Góry

Góry - Łańcuchy wzniesień fascynują­ce swoim ogromem i trwałością. W lite­raturze pojawiają się często jako symbol niewzruszonego trwania i siły. Dają schronienie zbrodniarzom, ale także zbiegom.

Mitologia - W górach odbywają się orgie dionizyjskie. Tu ogarnięte szałem kobiety odprawiają swoje misteria ku czci boga winorośli.

„Pieśń o Rolandzie" - W górskim wąwozie Ronsewal Roland i jego wojs­ko zostają zaatakowani przez Sarace­nów i ponoszą klęskę.

Wolter „Kandyd" - Wysokie góry otaczają legendarną krainę Eldorado, czyniąc ją niedostępną. Chroni to jej mieszkańców przed wpływami z zewnątrz­ i jednocześnie przed żądnymi skarbów i bogactw przybyszami z „cywilizowanego" świata.

A. Mickiewicz „Sonety krymskie" („Widok gór ze Stepów Kozłowa") - Góry oglądane ze Stepów Kozłowa sprawiają wrażenie monumentalnego tronu aniołów odlanego z zamrożonej chmury. Budzą zachwyt, a jednocześnie przerażają swoim pięknem tak bardzo, że kiedy Mirza opowiada o ich niezwyk­łości, Pielgrzym nie jest w stanie ująć w słowa własnych wrażeń.

A. Mickiewicz „Nad wodą wielką, i czysta,..:' - Odbijające się w wodzie wielkiej i czystej góry wywołują reflek­sję o stałości i celowości natury. A jed­nocześnie prowokują smutne, pełne re­zygnacji wyznanie podmiotu liryczne­go: Skalom trzeba stać i grozić, (...) Mnie płynąć, płynąć i płynąć.

K. Przerwa-Tetmajer „Melodia mgiel nocnych" - Mgły rozpięte pomiędzy szczytami gór tworzą mosty z promie­niami księżycowego światła. Zadziwia­jącą ciszę zakłócają tylko delikatne szmery nocnych owadów. Tetmajer tworzy sugestywny impresjonistyczny obraz gór spowitych mgłami i księżyco­wym blaskiem.

K. Przerwa-Tetmajer „Widok ze Świ­nicy do Doliny Wierchcichej" - Piękno górskich widoków budzi jakiś nieokreś­lony żal i tęsknotę. Patrz: związki litera­tury i malarstwa.

Dekadentyzm - W górach dekadenci widzieli wcielenie tej siły i mocy, której im brakowało. Uciekali pomiędzy górs­kie szczyty, by chłonąć potęgę natury.

J. Kasprowicz „Dies irae" - Obraz walących się w przepaści szczytów gór­skich tworzy nastrój grozy i podkreśla apokaliptyczność wizji zagłady świata.

J. Kasprowicz „Księga ubogich" - Co­dzienne obcowanie z górami uczy poko­ry wobec świata i Boga. Uczy też, że przemijanie jest naturalnym elementem każdej egzystencji.

* „Góry to dla niektórych jedyna możliwość osiągania szczytów". (H. Jagodziński)

* „Taki tam spokój... Na gór zbocza, Światła się zlewa mgła przezrocza, na senną zieleń gór".

(K. Przerwa-Tetmajer)

* „Góry zawsze od niepamiętnych czasów były ostoją i fortecą napadanych narodów".

(M. Mitchell)

„Bo tak naprawdę - w górach nikt nikomu nie pomoże. Nie weźmie na plecy i nie zniesie na dół wyczerpanego kolegi. Może jedynie zmobilizować te­go drugiego, by sięgnął do swoich rezerw. Może stworzyć, być może złud­ne, poczucie bezpieczeństwa, przywró­cić wiarę we własne siły, zachęcić do dalszego działania".

(W. Rutkiewicz)

---