Zakres i zadania terapeutyczne dla dziecka	ćwiczenia	Pomoce edukacyjne i terapeutyczne	Uwagi o realizacji
Doskonalenie sfery społeczno – emocjonalnej	● Doskonalenie wiedzy o zdrowiu ● Doskonalenie wiedzy o podstawowych sytuacjach społecznych ● Doskonalenie umiejętności społecznych w zakresie proszenia o coś, zwrotów grzecznościowych ● Doskonalenie wiedzy o sobie w kategoriach lubię – nie lubię, przyjemne – nieprzyjemne ● Zajęcia relaksacyjne ● Doskonalenie w zakresie gier planszowych, gier ruchowych, gier słownych – umiejętność przegrywania ● Gromadzenie doświadczeń sytuacji zadaniowej ● Spacer z nauczycielem	● Karty pracy ● Metoda poglądowa ● Metoda słowna ● Metoda praktyczna ● Koc lub materac ● Gry planszowe ● Obserwacja otoczenia przez dziecko	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie wiedzy o otaczającej rzeczywistości	● Poznawanie pór roku, nazw podstawowych owoców i warzyw, przedmiotów , kolorów, kształty, stosunków mały – duży, brudny – czysty, głośny – cichy, ciepły – zimny, twardy – miękki , zwierząt, funkcji pomieszczeń w domu, sprzętów związanych z pomieszczeniami (łazienka, kuchnia, salon)	● Karty z porami roku, warzywami, owocami, przedmioty – kolory podstawowe, miś, lalka, książka, koło, kwadrat, karty autorskie, karty ze zwierzętami, memo o domu, gra komputerowa „Już wiem!”	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie wiedzy o sobie	● Zapamiętywanie podstawowych informacji o sobie (imię i nazwisko, wiek, siostra Ania, co lubię, czego nie lubię, jaka jestem, co umiem)	● Metoda słowna, ćwiczenia plastyczne, kolorowanki, testy projekcyjne	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie analizy i syntezy wzrokowej	● Odszukiwanie czego brakuje                 ● Porządkowanie / dobieranie w pary           ● Układanie obrazków 4 -6 elementowych, puzzli 4 elementowych (wkładanych), puzzli  piankowych	● Obrazki z różnicami, memo, domino, puzzle 4- 6 elementowe, puzzle wkładane, piankowe, dorysowywanie brakujących elementów   ● Domino obrazkowe, przedmioty w 3d, porządkowanie w zakresie 5     ● puzzle	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie percepcji słuchowej	● Nauka czterowersowych wierszyków, prostych piosenek       ● Identyfikowanie dźwięków z najbliższego otoczenia, źródła dźwięku               ● Wystukiwanie rytmów, korzystanie z instrumentów muzycznych, wystukiwanie rytmu szybko – wolno, głośno – cicho	● Piosenki z cyklu „ciało i przestrzeń”, piosenki dziecięce, kolęda, piosenki o  warzywach, porach roku   ● Dźwięki – szczekanie psa, miauczenie kota, gdakanie kury, kwakanie, samochód, syrena karetki, szum morza, śpiew ptaków, odgłos burzy     ● Wspólne muzykowanie, wystukiwanie na tamburynie, dzwonkach, klawesach	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie zmysłu smaku i powonienia	● Ćwiczenia poznawania podstawowych produktów spożywczych             ● Smakowanie warzyw i owoców               ● Ćwiczenia w poznawaniu (odczuwaniu) smaków i określanie ich     ● Ćwiczenia doskonalące zmysł powonienia                     ● Określanie własnych gustów smakowych i węchowych	● Próbowanie pożywienia i określanie w zakresie smakuje – nie smakuje (czekolada, chleb, płatki, mleko, kefir, kiełbasa, chrupki, sok jabłkowy, ryba,     ● Próbowanie warzyw – marchew, pietruszka, kapusta, pomidor, ogórek, cebula, gruszka, jabłko, mandarynka   ● Określanie smaku: cytryna, cukierek, sól,         ● określanie w zakresie przyjemne – nieprzyjemne wg poznanych smaków i zapachów ● określanie podstawowych zapachów, które są znane dziecku  – cytrus, pasta do zębów, mydło itp.	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie motoryki małej i dużej	● Ćwiczenia grafomotoryczne (w tym pisanie swojego imienia)     ● Poznawanie własnego ciała         ● Orientacja stron prawa – lewa       ● Ćwiczenia chwytu pęsetkowego – wyjmowanie i wkładanie małych elementów, nawlekanie na sznurek, nawlekanie wg schematu   ● Ćwiczenia w zakresie manipulowania – uruchamianie zabawek   ● Doskonalenie umiejętności gry z piłką, balonem – kopanie, rzucanie, odpychanie, podrzucanie	● Karty ćwiczeń z zakresu motoryki, karteczki z literami, karteczki z imionami   ● Karty ze schematem ciała, ćwiczenia ruchowe, elementy integracji sensorycznej   ● ćwiczenia ruchowe, elementy integracji sensorycznej   ● Duże korale, sznurek, korale w dwóch – trzech kolorach               ● Pozytywki, zabawki mechaniczne, organki dydaktyczne   ● Piłka, balon	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie umiejętności samoobsługi	● Doskonalenie umiejętności ubierania się: zakładanie butów, zakładanie spodni, zakładanie bluzki, zakładanie kurtki i czapki   ● Doskonalenie wiedzy na temat dostosowania ubioru do panujących warunków atmosferycznych   ● Doskonalenie picia z kubka, korzystanie z widelca i łyżki podczas spożywania posiłków   ● Doskonalenie mycia rąk	● Zakładanie i zdejmowanie części garderoby: buty, spodnie, bluzka, kurtka, czapka                       ● Kubek, widelec, łyżka             ● Mydło, ręcznik	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie umiejętności zabawy	● Zabawy tematyczne – zabawy tematyczne  odzwierciedlające zachowania w różnych sytuacjach społecznych – wizyta u lekarza, wizyta w sklepie, zabawa w szkołę, zabawa w przyjęcie (obiad), gra planszowa z wykorzystaniem wskazówki lub kostki do gry	● Misie, lalki, gry planszowe	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego
Doskonalenie umiejętności matematycznych	● Wyodrębnianie przedmiotów z otoczenia ● Ujmowanie różnic mało – dużo, mniej – więcej     ● Poznawanie cyfr i konkretów w zakresie 6 ● Liczenie na konkretach w zakresie 6 ● Dodawanie na konkretach w zakresie 6 ● Umiejętność liczenia oczek na kostce do gry   ● Doskonalenie umiejętności liczenia w zakresie 6 na materiale symbolicznym	● Przedmioty do liczenia: korale, kasztany, liście, klocki itp.                   ● Kostka do gry       ● Karty pracy z cyframi 1 – 6	Realizacja zadań terapeutycznych przez opiekunów Kasi w ramach uczenia sytuacyjnego

Archiwum publikacji
w serwisie Publikacje edukacyjne

Zaburzenia związane z motoryką dużą

Motoryka duża odnosi się do zręczności ruchowej całego ciała.
Objawy szczególnej niezręczności są następujące:
- opóźnienia w rozwoju ruchowym w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym oraz mała aktywność ruchowa;
- ogólna niezręczność ruchowa i mała wyćwiczalność w zakresie dużych ruchów, związana z zakłóceniami napięcia mięśniowego (napięcie nadmierne lub za małe);
- brak koordynacji ruchów przy współdziałaniu różnych grup mięśniowych, dający wrażenie ogólnej niezręczności;
- osiąganie z opóźnieniem, w porównaniu z rówieśnikami, różnych umiejętności ruchowych w czynnościach codziennych, zabawowych i sportowych;
- ogólne spowolnienie ruchowe;
- unikanie zabaw ruchowych;
- zakłócenie koordynacji wzrokowo- ruchowej w zabawach i zadaniach, w których ruch odbywa się pod kontrolą wzroku (rzut piłką, gra w klasy).

Sprawności motoryczne to umiejętności wymagające bardzo precyzyjnej koordynacji (np. posługiwanie się sztućcami, jazda na rowerze, gra w piłkę). Nie kształtują się one w wyniku samego procesu dojrzewania, lecz muszą zostać wyuczone.

Najczęstsze problemy z zakresu motoryki dużej to:
- zaburzenia równowagi;
- niezgrabność w pokonywaniu przeszkód;
- słabe panowanie nad szybkością i siła;
- trudność w integracji wszystkich mięśni, w celu wykonania skoordynowanego działania.

Najważniejsze wskazania w przypadku niezręczności ruchowej:

 zachęcanie dzieci do brania udziału w zabawach ruchowych;

 umożliwienie uprawiania sportów.

ZALECANE ĆWICZENIA
1) różne rodzaje zabaw rzutnych (piłka, ping- pong, badmington);
2) różne rodzaje zabaw skocznych (gra ze skakanką, gra "w klasy");
3) ćwiczenia na równoważni o wysokości zapewniającej pełne poczucie bezpieczeństwa;
4) zabawy rytmiczne polegające na wyrażaniu ruchem muzyki, zachęcanie do swobodnej ekspresji ruchowej;
5) udział w różnego rodzaju zawodach z partnerami o zbliżonych możliwościach ruchowych, z rozwijaniem właściwej motywacji i zapobieganiem negatywnym ocenom rówieśników;
6) chodzenie po kładce bez pomocy (na płaskiej przestrzeni położyć deskę- kładkę);
7) machanie kijem lub drewnianym kołkiem w celu trafienia nieruchomego przyrządu wiszącego na wysokości ramion;
8) chodzenie na obu rękach z trzymanymi w górze nogami dziecka;
9) przeciąganie liny trzymanej przez drugą osobę przy użyciu niewielkiej siły;
10) wykonywanie skoków "pajaca";
11) przeskakiwanie przez powoli kołyszącą się linę;
12) gra w klasy;
13) przejście po kładce z różnymi przedmiotami w ręku;
14) zabawy i ćwiczenia kształtujące orientację w schemacie ciała( Pokaż proszę, gdzie masz oczy, gdzie masz uszy a gdzie nos. Gdzie masz ręce, gdzie masz nogi, gdzie na głowie rośnie włos- mówimy coraz szybciej, dziecko wskazuje odpowiednio oczy, uszy...)

Motoryka duża i mała

Wpisał: Monika Nawrocka - Matera
17.12.2007.
Ruch jest naturalną potrzebą każdego dziecka w wieku przedszkolnym. Stanowi on istotny czynnik w jego rozwoju fizycznym. Dziecko w tym wieku nie może długo skoncentrować się na jednej czynności, co powoduje konieczność częstych zmian zabaw ruchowych i ćwiczeń gimnastycznych. Prezentowane w artykule ćwiczenia z zakresu motoryki małej i dużej mają na celu doskonalenie poszczególnych czynności ruchowych u dzieci, nabywanie przez nich zręczności, wyrabianie szybkości, zwinności i wytrzymałości. Bardzo istotne są zabawy w parach, co pozwala na rozwijanie inwencji twórczej u dzieci, daje możliwość samowyrażenia najpierw siebie, potem sprawdzenia własnych możliwości i porównania ich z możliwościami innych dzieci.  Ważne jest, aby po intensywnych ćwiczeniach gimnastycznych i ruchowych znalazło się miejsce na rozluźnienie mięśni, relaksację organizmu, uspokojenie i wyciszenie nagromadzonych emocji. Należy zaznaczyć, że zaburzenia motoryki małej i dużej często występują u dzieci dyslektycznych często w połączeniu z zaburzeniami innych funkcji m.in.: percepcji wzrokowej, percepcji słuchowej, funkcji językowych, integracji w/w procesów, pamięci słuchowej, wzrokowej, ruchowej, lateralizacji, orientacji w schemacie ciała, kierunkach i przestrzeni (J. Mickiewicz, 1996).                 Wskazać należy, że głośne czytanie odbywa się dzięki ruchom gałek ocznych oraz uruchomieniu organów mowy. Zaburzenia w rozwoju motorycznym przejawiają się mniejszą precyzją ruchów i wolniejszym ich tempem. Chodzi tu zarówno o motorykę dużą, tj. zaburzenia koordynacji dużych grup mięśniowych, jak również o zaburzenia motoryki małej, tj. rozwoju manualnego. Tak więc zaburzony rozwój funkcji analizatora kinestetyczno-ruchowego w znacznym stopniu wpływa na obniżenie sprawności manualnej. Przejawy obniżenia sprawności manualnej w pisaniu to (Sobolewska 1989): zbyt wolne tempo wykonywanych czynności, mała precyzja ruchów dłoni i palców, słaby poziom graficzny pisma, współruchy           Analiza pisma wykazać może następujące charakterystyczne objawy: kształty liter uproszczone, mogą przypominać druk, scalanie liter w "zbitkę", litery nie dokończone w kształcie, zmiana wielkości i nachylenia liter, litery krzywe i niekształtne, brak wiązania liter, litery drżące, o niepewnej linii, za duże lub za małe odstępy liter w wyrazach lub między wyrazami, opuszczanie linijek, przekraczanie lub nie dociąganie do nich.                 Dzieci o obniżonej sprawności manualnej napotykają szczególne trudności podczas przepisywania tekstu lub pisania ze słuchu. Z uwagi na wolne tempo pracy, nie nadążają za innymi dziećmi, co może często powodować u nich zaburzenia o charakterze emocjonalno-motywacyjnym (poczucie niższej wartości, brak chęci do nauki z powodu braku sukcesów, drażliwość), stanowiące podstawę do powstawania różnych trudności wychowawczych. Motoryka duża odnosi się do zręczności ruchowej całego ciała. Objawy szczególnej niezręczności są następujące: opóźnienia w rozwoju ruchowym w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym oraz mała aktywność ruchowa; ogólna niezręczność ruchowa i mała wyćwiczalność w zakresie dużych ruchów, związana z zakłóceniami napięcia mięśniowego (napięcie nadmierne lub za małe); brak koordynacji ruchów przy współdziałaniu różnych grup mięśniowych, dający wrażenie ogólnej niezręczności; osiąganie z opóźnieniem, w porównaniu z rówieśnikami, różnych umiejętności ruchowych w czynnościach codziennych, zabawowych i sportowych; ogólne spowolnienie ruchowe; unikanie zabaw ruchowych; zakłócenie koordynacji wzrokowo- ruchowej w zabawach i zadaniach, w których ruch odbywa się pod kontrolą  wzroku (rzut piłką, gra w klasy).                       Sprawności motoryczne to umiejętności wymagające bardzo precyzyjnej koordynacji (np. posługiwanie się sztućcami, jazda na rowerze, gra w piłkę). Nie kształtują się one w wyniku samego procesu dojrzewania, lecz muszą zostać wyuczone. Najczęstsze problemy z zakresu motoryki dużej to: zaburzenia równowagi; niezgrabność w pokonywaniu przeszkód; słabe panowanie nad szybkością i siłą; trudności w integracji wszystkich mięśni w celu wykonywania skoordynowanego działania.           Najważniejsze wskazania w przypadku niezręczności ruchowej: zachęcanie dzieci do brania udziału w zabawach ruchowych; umożliwienie uprawiania sportów.       Dlatego tak istotne są wszelkiego rodzaju ćwiczenia motoryki dużej i małej. Zaczynamy od zabaw ćwiczeń ruchowych ogólnie usprawniających -  motoryka duża, po to by przejść do motoryki małej i precyzyjnej. Przykłady ćwiczeń motoryki dużej: ćwiczenia wyprostne, mające na celu zachowanie i utrzymanie prawidłowej postawy ciała; różne rodzaje zabaw rzutnych (piłka, ping- pong, badmington); różne rodzaje zabaw skocznych (gra ze skakanką, gra "w klasy"); ćwiczenia na równoważni o wysokości zapewniającej pełne poczucie bezpieczeństwa; zabawy rytmiczne polegające na wyrażaniu ruchem muzyki, zachęcanie do swobodnej ekspresji ruchowej; udział w różnego rodzaju zawodach z partnerami o zbliżonych możliwościach ruchowych, z rozwijaniem właściwej motywacji i zapobieganiem negatywnym ocenom rówieśników; chodzenie po kładce bez pomocy (na płaskiej przestrzeni położyć deskę-kładkę); machanie kijem lub drewnianym kołkiem w celu trafienia nieruchomego przyrządu wiszącego na wysokości ramion; chodzenie na obu rękach z trzymanymi w górze nogami dziecka; przeciąganie liny trzymanej przez drugą osobę przy użyciu niewielkiej siły; wykonywanie skoków, chodzenie nogami po wymyślonej drabinie; przeskakiwanie przez powoli kołyszącą się linę,chodzenie z podwiniętymi palcami stóp; ćwiczenia tułowia, skłony  i skręty w różnych kierunkach, przód, tył, w prawo, w lewo; przejście po kładce z różnymi przedmiotami w ręku; zabawy i ćwiczenia kształtujące orientację w schemacie ciała( Pokaż proszę, gdzie masz oczy, gdzie masz uszy a gdzie nos. Gdzie masz ręce, gdzie masz nogi, gdzie na głowie rośnie włos- mówimy coraz szybciej, dziecko wskazuje odpowiednio oczy, uszy...) zwijanie palcami stóp (apaszek, kocyków); zabawy na czworaka z pokonywaniem przeszkód; zabawy z piłką- toczenie piłki po podłodze przez dwoje dzieci, strzelanie do bramki, podrzuty piłki do góry, chwyt rękami w leżeniu na podłodze, dmuchanie w parach na piłkę;   Przykłady ćwiczeń motoryki małej: swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, tasiemek, sznurowadeł przez różne rzeczy i otwory wieszanie ubranek dla lalek na sznurku i przyczepianie ich klamerkami do bielizny zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem dziecko stoi (nie siedzi) przy stoliku odpowiedniej do jego wzrostu wysokości zamalowywanie obrazków w książeczkach do malowania kalkowanie obrazków obrysowywanie szablonów wciskanie w tablicę korkową pinezek- wyjmowanie ich zbieranie drobnych elementów (pieniążki, ziarenka, guziczki- dwoma palcami kciukiem i wskazującym, zbieranie wyżej wymienionych przedmiotów pęsetą cięcie po narysowanych liniach - prostych frędzelki, - falistych serwetki wycinanie najpierw prostych, potem nieco bardziej skomplikowanych kształtów z papieru kolorowego ugniatanie papierowych kul i rzucanie nimi do celu wykonywanie drobnych ruchów palcami: spacerowanie palcami po stole, zabawa „idzie kominiarz po drabinie”, naśladowanie gry na pianinie, odtwarzanie rytmu padającego deszczu modelowanie z plasteliny, modeliny, masy papierowej najpierw kuleczek, wałeczków; później form bardziej złożonych - zwierząt, postaci ludzkich, liter stemplowanie i kolorowanie wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier rysowanie w liniach wzorów literopodobnych i szlaczków strząsanie wody z palców zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę szycie prostymi ściegami krążenia palcami, np. jednego palca wokół drugiego nieruchomego, wokół siebie obu palców ćwiczenia dłoni- wymachy, krążenia, uderzenia, pocierania, otwierania, zamykania ściskanie piłeczek zwijanie palcami chusteczek, apaszek rysowanie patykiem po ziemi faliste ruchy ramion - zabawa w przylot i odlot bocianów przy wolnym chodzie ruchy rąk jak podczas pływania żabką - zabawa w naukę pływania zabawa w pociągi - ruch rąk naśladuje obroty kół zabawa w pranie, rozwieszanie bielizny i prasowanie zabawa w gotowanie obiadu - naśladowanie wałkowania ciasta, mieszania gęstej zupy, kręcenia kranem, ubijania piany rysowanie szlaczków Dennisona gry w pchełki, bierki, kręgle, bilard stołowy rzucanie woreczków lub piłeczek - kto dalej toczenie piłki do dołka przerzucanie piłki średniej wielkości z ręki prawej do lewej i podrzucanie jej raz prawą, raz lewą ręką podbijanie balonika wyłącznie palcami prawej i lewej ręki wypuszczanie piłeczki tenisowej z ręki w dół i próby chwytania jej w locie, samymi palcami - zanim odbije się od podłogi "rysowanie" palcami w powietrzu określonego przedmiotu układanie z elementów geometrycznych postaci ludzkich, zwierząt, domków itp. układanie z patyczków, np. płotów