Magdalena Kruszewska
I rok, I semestr, II stopień
Zarządzanie
KAZUS
Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzą działalność gospodarczą pod firmą WARTON S.A., której akcje notowane są na Giełdzie Papierów Wartościowych. Przedmiotowa spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców w roku 2004. Siedzibą spółki jest Poznań. Zgodnie z danymi zawartymi w rejestrze przedsiębiorców do zakresu działalności gospodarczej spółki należy m.in. produkcja, sprzedaż i dystrybucja napojów izotonicznych dla sportowców. W roku 2013 wspólnicy spółki WARTON S.A. powzięli informację o zarejestrowaniu w KRS w Bydgoszczy spółki WARTON POLSKA sp. z.o.o. W styczniu 2014 roku na polskim rynku zaczęły być oferowane przez spółkę WARTON POLSKA sp. z.o.o. napoje izotoniczne o pod jej własną firmą. Towar oferowany przez WARTON POLSKA sp. z.o.o. łudząco przypomina produkty spółki WARTON S.A i jest od nich znacznie tańszy. Przedmioty działalności obu spółek zgodnie z PKD są tożsame.
PYTANIA:
Jakie przepisy w prawie polskim regulują kwestię prawa do firmy?
Jakie uprawnienia przysługują spółce WARTON S.A. z tytułu naruszenia jej prawa do firmy, cudzym działaniem?
Odp.1)
Art. 433.
§ 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.
§ 2. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.
Art. 435.
§ 2. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane.
§ 3. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci.
§ 4. Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy. Przepis art. 432 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 4310.
Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Art. 1.
Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów.
Art. 3.
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
Art. 5.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.
USTAWA z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Odp.2)
Art. 6.
1. Jeżeli oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przedsiębiorcy może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem, które wcześniej używało podobnego oznaczenia, przedsiębiorca ten powinien podjąć środki mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd osób trzecich.
2. Na żądanie zainteresowanego sąd wyda orzeczenie nakazujące przedsiębiorcy, który później zaczął używać tego oznaczenia, podjęcie stosownych środków zapobiegających, polegających w szczególności na wprowadzeniu zmian w oznaczeniu przedsiębiorstwa, ograniczeniu zakresu terytorialnego używania oznaczenia lub jego używaniu w określony sposób.
Art. 7.
2. W razie sporu sąd, na żądanie zainteresowanego przedsiębiorcy, ustali oznaczenia przedsiębiorstw, uwzględniając interesy stron oraz inne okoliczności sprawy.
Według zasady wyłączności firmy, firma powinna mieć charakter oryginalny i odróżniać się dostatecznie od innych firm na tym samym rynku. Firma działając przez określony okres czasu wyrabia sobie markę i renomę, co przynosi jej zysk. Staje się ona w ten sposób dobrem intelektualnym o określonej wartości majątkowej. Jeżeli owo dobro majątkowe zostało naruszone, tak jak w przypadku firmy WARTON S.A. może się ona wystąpić z roszczeniem wobec firmy WARTON POLSKA Sp. z o.o na mocy Art. 24 k.c., który brzmi:
Art. 24.
§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
Jednakże uzasadnienie projektu ustawy nowelizującej kodeks cywilny oraz wprowadzającej przepisy prawa firmowego (Sejm IV kadencji, druk nr 666) wskazuje, że „w art. 4310 firma i nazwa uzyskuje autonomiczną ochronę, oderwaną od roszczeń z art. 24 k.c.”. Oznacza to, że zakres ochrony prawa do firmy wyznaczony jest obecnie wyłącznie przez przepis art. 4310 k.c.
Podsumowując, przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało naruszone może:
- wystąpić o zaniechanie działania zagrażającego prawu do firmy, w tym wypadku prawo do firmy zostało naruszone i stan naruszenia nadal trwa
- wystąpić o usunięcie skutków naruszenia, które ma na celu przywrócenie stanu zgodnego z prawem, w tym wypadku może to być żądanie zmiany nazwy spółki pozwanej bądź całkowite jej usunięcie
- wystąpić z roszczeniem o złożenie oświadczenia, które on sam przygotuje do opublikowania przez pozwanego. Koszty opublikowania spoczywają na pozwanym, jeżeli nie dojdzie do publikacji to powód publikuje dane oświadczenie na koszt pozwanego z możliwością ubiegania się o zwrot kosztów z tego tytułu
- domagać się naprawienia szkody majątkowej. Jeżeli WARTON S.A. wykaże istnienie winy po stronie podmiotu naruszającego prawo do jego firmy, to może się starać o odszkodowanie. Firma może starać się o odszkodowanie z tytułu szkody majątkowej, jaką jest spadek obrotów napojów izotonicznych oraz odszkodowania za szkodę niemajątkową. Może to przyjąć charakter roszczenia odszkodowawczego na zasadach ogólnych albo
- formę wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia firmy, w tym wypadku zysku ze sprzedaży napojów izotonicznych pod firmą WARTON Sp. z o.o. Ponadto skuteczność roszczenia o wydanie uzyskanych korzyści nie jest uzależniona od udowodnienia winy sprawcy (pozwanego). Wystarczające jest samo wykazanie, że uzyskanie korzyści nastąpiło bez podstawy prawnej.
Orzecznictwo wskazuje również, że możliwe jest naruszenie prawa do firmy poprzez zarejestrowanie słownego znaku towarowego. Kolizja prawa do firmy oraz prawa do znaku towarowego może wyjątkowo wystąpić nawet pomimo nieistnienia podobieństwa produkowanych towarów, a więc pomimo nieistnienia niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd, gdyż firma indywidualizuje przedsiębiorcę, który poprzez nazwę wyrabia sobie renomę. Dlatego też używanie oznaczenia (znaku towarowego) z późniejszym pierwszeństwem korzystania może być szkodliwe dla renomy oznaczenia (firmy) z wcześniejszym pierwszeństwem korzystania. Mając to na uwadze orzecznictwo przyjmuje, że w przypadku kolizji między firmą (nazwą) przedsiębiorstwa a zarejestrowanym z „gorszym pierwszeństwem” znakiem towarowym priorytet przyznaje się prawu powstałemu wcześniej. Oznacza to, że skutkiem stwierdzenia naruszenia prawa do firmy przez znak towarowy powinno być unieważnienie prawa z rejestracji znaku towarowego.
Podstawa prawna:
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.),
Ustawa z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 z późn.zm.),
Ustawa z 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późn.zm.).