OSTEOLOGIA

Osteon (gre) dział anatomi opisujący układ kostny

1. LICZBA KOŚCI

Dorosły człowiek 206

Dziecko 356

Proces kostnienia zostaje zakończony

- u kobiet 20-22 rok życia

- u mężczyzn 22-24 rok życia

TOPOGRAFIA KOŚCI

GŁOWA 29 kości

KRĘGOSŁUP 26 kości

KLATKA PIERSIOWA 25 kości

KOŃCZYNA GÓRNA 32 kości

KOŃCZYNA DOLNA 31 kości

Czaszkę tworzy 29 kości , w której wyróżniamy:

Mózgoczaszkę - 9 kości

Twarzoczaszkę - 14 kości

W obrębie głowy znajduje się także

Kostki słuchowe - 6 kostek

Kość gnykowa - 1 kostka

Klatkę piersiową tworzy 25 kości

Mostek - 1 kość

Żebra - 12 par kości

Kręgosłup tworzy 26 kości

Kręgi - 24

Kość krzyżowa - 1

Kość guziczna - 1

Kończynę górną tworzy 32 kości

Obojczyk - 1 kość

Łopatka - 1 kość

Kość ramienna - 1 kość

Kość promieniowa - 1 kość

Kość łokciowa - 1 kość

Kości nadgarstka - 8 kości

Kości śródręcza - 5 kości

Kości palców - 14 kości

Kończynę dolną tworzy 31 kości

Kość miednicza - 1 kość

Kość udowa - 1 kość

Rzepka - 1

Kość piszczelowa - 1 kość

Kość strzałkowa - 1 kość

Kości stępu - 7 kości

Kości śródstopia - 5 kości

Kości palców - 14 kości

2 RODZAJE KOŚCI

Kości długie

- kończyna górna, dolna jeden wymiar znacznie większy.

Kości krótkie

- kości nadgarstka

- kości stepu ( nie mają jam szpikowych)

Kości płaskie

- kość miedniczna

- kość łopatki

- kość mózgoczaszki

Kości różnokształtne

- kręgi

Kości pneumatyczne

zawierają przestrzenie wypełnione powietrzem

występują tylko w czaszce

- klinowa

- sitowa

FUNKCJE SZKIELETU

- funkcja architektoniczna ( wzrost, budowa)

- funkcja ochronna ( dla organów wewnętrznych)

- funkcja kinetyczna ( ruchowa dzięki mięśniom przyczepionym do szkieletu)

- funkcje mineralne ( magazyn składników mineralnych)

- funkcja krwiotwórcza ( szpik kostny produkuje z krwinki)

Ciężar szkieletu

- u kobiet 15 % ciężaru ogólnego

- u mężczyzn 20 % ciężaru właściwego

BUDOWA TKANKI KOSTNEJ

Tkanka kostna składa się z następujących składników.

1. Organicznego (OSSEINA) - nadaje kościom sprężystość i elastyczność.

2. Nieorganicznego - mineralnego - nadaje kościom twardość, są to sole wapnia i fosforu.

SKŁAD CHEMICZNY KOŚCI

Od 30 - 50% związków organicznych.

Od 30 - 35% związków nieorganicznych

Od 10 - 15% wody (ubywa wraz z wiekiem)

KOMÓRKI KOSTNE

1. OSTEOBLASTY

- komórki kościotwórcze przekształcające się w komórki zwane OSTEOCYTAMI powodują wzrost kości na grubość. Wytwarzane są przez okostną.

2. OSTEOCYTY

- powstają w szpiku kostnym i okostną z OSTEOBLASTÓW. Leżą w jamkach kostnych. Utrzymują przy życiu tkanką kostną.

3. OSTEOKLASTY

- to komórki kościożerne, modelują kości.

BUDOWA OGÓLNA STAWU

Staw to połączenie ruchome szkieletu.

1. 
   
   powierzchnie stawowe

2. 
   
   
   
   chrząstka szklista pokrywająca powierzchnię stawu

3. 
   
   krążek stawowy lub łąkotka

4. jama stawowa

- maź stawowa

- płyn stawowy ^{PŁYNY WEWNĘTRZNE}

Wewnętrzna warstwa torebki stawowej produkuje maź i płyn stawowy w celu zmniejszenia tarcia i odżywieniu chrząstek stawowych.

5. 
   warstwa zewnętrzna

6. 
   warstwa wewnętrzna ^{TOREBKA STAWOWA}

7. 
   
   więzadła

Elementy dodatkowe stawu

8. więzadła stawowe wzmacniają torebki stawowe i stabilizują stawy.

9. krążek stawowy lub łąkotka to włókniste pierścienie dopasowujące powierzchnie stawowe.

10. obrąbek stawowy - występuje w tych stawach , gdzie panewka wymaga pogłębienia.

11. maź stawowa - to jasna szklista ciecz wydzielana przez błonę maziową, redukuje tarcie pod czas ruchu (chrząstek)

PODZIAŁ STAWÓW

1 KRYTERIUM

Liczba kości

• - staw prosty - ramienny, biodrowy, paliczki.

• - staw złożony - kolanowy, łokciowy, skokowy ( tworzy więcej niż dwie kości

2 KRYTERIUM

Ukształtowanie powierzchni stawowych

• kulisty - staw ramienny

• panewkowy - staw biodrowy

• siodełkowy - staw nadgarstkowy, śródręczny, kciuka

• zawiasowy - stawy paliczkowe, ramienne

• obrotowy - staw promieniowo łokciowy

• śrubowy - staw skokowy

• płaski - kręgosłup, stęp

• kłykciowy elipsoidalny - ręka, przedramię, nadgarstkowo - promieniowy

3 KRYTERIUM

Oś obrotu

• - stawy jednoosiowe - staw zawiasowy - paliczki

• - stawy dwuosiowe - siodełkowy, elipsoidalny - ręka

• - stawy wieloosiowe - wiele ruchów w jednym kierunku - biodrowy, ramienny

Połączenia ścisłe - nieruchome

• - połączenia włókniste (więzozrosty) - między kośćmi

• - połączenia chrzęstne( chrząstkozrosty) - żebra i mostek

• - połączenia kostne ( kościozrosty) - miednica, nasady trzonów kości długich

• - szwy kości czaszki (kościozrost) - wklinowania, - zęby w żuchwie, szczęce, kość krzyżowa

MIOLOGIA

PODSTAWY MIOLOGII

MYOS ( gre) Musculuc (łac) - MIĘŚNIE

Miologia to nauka o mięśniach

Podział mięśni

1. Mięśnie gładkie

Zbudowane z tkanki mięśniowej gładkiej. Znajdują się w narządach wewnętrznych i ścianach naczyń krwionośnych, skórze.

Czas skurczu od 3 do 180 sek.

Pracą ich steruje AUN ( autonomiczny układ nerwowy) i nie podlega naszej woli.

2. Mięsień sercowy

Zbudowany z włókien mięśni poprzecznie prążkowanych połączonych ze sobą wstawkami. Zwany jest mięśniem życia. Czynność mięśnia sercowego jest automatyczna. Czas skurczu i rozkurczu ),8 sek.

3.Mięśnie szkieletowe

Zbudowane z włókien mięśni poprzecznie prążkowanych bez wstawek.

Skurcz mięśni szkieletowych trwa 0,1 sek. Unerwienie CUN.

Liczba mięśni szkieletowych

462

Kształt mięśni

1. Mięśnie długie - mięśnie uda, ramienia

2. Mięśnie szerokie - (płaskie) - klp, brzuch, grzbiet

3. Mięśnie krótkie - mięśnie rąk, kręgosłupa

Części mięśnia

ścięgno łączy brzusiec z kością, a w mięśniach szerokich nosi nazwę rozcięgna.

brzusiec - masa włókien tworzących mięśnie

Układ włókien w mięśniach

1. Mięsień wrzecionowaty

Włókna ułożone równolegle ułożone do osi długiej mięśnia -mięśnie słabe (kciuk)

2. Mięsień półpierzasty

Włókna mięśniowe dochodzą skośnie do ścięgna z jednej strony -mięsień silny

3. Mięsień pierzasty

Włókna mięśniowe łączą się skośnie i obustronnie ze ścięgnem - mięsień bardzo silny ( triceps, biceps, uda tył )

Podział mięśni ze względu na kształt

Długie

Szerokie

Płaskie

Podział mięśni ze względu na położenie włókien

1.

• 
  dwugłowy każda głowa posiada własny przyczep początkowy

• trójgłowy i wspólne ścięgno końcowe

• czworogłowy

2. Mięsień dwubrzuścowy

Występuje tu ścięgno pośrednie

Występuje w okolicy szyi (kość gnykowa)

3. Mięsień zębaty

Przyczepia się do żeber

4. Mięsień wieloogoniasty

Występuje jako np. zginacz palców

5. Mięsień czterobrzuścowy - smugowaty

Mięśnie brzucha

mięsień

ścięgno

6. Mięsień okrężny

Występuje w zwieraczach (odbyt, cewka moczowa)

Każdy mięsień szkieletowy posiada:

• przyczep początkowy umieszczony na stabilnej kości ( PP )

• przyczep końcowy umiejscowiony na ruchliwej kości ( PK )

UKŁAD STAWOWY CZŁOWIEKA

Stawy kończyny górnej

1. Staw mostkowo obojczykowy ( kulisty )

Zawarty między rękojeścią mostka, a mostkowym końcem obojczyka.

Więzadła tego stawu

• międzyobojczykowe

• mostkowo-obojczykowe przednie

• mostkowo-obojczykowe tylne

• żebrowo - obojczykowe

2.Staw barkowo - obojczykowy

Zawarty między wyrostkiem barkowym łopatki, a barkowym końcem obojczyka

Więzadła tego stawu

• barkowo - obojczykowe

• kruczo - obojczykowe

3. Staw ramienny

Zawarty między panewką łopatki a głową kości ramiennej. Ma durzą luźną torebkęstawową. Staw bardzo urazowy.

Więzadła tego stawu

• kruczo - ramienne od wyrostka kruczego łopatki do guzków kości ramiennej

• obrąbkowo - ramienne zrasta się z torebką stawową

Dodatkowo staw ramienny zabezpiecza mankiet mięśni rotatorów ramienia.

4. Staw łokciowy ( ARTICULATIO CUBITI )

To staw złożony i składa się z 3 stawów:

a) staw ramienno - łokciowy ZAWIASOWY

Zawarty między bloczkiem kości ramiennej a wcięciem bloczkowym kości łokciowej .

b) staw ramienno - promieniowy KULISTY

Zawarty między główką kości ramiennej a dołem głowy kości promieniowej.

c) staw promieniowo- łokciowy bliższy OBROTOWY

Zawarty między obwodem głowy kości promieniowej a wcięciem promieniowym kości łokciowej.

Więzadła tego stawu

• poboczne łokciowe

• poboczne promieniowe

• więzadło pierścieniowate

• więzadło czworoboczne

5. Staw promieniowo - nadgarstkowy bliższy ręki ELIPSOIDALNY

Zawarty między powierzchnią dolną kości promieniowej i krążkiem stawowym a kośćmi szeregu bliższego nadgarstka ( łódeczkowatą i księżycowatą)

Więzadła tego stawu

• poboczne łokciowe

• poboczne promieniowe

• promieniowo - nadgarstkowe przednie

• promieniowo - nadgarstkowe tylne

Stawy kończyny dolnej

1. Spojenie łonowe

Zawarte między powierzchniami stawowymi obu kości łonowych i krążkiem stawowym.

Więzadła tego stawu

• miedzyłonowe

• łonowo - łukowe

2. Stawy krzyżowo - biodrowe

Zawarte między kością krzyżową a powierzchniami uchowatymi kości biodrowej.

3. Staw biodrowy (ARTICULATIO COXAE )

Zawarte między panewką biodrową a głową kości udowej.

W tym stawie wyróżniamy:

a) więzadła wewnętrzne ( wewnątrz torebki )

- obłe głowy kości udowej

- poprzeczne panewki

- warstwa okrężna ( pętla obejmująca głowę kości udowej przytwierdzona do kości miednicznej )

b) więzadła zewnętrzne

- biodrowo - udowe ( BERTINIEGO )

- łonowo - udowe

- kulszowo - udowe

4. Staw kolanowy ( złożony )

Zawarty między kłykciami kości udowej a kłykciami kości piszczelowej staw udowo piszczelowy , oraz między udową powierzchnią rzepki a rzepkową powierzchnią uda

staw rzepkowo - udowy.

Wewnątrz jamy stawowej znajdują się dwie łąkotki:

• przyśrodkowa

• boczna ^{ARTICULATIO GENU}

Więzadła tego stawu

a) wewnętrzne

- krzyżowe przednie

- krzyżowe tylne

- poprzeczne kolana

- łąkotki bocznej

b) zewnętrzne

- z rzepki

- troczek rzepki bocznej

- troczek rzepki przyśrodkowy

- poboczne strzałkowe

- poboczne piszczelowe

- podkolanowe skośne

- podkolanowe łukowate

5. Staw skokowy ( bardzo urazowy)

Zawarty między odcinkiem dystalnym kości piszczelowej strzałkowej a kością skokową.

Więzadła tego stawu

- piszczelowo - skokowe przednie

- piszczelowo - skokowe tylne

- piszczelowo - piętowe więzadło trójgraniaste

- piszczelowo - łódkowate

- strzałkowo - piętowe przednie

- strzałkowo piętowe tylne

- strzałkowo sześcienne

Stawy głowy i kręgosłupa

1. Staw skroniowo żuchwowy - symetryczny

Zawarty między żuchwą a dołkiem stawowym w kości skroniowej

Więzadła tego stawu

- boczne

- rylcowo - żuchwowe

- klinowo - żuchwowe

2. Staw górny głowy

Zawarty między kłykciem kości potylicznej a dołkiem stawowym górnym kręgu C1.

Więzadła tego stawu

- błona szczytowo potyliczna przednia

- błona szczytowo potyliczna tylna

Staw dolny głowy

Składa się z 2 stawów

a) staw szczytowo - obrotowy

Zawarty między dołkiem stawowym dalszym pierwszego kręgu szyjnego C1 a powierzchniami stawowymi górnymi C2

b) staw szczytowo - obrotowy pośrodkowy ( zębowe )

Więzadła tego stawu

- krzyżowe

- wierzchołka zęba

- skrzydłowate

Więzadła kręgosłupa

Między kręgami znajdują się połączenia stawowe. Kręgosłup ochrania rdzeń kręgowy.

Więzadła długie kręgosłupa

- więzadło podłużne przednie - łączy trzony kręgów od przodu

- więzadło podłużne tylne - łączy trzony kręgów od tyłu

- więzadło nadkolanowe

- więzadło karkowe - biegnie od kości potylicznej do C7. Stabilizuje odcinek szyjny

kręgosłupa.

Więzadła krótkie kręgosłupa

- więzadło międzykolcowe

- więzadło międzypoprzeczne

- więzadła miedzyłukowe

TOPOGRAFIA I FUNKCJE MIĘŚNI CZŁOWIEKA

Mięśnie kończyny górnej

I Mięśnie obręczy barkowej

1. mięsień naramienny

2. mięsień nadgrzebieniowy

3. mięsień podgrzebieniowy

4. mięsień obły mniejszy

5. mięsień obły większy

6. mięsień podłopatkowy

Mięśnie obręczy wykonują ruchy w stawie ramiennym.

II Mięśnie przednie ramienia

1. mięsień dwugłowy ramienia

2. mięsień ramienny

3. mięsień kruczoramienny

Mięśnie obręczy wykonują ruchy w strawie ramiennym ( zginanie ) i w stawie łokciowym (zginanie).

III Mięśnie tylne ramienia

1. mięsień trójgłowy ramienia

2. mięsień łokciowy

IV Mięśnie przednie ramienia

1. miesień nawrotny obły

2. mięsień dłoniowy długi

3. mięsień zginacz nadgarstka promieniowy

4. mięsień zginacz nadgarstka łokciowy

5. mięsień zginacz palców powierzchniowy

6. miesień zginacz palców głęboki

7. mięsień nawrotny czworoboczny

8. mięsień zginacz kciuka długi

Grupa boczna przedramienia

1. mięsień ramienno - promieniowy

2. prostownik nadgarstka promieniowy długi

3. prostownik nadgarstka promieniowy krótki

Grupa tylna przedramienia

Odpowiadają za prostowanie ręki i palców ręki

1. mięsień prostownik palców

2. mięsień prostownik wskaziciela

3. mięsień prostownik palca małego

4. mięsień prostownik kciuka długi

5. mięsień prostownik kciuka krótki

6. mięsień prostownik nadgarstka łokciowy

7. mięsień odwracacz

8. mięsień odwodziciel kciuka długi

Prostowniki leżą na zewnątrz ramienia.

Zginacze leżą od wewnątrz ramienia.

V Mięśnie ręki

1. Mięśnie kłębu - poruszają kciukiem

• zginacz kciuka krótki

• odwodziciel kciuka krótki

• przeciwstawiacz kciuka

• przywodziciel kciuka

2. Mięśnie kłębika - poruszają palcem V

• zginacz palca małego

• przeciwstawiasz palca małego

• odwodziciel palca małego

3. Mięśnie środkowe ręki - poruszają palcami ręki.

• mięśnie międzykostne dłoniowe

• mięśnie międzykostne grzbietowe

• mięśnie glistowate

Mięśnie kończyny dolnej

I Mięśnie obręczy biodrowej

1. mięsień biodrowo - lędźwiowy

2. mięsień pośladkowy wielki ( MUSCULUS GLUTEUS MAXIMUS )

3. mięsień pośladkowy średni ( MUSCULUS GLUTEUS MEDIUM )

4. mięsień pośladkowy mały ( MUSCULUS GLUTEUS MINIMUS )

II Mięśnie przednie uda

1. mięsień krawiecki

2. mięsień czworogłowy uda

Wykonują one zgięcie w stawie biodrowym.

Mięsień czworogłowy to mięsień prostujący kolano, podczas uszkodzenia nie można wyprostować kolana.

III Mięśnie tylne uda

To mięśnie kulszowo - goleniowe. Prostują staw biodrowy i zginają staw kolanowy.

1. mięsień dwugłowy uda

2. mięsień półbłoniasty

3. mięsień półścięgnisty

IV Mięśnie podudzia przednie

1. mięsień piszczelowy przedni

2. mięsień prostownik palucha długi

3. miesień prostownik palców długi

V Mięśnie podudzia tylne

1. mięsień trójgłowy łydki (MUSCULUS TRICEPSSURIAE)

2. mięsień piszczelowy tylny

3. mięsień zginacz palucha długi

4. mięsień zginacz palców długi

VI Mięśnie podudzia boczne

1. mięsień strzałkowy długi

2. mięsień strzałkowy krótki

3. mięsień strzałkowy trzeci

VII Mięśnie stopy

to krótkie mięśnie poruszające palcami stopy.

1. Mięśnie grzbietu stopy.

• mięsień prostownik palucha krótki

• mięsień prostownik palców krótki

2. Mięśnie podeszwy stopy

• mięsień czworoboczny podeszwy

• mięsień zginacz palucha krótki

• mięsień zginacz palców krótki

Mięśnie międzykostne i mięśnie glistowate

I Mięśnie szyi

1. mięsień szeroki szyi

2. mięsień mostkowo - obojczykowo - sutkowy

II Mięśnie klatki piersiowej

1. mięsień piersiowy większy

2. mięsień piersiowy mniejszy symetryczne

3. mięsień piersiowy przedni

głębiej w klatce piersiowej

1. mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne uszczelniają

2. mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne klatkę piersiową

III Przepona

Oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej

IV Mięśnie brzucha

1. mięsień prosty brzucha

2. mięsień skośny brzucha zewnętrzny symetryczne

3. mięsień skośny brzucha wewnętrzny

4. mięsień poprzeczny brzucha

5. mięsień czworoboczny lędźwi ( tył )

V Mięśnie grzbietu

1. Powierzchowne

• mięsień czworoboczny grzbietu (kapturowy )

• mięsień najszerszy grzbietu ( motyl )

• mięsień równoległoboczny ( łopatki )

• mięsień zębaty tylny górny

• mięsień zębaty tylny dolny

• mięsień dźwigacz łopatki

2. Głębokie

• mięsień prostownik grzbietu

• mięsień płatowaty

• mięsień kolcowy

• mięsień półkorcowy

• mięśnie krótkie kręgosłupa

VI Mięśnie głowy

1. mięsień naczaszny ( czołowo potyliczny )

2. mięśnie mimiczne

• okrężny oka

• okrężny ust

• policzkowy

• bródkowy

VII Mięśnie żwacze

1. mięsień żwacz

2. mięsień skroniowo żuchwowy

1

1

3
2

3

4

5

62

22
2

7
2

---