Samotność

Samotność - Stan wyobcowania, brak bliskich łudzi, brak możliwości porozu­mienia się z innym człowiekiem. Przy­czyny samotności mogą być bardzo róż­ne. Czasem jest ona wynikiem negatyw­nego stosunku do świata, czasem jest niezawiniona przez człowieka i wynika z zaistniałej sytuacji.

Biblia (ST) - 1) Adam jest samotny, więc Bóg stwarza mu towarzyszkę życia - Ewę, która jest kością z jego kości. 2) Kain po zabójstwie brata skazany zo­staje na tułaczkę i samotność, bowiem Bóg naznaczył go piętnem jego czynu. 3) Mojżesz w samotności spotyka Boga w krzaku gorejącym.

Biblia (NT) - 1) Chrystus samotnie wychodzi na pustynię, by tam modlić się i pościć. 2) Samotny jest także podczas modlitwy w Ogrójcu, gdyż apostołowie posnęli. 3) Samotny jest Chrystus w swoim cierpieniu, bo nawet najwier­niejszy Piotr zaparł się Go.

Mitologia - Prometeusz w samotności cierpi przykuty do skał na Kaukazie. Sofokles „Antygona" - Antygona jest samotna w swoim buncie przeciw usta­nowionym przez Kreona prawom. Na­wet jej siostra, Ismena, odmawia jej pomocy w pogrzebaniu zwłok Polinej­kesa.

„Legenda o św. Aleksym" - Aleksy skazuje siebie na samotną egzystencję, by poświęcić się Bogu i swoim życiem zasłużyć na zbawienie.

J Bedier (oprac.) „Dzieje Tristana i Izoldy" - Tristan, skazując siebie na dobrowolne wygnanie, jednocześnie skazuje się na samotność, której nie przerwą ani jego żona, ani napotykani w życiu ludzie. Tak samo samotnie umrze.

W. Szekspir „Makbet" - Opuszczony przez wszystkich, Makbet musi sam stanąć wobec swojej klęski.

J.W. Goethe „Faust"-Faust całe życie strawił na samotnym studiowaniu ksiąg i poszukiwaniu wiedzy absolutnej. W ten sposób odizolował się niejako od świata, skazał na samotność, której bę­dzie doświadczał nawet po pojawieniu się Mefista.

G.G. Byron „Giaur"- Giaur żyje w sa­motności, ponieważ jest jedynym chrze­ścijaninem wśród wyznawców islamu. Po śmierci Leili i dokonaniu zemsty na Hassanie śvriat cały ma w obrzdzeniu i zamyka się w klasztorze. Ale i tu nie staje się członkiem wspólnoty, żyjąc na uboczu. Nawet w kościele dopiero wte­dy zbliża się do ołtarza, gdy odejdą już inni zakonnicy.

A. Mickiewicz „Romantyczność" ­Obłąkana Karusia, mimo otaczającego ją tłumu ludzi, czuje się samotna. Nikt nie jest w stanie zrozumieć jej miłości do zmarłego Jasieńka. Skarży się: Źle mnie w złych ludzi tłumie, Płaczę, a oni szydzą, Mówię, nikt nie rozumie; Widzę, oni nie widzą!

A. Mickiewicz „Dziady" cz. IV - Gus­taw jest samotny. ponieważ nikt nie jest w stanie pojąć ogromu jego uczucia. Kamienni ludzie wyśmiewają jego mi­łość i cierpienie. Samotność Gustawa jest tym dotkliwszą że stracił także całą rodzinę. Szuka więc przyjaciół w świe­cie natury.

A. Mickiewicz „Konrad Wallenrod" ­1) Konrad skazany jest na samotność, ponieważ żyje wśród wrogów. Tego jednak wymaga jego misja. 2) Aldona każe się zamurować w wieży i pędzi w niej życie pustelnicy.

A. Mickiewicz „Dziady" cz. III - Lo­sem Konrada jest samotność. Czuje wię­cej niż inni ludzie, a jego poezja pozo­staje niezrozumiała ze względu na nie­doskonałość słowa jako tworzywa i lu­dzi jako odbiorców. Samotnic też bun­tuje się przeciwko Bogu, bo tylko on może się z Nim równać. Ale jego osa­motnienie jest też próbą. Aniołowie w scenie prologu mówią: My uprosiliś­nay Boga, by cię odloł w ręce wroga. Samotność - mędrców mistrzyni...

J. Słowacki „Kordian" - 1) Kordian samotnie wędruje po Europie, przeży­wając kryzys wszystkich wartości, w które wierzył. 2) Samotność Kordiana w walce jest koniecznością. Nikt nie chce wesprzeć go w zamachu na cara. Inni spiskowcy wycofali się, przekonani argumentacją Prezesa. Naród zaś zobo­jętniał na sprawy ojczyzny. W ostatnim monologu Kordian powtarza wielokrot­nie: Nie będę z nimi, ponieważ nie czuje już żadnego związku z narodem, który pogodził się z niewolą.

H. Balzac „Ojciec Goriot" - Goriot jest samotny, ponieważ spełniając zachcian­ki córek, stracił cały majątek, a w świe­cie, w którym przyszło mu żyć to właś­nie pieniądze decydują o pozycji czło­wieka.

E. Orzeszkowi „Nad Niemnem" - 1) Benedykt Korczyński żyje w samotno­ści, ponieważ pogrążył się w pracy i nie może znaleźć wspólnego języka z żoną. Jego samotność pogłębia fakt, żc nie potrafi porozumieć się z synem. 2) Andrzejowi Korczyńska po śmierci mę­ża w powstaniu pogrążyła się w żałobie i odizolowała od świata.

B. Prus „Lalka" - 1) Wokulski jest samotny, ponieważ nie przystaje do społeczeństwa, w którym żyje. Wyrasta ponad nic śmiałością planów i rozleg­łością horyzontów myślowych. Nawet jego najbliższy przyjaciel, Rzecki, nie jest w stanie go zrozumieć i snuje jakieś fantastyczne teorie na temat jego dzia­łalności politycznej. Samotność Wokul­skiego pogłębia jeszcze miłość do Łęc­kiej - próbuje wejść w krąg arystokracji, ale tam traktowany jest jak kupiec. 2) Rzecki jest samotnym, starym kawale­rem. Żyje tylko dla sklepu i dla Stacha.

S. Zeromski „Ludzie bezdomni" - Ju­dym skazuje się na samotne życie, po­nieważ uważa, że jeśli chce się po­święcić służbie najbiedniejszym, nie może wiązać się z żadną kobietą. Nato­miast jego bezkompromisowość i rygo­ryzm w pojmowaniu obowiązków spo­łecznych izolują go od środowiska leka­rskiego.

J. Conrad „Lord Jim" - Po ucieczce z Patny Jim żyje w całkowitym osamot­nieniu. Co prawda, jest przy nim przez pewien czas Marlow, ale młody czło­wiek izoluje się nawet od jedynego przyjaciela. Potem, kiedy będzie węd­rowat, uciekając przed wspomnieniami i samym sobą, skazany będzie na samo­tność całkowitą. Dopiero na Patusanie Jim zdoła przezwyciężyć swoje wyalie­nowanie.

*„Dopiero w samotności cztowiek jest naprawdę sobą".

(J. Ortega y Gasset)

*„Samotność - mędrców mistrzyni". (A. Mickiewicz)

*„Człowiek mógłby żyć samotnie przez całe życie. Ałe chociaż sam mógłby wykopać swój grób, musi mieć kogoś, kto go pochowa".

(J. Joycc)

*„Poczucie samotności jest właściwie je­dynym namacalnym sprawdzianem na­szego istnienia. Samotność jest wielką dźwignią najlepszych poczynań".

(M. Choromański)

---