+XX-WIECZNY LIBERALIZM W WYCHOWANIU. SZKOLNICTWO EUROPEJSKIE NA TLE PRZEMIAN SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH

1.Rewolucja przemysłowa (1750-1900)

• Przeobrażenie rolniczych obszarów Europy w przemyśle od początku kapitalizmu handlowego (XVI w.)

• Uległ przyspieszeniu, spadek cen płodów rolniczych, wzrost cen artykułów przemysłowych

• Rozwój manufaktur w Anglii, Niderlandach, płn. Francji

• Wzrost wydajności pracy przez redukcję świąt kościelnych i zwiększenie dni roboczych

• Zwiększony napływ gotówki – wzrost konsumpcji towarów i usług

• Skutkiem rewolucja przemysłowa oraz złożone zmiany społeczno-kulturowe

• Kobiety zaczęły w większym stopniu zajmować wyższą pozycję w gospodarstwach domowych

• Wzrost wydajności pracy w rolnictwie w Anglii na początku XVII w. doprowadził do przenosin ludzi do miast

2. Kultura miejska: czas pracy i jego wykorzystanie

• rozwój miast w wyniku emigracji

• zmiana przyzwyczajeń – czas pracy naturalny ( skuteczne oświetlenie)

• praca w strasznych warunkach

• kobiety i dzieci wykorzystywani do pracy

• liczne patologie, nędza, rozpusta, występek

• wzrost ubóstwa uniemożliwiającego zawieranie małżeństwa – masa prostytutek i żebraków

• pełno dzieci w sierocińcach – częste dzieciobójstwa

• miasta tona w sadzy i brudzie

• różnice dzielące bogatych i biednych

3.Rewolucja Francuska i jej znaczenie

• 1789r. zwołanie Stanów Generalnych przez Ludwika XVI

• 14.07.1789r. Zburzenie Bastylii

• 1789r. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (wolność ,równość ,braterstwo)

• 1791r. Konstytucja

• 1792r. obalenie monarchii i wprowadzenie republiki

• 1793r. zgilotynowanie króla i królowej – terror jakobinów

• 1799r. stracenie Maximillien’a Robespiera i przejęcie władzy przez pięcioosobowy Dyrektoriat

• Francja prowadziła liczne wojny, które po jakimś czasie zaczęła wygrywać

4. Reformy edukacyjne we Francji w dobie rewolucji

• Plan Charlesa de Talleyranda (1754-1838)

• Bezpłatna nauka też dla najuboższych

• Powszechne dokształcanie dorosłych

• Sprzeciw obowiązkowi szkolnemu – uczyć ma się ten kto chce

• Jean Antion Condorcet (1743-1794), który w 1792r. był szefem Komitetu Oświecenia Publicznego. Jego projekt organizacji wychowania publicznego:

1. Nauka gwarantem nieograniczonego postępu i sprawiedliwości zapobiegania skutkom nierówności społecznej

2. Równość edukacyjna dla chłopców i dziewcząt

3. Wiedzę i mądrość człowiek powinien zawdzięczać swoim zdolnościom

4. Potrzeba tworzenia szkół zawodowych i technicznych

• Projekt nie wszedł w życie – zmiana rządów i ścięcie Condoroeta

• 1794r. przekształcenie wydziałów uniwersyteckich w nowe szkoły wyższe, powołanie Politechniki, Szkoły Górniczej i Szkoły Dróg i Mostów

5. Jan Jakub Rousseau (1712-1778)

• Zajął pierwsze miejsce za pracę „Czy postęp nauk i sztuk ma wpływ na poprawę obyczajów” (Akademie w Dijon) – cywilizacja psuje człowieka dusi jego wolność, wypacza charakter. Człowieka uszczęśliwia niewiedza, prostota, ubóstwo

• „Umowa społeczna” – władza pochodzi od ludzi, a prywatna własność przyczyną nieszczęść

• „Emil” – negacja kultury, bo cele wychowania ograniczone do minimum – pozwala dziecku rosnąć, rozwijać uzdolnienie, zapobiegać zboczeniom rozwojowym

6. Problem szkolnictwa Francji doba ostatnich Burbonów (II połowa XVIII w)

• Znaczenie tzw. nauki o naturze i role encyklopedystów

• Krytyka szkoły humanistycznej, w tym zwłaszcza tej prowadzonej przez jezuitów

• 1759r wypędzenie jezuitów z Portugalii, w 1762 zamknięcie szkół jezuickich we Francji

• Pomysł Louisa Rene de La Chalotais’a (1701-1785) – „szkic wychowania narodowego” (1763). Postulował przyjęcie zasady, że głównym zadaniem edukacji szkolnej jest przygotowanie państwu dobrych obywateli, znających swoje prawa i konstytucyjne obowiązki. Dlatego szkół nie można powierzyć mnichom, którzy kierują się własnymi regułami. Wychowanie narodu ma należeć do państwa

• Do króla powinna należeć inicjatywa

• Powołanie specjalnej komisji edukacyjnej

• Praca nad podręcznikami

• Kształcenie świeckich nauczycieli

W programie edukacyjnym na czele nauki matematyczno-przyrodnicze, a historia, geografia oraz nauka religii i moralności miały uzupełnić ogólne wykształcenie

• Mimo licznych nawoływań Ludwik XV nie zdecydował się wziąć pod swój zarząd szkolnictwa. Dopiero Rewolucji Francuskiej zmiany

7. Czasy Napoleona Bonapartego (1799-1815)

• 1799 – zamach stanu i wprowadzenie konsulatu (liczne reformy wewnętrzne, konkordat z papieżem, dożywotni konsul 1802r, kodeks cywilny 1804)

• Napoleon Cesarzem Francji 1804r

• Liczne wojny na frontach całej Europy powstrzymywane nieudaną wyprawą na Rosję w 1812r

• 1814-1815 kongres Wiedeński i ostateczny upadek Napoleona

8. Wychowanie przedszkolne Fryderyka Frobla (1782-1852)

• „Wychowanie człowieka, sztuka wychowania nauczania i uczenia się” (1826r) – system wychowania przedszkolnego, koncepcja ogródków dziecięcych tzw. froblówek

• Dorosłość uzależniona od rozwoju naturalnego skłonności w wieku dziecięcym (3-6 lat)

• Oparł się na:

• Naturalistycznej koncepcji wychowania (Rousseau)

• Idealistycznej filozofii niemieckiej (Schelling, Hegel)

• Człowiek i przyroda stanowią jednolity świat, wytwory kultury ludzkiej są przedłużeniem przyrody

• Wpływ na te wytwory ma wewnętrzna siła człowieka, która pobudza go do działania. Realizuje się ona przez cztery instynkty:

• Pracy

• Wiedzy

• Artystyczny (piękna)

• Religijny

• Wychowanie ma uaktywnić te wrodzone popędy i powiązać je – najlepiej przez zabawę

• Teoria i metodyka zabawy:

• Naturalne środowiska

• Naturalny materiał dydaktyczny tej zabawki (mają łączyć w sobie: kule, sześcian i walec, bo te kształtują myślenie i osobowość dziecka) – idealne są piłka i klocki, bo pobudzają wyobraźnię i kreatywność

• Gry i zajęcia mają rozwijać zmysły społeczne dziecka, wytrwałość i tolerancję

9. Poglądy Adolfa Diesterwega (1790-1866) ma szkołę ludową

• Dyrektor seminarium nauczycielskiego w Mors i Berlinie o bardzo dużym doświadczeniu i wiedzy zdobytej w różnych krajach

• Szkoła ludowa miała być w jego koncepcji placówką wychowawczo oświatową powszechną i świecką (odpowiednio dobrany program nauczania umożliwiający wszechstronny rozwój umysłu, charakterem uczniów i dobre przygotowanie do przyszłych zadań życiowych)

• Szkoła miała wyrabiać takie cechy jak: prawość, sprawiedliwość, prawdomówność, uczciwość, życzliwość, umiejętność rezygnowania z własnej korzyści dla dobra ogółu

• Szkoła miała wychowywać dobrych obywateli

• Nauczyciel miał wyzwalać i wzbudzać zainteresowania ucznia i wskazywać mu środki niezbędne do uzyskania pełnej dojrzałości umysłowej i moralnej

• Zadanie wychowawczym szkoły – rozwój samodzielności ucznia przez myślenie i działanie (aktywny stosunek człowieka do otaczającej go rzeczywistości)