Utopia

Utopia - Projekt idealnego państwa opartego na doskonałym ustroju spra­wiedliwości społecznej i doskonale fun­kcjonujących instytucjach. Obywatele takiego państwa żyją w szczęściu, rado­śnie pracując dla dobra całej społeczno­ści. Określenie pochodzi od tytułu dzieł­ka Th. More'a i i znaczy dosłownie „Miejsce, którego nie ma; kraj nie­istniejący" (gr. topos - miejsce, ou ­przedrostek zaprzeczający).

Platon „Państwo" - Państwo idealne to wspólnota rolników i rzemieślników, wytwarzających wszystko, co niezbęd­ne do życia; strażników, których zada­niem jest zapewnienie bezpieczeństwa społeczności; filozofów kierujących państwem i wcielających w życie mądre i sprawiedliwe rządy. Do takiego państ­wa mogą należeć tylko ci, którzy są dla niego niezbędni, nie ma więc w nim miejsca dla poetów - niestałych w swo­ich uczuciach i poglądach, nie wytwa­rzających niczego, co byłoby konieczne do życia. Nie kieruje się ono indywidual­nymi pomysłami i aspiracjami, ale zasa­dami ogólnymi. Ma jeden cel obowiązu­jący wszystkich i jest niedopuszczalne, by każdy obywatel dążył na własną rękę do osobistego dobra i szczęścia. Państ­wo to nie zapewnia obywatelom dob­robytu i jakichkolwiek korzyści mate­rialnych, lecz wymaga od nich ascezy i wyrzeczenia się wszelkich dóbr do­czesnych. Patrz: naprawa państwa. Arystoteles „Polityka" -Idealne państ­wo powinno zapewnić człowiekowi osiągnięcie stanu eudajmonii, czyli we­wnętrznej doskonałości, wypływającej z rozumnego działania.

Wolter „Kandyd" - Podróżując po świecie, Kandyd dociera do legendarnej krainy Eldorado. Panuje tu powszechny dobrobyt, złotem i szlachetnymi kamie­niami bawią się dzieci. Państwo dba o szczęśliwe życic obywateli, finansując między innymi gospody przydrożne. w których podróżni mogą się posilać bezpłatnie. Religia w Eldorado opiera się na uwielbianiu Boga i nieustannym dziękowaniu mu za dostatnie życie. Mieszkańcy tej krainy nie znają żadnej instytucjonalnej religii, w której decy­dowaliby o wszystkim jacyś kapłani.

I. Krasicki „Mikołaja Doświadczyńs­kiego przypadki" - Doświadczyński, uciekając przed wierzycielami, wsiada na okręt, który podczas żeglugi ulega katastrofie i bohater trafia na wyspę Nipu. Tu poznaje idealne społeczeńst­wo, w którym panuje powszechna rów­ność, nawet w kwestiach ubioru - wszy­scy Nipuanie chodzą jednakowo ubrani w stroje przypominające greckie tuniki. W ich języku nie ma określeń typu, „złodziej" czy „oszustwo", bo nie ma też takich zjawisk. Podstawą gospodarki jest uprawa ziemi, a ustrój opiera się na władzy głów rodziny (zgodnie z hasłami Encyklopedii Francuskiej). Nie istnieje ani rząd, ani armia, nie płacą też Nipua­nie żadnych podatków. W razie koniecz­ności wspierają się wzajemnie. Przywią­zani do tradycji, co roku urządząją ku czci praojca Kootesa uroczystość, która ma formę swoistej komunii.

S. Żeromski „Przedwiośnie" - W dro­dze do Polski stary Baryka opowiada synowi o domach ze szkła, które buduje w kraju ich kuzyn. Czyste, higieniczne budynki są tylko jednym z przejawów ogólnego dobrobytu i szczęścia, które panuje w Polsce. Znikły wszelkie prob­lemy społeczne, a gospodarka opiera się na kooperatywach, których współwłaś­cicielami są robotnicy.

*.Każda epoka tęskni za jakimś piękniejszym światem".

(J. Huizinga)

*.Utopia ma głowę wysoko, ale stopę nisko".

(K. Kord)

---