Owady
-
gromada zaliczana do typu stawonogów, obejmująca
ok. 75% wszystkich opisanych dotychczas gatunków zwierząt. Owady
charakteryzują się swoistą budową ciała, złożonego ze
zróżnicowanej głowy, zaopatrzonej w jedną parę czułków i jedną
lub więcej par oczu (oczy proste, oczy złożone), tułowia, na
którym znajdują się 3 pary odnóży oraz u gatunków uskrzydlonych
skrzydła, i odwłoka.
Są
zwierzętami żyjącymi na lądzie, w glebie, rzadko w wodzie.
--------------------------------------------------------------------
Głowa
składa się z dwóch części:
mózgowej, która podobnie jak u zwierząt wyższych np. kręgowców osłania mózg i odchodzące od niego nerwy.
twarzowej,
gdzie mieszczą się narządy
gębowe.
--------------------------------------------------------------
Tułów
Tułów
składa się z trzech segmentów: z przedtułowia, śródtułowia i
zatułowia. Na każdym segmencie występuje para odnóży, a na
śródtułowiu i zatułowiu obecna jest także para skrzydeł u
owadów uskrzydlonych.
Odnóża
zbudowane są z kilku części (uda, goleni, stopy zakończonej
pazurkiem lub przylgą). Wygląd odnóży jest u poszczególnych
gatunków zróżnicowany i zależy od pełnionych
funkcji
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Układ
oddechowy –
tworzą tchawki rozwinięte silnie u form latających. Mają postać
dwu ciągnących się po bokach ciała kanałów. Powietrze z
zewnątrz dostaje się przez specjalne otworki (przetchlinki)
znajdujące się w odwłoku (po bokach ostatnich segmentów).
Układ
pokarmowy –
rozpoczyna otwór z aparatem gębowym, kolejno jest obszerna gardziel
z gruczołami ślinowymi, krótki przełyk, wole z enzymami
trawiennymi, żołądek żujący z chitynowymi listewkami
przecierającymi pokarm, jelito środkowe z uwypukleniami, jelito
odbytowe, odbyt. Układ ten jest ułożony po brzusznej stronie
ciała.
Układ
krwionośny –
jest otwarty, serce jest trzynastokomorowe, leży po grzbietowej
stronie ciała. Zaopatrzone w zastawki utrudniające wsteczny ruch
krwi. Krew jest najczęściej bezbarwna, roznosi pokarm, hormony,
produkty przemiany materii. Leży w odwłoku nad przewodem
pokarmowym. System naczyń zredukowany jest na korzyść układu
oddechowego, którego końcowe rozgałęzienia tchawek oplatają
nawet pojedyncze komórki dostarczając im bezpośrednio tlen.
Układ
wydalniczy
– to cewki Malpighiego. Cewki są wytworem jelita i skierowane są
do jamy ciała jako palczaste wypustki.
Układ
nerwowy
– tworzą parzyste zwoje nadprzełykowe (mózg), podprzełykowe i
obrączka okołoprzełykowa oraz łańcuszek brzuszny. Owady mają
dobrze rozwinięte narządy zmysłów (wzroku, smaku, węchu,
równowagi). Mają doskonały zmysł orientacji, potrafią
zapamiętywać drogę swego
przelotu.
----------------------------------------------------------------
Rozmnażanie
i rozwój owadów
– są rozdzielnopłciowymi zwierzętami, u których narządy
rozrodcze są parzyste i zbudowane według schematu:
-samiec ma parzyste jądra, nasieniowody zakończone narządem kopulacyjnym (uchyłek odwłoka),
-samica 2 jajniki, 2 jajowody oraz zbiorniki nasienne.
Zapłodnienie
u owadów jest
wewnętrzne.
----------------------------------------------------------------
Rozwój owadów jest:
-
z przeobrażeniem niezupełnym; jajo – larwa – imago (konik
polny, świerszcz, szarańczaki)
-
z przeobrażeniem zupełnym ; jajo – larwa – poczwara – imago
(mucha, motyl, pszczoła,
chrabąszcz)
-------------------------------------------------------------------------
Owady
bowiem zapylają większość roślin użytkowych, oczyszczają
ziemię z martwych, butwiejących resztek organicznych, poprawiają
strukturę gleby, produkują pewne surowce jak np. miód i wosk, ale
i niszczą lasy i uprawy polowe oraz ogrodowe, uszkadzają i niszczą
zapasy pożywienia, są roznosicielami rozmaitych, groźnych
chorób.
Owady
w zdecydowanej większości żywią się pokarmem roślinnym i jedne
zjadają liście, inne igły drzew iglastych, jeszcze inne pąki,
młode pędy, korę lub też owoce, a jeszcze inne, jak kołatki
zjadają martwe drewno. Wiele gatunków owadów jest pasożytami
odżywiającymi się kosztem swoich żywicieli okresowo lub stale,
pasożytami zewnętrznymi lub wewnętrznymi.