Praca-płaca;Przedsiębiorczość-płaca lub zysk;Kapitał-procent;ziemia-renta

Rzadkość-sytuacja,w której dostępne zasoby czynników produkcji są niewystarczające do zaspokojenia potrzeb społeczeństwa;koszt alternatywny – utrata możliwości

realizacji odrzuconej, najlepszej alternatywydobra wolne- mają koszt alternatywny równy 0;zwiększenie ilości nie = zmniejszenia ilości innych dóbr

konsument otrzymuje dobra wolne za darmo;Mikroekonomia zajmuje się sposobem rozwiązywania problemu

rzadkości przez poszczególne podmioty gospodarujące.;Zadaniem mikroekonomii jest wyjaśnienie jak i dlaczego dany podmiot funkcjonuje w określonych warunkach.;Krzywa możliwości produkcyjnych-graficzne przedstawienie różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytworzone przy pełnym

efektywnym wykorzystaniu wszystkich dostępnych zasobów. przedstawia

możliwe kombinacje dóbr A i B, jakie gospodarka może wytworzyć przy pełnym i efektywnym wykorzystaniu zasobów.Krańcowa stopa transformacji dobra B w dobro A informuje, o ile należy zmniejszyć produkcję dobra B, aby móc zwiększyć produkcję dobra A o jednostkę.

rynek – proces, w którym kupujący i sprzedający określają przedmiot obrotu i warunki tego obrotu, a zatem decydują o cenach i ilościach towaru będącego przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży oraz ewentualnie o innych warunkach, takich jak termin dostawy, sposób i termin płatności, rodzaj opakowania

gospodarka rynkowa (ang. market economy) – gospodarka, w której decydujący wpływ na alokację zasobów mają bezpośrednie decyzje nabywców (konsumentów i przedsiębiorców), a nie decyzje podejmowane ponad nimi, przez organy administracyjne;ceteris paribus – łac. przy innych warunkach stałych popyt potencjalny – potrzeby, życzenia, marzenia;popyt efektywny – zgłaszane zapotrzebowanie poparte możliwościami nabywczymi ;popyt rynkowy – suma zgłaszanego popytu indywidualnego, a zatem popyt rynkowy uzależniony jest również od liczby nabywców

czynniki cenowe – ruch po krzywej

czynniki pozacenowe – ruch krzywej

Determinanty popytu

ceny danego dobra;cena innych dóbr;

dochodów nabywcy; oczekiwań co do kształtowania się przyszłych cen i dochodów;gustów i upodobań;warunków naturalnych.

prawo popytu – wielkość popytu zmienia się w przeciwnym kierunku niż zmiany ceny przy założeniu ceteris Paribas;wielkość podaży–ilość towaru oferowanego przez producenta w określonym czasie przy danej cenie towaru;prawo podaży - wraz ze wzrostem ceny wielkość podaży rośnie

Determinanty podaży:cena danego towaru;ceny innych towarów, stanowiących alternatywę produkcyjną i ich zmiany

koszty dostaw danego dobra i ich zmiany (koszty produkcji, transportu, handlowe, podatki i dotacje);zmiany w kosztach dostaw produktów alternatywnych

warunki naturalne, zdarzenia losowe

cele firmy

cena maksymalna –wprowadzana bywa najczęściej drogą tzw. zamrożenia ceny, czyli zakazu podnoszenia jej poziomu, mimo, iż kształtuje się ona poniżej ceny równowagi; wprowadzona z myślą o ochronie konsumenta (np. leki, energia)

cena minimalna – oznacza ustalenie dolnej granicy cenowej powyżej ceny równowagi; chroni producentów

elastyczność – względna zmiana zmiennej zależnej pod wpływem zmiany zmiennej niezależnej

elastyczność cenowa popytu– siła reakcji wielkości popytu na zmianę cen

miarą E_dp- współczynnik elastyczności cenowej popytu

E_dp = E_dp =

Elastyczność cenowa popytu zależy od:

-liczby dostępnych substytutów dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu; im większa liczba substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa, substytuty dają możliwość wyboru i ewentualnie – łatwiejszej rezygnacji z dotychczasowego przedmiotu zakupów, stwarzają szanse wzrostu zakupów dobra, gdy jego substytuty drożeją

czasu, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzję zakupu, im dłuższy czas, tym wyższa elastyczność popytu – większa bowiem szansa na znalezienie substytutu

-udziału danego dobra w całkowitych wydatkach nabywcy, im ten udział jest większy, tym popyt jest bardziej elastyczny

-skuteczności akcji promocyjnych, skuteczna reklama prowadzi do obniżenia elastyczności cenowej popytu.

Dobra luksusowe

% wzrost wielkości popytu jest wyższy niż % wzrost dochodu – wskaźnik elastyczności dochodowej popytu E_di > 1.

Dobra podstawowe

Dalszy wzrost dochodu powoduje wprawdzie dalszy wzrost popytu na dobro X, ale jest to już wzrost wolniejszy w stosunku do wzrostu dochodu (Edi < 1).

Dobro normalne - elastyczność dochodowa popytu na nie jest dodatnia.

amortyzacja – stopniowo, w miarę zużywania się środków trwałych, wliczane w koszty odpisy z ich wartości początkowej, równoważące ich umorzenie, mające za zadanie stworzenie funduszu umożliwiającego odtworzenie zużywającego się majątku

zysk normalny – osiągany, gdy przychody przedsiębiorcy zrównują się z całkowitymi kosztami ekonomicznymi

koszty stałe – fixed costs – w krótkim okresie czasu są to koszty niezależne od skali produkcji, nie podlegają zmianie, wraz ze zmianą wielkości produkcji

koszty zmienne – variable costs – wynikają z zaangażowania w procesie produkcji zmiennych czynników wytwórczych

koszty przeciętne dzielą się na:

• przeciętne koszty całkowite (ATC – average total costs)

• przeciętne koszty zmienne (AVC – average variable costs)

• przeciętne koszty stałe (AFC – average fixed costs)

przeciętne koszty całkowite (ATC – average total costs) to iloraz kosztów całkowitych i wielkości produkcji

przeciętne koszty zmienne (AVC – average variable costs) to iloraz kosztów zmiennych i wielkości produkcji

przeciętne koszty stałe (AFC – average fixed costs) to iloraz kosztów stałych i wielkości produkcji

koszt krańcowy – jest równy zmianie kosztu całkowitego spowodowanej zmianą wielkości produkcji o jednostkę

Determinanty konkurencji monopolistycznej

-dość duża liczba stosunkowo niewielkich firm posiadających mało widoczny udział w rynku, umożliwiający jednak oddziaływanie na cenę produktu; firma działająca na tym rynku należy do dawców ceny nie uwzględniających w podejmowaniu decyzji reakcji swoich konkurentów; jej zachowanie nie określa też kształtu krzywej popytu na wyroby innych firm w krótkim okresie

-istnieje swoboda wejścia na rynek, szczególnie w długim okresie czasu

-producenci wytwarzają dobra i usługi zaspokajające te same potrzeby, ale różniące się od siebie np. jakością, wyglądem, stopniem promocji, opakowaniem itp. (przykład w skali lokalnej mogą stanowić restauracje lub salony kosmetyczne, a w skali krajowej fabryki mebli lub odzieży); zachodzi więc konieczność stosowania konkurencji niecenowej (np. reklama) w celu przyciągnięcia klienta

-firma może podnieść cenę nie obawiając się utraty wszystkich nabywających jej wyrób, ponieważ niektórzy konsumenci są do niego przywiązani; oznacza to, że krzywa popytu jest opadająca i nachylona do osi odciętych

Determinanty oligopolu

-branżę opanowało od kilku do kilkunastu producentów, którzy podejmując decyzję o wielkości produkcji i poziomie ceny liczą się z reakcją konkurentów – współzależność decyzji

-istnieją bariery wejścia na rynek; mają one podobny charakter jak w monopolu, chociaż różnią się skutecznością, niekiedy są łatwe do pokonania (np. nowo powstający przemysł), a czasem podjęcie działalności jest prawie niemożliwe (np. olbrzymie wydatki na reklamę)

-sprzedawany produkt może być albo jednorodny (np. stal, aluminium), albo zróżnicowany (np. samochody, komputery)

-ze względu na niepewność zachowania rywala na rynku i konieczność uwzględniania jego kontrakcji firma zakłada, że popyt na wyrób firmy jest elastyczny, choć często domniemany; stopień oligopolistycznej niepewności może różnić się w zależności od rynku; jeśli firma ma na rynku rozeznanie co do reakcji partnerów na jej decyzje produkcyjno-cenowe, to jest w stanie wyznaczyć krzywą popytu na swój produkt; możliwe działania odwetowe

Konkurencja doskonała dotyczy rynku, na którym:

-znajduje się wielka liczba producentów i konsumentów, toteż żadna firma nie posiada dostatecznej siły ekonomicznej, by wpływać na poziom ceny swojego produktu, jest więc biorcą ceny; nie konkuruje ceną, lecz kosztami

-istnieje pełna swoboda wejścia na rynek, szczególnie w długim okresie czasu; wejście i opuszczenie rynku nie jest chronione żadnymi barierami; warunek ten wymaga pełnej mobilności zasobów w gospodarce i braku ingerencji rządu w kształtowanie się ceny

-sprzedawany towar jest homogeniczny (jednorodny) i posiada liczne substytuty, toteż brak istotnych różnic w cechach wyrobów różnych producentów eliminuje także potrzebę konkurencji niecenowej, np. za pomocą reklamy

-konsekwencją powyższych zjawisk oraz założenia o pełnej informacji rynkowej jest doskonale elastyczny popyt na dobra i usługi wytwarzane przez poszczególnych producentów.