Akademia Górniczo-Hutnicza
Wydział Metali Nieżelaznych
Kierunek Metalurgia
Rok III
Grupa II
„Benchmarking”
Maciej Marczewski
Benchmarking termin ten związany jest z badaniami marketingowymi, opisującymi proces zbierania i opracowywania wyników, w trakcie którego wypracowane zostają wzorce, do których można odnosić dane otrzymywane z kolejnych, nowych badań.
Benchmarking (bench - punkt orientacyjny, marking - znakowanie, znaczenie) - to narzędzie, które pozwala na identyfikację i zrozumienie dobrych praktyk i dostosowanie ich do własnych potrzeb organizacji.
Inna definicja Benchmarkingu ( Amerykańskiego Centrum Produktywności i Jakości APQC):
Benchmarking jest procesem porównywania swojej organizacji z praktyką funkcjonowania i wynikami działania najlepszej organizacji w skali światowej, a następnie zaadaptowania zasadniczych cech jej wzorcowej praktyki do procesów realizowanych we własnej organizacji.
Oraz A.G. Kamande:
Benchmarking jest systematycznym i stałym procesem poszukiwania, pomiaru i wdrażania najlepszych rozwiązań. W procesie tym porównuje się najważniejsze procesy gospodarcze w danej organizacji z procesami liderów w skali światowej z zamiarem uzyskania informacji w celu zastosowania lub zaadaptowania najlepszego rozwiązania, co ma pozwolić na poprawę wyników działania danej organizacji w zakresie jej produktów, usług i procesów do poziomu uzyskiwanego przez organizacje wzorcowe.
Wszystkie definicje benchmarkingu akcentują jego ciągłość (ciągłe doskonalenie), szeroki zakres stosowania - produkty, usługi, procesy gospodarcze oraz możliwość ustalenia najlepszych praktyk i sposobów ich wdrożenia w firmie (przystosowywać, a nie przyswajać).
Cele stawiane przed benchmarkingiem można scharakteryzować następująco:
ułatwianie stawiania celów,
przyśpieszanie tempa rozwoju (zmian),
ułatwianie zarządzania procesami,
wprowadzaniu zarządzania w oparciu o fakty,
obniżanie kosztów.
Benchmarking może koncentrować się na analizowaniu:
produktów innych firm,
usług innych firm,
zasad, metod i technik stosowanych przez innych,
procesów produkcji,
stosowanych narzędzi,
sposobów zarządzania klientem, rynkiem, personelem, informacją czy finansami,
funkcji i sprawności personelu,
konstrukcji i sprawności organizacji,
procesu dostarczania wartości.
Pionierami benchmarkingu byli Japończycy, którzy po 1945 roku uporczywie kopiowali amerykańskie produkty i sposoby działania. W USA zaczęto wykorzystywać benchmarking dopiero w latach siedemdziesiątych. Do czołowych firm o zasięgu światowym, które zastosowały benchmarking z sukcesem należą: Ford, Xerox, Motorola, AT&T, Kodak, IBM oraz Microsoft. Ford zastosował benchmarking przy produkcji samochodu Taurus, który stał się jego ogromnym sukcesem rynkowym. Podstawą sukcesu benchmarkingowego Forda było wyselekcjonowanie 400 najbardziej cenionych przez klientów cech samochodu i poszukiwanie dla nich wzorców od innych producentów oraz ich twórcze udoskonalanie. Firma Xerox, która jest mistrzem benchmarkingu proceduralnego zastosowała benchmarking, jako jedna z pierwszych firm w USA pod koniec lat siedemdziesiątych. Paradoksalnie porównywała się z firmami japońskim, analizując produkty tamtejszych firm pod względem kosztów, niezawodności, budowy. Jako jedna z pierwszych w benchmarkingu uwzględniła czynnik ludzki - analizowała marketing i sprzedaż.
Najczęściej stosowane rodzaje benchmarkingu:
Wewnętrzny: stosowany w dużych firmach, przy założeniu, że różne komórki tej samej organizacji wykonują podobne funkcje jednak w odmienny sposób;
Konkurencyjny: celem jest zrozumienie sposobów realizacji procesów u lidera rynkowego - konkurenta z tej samej branży;
Funkcjonalny: wykracza poza granice branży i poszukuje organizacji działających w podobnym zakresie lub wykonujących podobne czynności;
Generyczny: porównanie funkcji i procesów gospodarczych realizowanych w różnych organizacjach bez względu na branżę ich działalności.
Benchmarking wewnętrzny - polega na porównywaniu operacji własnych z innymi, podobnymi operacjami wykonywanymi w tej samej organizacji (w innym miejscu, filii itp. - np. pomiędzy wydziałami tego samego urzędu)
Benchmarking zewnętrzny (konkurencyjny) - polega na porównaniu się z konkurentami pod względem jakości produktu, metod czy procesu (np. porównanie Warszawy do innych wielkich miast).
Benchmarking funkcjonalny - polega na porównaniu się pod względem podobnych funkcji z organizacjami nie będącymi konkurentami z tego samego sektora działalności w celu odkrycia stosowanych przez nich nowatorskich rozwiązań i technik (przykładowo - porównanie Warszawy do urzędów marszałkowskich czy starostw powiatowych).
Benchmarking generyczny - polega na porównaniu sposobu działania własnej organizacji z innymi, o odmiennym charakterze i innych zadaniach, w celu zaadaptowania z ich sposobu funkcjonowania elementów przydatnych dla własnej instytucji.
Inne opisywane w literaturze rodzaje benchmarkingu:
Kolaboracyjny: grupa firm wymienia między sobą wiedzę i informacje o najlepszych praktykach;
Kooperacyjny: w którym jedna z firm otrzymuje od innej informacje o jej najlepszych praktykach;
Najlepszych rozwiązań praktycznych: skupia się na porównaniach dotyczących praktyki zarządzania, umożliwiających wykonywanie procesów w sposób bardzo dobry;
Strategiczny: obserwacja procesów gospodarczych z perspektywy długich okresów i osiągnięć światowych - porównywanie wizji, misji i strategii liderów rynkowych w celu określenia kluczowych czynników ich sukcesu.
Nadmierne poleganie na benchmarkingu może wywoływać również uboczne negatywne rezultaty, ponieważ hamuje własną kreatywność poprzez poleganie na kopiowaniu rezultatów innych. Jednocześnie może spowodować, że powstanie minimalnie lepszy produkt lub usługa, a w tym czasie konkurencja zrobi kolejny krok do przodu. Może się również zdarzyć, że w trakcie wdrażania koncepcji opartej na zasadach konkurenta nie jest on już liderem na rynku.
O doniosłości benchmarkingu świadczy fakt, że w sponsorowanie działań mających za zadanie promowanie działań pro benchmarkingowych włączyła się Unia Europejska i Rząd Szwajcarii. Sponsoring skierowany jest do średnich i dużych firm, które zainwestowały w programy typu ERP (Enterprise Resource Planning). Sponsoring ma umożliwić firmom maksymalizacje efektów z inwestycji w ERP. Benchmarking w ramach sponsoringu objęty jest programem działania, który obejmuje pełną sferę działań firm, włączając w to zaopatrzenie, zarządzanie majątkiem, dystrybucje i sprzedaż. Analizowane są też kluczowe czynniki, takie jak: poziom usług, czas dostawy i czasy cyklów procesów.
Reasumując można powiedzieć, że benchmarking jest jednym z najlepszych narzędzi poprawy w dziedzinie jakości i konkurencyjności.