5. SOCJALIZACJA W DZIECIŃSTWIE I OKRESIE DORASTANIA.

Socjalizacja jest procesem, w którym możemy wyróżnić stadium socjalizacji pierwotnej, które dokonuje się głównie w rodzinie, oraz stadium socjalizacji wtórnej., czyli dostosowywania się do różnych grup społecznych i współuczestnictwa w ich życiu.

Grupy te można podzielić na kategorie według:

1. Płci i wieku

2. Pokrewieństwa

3. Zatrudnienia i zawodu

4. Statusu społecznego

5. Związków, przyjaźni i zainteresowań.

Socjalizacja trwa przez całe życie

Imprinting- czyli „wdrukowanie” i utrwalenie pierwowzorów pewnych zachowań. Zjawisko to zostało wykryte i opisane przez biologa Konrada Lorenza.

IDENTYFIKACJA DZIECKA Z RODZICAMI (W UJĘCIU A. I S. FREUDÓW, S. M. STOKE'A, P. E. SLATERA).

Dziecko identyfikuje się w pierwszej fazie z matką, później z obojgiem rodziców, a w kolejnych fazach głównie z rodzicem odpowiadającym płcią. Brak jednego z rodziców powoduje znaczne konsekwencje w przyszłości. Brak utożsamiania się z rodzicami lub opiekunem może spowodować brak przystąpienia do kolejnej fazy, jaką jest identyfikacja z grupą, a w przyszłości konsekwencje psychiczne w postaci np. deintegracji wewnętrznej, depresji itp.

MODUŁ „TEORII UMYSŁU” (A. LESLIE). BADANIA C. D. BATSONA NAD EMPATIĄ.

LESLIE:

- badania dotyczące tego, czy cos jest na niby, czy naprawdę - badała fałszywe przekonania u dzieci,

- wersja: wąska (rozumienie intencji innego podmiotu), szeroka (wyobrażenie całości procesów umysłowych podmiotu).

Poziom empatii jest kształtowany przez doświadczenia dziecka. Jeśli u rodziców występuje wysoki jej poziom, u dziecka również. U dzieci wstępuje wysoki poziom empatii, chyba że dochodzi do „konfliktu interesów”.

MODUŁY RELACJI INDYWIDUALNYCH I SOCJALIZACJI GRUPOWEJ WG J. RICH HARRIS. CZY PRZYJAŹŃ JEST NIEWAŻNA?

WPŁYW GRUP RÓWIEŚNICZYCH:

- dziecko jest skazane na wychowawcze formy rodziców, jednak ich interesy często bywają sprzeczne, gdyż, zdaniem dziecka, są oni „zacofani”, co wynika z RÓŻNICY POKOLEŃ, dlatego dzieci najlepiej socjalizują się we własnej grupie,

- działanie socjalizacyjne jest pośredniczone tylko poprzez grupę (subkulturę, gdzie istnieje specyficzna atmosfera, która jest filtrem na resztę wpływów otoczenia)

- socjalizacja w grupie polega na odgrywaniu roli i daje duży trening dla wcielania się w role, np. grupowy, łobuz, co kształtuje samoocenę dziecka w sposób trwały -

2 RODZAJE SAMOOCENY:

1. GRUPOWA - aktywacja w grupie, w niej formuje się indywidualna samoocena

2. INDYWIDUALNA - aktywizuje się w kontaktach z samym sobą

- socjalizacja w domu nie jest transferowana na efekty socjalizacji poza nim

- Harris nie zawsze docenia relacje poza domem (np. przyjaźnie), a tak naprawdę mogą one stanowić poważne wsparcie dla dzieci, które nie radzą sobie w grupie (narażone na prześladowania).

PRZYWIĄZANIE - MODEL KLASYCZNY (J. BOWLBY, M. D. AINSWORTH) I WSPÓŁCZESNY.

BOWLBY

Zaburzenia występujące u dzieci mają swoje źródło w środowisku rodzinnym. Bowlby zakwestionował:

• paradygmat mikrobiologiczny - dzieci potrzebują prawidłowego odżywiania i higieny a nie czułości

• paradygmat psychoanalityczny - fantazje dzieci, a nie, to co naprawdę się dzieje oraz dzieci przywiązują się do osoby, z którą spędzają najwięcej czasu; model przenoszony z dzieciństwo w dorosłość.

AINSWORTH

Sytuacja obcości - procedura pozwalająca ocenić jakość przywiązania dziecka.

Rodzaje przywiązania:

1. przywiązanie bezpieczne - występuje między dzieckiem a rodzicem i rówieśnikami, odpowiedni wizerunek Ja

2. przywiązanie pozabezpieczane - późniejsze wiązki są poważnie zagrożone, przystosowanie w wielu dziedzinach nie ma solidnych podstaw

3. zdezorganizowanie - grupa narażona na pojawienie się psychopatologii w późniejszym okresie

Typ	Zachowanie w „Sytuacji obcości”
Przywiązanie bezpieczne	Dziecko wykazuje umiarkowane skłonności do szukania bliskości z matką; niepokoi się jej zniknięciem; po jej powrocie ciepło ją wita.
Przywiązanie pozabezpieczane: unikanie	Dziecko unika kontaktu z matką, zwłaszcza po jej powrocie; pozostawione z obcym nie wykazuje zaniepokojenia.
Przywiązanie pozabezpieczane: opór	Dziecko jest silnie zaniepokojone nieobecnością matki; po jej powrocie trudno odzyskuje spokój; jednocześnie szuka bliskości i przeciwstawia się matce.
Przywiązanie zdezorganizowane	Dziecko nie posiada spójnych systemów radzenia sobie ze stresem; prezentuje sprzeczne zachowania wobec matki, tj. poszukiwanie bliskości a później jej unikanie; lek dot. związku z matką.

Bezpieczne przywiązanie prowidłowa socjalizacja.

Niepewne przywiązanie

Problemy z przystosowaniem

Ambiwalentne

Lękowo-unikowe

MODEL WSPÓŁCZESNY

Reprezentacje związane z dzieciństwem są rewidowane bądź projektowane, albo obie te sytuacje jednocześnie. Specjaliści, odpowiednia literatura, poszerzenie wiedzy z zakresu wychowania i teorii relacji z obiektem umożliwia modelowanie przwiazania.

---