Góra Słownik motywów


Góra

Góra - W religiach wszystkich ludów znających górę ma ona bardzo bogatą symbolikę. Najczęściej jest przestrzen­nym symbolem transcendencji, sferą sa­kralną, siedzibą bogów lub sił zła. Jest kojarzona z niewzruszalnością, pępkiem świata, drogą do nieba, samotnością, miejscem kultu lub medytacji, spotkania człowieka z Bogiem.

Biblia (ST) - 1) Góra Niebieska to sklepienie niebios, na którym wspiera się tron Boga: hebrajski El-Szaddaj, jest przeciwieństwem Jaskini Piekieł. 2) Gó­ra Ararat, na której osiadła Arka Noego, gdy wody potopu zaczęły opadać. 3) Góra (później identyfikowana z Morią), wskazana przez Jahwe Abrahamowi, aby uczynił tam ołtarz i złożył ofiarę z syna Izaaka. 4) Góra Horeb, w którą Mojżesz uderzył laską i ze skał wytrysła woda. 5) Góra Synaj, gdzie pozostawiw­szy u podnóża lud wybrany, Mojżesz modlił się, rozmawiał z Bogiem i otrzy­mał od niego kamienne tablice. 6) Góra Nebo, skąd Bóg pokazał Mojżeszowi Ziemię Obiecaną, do której nie wolno mu było wstąpić. Patrz: śmierć (bohate­rów literackich).

Biblia (NT) - 1) Góra, na którą Szatan zaprowadził Jezusa, by pokazać mu wszystkie królestwa świata i domagać się pokłonu, obiecując wszystkie je w zamian. 2) Góra Tabor uważana za miejsce przemienienia, gdzie Chrystus po raz pierwszy objawił się swoim uczniom jako Bóg. 3) Góra Oliwna - miejsce modlitwy Chrystusa przed męką. 4) Golgota, na której Jezus został ukrzyżowany i umarł na krzyżu.

Mitologia - 1) Olimp uchodził za sie­dzibę bogów, a przede wszystkim Ze­usa, tu ważył on losy ludzi i herosów (np. Achillesa i Hektora), stąd zrzucił Hefajstosa, gdy ten stanął w obronie Hery, tu odbywały się uczty bogów. 2) Parnas był siedzibą Apollina, jego muz (symbol poezji) oraz Dionizosa i jego bachantek. 3) Szczyt w górach Kaukazu, do którego przykuty był Prometeusz za bunt i gdzie drapieżny ptak wyjadał mu wątrobę odrastającą codziennie. 4) Gó­ra, na którą Syzyf z woli bogów musiał wtaczać głaz, ponawiając tę próbę za każdym razem, gdy kamień spadał. Inne święte góry w różnych religiach i państwach to: Akropolis (Grecja), Ka­pitol (Rzym), Mount Everest (Czomolun­gma - święta góra buddyjska), Fudżija­ma (Japonia), Wawel, Jasna Góra (Pol­ska), Kilimandżaro (najwyższy szczyt w Afryce). Podobnie często pojawia się góra w baśniach; jest w nich zawsze miejs­cem niedostępnym, strasznym, związa­nym z czarami i nieczystymi siłami, np.: Babia Góra, Łysa Góra-miejsce zamie­szkania diabłów, spotkań czarownic; Szklana Góra, na którą można się dostać tylko na grzbiecie zaczarowanego ruma­ka.

Dante Alighieri „Boska Komedia" -Po wyjściu z piekła Dante i Wergiliusz wchodzą do przedsionka Czyśćca. Znaj­duje się tu góra, wynurzająca się z wody, naga, szafirowa, lśniąca księżycowym blaskiem. Tej części Czyśćca strzeże - Katan - starzec z siwą brodą. U stóp góry Wergiliusz obmywa twarz Dan­tego, co symbolizuje uwolnienie od grzechów i zdolność zrozumienia istoty pokuty.

„Pieśń o Rolandzie" - Hrabia Roland jako wzorowy rycerz i chrześcijanin umiera na wzgórzu, co jest elementem uwznioślenia jego śmierci i co różni go od innych wasali Karola Wielkiego. Jego rozstanie z życiem jest stylizowane na śmierć Chrystusa: odpowiednikiem Golgoty jest tu wzniesienie, zaś drzewa krzyża - sosna, pod którą Roland umie­ra. Apoteoza jest tu nagrodą (zstąpienie aniołów, którzy zabierają duszę Rolanda do nieba).

A. Mickiewicz „Czatyrdah" (góra ­namiot) - W sonetach krymskich uper­sonifikowana (ciemny las twoim płasz­czem), wyniosła, obca, nieodgadniona, obojętna na największe tragedie tego świata, boska (słuchasz tylko, co mówi Bóg do przyrodzenia). Człowiek wobec niej jest mamym pyłem, może się uko­rzyć i ucałować jej stopy, mając świado­mość, że obcuje z tajemnicą.

A. Mickiewicz „Ajudah" (góra - nie­dźwiedź) - Wiąże się z nią ożywiająca wyobraźnię romantyków legenda o wiel­kiej miłości i ingerencji Allacha w życie ludzi. Góra wyjątkowo fascynująca, bo sprawia wrażenie, jakby wyrastała wprost z morza. Dla romantycznego poety miejsce wywyższone, zapewnia­jące możliwość kontemplacji, bliskość Boga, a także łączące dwa żywioły: ogrom i potęgę gór oraz dzikość i zabor­czość morza. Kontakt z naturą jest tu pretekstem do refleksji nad człowie­kiem: pragnienie sławy poetyckiej i nie­śmiertelności.

A. Mickiewicz „Dziady" cz. III - Na początku „Małej Improwizacji" Konrad śpiewa: Wznoszę się! Lecę! Tam na szczyt opoki - już nad plemieniem czło­wieczym, pomiędzy proroki. Z tej per­spektywy chce spojrzeć na ziemię i jej sprawy. W miejscu, gdzie nie dane jest przebywać zwykłym śmiertelnikom, chce poznać przyszłe losy świata (w tym także Polski).

J. Słowacki „Kordian" -1) Kończy się wiek (31 grudnia 1799) na jednym ze szczytów Karpat, przed chatą czarno­księżnika Twardowskiego zebrały się wszystkie moce piekielne, by w niesa­mowitych okolicznościach wpływać na bieg polskiej historii, powołując do ist­nienia nieudolnych przywódców po­wstania listopadowego oraz inne zna­czące dla polskiego życia politycznego postacie. 2) Na szczycie Mont Blanc Kordian wygłasza swój monolog, w któ­rym o sobie powie: jam jest posąg człowieka na posągu świata. Dopiero tu, w samotności, czując obecność Boga, odnajdzie cel życia: ludy zawołam, obu­dzę!

H. Sienkiewicz „Potop" - Szwedzki najazd na Rzeczpospolitą (skojarzenie z biblijnym potopem) Sienkiewicz przedstawił tendencyjnie: a) do momen­tu obrony Jasnej Góry, gdy wydaje się, że pozbawione władcy (Jan Kazimierz schronił się na Śląsku) państwo skazane jest na zagładę: wokół sami zdrajcy, brak obrony, przytłaczająca przewaga armii szwedzkiej, Rzeczpospolita zmę­czona wcześniejszymi wojnami; b) od chwili oblegania przez armię Mullera klasztoru na Jasnej Górze, podczas któ­rego okazuje się, że ten kurnik, jak twierdzą początkowo Szwedzi, jest twierdzą nie do zdobycia. Klasztor jest pod cudowną opieką Matki Boskiej. Obrona Jasnej Góry była przełomowym momentem w losach wojny polsko­-szwedzkiej, od tej chwili wody potopu zaczęły opadać.

M.A. Bułhakow „Mistrz i Małgorza­ta" - W wątku biblijnym powieści Naga Góra jako miejsce kaźni Jeszui-Ha No­cń. Tu także w ostatniej chwili przybie­ga Mateusz Lewita z zamiarem zabicia swego nauczyciela, aby oszczędzić mu mąk powolnej śmierci na krzyżu. Na tej górze Mateusz Lewita oczekiwał na cud natychmiastowej śmierci, gdy to się nie stało, z zaciśniętymi pięściami bluźnił przeciwko Najwyższemu, nazywając go Bogiem zła... Bogiem łotrów, opiekunem zabójców, natchnieniem zbrodniarzy.

A. Camus „Mit Syzyfa" - W eseju autor nazywa Syzyfa bohaterem absur­dalnym z powodu jego egzystencji, któ­ra składa się z kolejnych wejść z kamie­niem pod górę, co determinuje los Syzy­fa. Jednak nawet taki los nie musi być przekleństwem: Syzyf daje do zrozu­mienia, że jest świadom swego losu i jest on jego wolnym wyborem, nie pozwala więc bogom zatriumfować nad sobą i schodzi z góry po kamień z uśmie­chem.

M. Wańkowicz „Szkice spod Monte Cassino" - Gen. Lesse powierza 2 Kor­pusowi Polskiemu pod dowództwem gen. Andersa zdobycie klasztoru Monte Cassino. Przed atakiem Polaków zała­mały się trzy natarcia (w tym najkrwaw­sze 17 III batalionu Essex). Bitwa Pola­ków trwała 13 dni i 20 godzin i zakoń­czyła się zdobyciem klasztoru w dniu 25 maja. Wcześniej w morderczych wal­kach zdobyli Górę Anioła Śmierci. Wańkowicz w swoim reportażu wydo­był bezprzykładne bohaterstwo Pola­ków, którzy swoim desperackim zdoby­ciem tej góry otworzyli aliantom drogę na Rzym. Por. pieśń F. Konarskiego „Czerwone maki na Monte Cassino".

* Jeśli góra nie chce przyjść do Mahometa> to Mahomet przyjdzie do góry. (przysłowie tureckie)

* Dopiero ze szczytu góry można ocenić rozległość równiny. (przysłowie chińskie)

* Jeżeli dwie góry stoją daleko od siebie, mogą je połączyć chmury i mgła. Jeżeli dwaj ludzie mieszkają daleko od siebie, mogą ich połączyć różne ludzkie spra­wy. (przysłowie mongolskie)

* Ozdobą góry są drzewa, ozdobą narodu - mędrcy (przysłowie mongolskie)

* Nawet najwyższa góra ma szczyt, najgłębsze morze - dno. (przysłowie gruzińskie)

* Góra z górą się nie zejdzie, a człowiek z człowiekiem zawsze. (przysłowie polskie)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Matka 1-2 3 - Słownik motywów, Matura, Język polski, Motywy literackie
Uczeń i mistrz Słownik motywów
Praca 1 2 3 Słownik motywów
Miasto 1 2 3 4 Słownik motywów
Błazen 1 2 3 Słownik motywów
Dworek Słownik motywów
Taniec Słownik motywów
Sen Słownik motywów
Apokalipsa Słownik motywów
Polska Polacy Słownik motywów
Arkadia i Raj Słownik motywów
Artysta Słownik motywów
Artysta słowa 1 3 4 5 Słownik motywów
List - Słownik motywów, Matura, Język polski, Motywy literackie
Diabeł Słownik motywów
Córka Słownik motywów
Ofiara człowiek poszkodowany Słownik motywów
Bal Słownik motywów
Piękno Słownik motywów

więcej podobnych podstron