Nauka o kom


Podstawowe pojęcia nauki o komunikowaniu

Komunikacja społeczna

Komunikowanie jest rodzajem kontaktu (procesem, interakcją) nawiązanego za pomocą zmysłów lub specjalnie do tego przystosowanych narzędzi (środków komunikowania - mediów), między co najmniej dwiema osobami,

z których jedna (nadawca) przekazuje drugiej (odbiorcy)

za pomocą zrozumiałych dla nich znaków

pewne treści pojęciowe (symboliczne) lub emocje

z zamiarem wywołania u odbiorcy określonych reakcji.

Ogólny model komunikowania

kompetencja komunikacyjna nadawcy kompetencja komunikacyjna nadawcy

0x08 graphic
0x08 graphic

zamiar akcja bodziec reakcja efekt

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

kodowanie dekodowanie

kanał, kod, język, (medium)

obszar skutecznego

komunikowania

- kontakt: sytuacja komunikacyjna, chęć porozumienia się, uświadomiona styczność fizyczna: pośrednia lub bezpośrednia
-
nadawca i odbiorca: uczestnicy interakcji, obaj decydują o przebiegu i efekcie komunikowania. Zawsze działanie nadawcy (akcja) musi być sprzężone z działaniem odbiorcy (reakcja)
- przekaz - komunikat: treść zbudowana ze znaków (wszystko co ma znaczenie)
-
środki przekazu masowego/społecznego: media, pośrednik, kanał,
- reakcja: efekt, zamierzony lub nie

Kompetencja komunikacyjna

zdolność do komunikowania się, która obejmuje ogół wiedzy, umiejętności i sprawności określających możliwości porozumiewania się człowieka z jego otoczeniem (z pozycji nadawcy i odbiorcy przekazów werbalnych i niewerbalnych)

znajomość: języka, kodów komunikacyjnych, konwencji narracyjnych, norm społecznych, wzorów zachowania, sytuacji

biegłość w posługiwaniu się środkami przekazu,

stopień zaangażowania, nawyki

Jest bezpośrednio związana z wykształceniem

Kompetencja komunikacyjna ograniczona

Kompetencja komunikacyjna rozbudowana

Piramida komunikacyjna

0x08 graphic
0x08 graphic

komu-

nikowanie

masowe

0x08 graphic

komunikowanie

instytucjonalne

0x08 graphic

komunikowanie

grupowe

0x08 graphic

komunikowanie

interpersonalne

0x08 graphic

0x08 graphic
komunikowanie intraporsonalne

0x08 graphic

Zasadnicze typy (poziomy) komunikowania

Komunikowanie masowe - realizowane za pośrednictwem mediów

Nadawca: „instytucja nadawcza”- wprowadza przekazy do publicznego obiegu

Przekaz : publiczny charakter, szybkość, periodyczność, schematyczność, krótkotrwałość

Pośrednictwo środków technicznych - mediów masowych (prasa)

Odbiorca : liczna, zróżnicowana społecznie i anonimowa publiczność -audytorium (obywatele i konsumenci). Różni ich wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, sytuacja rodzinna, finansowa, zwyczaje, nawyki, itp.

Komunikowanie masowe obejmuje instytucje i techniki, za pomocą których wyspecjalizowane grupy posługują się urządzeniami technicznymi (prasą, radiem, telewizją, etc.) w celu szerzenia treści wśród dużych, heterogenicznych i znacznie rozproszonych audytoriów.

Typy instytucji nadawczych

Nadawcy: wydawcy prasy, rozgłośnie radiowe, stacje telewizyjne

Wprowadzają przekazy do publicznego obiegu

Mają odmienne cele, zasady działania, formy własności

Media komercyjne

Na ogół własność prywatna,

zarządzane przez właścicieli lub zatrudnionych przez nich menadżerów

Cel: osiąganie zysku przez: politykę programową, nastawioną na rozrywkę, adresowaną do masowej widowni, chodzi o jak najwyższe wyniki oglądalności, gdyż to daje dochody z reklam

Zasada działania: podporządkowanie się logice i prawom rynku: oferowanie atrakcyjnego produktu przy jak najmniejszych kosztach

Media publiczne

Na ogół korporacje publiczne lub instytucje państwowe

zarządzane i nadzorowane kolegialnie (przez radę nadzorczą lub radę zarządców) powoływanych przez najwyższe organy władzy państwowej na podstawie określonych prawnie procedur, tak aby żaden z organów władzy nie miał nad nimi wyłącznej kontroli,

ich działalność jest określona prawnie (ustawowo)

Cel: realizacja służby publicznej - misji, zadanie w dziedzinie informacji, edukacji, kultury

Źródło dochodów: abonament ew. reklamy

Media niekomercyjne (non-profit) społeczne

Własność organizacji, stowarzyszeń, fundacji

Właściciel ma prawo obsadzać stanowiska i wyznaczać cel i sposób jego realizacji, kierować polityką redakcyjną

Cel: wykonywać zadania określone przez instytucję macierzystą, propagować jej program, wartości,

Źródło finansowania: instytucja macierzysta, dotacje, sponsorzy

Uwarunkowania techniczne i ekonomiczne

funkcjonowania mediów

Technologie medialne:

Poligraficzna

Radiofoniczna

Telewizyjna (naziemna, satelitarna, kablowa)

Telematyczna (połączenie telekomunikacji z informatyką: internet)

Cyfryzacja w miejsce technologii analogowej

Ekonomia mediów:

Media mogą być źródłem dużych zysków, ale są też kosztowne

Koszty funkcjonowania - stałe i zmienne:

Dochody:

Pracownicy mediów

Profesjonalizacja - wyodrębnianie się zawodów medialnych i powstawanie organizacji zawodowych określających standardy zawodu i strzegące praw i interesów grupowych

Twórcy i wykonawcy przekazów medialnych - status pracy twórczej

Ich dochody zależą od kreatywności, wartości intelektualnych i estetycznych ich dzieł autorskich oraz od ilości ich wykorzystania

Dziennikarze: reporterzy, redaktorzy, prezenterzy,

Scenarzyści, reżyserzy, kompozytorzy, scenografowie, aktorzy, operatorzy, muzycy, piosenkarze,

Pracownicy pomocniczo-twórczy - bez praw autorskich

Dochody zależą od ilości i jakości świadczonej pracy i dyspozycyjności

Asystenci, dokumentaliści, adiustatorzy, archiwiści, charakteryzatorzy,

Pracownicy inżynieryjno-techniczni

Wynagradzani za czas pracy, kwalifikacje, warunki pracy

odpowiedzialni za sprawne funkcjonowanie technologii medialnej i jakość przekazu: obsługa studiów, elektrycy, programiści komputerowi, itd.

Pracownicy administracyjno-biurowi

Wynagradzani wg zasad obowiązujących w firmach

Personel urzędniczy zapewniające sprawne funkcjonowanie instytucji

Kadry, księgowość, sprawy socjalne, sekretariaty, sprzątanie, zaopatrzenia,

Menadżerowie i personel kierowniczy

Organizują i kierują działalnością instytucji:

Produkcja przekazów, marketing i promocja, pozyskiwanie reklamy, itd.

Specyfika zarządzania instytucją medialną: OPRÓCZ kwalifikacji menadżerskich trzeba znać się na specyfice medialnej: umieć oceniać wartości artystyczne i intelektualne produktów - przekazów

Ocena ich pracy zależy od rodzaju instytucji medialnych:

dla komercyjnych - to ekonomiczna efektywność - zysk

dla publicznych i non-profit - to realizacja zadań statutowych

Prawne ramy działania mediów w państwach demokratycznych

Podstawowa zasada: wolność słowa i wolność komunikowania

Państwo prawne: prawo medialne, regulujące działalność mediów i określające granice ich wolności

Konstytucja, ustawy, rozporządzenia wykonawcze i decyzje administracyjne (KRRiT)

Cel: zapewnienie rozwoju pluralistycznego i niezależnego od państwa rynku mediów

Dwa modele regulacji:

  1. Prasa

Problemy: wolny rynek powoduje koncentrację i komercjalizację prasy

Przeciwdziałanie: ustawodawstwo antymonopolowe i subwencje

  1. Radio i telewizja

Polityka państwa w dziedzinie mediów

Państwo może regulować (kontrolować):

1. Warunki techniczne i ekonomiczne przekazu (infrastruktura)

2. Zawartość przekazów przez zakaz upowszechniania treści:

Deregulacja - zmniejszanie prawnych ograniczeń

Reregulacja - zwiększanie kontroli nad działalnością mediów

Współczesny dylematy:

Czy państwo jest zagrożeniem dla wolności mediów czy wręcz przeciwnie?

Czy media są bardziej instytucjami kultury, wytwarzającymi dobra intelektualne dla odbiorców - obywateli,

czy też są raczej czysto rynkowymi przedsiębiorstwami, produkującymi dobra konsumpcyjne dla odbiorców - konsumentów?

Rozwój mediów i badań nad komunikowaniem

Prasa: druki ulotne

XVII wiek pisma periodyczne w Europie, elitarne tygodniki

Cenzura świecka i kościelna, przywileje wydawnicze, licencje

Niewiele tytułów mało czytelników, oficjalne informacje

Walka o wolność prasy - XVII/XVIII wiek

1695 Anglia, przestaje obowiązywać Licensing Act - rozkwit prasy

1789 Francja Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela

1791 USA Pierwsza Poprawka, konstytucyjna gwarancja wolności prasy

XVIII wiek rozwój prasy - przoduje Anglia

Elitarna prasa burżuazji: „The Times” 1788

Wiek XIX rozkwit kapitalizmu i rewolucja przemysłowa

Umasowienie prasy - narodziny prasy komercyjnej - USA

Benjamin Day „The New York Sun” 1833

James G. Bennett “The New York Herald” 1835

Zmiana formuły i zawartości: informacja - rozrywka - reklama

Rozwój prasy masowej - połowa XIX wieku: profesjonalizacja

Havesa we Francji 1832, Wolffa w Niemczech 1849

Reutera w Anglii 1851, The Associated Press w USA 1848

Nowa generacja gazet masowych - „żółta prasa” - zysk zamiast misji:

„The World” - Joseph Pulitzer

„The New York Morning Journal” - William R. Hearst

Początek systemów medialnych - XX wiek - USA, Anglia, Francja:

Tendencje: komercjalizacja, konkurencja, koncentracja (koncerny prasowe)

Lata międzywojenne - Tabloid („The New York Daily News” 1919):

mniejszy rozmiar, prostszy język, trywializacja treści, krzykliwa ilustracja

Media elektroniczne

Kino - przełom wieku XIX i XX

Radio - Lata 20., różne systemy:

Telewizja - połowa XX wieku

Czynniki determinujące rozwój mediów

Determinizm technologiczny

Marshall McLuhan:

Neil Postman:

idziemy ku technopolowi „totalnej technokracji”: cywilizacja, kultura, umysły są podporządkowane przetwarzaniu informacji (komputery)

Determinizm polityczno-ekonomiczny - szkoła krytyczna/frankfurcka

Orientacja strukturalna (wieloczynnikowa)

Stadia procesów rozwojowych - „krzywa EPS”

Od społeczeństwa przemysłowego do społeczeństwa informacyjnego

0x01 graphic

Stadium elitarne

Stadium popularyzacji

Kultura wysoka a kultura masowa

Kultura wysoka:

Kultura masowa:

Stadium specjalizacji

Stadium multimedialne

Funkcje komunikowania masowego

Funkcja: działanie danego elementu w systemie, do którego ten element należy

Analiza funkcjonalna: jaki jest wpływ mediów na życie społeczne?

jaka jest rola mediów, jak działają na otoczenie, jakie pełnią funkcje?

Funkcje:

Typologie funkcji mediów

Typologia Harolda D. Lasswella (1948)

Typologia Charlesa R. Wrighta (1959)

Typologia Paula F. Lazarsfelda i Roberta K. Mertona (1948)

Typologia funkcji Denisa McQuaila (1994)

Informacja

Korelacja

Ciągłość

Rozrywka

Mobilizacja

Badania nad komunikowaniem

Modele procesu komunikowania

  1. Model wszechmocnej propagandy Tchakhotine'a, 1939 r.,

Teoria „magicznego pocisku” lub „podskórnego ukłucia”

Popędy ludzkie

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

Motywy Postawy i zachowania

i instynktach, czyli nieuświadomionych podstawach osobowości

2. Model aktu perswazyjnego, Lasswella, 1948 r.,

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

  1. Model transmisji sygnału Shannona, 1948

0x08 graphic

0x08 graphic
nadajnik kanał odbiornik

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

źródło sygnał sygnał adresat

informacji nadany odebrany przekazu szum

źródło

zakłóceń

4. Model topologiczny Lewina, 1947

0x01 graphic

  1. Model dwustopniowego przepływu informacji Katza i Lazarsfelda` 1955

0x01 graphic

5. Model socjologiczny Rileyów, 1959

0x01 graphic

  1. Model recepcji Halla, 1980

Sposoby odbioru (wg Stuarta Halla):

Rozwój badań nad komunikowaniem masowym

XIX wiek i I połowa XX: prekursorzy prasoznawstwa (socjologia prasy)

L. 30. - USA - badania nad propagandą i opinią publiczną (1936 - Gallup Poll)

badania empiryczne na zamówienie (rząd, armia, wielki przemysł): wybory, reklama, struktura publiczności mediów, oddziaływanie, skuteczność - bez refleksji teoretycznej - tzw. „studia administracyjne”

Po II wojnie w USA rozwój mass media research :

komunikatora (nadawcy), zawartości, medium, odbiorców, efektów

Paradygmat dominujący - paradygmat wpływu mediów:

Nurt krytyczny: Europa Zachodnia od l. 60. (Anglia, Niemcy, Skandynawia)

Paradygmat alternatywny - paradygmat wykorzystania mediów:

Współczesność:

Teoria użytkowania i korzyści

Interdyscyplinarność studiów nad komunikowaniem

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

Oddziaływanie i efekty mediów

Co media robią z ludźmi? Jaki „ślad” odciskają na psychice? Co media mogą?

Współczesny obywatel nowoczesnego społeczeństwa:

Spory o siłę oddziaływania mediów

I. Wszechmocne media

Początki zainteresowania mediami:

Media są:

II. Zanegowanie (demitologizacja) wpływu mediów

Rozwój badań (l.40. i 50.) pokazał, że media nie są decydującym czynnikiem wpływającym na opinie i zachowania odbiorców.

Media nie są więc tak wszechpotężne, a ich wpływ nie jest tak wielki, jak się powszechnie sądzi. Joseph Klapper, The Effects of Mass Communication,1960,

Teoria efektów minimalnych:

III. Ponowne odkrycie potęgi mediów (lata 70.)

Zarzuty do Klappera: jego wnioski dotyczą efektów krótkofalowych i bezpośrednich (np. wybory), a co z długofalowymi i pośrednimi?

Zaczęto badać wpływ mediów nie tylko na jednostki, ale na:

Powrócono do teorii potężnych mediów (zwłaszcza w odniesieniu do efektów długofalowych)

IV. Negocjowany wpływ mediów

Ponownie zainteresowanie się odbiorcą:

Co media mogą i czym są:

Efekty krótkotrwałe:

Efekty długotrwałe:

  1. Teoria agenda-setting - ustalanie porządku spraw

Media nie mają wpływu na to, jak ludzie myślą (na ich poglądy), ale mają wpływ na to o czym myślą. Mogą skupiać uwagę lub ją odwracać i tym samym ustalać hierarchię ważności spraw i wydarzeń.

  1. Luka informacyjna

W miarę zwiększania się zalewu informacji, zwiększa się między warstwami społeczeństwa dysproporcja zasobów wiedzy ważnej dla funkcjonowania.

Ci o wyższym statusie społecznym szybciej i efektywniej przyswajają tę wiedzę więc ta luka stale się powiększa.

  1. Kultywowanie głównego nurtu kultury (mainstreaming)

Teoria kultywacji George'a Gerbnera.

Oglądanie telewizji sprzyja umacnianiu (kultywowaniu) przekonania, że świat rzeczywisty jest taki, jak w telewizji (stereotypowy i zniekształcony).

Świat przedstawiony staje się bardziej realny, niż ten rzeczywisty.

Oglądanie telewizji stało się rytuałem; odbiorcy są mało krytyczni.

4. Media a agresja. Wpływ na dzieci i młodzież

- uczy agresywnych zachowań

- zmienia kwalifikację moralną

Media przyzwyczajają odbiorców do agresji i znieczulają ich na ból i cierpienie ofiar, co zwiększa obojętność wobec przemocy i ułatwia jej stosowanie : desensytyzacja.

  1. Teoria katharsis (oczyszczenia) - redukcja agresji, rozładowanie

Komunikowanie masowe w systemie demokratycznym

Media działają w określonej przestrzeni społecznej, którą tworzą:

Komunikowanie masowe w strukturze systemu społecznego

system organizacyjny państwa - „system”

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

sfera

0x08 graphic
instytucji

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

sfera

0x08 graphic
publiczna

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

sfera

prywatna

społeczeństwo -„świat życia”

Wg. Jurgena Habermasa media są podstawą przepływu informacji i komunikowania między poszczególnymi sferami i to jest ich rola w systemie społecznym.

Media tworzą sferę publiczną na różnych poziomach: krajowym, regionalnym, lokalnym, środowiskowym. „Elektroniczna sfera publiczna”

Założenia demokracji liberalnej:

Podmioty demokracji liberalnej:

Rola i zadania mediów w demokracji liberalnej

Zadania - funkcje mediów:

Problemy z realizacją tych zadań

Media nie są neutralnym pośrednikiem - mają własne interesy, działają „po swojemu” - mają własną naturę i język

Efekt: wypaczanie obrazu polityki, kreowanie fałszywych wyobrażeń, polityczny cynizm, apatia polityczna

0x01 graphic

Normatywne teorie mediów

doktryny medialne

Doktryna autorytarna

Systemy feudalne i totalitarne: faszystowskie i komunistyczne

Założenia:

Rola mediów:

Doktryna komunistyczna - Leninowska koncepcja prasy

Rola mediów:

„kolektywny propagandysta, agitator, organizator”

Doktryna liberalna

Myśl oświeceniowa: John Milton, Thomas Jefferson, J.S.Mill, John Locke

Rola mediów:

1791 USA Pierwsza Poprawka, konstytucyjna gwarancja wolności prasy

Doktryna odpowiedzialności społecznej

Rozczarowanie doktryną liberalną: co prawda zapobiega złu (zniewoleniu obywateli przez system), ale nie czyni dobra. Pojawiły się problemy:

Raport Komisji do Spraw Wolności Prasy - Komisji Hatchinsa - 1947 rok

Zadania mediów:

Rola mediów w demokratycznym systemie społecznym:

Niezależność i wolność oznacza, że to nadawcy muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za działania mediów i wypełnianie obowiązków, czyli:

Nauka o komunikowaniu

komunikowanie interpersonalne

komunikowanie instytucjonalne

komunikowanie masowe -

prosoznawstwo - medioznawstwo

odbiorcy

publiczność

audytorium

przekazy masowe

instytucje medialne

instytucje nadawcze

(sub)system

ekonomiczny

(sub)system

polityczny

ODBIORCA

PRZEKAZ

NADAWCA

Z jakim skutkiem?

Analiza efektów

Do kogo?

Analiza

odbiorcy

Jakim

Medium?

Analiza

kanału

Co?

Analiza

treści

Kto?

Analiza

nadawcy

Propagandysta

Odbiorcy

Treści

masowej propagandy

Antropo-

logia

Historia

Socjo-logia

Psychologia

Politologia

CybernetykaInformatyka

Semiotyka

Językoznawstwo

Kulturoznawstwo

Ekonomia

Prawo



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
nauka o kom 5
nauka o kom 4
nauka o kom 3
nauka o kom 6
nauka o kom 2
nauka o kom 1
Biol kom cz 1
Epidemiologia jako nauka podstawowe założenia
Kom rka
Nauka chodu
socjologia jako nauka
NAUKA O ORGANIZACJI(1)
Prezentacja Nauka o polityce zaj 3
NAUKA WPŁYWANIA
Prezentacja Nauka o polityce zaj 4
prezentacja Nauka i kultura

więcej podobnych podstron