1. Płatowe zapalenie płuc (pneumonia lobaris)

2. Odoskrzelowe zapalenie płuc (bronchopneumonia)

ZAPALENIE PŁUC

Zapalenie płuc oznacza proces zapalny , który toczy się głównie w pęcherzykach płucnych lub w zrębie płuca.

Zapalenie płuc można definiować jako każde zakażenie w płucu

DUŻE NARAŻENIE NA ZAKAŻENIA PŁUC WYNIKA Z:

• Ciągłej ekspozycji powierzchni nabłonka płuc na zanieczyszczenia powietrza

• Aspirowania flory nosowo- gardłowej

• Innych, współistniejących chorób płuc

O sterylności miąższu płuca decydują liczne mechanizmy obronne oraz ich wydolność

Na mechanizmy obronne i łatwość zakażenia nakłada się kilka czynników:

- palenie papierosów upośledza tzw. oczyszczanie śluzowo-rzęskowe i aktywność makrofagów płucnych

- alkohol upośledza wykrztuszanie, wpływa na mobilizację neutrofili i chemotaksję

PODZIAŁ ZAPALEŃ PŁUC:

1. Ze względu na czynnik wywołujący :

   • Bakteryjne (pneumokokowe, paciorkowcowe, gronkowcowe, itp.)

   • Wirusowe (adenowirus, wirus paragrypy)

   • Grzybicze - aspergiloza

   • Pasożytnicze

2. ze względu na rodzaj wysięku zapalnego

   • surowicze

   • nieżytowe

   • włóknikowe

   • ropne

   • krwotoczne

   • zgorzelinowe

3. Ze względu na rozległość zajętej tkanki płucnej:

   • Zapalenia odoskrzelowe

   • Zapalenia płatowe

   • Zapalenia pęcherzykowe

   • Zapalenia śródmiąższowe

KLASYFIKACJA KLINICZNA

Na podstawie warunków , w których doszło do zakażenia

• Sporadyczne zapalenie płuc

• Zapalenia płuc jako zakażenia wewnątrzszpitalne

• Zapalenia płuc nabyte w szczególnych warunkach środowiskowych

• Zapalenia płuc u chorych z obniżoną odpornością

• Zachłystowe zapalenia płuc (u niemowląt, noworodków, u odurzonych alkoholem, narkotykami)

Bakteryjne zapalenie płuc najczęściej wywołane jest przez dwoinkę zapalenia płuc, gronkowca złocistego lub paciorkowce

OBRAZ KLINICZNY: Zależy od rozległości zapalenia oraz bakterii wywołujących zapalenie

ETIOLOGIA: Przed erą antybiotyków 90% zapaleń płuc wywoływane było przez dwoinkę zapalenia płuc (obecnie 50%)

OBJAWY:

• Kaszel

• Duszności

• Wykrztuszanie ropnej plwociny

• Gorączka

• dreszcze

• Bóle w klatce piersiowej

BADANIE

• RTG

• Osłuchanie klatki piersiowej (trzeszczenie, szmer)

HISTOLOGICZNIE OBRAZ ZAPALENIA MOŻE BYĆ RÓŻNY:

• Włóknikowo-ropny wysięk w pęcherzykach płucnych (np. ostre bakteryjne zapalenie płuc)

• Śródmiąższowy naciek komórek (np.: zapalenie wirusowe)

• Ziarniaki i zmiany jamiste (np. w zapaleniach przewlekłych)

ZAPALENIE PŁUC ODOSKRZELOWE (BRONCHOPNEUMONIA)

• Ogniska nacieku zapalnego są nierównomiernie rozproszone w obrębie jednego lub kilku płatów (najczęściej obustronnie)

• Zmiany mają 3-4 cm średnicy, w cięższych przypadkach zlewają się i widoczny jest obraz nacieku płata.

• Tkanka w otoczeniu płata jest przekrwiona i obrzęknięta

HISTOPATOLOGICZNIE odczyn składa się z ogniskowego, ropnego wysięku, który wypełnia oskrzela, oskrzeliki i przylegające pęcherzyki płucne.

POWIKŁANIA:

• Zniszczenie tkanki i martwica może prowadzić do utworzenia ropnia

• Materiał ropny może gromadzić się w jamie opłucnej - ropniak

• Rozsiew bakterii może prowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, stawów, bakteryjnego zapalenia wsierdzia

Zapalenie toczące się w obrębie oskrzeli szerzy się na pęcherzyki płucne, które zawierają ostry wysięk zapalny; w obrębie zajętych obszarów płuc stwierdza się nacieki zapalne

Obraz mikro:

- w świetle pęcherzyków widać liczne leukocyty, czasem erytrocyty, złuszczone komórki nabłonka pęcherzyków i płyn wysiękowy

- przegrody międzypęcherzykowe są grube, ich naczynia krwionośne szerokie i przepełnione krwią

- w ścianie oskrzeli poszerzenie się naczyń krwionośnych i naciek z leukocytów

PŁATOWE ZAPALENIE PŁUC (PNEUMONIA LOBARIS)

Zapalenie obejmuje najczęściej płaty dolne lub prawy płat środkowy. Obraz morfologiczny jest bardzo charakterystyczny i obejmuje 4 fazy:

1. Stadium nawału - trwa kilka godzin: w pęcherzykach płucnych pojawia się początkowo wysięk surowiczy. Klinicznie obserwuje się gorączkę. Płuco jest ciężkie a w zajętych miejscach niepowietrzne

2. Stadium zwątrobienia czerwonego - płaty są czerwonoszare, niepowietrzne, konsystencją przypominają wątrobę. W pęcherzykach płucnych pojawia się włóknik, krwinki czerwone i granulocyty. Klinicznie obserwuje się podwyższenie temperatury, duszności

3. Stadium zwątrobienia szarego – trwa 3-5 dni - w pęcherzykach płucnych obecny jest włóknik, a całe płuco ma kolor szary. Miąższ po przekrojeniu ma strukturę drobnoziarnistą

4. Stadium zwątrobienia żółtego i rozejścia - następuje intensywny napływ granulocytów, co prowadzi do rozpuszczenia włóknika. Następuje spadek temperatury. Część wysięku zostaje wchłonięta , a reszta sfagocytowana. Czasami nierozpuszczony włóknik może spowodować zwłóknienie płuca lub ropień płuca.

Zakażenie szerzy się szybko drogami oddechowymi, wywołując naciek całego płata