. Itopy dyskontowej (
P.I. Budżetowanie kapitałowe oznacza proces podejmowania decyzji
P.I. Budżetowanie kapitałowe oznacza proces podejmowania decyzji
inwestycyjnej o poniesieniu nakładów kapitałowych dotyczących
inwestycyjnej o poniesieniu nakładów kapitałowych dotyczących
aktywów trwałych w przedsiębiorstwie.
aktywów trwałych w przedsiębiorstwie.
Proces ten dotyczy racjonalizacji inwestycji nowych,
Proces ten dotyczy racjonalizacji inwestycji nowych,
modernizacyjnych, rozbudowy, inwestycji w nieruchomości.
modernizacyjnych, rozbudowy, inwestycji w nieruchomości.
ZMIENNOŚĆ WARTOŚCI PIENI
DZA W CZAIIE
ZMIENNOŚĆ WARTOŚCI PIENI
DZA W CZAIIE
Wynika z trzech powodów:
Wynika z trzech powodów:
Środki pieniężne posiadane wcześniej mogą być z powodzeniem
Środki pieniężne posiadane wcześniej mogą być z powodzeniem
zainwestowane, mogą być z
ródłem dochodów,
zainwestowane, mogą być z
ródłem dochodów,
Naturalną preferencją każdego podmiotu jest chęć posiadania dóbr
Naturalną preferencją każdego podmiotu jest chęć posiadania dóbr
konsumpcyjnych wcześniej. Posiadana wcześniej suma pieniędzy
konsumpcyjnych wcześniej. Posiadana wcześniej suma pieniędzy
może to umożliwić. Wcześniej posiadana gotówka, ze względu na
może to umożliwić. Wcześniej posiadana gotówka, ze względu na
inflację ma większą siłę nabywczą,
inflację ma większą siłę nabywczą,
Obietnicy otrzymania środków pieniężnych w przyszłości towarzyszy
Obietnicy otrzymania środków pieniężnych w przyszłości towarzyszy
ryzyko rzeczywistej realizacji transakcji.
ryzyko rzeczywistej realizacji transakcji.
W analizie finansowej, w podejmowaniu decyzji majÄ…cych skutki
W analizie finansowej, w podejmowaniu decyzji majÄ…cych skutki
pieniężne, istnieje konieczność sprowadzania do porównywalności
pieniężne, istnieje konieczność sprowadzania do porównywalności
kwot pieniężnych przepływających w różnych okresach
kwot pieniężnych przepływających w różnych okresach
Ryzyko wiążę się z możliwością nieuzyskania
Ryzyko wiążę się z możliwością nieuzyskania
zamierzonych efektów lub poniesienia
zamierzonych efektów lub poniesienia
niezamierzonych strat& .
niezamierzonych strat& .
Ryzyko inwestycyjne (E. F. Brigham) odnosi siÄ™
Ryzyko inwestycyjne (E. F. Brigham) odnosi siÄ™
do prawdopodobieństwa zarobku rzeczywistego
do prawdopodobieństwa zarobku rzeczywistego
niższego od oczekiwanego dochodu  im
niższego od oczekiwanego dochodu  im
większa szansa małego lub ujemnego dochodu,
większa szansa małego lub ujemnego dochodu,
tym bardziej ryzykowna inwestycja.
tym bardziej ryzykowna inwestycja.
Co na to inwestor?
Co na to inwestor?
 P. F. Drucker
P. F. Drucker
 W biznesie należy starać się
 W biznesie należy starać się
minimalizować ryzyko.
minimalizować ryzyko.
Ale jeżeli w swoim działaniu będziemy
Ale jeżeli w swoim działaniu będziemy
kierowali się próbami uniknięcia ryzyka,
kierowali się próbami uniknięcia ryzyka,
obarczamy się ryzykiem największym i
obarczamy się ryzykiem największym i
najbardziej nierozsądnym z możliwych:
najbardziej nierozsądnym z możliwych:
ryzykiem tego, że nic nie zrobimy .
ryzykiem tego, że nic nie zrobimy .
R Y Z Y K O - wprowadzenie
R Y Z Y K O - wprowadzenie
Niepewność a ryzyko ?
Niepewność a ryzyko ?
Niepewność istnieje zawsze wtedy, gdy nie jesteśmy pewni, co zdarzy się w
Niepewność istnieje zawsze wtedy, gdy nie jesteśmy pewni, co zdarzy się w
przyszłości. Ryzyko jest niepewnością, która ma znaczenie, bowiem wpływa na
przyszłości. Ryzyko jest niepewnością, która ma znaczenie, bowiem wpływa na
dobrobyt zainteresowanych podmiotów.
dobrobyt zainteresowanych podmiotów.
Niechęć do ryzyka ?
Niechęć do ryzyka ?
Preferencje w sytuacji ryzykownej. Jest to miara gotowości poniesienia kosztów za
Preferencje w sytuacji ryzykownej. Jest to miara gotowości poniesienia kosztów za
zmniejszenie narażenia się na ryzyko.
zmniejszenie narażenia się na ryzyko.
ZarzÄ…dzanie ryzykiem ?
ZarzÄ…dzanie ryzykiem ?
Proces równoważenia korzyści i kosztów zmniejszania ryzyka oraz podejmowania
Proces równoważenia korzyści i kosztów zmniejszania ryzyka oraz podejmowania
decyzji dotyczących dalszych działań (poznanie ryzyka, ocena ryzyka, dobór metod
decyzji dotyczących dalszych działań (poznanie ryzyka, ocena ryzyka, dobór metod
ograniczenia ryzyka, realizacja, monitorowanie). Trafność decyzji dotyczących
ograniczenia ryzyka, realizacja, monitorowanie). Trafność decyzji dotyczących
zarządzania ryzykiem można ocenić tylko w świetle informacji dostępnych w chwili ich
zarządzania ryzykiem można ocenić tylko w świetle informacji dostępnych w chwili ich
podejmowania.
podejmowania.
Narażenie na ryzyko ?
Narażenie na ryzyko ?
Ryzyko właściwe transakcji, rzeczy zatrudnienia, wieku& ..
Ryzyko właściwe transakcji, rzeczy zatrudnienia, wieku& ..
Ipekulant to inwestor wybierający większe ryzyko.
Ipekulant to inwestor wybierający większe ryzyko.
Hedger podejmuje działania pozwalające na redukcję ryzyka.
Hedger podejmuje działania pozwalające na redukcję ryzyka.
Ryzyko w gospodarce ?
Ryzyko w gospodarce ?
Ryzyko firmy ?
Ryzyko firmy ?
Ryzyko projektów inwestycyjnych ?
Ryzyko projektów inwestycyjnych ?
Czynniki:
Czynniki:
makroekonomiczne
makroekonomiczne
mezoekonomiczne
mezoekonomiczne
mikroekonomiczne
mikroekonomiczne
Ryzyko systematyczne
Ryzyko systematyczne
Ryzyko specyficzne
Ryzyko specyficzne
(niedyfersyfikowalne)
(niedyfersyfikowalne)
(dywersyfikowalne)
(dywersyfikowalne)
Ryzyko rynkowe
Ryzyko rynkowe
- Ryzyko zwiÄ…zane z
Ryzyko zwiÄ…zane z
- Ryzyko stopy procentowej
Ryzyko stopy procentowej
działalnością gospodarczą
działalnością gospodarczą
Ryzyko stopy reinwestycji
Ryzyko stopy reinwestycji
- Ryzyko finansowe
- Ryzyko finansowe
Ryzyko siły nabywczej
Ryzyko siły nabywczej
Ryzyko kursowe
Ryzyko kursowe
STOPA DYSKONTOWA
STOPA DYSKONTOWA
Oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu
Oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu
z zainwestowanego kapitału.
z zainwestowanego kapitału.
PodstawÄ… szacowania stopy dyskontowej
PodstawÄ… szacowania stopy dyskontowej
jest koszt kapitału finansującego projekt.
jest koszt kapitału finansującego projekt.
Itopa procentowa
Itopa procentowa
- cena pożyczonego (obcego) kapitału
- cena pożyczonego (obcego) kapitału
- dochód dla wierzyciela
- dochód dla wierzyciela
Ikładniki stopy procentowej
Ikładniki stopy procentowej
Nominalna Itopa inflacji
Nominalna Itopa inflacji
stopa Premia od ryzyka Realna stopa
stopa Premia od ryzyka Realna stopa
procentowa Czysta stopa zysku procentowa
procentowa Czysta stopa zysku procentowa
Itopa procentowa  stopa dyskontowa, wymagana,
Itopa procentowa  stopa dyskontowa, wymagana,
oczekiwana, kalkulacyjna czy minimalna stopa zwrotu
oczekiwana, kalkulacyjna czy minimalna stopa zwrotu
kapitału  spełnia rolę granicznej stopy zysku, której
kapitału  spełnia rolę granicznej stopy zysku, której
oczekuje inwestor z wyłożonego kapitału.
oczekuje inwestor z wyłożonego kapitału.
Jak ją wyznaczyć ?
Jak ją wyznaczyć ?
1. Umożliwia dyskontowanie przyszłych wolnych
1. Umożliwia dyskontowanie przyszłych wolnych
przepływów, co daje inwestorom możliwość
przepływów, co daje inwestorom możliwość
porównań z alternatywnymi inwestycjami o
porównań z alternatywnymi inwestycjami o
podobnym ryzyku.
podobnym ryzyku.
2. Reprezentuje wymaganÄ…, oczekiwanÄ… przez
2. Reprezentuje wymaganÄ…, oczekiwanÄ… przez
inwestora rentowność progową, przysługującą
inwestora rentowność progową, przysługującą
właścicielom kapitału. Ma więc znaczenie
właścicielom kapitału. Ma więc znaczenie
decyzyjne.
decyzyjne.
Przedsiębiorstwo Rynek finansowy
Przedsiębiorstwo Rynek finansowy
Zysk przeds.
Akcje,
W
Kapitał
Z
E
udziały
własny
E
W
W
amortyzacja
N
N




T
R
T
rezerwy
Kapitał Z
R
N
obcy
E
Z
Kredyty,
N
obligacje
Odsprzedaż
E
majÄ…tku
KOIZT KAPITAA
U WA
AINEGO
(AKCJE ZWYKA
E)
Metoda DCF
D1 D2 D2 D"
P0 = + + .......
2 3 n
1+ iw
1+ iw 1+ iw 1+ iw
Po - bieżąca cena akcji
D  oczekiwana dywidenda w końcu roku t
iw  koszt kapitału własnego
Metoda statyczna
z/ dywidenda będzie wzrastała o  g
D1
D1
P0 =
iw = + g
iw - g
Po
Kredyt bankowy  koszt ik
wg metody DCF
t
n
s
Ok(1- )+ Rt
100
Wk -Wp =
t
(1+ ik )
t=1
Wk  wartość kredytu
Wp  prowizja
Ok  stopa oprocentowania kredytu x zadłużenie
Rt  rata kapitałowa w roku t
s - stopa podatkowa
Wpływy netto z kredytu =
n n
0t s Rt
ëÅ‚1- öÅ‚
+
ìÅ‚ ÷Å‚
t
(1+ik)t
100
(1+ ik )
íÅ‚ Å‚Å‚
t=1 t=1
KOSZT KAPITAA
U PROJEKTU
KOSZT KAPITAA
U PROJEKTU
Akcjonariusze i wierzyciele
Akcjonariusze i wierzyciele
(kapitał własny) (kapitał obcy)
(kapitał własny) (kapitał obcy)
oczekują określonej stopy zwrotu z kapitału
oczekują określonej stopy zwrotu z kapitału
zaangażowanego w projekt.
zaangażowanego w projekt.
Przykład:
Przykład:
Inwestycja będzie finansowana w 30% kapitałem własnym i w 70 % kapitałem
Inwestycja będzie finansowana w 30% kapitałem własnym i w 70 % kapitałem
obcym.
obcym.
Koszt kapitału własnego 16%, a kapitału obcego po opodatkowaniu 6%.
Koszt kapitału własnego 16%, a kapitału obcego po opodatkowaniu 6%.
Średni ważony koszt kapitału wynosi:
Średni ważony koszt kapitału wynosi:
WACC* = (6% x 70%) + (16% x 30%) = 4,2% + 4,8% = 9%
WACC* = (6% x 70%) + (16% x 30%) = 4,2% + 4,8% = 9%
Itopa zwrotu
Itopa zwrotu
wymagana
wymagana Udział K ob.
Udział K w
przez
przez wierzycieli w
w finansowaniu
akcjonariuszy
po finansowaniu
projektu
- K w
opodatkowaniu projektu
- K ob..
6% 70% 16% 30%
4,2% 4,8%
9%
*WACC  Weigth Averaga Cost of Capital