Rewolucja

Rewolucja - Gwałtowny przewrót polityczny i społeczny, polegający na obale niu starego ustroju i ustanowieniu nowego.

Rewolucja permamentna dokonująca się stale, etapami.

Z. Krasiński „Nie-Boska komedia” Uniwersalny obraz rewolucji przypomina wizję oszalałej żon hrabiego Henryka (...ale ja ci ogłoszę ,co by było gdyby Bóg oszalał...). Winą za wybuch rewolucji obarcza Krasiński nie tylko plebs, ale i zgnuśniałą arystokrację Obóz rewolucjonistów przedstawiony został na wzór dantejskiego piekła gdzie świat tradycji i kultury został zastąpiony przez świat cielska. Jest to komedia „Nie-Boska", czyli ludzka albo też szatańska); od początku rozgrywana przez ludzi. Rzeżnicy, kamerdynerzy, lokaje, chłopi i przechrzty protestują przeciwko niesprawiedliwości która dotknęła nie tylko ich ale i ich przodków. Na czele rewolucjonistów stoi Pankracy (jedyny sprawiedliwy w tym obozie), a ich duchowym przy­wódcą jest Leonard (postać stylizowana na proroka, a jednak amoralna i wyuz­dana), traktowany jak człowiek-bóg. Okopy Świętej Trójcy, czyli obóz arys­tokratów, skupiają ludzi słabych, tchó­rzy i konformistów. Jeszcze przed osta­teczną klęską oddają się w ręce Pan­kracego. Jedynie hrabia Henryk popeł­nia samobójstwo, by ocalić swój honor. Końcowa scena dramatu ukazuje Chrys­tusa ingerującego w „Nie-Boską kome­dię", kiedy razi on gromem Pankracego, jednocześnie udaremniając dzieło cał­kowitego zniszczenia.

B. Prus „Lalka"- Stary subiekt opisuje w pamiętnikach wydarzenia Wiosny Ludów, w których brał udział. Przez ówczesnych ludzi uznawana ona była za rewolucję, ponieważ sprzeciwiała się porządkowi ustalonemu na Kongresie Wiedeńskim i skierowana była przeciw­ko tyranii panującej w ówczesnej Euro­pie. Rzecki brał udział w Wiośnie Lu­dów jako kilkunastoletni chłopak, ale do końca życia będzie wspominał swoje wojenne koleje losu. Walka była dla niego potwierdzeniem idei napoleońs­kich, dążeniem do wolności w duchu I Cesarstwa. Na zawsze przypisze go do romantycznej tradycji niepodległościo­wej.

S. Żeromski „Przedwiośnie" - Obraz rewolucji w Baku skonstruował Żerom­ski na podstawie opowiadań naocznych świadków i skąpych notatek w prasie. Miasto przypomina pandemonium, w którym toczą się walki na tle społecz­nym i narodowościowym. Ulice Baku pełne są trupów, a chodnikami płynie krew. Przerażające są obrazy wieców, na których rewolucjoniści palą kukły przedstawiające znanych ludzi ze świata polityki. Równie wstrząsające są opisy grzebania zwłok ofiar rozruchów. Na okres rewolucji przypada formowanie się światopoglądu Cezarego Baryki, który od tej pory sympatyzować będzie z komunistami. Sam obraz wydarzeń bakuńskich ma jednak ostrzec Polaków, do czego może prowadzić komunizm.

G. Orwell „Folwark zwierzęcy" - Pa­raboliczny obraz rewolucji w folwarku zwierzęcym odwołuje się do mechaniz­mów przewrotu politycznego. Zwierzę­ta wypędzają gospodarza, by samodziel­nie sprawować rządy w folwarku. Przy­wódcami rewolucji są dwie świnie: Na­poleon i Snow-Ball; z czasem jednak pierwszy z nich zdobywa przewagę. Rewolucja nie kończy się wraz z ob­jęciem folwarku przez zwierzęta, ale trwa do momentu ugruntowania się rzą­dów Napoleona. Mechanizmy jej są proste: odsunąć od władzy inne zwierzę­ta, powołać policję polityczną (psy), znaleźć tzw. wspólnego wroga, do któ­rego nienawiść podtrzymywałaby soli­darność wśród rewolucjonistów i umac­niała autorytet rządu. Efekt końcowy rewolucji przypomina obraz folwarku za rządów właściciela: jedynie świnie (chodzą teraz na dwóch nogach jak człowiek) mają jakikolwiek wpływ na rządy, podczas gdy pozostałe zwierzęta zmuszone są do ciężkiej pracy.

S. Mrożek „Tango" - Dramat Mrożka mówi o czasach po rewolucji obyczajo­wej, kiedy to moralność i tradycja za­stąpione zostały przez ostentacyjny im­moralizm, anarchię i bezideowość. Pró­ba dokonania kolejnej rewolucji, która przywróciłaby dawny porządek, kończy się niepowodzeniem. Artur, jedyny człowiek, który pragnął powrotu świata moralności i tradycji, ginie zabity przez Edka.

* „Rewolucje walczą o wielkie sprawy, ale wynikają z drobiazgów". (Arystoteles)

* „Boże Wszechmogący! Ta rewolucja jest Twoim dziełem!"

(M. Robespierre)

* „Kiedy ktoś bierze się do rewolucji, winien wiedzieć, że łatwo ją rozpętać, ale trudno zażegnać".

(Mirabeau)

* „Dyktatura to państwo, w którym wszyscy boją się jednego, a jeden wszystkich".

(A. Moravia)

* „Wszelki rewolucjonizm (nawet w sztu­ce) jest nim, póki nie chwyci władzy w ręce, wtedy staje się zaraz despotyz­mem".

(M. Dąbrowska)

* „Biada tym, którzy poruszą dno narodu" (A. Rivarol)

* „Nie religia, lecz rewolucja jest opium dla narodu". (s. Weil)

* „Czystość rewolucji może trwać dwa tygodnie".

(J. Cocteau)

---