Teoria kształcenia wielostronnego:
Autorem teorii kształcenia wielostronnego jest Wincenty Okoń. Teoria ta wyrosła z przekonania, że szkoła dość jednostronnie w praktyce naucza, rozwijając tylko niektóre cechy umysłu i charakteru uczniów, a inne pomija. Stąd powstało pytanie jak można szkołę przeorganizować, jak ją zmienić, by jednak szkoła w sposób wszechstronny kształciła i rozwijała uczniów. Stąd pojawiło się hasło kształcenia wielostronnego. Teoria ta opiera się na przekonaniu że człowiek funkcjonuje:
poznając świat (aktywność poznawcza),
przeżywając różnego rodzaju emocje (aktywność emocjonalna),
działając praktycznie (aktywność praktyczna)
a zatem można mówić o 3 rodzajach aktywności człowieka. Analiza tego co szkoła oferuje uczniom wynika że szkoła interesuje się aktywnością poznawczą, mniej praktyczną a najmniej emocjonalną.
Podpory dla teorii kształcenia wielostronnego:
1. Teoria treści kształcenia:
Leży u podłoża teorii kształcenia wielostronnego, nazywa się teorią materializmu funkcjonalnego.
Trzy klasyczne teorie kształcenia:
Teoria formalizmu dydaktycznego, która zakłada że szkoła powinna rozwijać umysł i zdolności poznawcze uczniów, treści mają mniejsze znaczenie.
Teoria materializmu dydaktycznego, mówi że ważniejsze jest kształcenie erudycyjne, a zdolności poznawcze wykształcą się samodzielnie stopniowo dzięki temu że uczeń w sposób bardzo szczegółowy i dogłębny poznaje to co go otacza.
Teoria utylitaryzmu dydaktycznego, mówi że szkoła powinna nauczać tego co jest przydatne, co da się wykorzystać w codziennym życiu.
Funkcja kształcąca i informacyjna zostały oddzielone i zagospodarowane, przez dwie różne teorie, natomiast teoria utylitaryzmu przyjęła że użyteczność jest najważniejszym kryterium.
Te trzy kryteria powinny być połączone w jedną całość, gdyż wiedza ma za zadanie zarówno przynosić uczniowi informacje o świecie, ale także zarazem kształcić umysł i powinna być wykorzystywane przez ucznia w działalności.
Teoria materializmu funkcjonalnego - zakłada że należy tak pracować nad treściami kształcenia, nad materiałem nauczania i tak organizować ten materiał w szkole by ten materiał równocześnie poszerzał wiedzę uczniów, a zarazem by był przedmiotem pracy umysłowej uczniów, i ćwiczył zdolności uczniów, i by wiedza dzięki tym zdolnością poznawczym była wykorzystywana. A zatem materializm funkcjonalny proponuje integralnie traktować trzy kryteria oceny treści kształcenia: kryterium poznawcze, kryterium kształcące i kryterium wykorzystywania wiedzy w działaniu praktycznym i intelektualnym.
2. Teoria celów kształcenia
Mówi się w tej teorii o tym że wśród celów kształcenia można wyróżnić dwie strony: strona rzeczowa i osobowościowa. Szkoła również funkcjonuje ma zasadzie oddzielania tych dwóch stron. Strona rzeczowa oznacza wiadomości i umiejętności, które trzeba uczniom przekazać, w które trzeba uczniów wyposażyć, to rzeczy, które uczniowie wynoszą dzięki kształceniu. Jest to grupa celów, które są zorientowane na pomnożenie wiedzy i umiejętności uczniów. (KSZTAŁCENIE)
Strona osobowościowa, to grupa celów kształcenia, które są zorientowane na wyposażenie uczniów w trwałe, kierunkowe cechy, np. motywacja do uczenia się, zainteresowania i zdolności poznawcze, siły poznawcze, tendencje do samodzielnego kształcenia, wrażliwość emocjonalna - to trwałe dyspozycje i cechy osobowości uczniów. (WYCHOWANIE)
Teoria celów kształcenia zakłada integrację z tych dwóch stron rzeczowej i osobowościowej, trzeba tak w szkole planować cele kształcenia by były one równomiernie i równocześnie osiągane w sposób zharmonizowany i by osiągnięcie jednego celu sprzyjało osiągnięciu drugiego celu. Tak by cele te ze sobą nie konkurowały, a wzajemnie się wspierały.
Teoria kształcenia wielostronnego:
Rodzaje aktywności: |
Warstwy wiedzy: |
Uczenie się przez: |
Metody nauczania: |
Strategie dydaktyczne: |
Poznawcza |
Opis - relacja mówiąca o tym jaki jest świat, to najczęściej wierne przedstawienie tego co się dookoła dzieje. |
Przyswajanie - uczniowie słuchając nauczyciela przyswajają ten opis |
Podające - przekazywanie wiedzy. |
Asocjacyjne |
|
Wyjaśnianie - to poszukiwanie odpowiedzi na pytanie typu dlaczego?, wskazywanie przyczyn, racji. |
Odkrywanie - czyli poprzez rozwiązywanie problemów, poszukiwanie odpowiedzi na pytanie dlaczego |
Problemowe - poprzez formułowanie i dochodzenie uczniów do problemów. |
Problemowa |
Emocjonalna |
Ocena - to takie zdanie, sformułowanie, które manifestuje indywidualny stosunek ucznia do świata Ma charakter subiektywny |
Przeżywanie - uczniowie emocjonalnie kształtują swój stosunek do świata. |
Eksponujące - prezentowanie, eksponowanie wartości artystycznych, etycznych, sprzyja temu że uczniowie przezywają pewne korzystne stany emocjonalne. |
Emocjonalna |
Praktyczna |
Norma - to zdania które wskazują jak postępować. (chemiku młody nie lej kwasu do wody:) |
Działanie - uczniowie mają działać praktycznie. |
Praktyczne - sprzyjają organizowaniu przez uczniów działalności praktycznej. |
Operacyjna |
Gry dydaktyczne - jako specyficzna metoda nauczania
Uczeń nie zawsze ma dostęp do poznawanej rzeczywistość (np. poznając układ słoneczny, nie mamy do niego bezpośredniego dostępu, poznajemy go więc za pomocą środków pośredniczących.)
Chodzi o to aby tak często ja to tylko możliwe poznawanie było bezpośrednie.
Poznawanie bezpośrednie - mamy do czynienia wtedy, kiedy mamy bezpośredni kontakt z przedmiotem poznawanie, i wówczas gdy uczeń sam wytwarza nowe dla siebie wiadomości.
Poznawanie pośrednie - ma miejsce wówczas, gdy coś funkcjonuje między podmiotem poznającym, a poznawanym przedmiotem.
Istotą gry dydaktycznej jest to, ze występuje w niej model poznawanej rzeczywistości, oraz uczeń może manipulować tym modelem.
Gry dydaktyczne to taka grupa metod nauczanie, zbliżona do metod problemowych, która organizuje treść kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk, rzeczy, lub procesów, w celu dostarczenia uczniom okazji do manipulowania tymi modelami i zbliżenia poznawania do poznawania bezpośredniego.
Przykładem są:
metoda symulacyjna (odwołanie się do przeszłości,)
metoda sytuacyjna
metoda inscenizacyjna
burza mózgów
metoda biograficzna