OKRES PRZEDSZKOLNY

• Zmiana rysów twarzy (rozrost części twarzowej czaszki)

• Zmiana postawy ciała

• Powiększenie głowy

• Szybkie powiększenie kości (wzrost sprawności motorycznej)

• Rozwój i usprawnienie narządów wewnętrznych (ich funkcje są zbliżone do funkcji dorosłego człowieka)

• Zmiana toru oddechu (z przeponowego na brzuszno-piersiowy lub piersiowy)

• Normalizacja tętna i ciśnienia tętniczego

• Zmniejszenie liczby oddechów

• Liczba czerwonych i białych krwinek oraz ilość hemoglobiny zbliża się normy dorosłego człowieka

• Wykładnikiem dojrzałości obwodowego układu nerwowego u dzieci jest zdolność koordynacji ruchów (głowy, tułowia, kończyn)

• Przewaga procesów pobudzania nad procesami hamowania

• Rozwinięcie funkcji psychicznych (spostrzeganie, myślenie, wybór, mowa)

• Kształci się pamięć i rozwijają wyższe uczucia

• Następuje przystosowanie społeczne

• Opanowywanie koncentracji, spełnianie poleceń, honorują zakazy i przestrzegają nakazów

• Doskonalenie ruchów manualnych.

OKRES WCZESNOSZKOLNY

• Trwa od momentu wstąpienia do szkoły aż do 4 klasy

• Przewaga rozrostu organów wewnętrznych nad zewnętrznymi

• Rozwinięcie zdolności motorycznych

• Słaba motoryka mała

• 7-latek chodzi jak dorosły

• Ruchliwość

• Rozwój układu kostnego

• Precyzja manualna (nadal dużo zbędnych ruchów; maleje niepokój ruchowy)

• Nadal niedojrzałe mięśnie

• Rozwój serca i płuc (ciężar płuc wzrasta o ok. 10%; wolny oddech)

• Zmiana w diecie (może dłużej nie jeść; dużo witamin i białek)

• Rozwijają się więzi emocjonalne (uczucia, emocje - impulsywne)

• Wzrost ciśnienia krwi

• Wzrost obwodu głowy

• Częste choroby układu oddechowego

• Rośnie świadomość kary

• Rozwój potrzeb pozaosobistych (niezależność samowystarczalność)

• Umiejętność tłumienia złości

• Potrzeba uznania

• Przewidywanie następstw swoich czynów

• Rozwój społeczny

• Łatwo nawiązuje kontakty (koledzy stają się ważni)

• Nauka czytania ze zrozumieniem

• Rozwój wyobraźni twórczej i pamięci logicznej

• Zapamiętywanie i systematyczność

NERWICE NARZĄDOWE

To zaburzenia nerwicowe powiązane z zaburzeniami wegetatywno-somatycznymi przy braku choroby somatycznej. Dotyczą układu pokarmowego (za mała ilość spożywanych pokarmów, odmowa jedzenia, wymioty), układu wydalniczego (moczenie mimowolne dzienne i nocne, moczenie pierwotne i wtórne).

Nerwice ruchowe (tiki) to powtarzające się nagłe ruchy mięśni lub grup mięśniowych świadomie niekontrolowane przez dziecko i niesłużące żadnemu celowi (twarz, tułów, oddech)

CHOROBY WIEKU DZIECIĘCEGO (tabelka)

ZABURZENIA WZRASTANIA

• KARŁOWATOŚĆ PRZYSADKOWA - cechuje ją niedobór hormonu wzrostu. Już między 1 a 3 rokiem życia tempo wzrostu ulega zwolnieniu. Niedobór wzrostu z wiekiem staje się bardziej widoczny. W wieku szkolnym wynosi ok. 16-20 cm. Stwierdza się opóźnienie wieku kostnego. Radiogramy czaszki ujawniają dysproporcje między prawidłowym w stosunku do wieku rozmiarem części twarzowej, które są zatrzymane na poziomie 2-5 letnich. Dojrzewanie płciowe występuje później i powoli. Przez podanie hormonu wzrostu można uzyskać do 30 cm więcej.

• GIGANTYZM - nadmierny wzrost (u mężczyzn - 200 cm, u kobiet - 190 cm). Zaczyna się w dzieciństwie lub młodości, kiedy nie doszło do zrostu nasad kości z trzonami. Szybki wzrost między 10-12 rokiem życia. Mimo dużego wzrostu osoby są słabe, mało wytrzymałe, mało sprawne fizycznie.

• AKROMEGALIA - u osób dorosłych. Dochodzi do rozrostu chrząstek (żebrowych, stawowych, nosa, uszu, krtani), przerostu mięśni, pogrubienia kości, powiększenia narządów miąższowych (serce, nerki, wątroba). Twarz jest charakterystycznie zmieniona, rysy są pogrubione, wydłużona żuchwa, powiększone dłonie i stopy. Może wystąpić u dzieci przed ukończeniem wzrastania, jeśli nadmiar hormonu wzrostu jest duży i trwa dostatecznie długo.

ZABURZENIA TARCZYCY

• NIEDOCZYNNOŚĆ nabyta- może być skutkiem autoimmunizacyjnych chorób tarczycy, endemicznego niedoboru jodu. Konsekwencją u niemowląt jest opóźnienie w rozwoju oraz dojrzałości somatycznej i psychicznej. W późniejszym wieku opóźnione ząbkowanie, obniżona tempo wzrastania i pokwitania, spadek intensywności przemiany materii, spowolnienie, senność, zmniejszenie aktywności intelektualnej, powiększenie tarczycy i wole.

• NADCZYNNOŚĆ - spowodowana chorobą Gravesa Basedowa, przyspieszone procesy metaboliczne we wszystkich tkankach. Jest to wynikiem nadprodukcji hormonów tarczycy, najczęściej na skutek autoimmunizacji tarczycy.

Autoimmunizacja - reakcja immunologiczna układu odpornościowego organizmu w przebiegu, której powstają nieprawidłowo skierowane przeciw własnym tkankom Limfocyty T i/lub przeciwciała, i która może prowadzić do powstania chorób autoimmunologicznych (celiakia, cukrzyca typu I, stwardnienie rozsiane, choroba Gravesa Basedowa i reumatoidalne zapalenie stawów).

Choroba Gravesa Basedowa - uwarunkowana genetycznie. Występuje częściej u kobiet. Pierwsze objawy to nerwowość, chwiejność emocjonalna, męczliwość, pogorszenie uwagi, duże łaknienie przy małej wadze, potliwość, drżenie mięśniowe, zła tolerancja ciepła, zwiększenie skurczowego ciśnienia krwi, wytrzeszcz gałek ocznych, przyspieszenie wzrostu i dojrzewania kostnego, powiększenie tarczycy.

CUKRZYCA -przewlekła, metaboliczna.

• CUKRZYCA typu I - młodzieńcza. Zniszczenie komórek β trzustki odpowiedzialnych za produkcję i wydzielanie insuliny. Choruje na nią 15-20%. Podawanie insuliny, odżywianie, wysiłek fizyczny.

• CUKRZYCA typu II - dorosłych. Nieprawidłowe działanie insuliny w organizmie (oporność). Osoby otyłe, nadciśnienie tętnicze. Występuje u 80-85% pacjentów. Początkowe leczenie to dieta, dostosowanie wysiłku fizycznego do możliwości, leki doustne.

• CUKRZYCA ciężarnych - po raz pierwszy rozpoznana w ciąży i występująca do momentu urodzenia dziecka. Duże ryzyko zachorowania później.

• CUKRZYCA wtórna - 2-3% pacjentów; przyczyny

• Polekowe

• Niedobór gruczołów dokrewnych

• Choroby przemiany materii

• Choroby trzustki

• Złe odżywianie

ZABURZENIA DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO

PRZEDWCZESNE POKWITANIE - choroba, w której dochodzi do wystąpienia objawów powstaniowych u dziewczynek przed 8 rokiem życia, u chłopców przed 10 rokiem życia.

• Przedwczesne pokwitanie PRAWDZIWE (neurogenne)

• Przedwczesne pokwitanie NADNERCZE

• Przedwczesne pokwitanie GONATALNE

PRZEDWCZESNE POKWIATNIE PRAWDZIWE - regularne miesiączki, prawidłowa spermatogeneza. W wyniku zmian patologicznych dochodzi do przedwczesnego wydzielania przez ośrodki podwzgórza czynników uwalniających gonadotropiny i wydzielania gonadotropin w ilościach spotykanych u młodzieży w wieku pokwitania. Zapoczątkowują one rozwój czynności hormonalnej i rozrodczej gonad. W wyniku dojrzewania kośćca u dziewczynek ok. 9-10 roku życia, u chłopców ok. 10-12 roku życia dochodzi do przedwczesnego zrastania kości z nasadami i ustania procesów wzrastania. Ostateczna wysokość wynosi u chłopców 145-155 cm, u dziewczynek poniżej średniej.

OPÓŹNIONE WZRASTANIE I POKWITANIE

Związane z późniejszym wzrastaniem u chłopców. Spowodowane wcześniactwem lub chorobami przebytymi w dzieciństwie. Rosną wolniej niż zdrowe dzieci. Poza tym rozwijają się normalnie. Mniejsi o12-22 cm, Dojrzewanie płciowe następuję między 17 a 20 rokiem życia. Później jest prawidłowe. Stężenie hormonu wzrostu we krwi jest prawidłowe. Radiogramy kośćca ujawniają opóźnienie wieku kostnego o 3/5 lat. Proporcje czaszki są prawidłowe.

CHOROBY PRZEWLEKŁE

PADACZKA

Określana również jako epilepsja, to jedna z najpowszechniej występujących chorób układu nerwowego towarzysząca choremu i jego rodzinie przez wiele lat. Definiuje się ją jako zespół wielu objawów chorobowych zaburzonej czynności mózgu. Dotyczy około 1% ludności, może pojawić się w każdym wieku, a w wyniku leczenia jej objawy ustępują u 70% ludzi. Najczęstszą przyczyną niepowodzeń w leczeniu padaczki jest niesystematyczne przyjmowanie leków. Cechą charakterystyczną padaczki są napady padaczkowe - będące skutkiem nadmiernego, nagłego wyładowania komórek nerwowych ośrodkowego układu nerwowego, w wyniku czego dochodzi do uwolnienia zbyt dużej ilości energii i zakłócenia elektrycznej pracy mózgu. Napady padaczkowe mają charakter przejściowy występują i ustępują samoistnie.

Do głównych przyczyn padaczki należą;

• urazy mózgu okołoporodowe wczesne i późne oraz ich powikłania

• guzy nowotworowe, ropnie

• zaburzenia naczyniowe (udar mózgu, miażdżyca, naczyniaki, tętniaki)

• czynniki zapalne (zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu)

• ostre niedotlenienie mózgu na różnym podłożu

• urazy głowy - (powikłanie w wyniku urazu głowy),

• zaburzenia metaboliczne i hormonalne

Do głównych objawów napadów padaczkowych należą;

• nagle występujące zaburzenia świadomości (nawet utrata przytomności)

• drgawki całego ciała, lub tylko jego części (prężenie się i sztywnienie ciała)

• chwilowe zatrzymanie oddechu (potem charczący oddech)

• chwilowe zmiany stanu psychicznego, nietypowe doznania (krzyk, jęk, zwrot gałek ocznych, mocne zaciskanie zębów, pojawiająca się ślina i piana na ustach)

ASTMA

Astma (dychawica oskrzelowa) to przewlekła, zapalna choroba dróg oddechowych o podłożu alergicznym, w której mięśnie okrężne oskrzelików kurczą się powodując zwężenie dróg oddechowych i utrudniając przepływ powietrza.

Najczęstszą przyczyną astmy jest alergia, lecz powodują ją również pyłki roślinne (traw, drzew i chwastów), infekcje wirusowe dróg oddechowych, uczulenia na niektóre leki, Leczenie astmy polega na podawaniu wziewnych (w postaci inhalacji) lub doustnych leków rozszerzających oskrzela.

Do głównych objawów astmy zalicza się;

• silne duszności, brak tchu

• trudności w zaczerpnięciu powietrza, ściskanie w piersiach

• kaszel i świsty (wydobywające się ze zwężonych oskrzeli powietrze).

WADY POSTAWY

Za przyczyny wad postawy uważa się:

• wady wrodzone kości, mięśni;

• wady wzroku, słuchu; przewlekłe infekcje dróg oddechowych, moczowych;

• schorzenia układu ruchu, np.: dysplazję stawu biodrowego, złamania kości kończyn dolnych, młodzieńcze zapalenie stawów;

• zespoły przeciążeniowe.

SKOLIOZA - skrzywienie kręgosłupa, zwane często "bocznym skrzywieniem kręgosłupa". Wbrew nazwie, skolioza nie jest jedynie bocznym skrzywieniem, a trójpłaszczyznowym.

Skoliozą określa się zniekształcenie wynoszące ponad 10° w płaszczyźnie czołowej. Do określania stopnia zniekształcenia wykorzystuje się metodę Cobba.

Skolioza rozpatrywana jest jako trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa.

Obejmuje ono:

• skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie kręgosłupa);

• skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej (lordo- lub kifo- skolioza);

• skrzywienie w płaszczyźnie poziomej (rotacja i torsja kręgów).

KIFOZA (plecy okrągłę) - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę grzbietową. U człowieka fizjologiczna kifoza występuje w odcinku piersiowym i krzyżowym kręgosłupa. Dzięki nim kręgosłup może wytrzymywać duże obciążenia. Umożliwiają one również utrzymywanie prawidłowej postawy ciała. Na skutek niewłaściwego trybu życia, krzywizny kręgosłupa mogą zanikać lub się powiększać. Powstają wówczas wady postawy. Mają one znaczny wpływ zarówno na wygląd, jak i na sprawność naszego organizmu. Na przykład, siedząc na krześle, ludzie często się "garbią". Płuca są wówczas ściśnięte, a ruchy klatki piersiowej ograniczone. Utrudnia to proces wymiany gazowej. Garbienie się może prowadzić do powstawania skrzywień kręgosłupa. Sprawiają one, że nawet podczas krótkiego spaceru człowiek czuje silne bóle pleców.

LORDOZA (plecy wklęsłe) - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną. U człowieka fizjologiczna lordoza występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa. W niektórych schorzeniach np. w porażeniach mięśni i zniekształceniach kręgów, zwichnięciach stawów biodrowych dochodzi do nadmiernego wygięcia kręgosłupa ku przodowi zwanego lordozą patologiczną. Może ona spowodować znaczne dolegliwości bólowe. W leczeniu lordozy stosuje się gorsety usztywniające, czasem też konieczne jest leczenie operacyjne. Zaawansowana lordoza jest patologią.

---