Podać definicję w znaczeniu ogólnym, podmiotowym, atrybutowym, czynnościowym oraz wg Zieleniewskiego.
Organizacja to dwoje lub więcej ludzi którzy pracują razem w sposób uporządkowany dla osiągnięcia poszczególnych celów.
Pojęcie organizacji może przybierać 3 podstawowe znaczenia.
przedmiotowe - taki obiekt który odróżnia się od pozostałych (kulturą, ilością ludzi) wielkość tej organizacji, rodzajem produkcji
atrybutowe - cech przedmiotów złożonych, którą nazywamy zorganizowaniem
czynnościowe - tworzenie tej organizacji zwanej inaczej organizowaniem
Omówić efekt synergii, facylitacyjny, publiczności.
Efekt synergii - polega on na tym, iż współdziałające czynniki dają wypadkowy wynik większy niż suma skutków wywołanych przez każdy czynnik z osobna. (2+2=5)
Efekt fascylitacyjny (ułatwienia) - polega na ułatwieniu działania na skutek kontaktu wzrokowego i słuchowego z innymi ludźmi, wykonującymi te same czynności lub tylko pośrednio oddziałujących na siebie.
Efekt publiczności (audiencji) - efekt fascynacji przybiera postać efektu publiczności jeśli powyższe oddziaływanie jest lulko jednostronne.
Omówić szkoły zarządzania: a)klasyczną b)behawioralną
Owen skrócił godziny pracy z 13 na 10,5, zakazał zatrudniania dzieci poniżej 10 lat stosował jawną codzienną ocenę pracownika wprowadził atmosferę współzawodnictwa. Fayol obok Taylora uznawany był za twórcę metod zarządzania opracował zdefiniował funkcje zarządzenia: planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie. Taylor sformułował 4 fundamentalne zasady: 1)przekształcenie wiedzy praktycznej w naukę zarządzania 2)naukowy dobór pracowników i przydzielenie im odpowiednich zajęć 3)utrwalanie naukowych metod pracy 4)utrzymanie przyjaznej atmosfery między praco i kiero. Spojrzenie klasyczne obejmowało dwa główne kierunki. Naukowe zarządzanie koncentrowało się na pracownikach w organizacji i na sposobach podniesienia ich wydajności. Kierunek administracyjny koncentrował się na całej organizacji i na sposobach uczynienia jej bardziej sprawną i skuteczną.
Ograniczenia: Bardziej odpowiednie dla stabilnych i prostych organizacji niż dla organizacji współczesnych, dynamicznych i złożonych. Często zalecało uniwersalne procedury, nieodpowiednie w pewnych sytuacjach. Mimo że niektórzy autorzy zajmowali się elementem ludzkim, wielu z nich traktowało pracowników raczej jak narzędzia niż zasoby.
Szkoła behawioralna - to zachowania ludzi analizowane w kontekście bezpośrednich relacji na bodźce zewnętrzne. Prekursorem zastosowania psychologii był Mintzberg, sformułował on 3 zasady, które mają wpływ na dobrą prace.
dobór pracownika do stanowiska według jego cech umysłowych.
właściwa atmosfera w miejscu pracy
takie oddziaływanie przełożonych które pozwala na pozytywne motywacje podwładnych
Innym psychologiem był Masłow twierdził on że ludzie motywowani są przez 5 podstawowych potrzeb:
potrzeby fizjologiczne (głód, pragnienie, sex)
potrzeby bezpieczeństwa (poczucie stałości, pewności, opiekuńczości, bezpieczeństwa)
potrzeba afiliacji (kontaktów społecznych, miłości, przynależności)
potrzeba szacunku
potrzeba samorealizacji (zniszczenie swoich marzeń i pragnień)
Ograniczenia: Złożoność zachowania indywidualnego utrudnia jego trafne przewidywanie. Wiele koncepcji behawioralnych nie zostało dotąd w ogóle wprowadzonych w życie ze względu na niechęć menadżerów. Współczesne rezultaty badań uczonych rozwijających kierunek behawioralny często nie docierają do menedżerów praktyków w formie dla nich zrozumiałej.
Zdefiniować funkcję zarządzania
planowanie - wytyczenie celów organizacji i określenie sposobu ich najlepszej realizacji.
organizowanie - logiczne grupowanie działań i zasobów
przewodzenie - zespół procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji.
kontrolowanie - obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów.
Omówić zasady Fayola.
Podział pracy - wysoki stopień specjalizacji powinien przynieść wzrost efektywności. Specjalizacji podlega zarówno praca techniczna, jak i kierownicza.
Autorytet - do wykonywania obowiązków kierowniczych niezbędny jest autorytet: autorytet formalny do wydania poleceń i autorytet osobisty wynikający z wiedzy i doświadczenia.
Dyscyplina - członkowie organizacji muszą szanować reguły rządzące organizacją.
Jedność rozkazodawstwa - każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia tylko od jednego przełożonego.
Jedność kierownictwa - podobne czynności w organizacji powinny być zgrupowane i podległe tylko jednemu kierownikowi.
Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu - interesy jednostki nie powinny być przedkładane ponad cele całej organizacji.
Wynagrodzenie - wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe zarówno dla pracowników jak i dla organizacji
Centralizacja - władza i autorytet powinny być możliwie silnie skoncentrowane na wyższych szczeblach organizacji.
Hierarchia - linia władzy powinna przebiegać z góry na dół organizacji i należy jej zawsze przestrzegać.
Ład - zasoby ludzkie i rzeczowe powinny być koordynowane tak, by znalazły się na właściwym miejscu we właściwym czasie
Sprawiedliwość - menadżerowie powinni być uprzejmi i sprawiedliwi w stosunkach z podwładnymi.
Stabilizacja personelu - należy unikać dużej fluktuacji pracowników.
Inicjatywa - podwładni powinni mieć swobodę inicjatywy.
Esprit de corps (duch organizacji) - praca zespołowa, duch zespołu poczucie jedności i przynależności do jednej grupy powinny być popierane i podtrzymywane.
Scharakteryzować podsystem organizacji.
Podsystemy - systemy w ramach szerszego systemu.
Spojrzenie systemowe akceptuje również znaczenie podsystemów - systemów w ramach szerszego systemu. Na przykład funkcje marketingu, produkcji, finansów są samodzielnymi systemami są jednak również podsystemami w ramach całej organizacji. Ze względu na ich współzależność zmiana w jednym podsystemie może również wpłynąć na inne podsystemy.
Scharakteryzować otoczenie organizacji.
Otoczenie organizacji - to, to co znajduje się na zewnątrz organizacji, poza jej granicami i oddziałuje na nią. Otoczenie dzielimy na: - bliższe (dostawcy, konkurenci), - dalsze (rząd, ministerstwa, związki zawodowe) - globalne (międzynarodowe) otoczenie możemy też podzielić na kulturowe, polityczne, społeczne, prawne, fizyczne, ekonomiczne, technologiczne. Otoczenie wewnętrzne - warunki i siły wewnątrz organizacji.
Scharakteryzować sektory otoczenia ogólnego
Otoczenie ogólne - te nie sprecyzowane bliżej wymiary i siły, wśród których działa organizacja i które mogą mieć wpływ na jej działania.
Wymiar ekonomiczny - ogólnego otoczenia organizacji to ogólna kondycja systemu gospodarczego, w którym działa organizacja. Ważne czynniki: inflacja, stopy procentowe, bezrobocie i popyt.
Wymiar techniczny - metody pozwalające przekształcić zasoby w produkty i usługi.
Wymiar socjokulturowy - zwyczaje, nawyki, wartości i demograficzne cechy społeczeństwa w którym funkcjonuje organizacja.
Wymiar prawno-polityczny - państwowa regulacja działalności gospodarczej i ogólne stosunki pomiędzy gospodarką i państwem.
Wymiar międzynarodowy -zakres w jakim organizacja uczestniczy w działalności gospodarczej w innych krajach lub pozostaje pod jej wpływem.
Zdefiniować i omówić pojęcie globalizacja w aspekcie postępu technologicznego, telekomunikacyjnego i politycznego
Co to jest struktura organizacyjna, istota struktury organizacyjnej, jaki spełnia zadania i funkcje, co to są elementy struktury organizacyjnej.
Aby organizacja funkcjonowała musi mieć odpowiednią strukturę. Struktura organizacyjna - to układ i wzajemne zależności między częściami składowymi oraz stanowiskami przedsiębiorstwa. Istotą struktury organizacyjnej jest zespolenie celów i zadań wynikających ze strategii oraz technologii z ludźmi i sposobami kierowania nimi w procesie pracy. Struktura spełnia następujące zadania:
określa stosowany przez nią podział pracy
pokazuje powiązania pomiędzy różnymi funkcjami i czynnościami przez stopień specjalizacji pracy
opisuje strukturę hierarchii i władzy w organizacji
przedstawia układ odpowiedzialności
zapewnia trwałość i ciągłość umożliwiającą organizacji przetrwanie mimo przechodzenia i odchodzenia poszczególnych osób.
koordynuje stosunki organizacji z otoczeniem.
Elementy struktury organizacyjnej tworzą stanowiska pracy i komórki organizacyjne.
Co to są więzi organizacyjne, wymienić ich rodzaje. (służbowe, funkcjonalne, kooperacyjne, informacyjne)
Natomiast stosunki między stosunkiem pracy a komórką organizacyjną nosi nazwę więzi organizacyjne. Wyróżniamy 4 więzi organizacyjne:
służbowe inaczej hierarchiczne - to stosunki zachodzące na tle rozmieszczenia uprawnień decyzyjnych zn. Że szczebel umieszczony nade mną ma większe uprawnienia decyzyjne.
Funkcjonalne - odnoszą się do stosunków dotyczących przedmiotu działalności.
Kooperacyjne inaczej specjalizowane lub techniczne - są to stosunki na tle podziału pracy
Informacyjne - zachodzą na tle wymiany informacji.
Jakie funkcje pełni struktura organizacyjna (konfiguracja centralizacja specjalizacja standaryzacja formalizacja)
Struktura pełni pewne funkcje organizacyjne które polegają na kształtowaniu ładu wewnątrz organizacji, polega to na określeniu miejsca tego pracownika w danym czasie. Ramy funkcjonowania tej organizacji mogą być wyznaczone przez określony stopień:
konfiguracji - kształt struktury organizacyjnej mówiący o jej rozczłonkowaniu poziomym i pionowym, czyli sprzężenie kierowania.
Centralizacji - skupienie władzy w jednym ręku, czyli rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych w organizacji.
Specjalizacji - wynika ze stopnia podziału pracy, im większy jest podziału pracy tym węższy zakres działania.
Standaryzacji - odnosi się do typowości i powtarzalności produktów oraz sposobów ich wytwarzania
Formalizacji - ograniczenie swobody działania pracowników poprzez drobiazgowe przestrzeganie określonych przepisów regulaminów.
Omówić struktury tradycyjne (liniowa, funkcjonalna, sztabowo-liniowa)
Do struktur określonych mianem tradycyjnych zaliczamy struktury typu liniowego funkcjonalnego liniowo-sztabowego liniowo-funkcjonalne.
Klasyczna struktura liniowa: każdy z pracowników ma jednego przełożonego. Zasada jedności rozkazodawstwa jest tu spełniona. Zaletami struktur liniowych są:
prostota i zrozumiałość zależności organizacyjnych
jasno określona władza i odpowiedzialność
stosowanie warunków do szybkiego podejmowania decyzji
Główną wadą jest brak możliwości pogłębiania specjalizacji w zakresie wszystkich aspektów zarządzania organizacją.
Struktura funkcjonalna: Jest w niej kilku kierowników którzy podlegają pod dyrektora naczelnego. Struktura ta przynosi korzyści z tzw. wysokiej jakości decyzyjnej kierowników ale stworzą też zagrożenia:
nieskoordynowanej pracy zespołu kierowniczego
konfliktów kompetencyjnych między kierownikami
manipulowania poleceniami przez podwładnych
Struktura sztabowo-liniowa łączy w sobie elementy struktury liniowej jak również funkcjonalnej. Zasada jednoosobowego kierownictwa przy jednoczesnym podziale czynności kierowniczych na podstawowe oraz pomocnicze. Te podstawowe są zastrzeżone dla kierowników liniowych natomiast pomocnicze funkcjonalnych.
Omówić struktury nowoczesne (dywizjonalna, macierzowa)
Struktury nowoczesne powstały w drugiej połowy XXw zaliczamy do nich struktury dywizjonalne, zadaniowe, macierzowe.
Struktura dywizjonalna znalazła zastosowanie w dużych koncernach międzynarodowych i jest to podział organizacji na samodzielne jednostki pod względem ekonomicznym i nie tylko które stanowią centra rynku.
Struktura macierzowa stosowana jest najczęściej w organizacjach technicznych które zatrudniają wielu specjalistów którzy zajmują się programami o bardzo dużym stopniu komplikacji i każdy element tej macierzy (stanowisko lub jednostka) ma dwa ośrodki decyzyjne - ma dwa ośrodki decyzyjne kierownika funkcji i kierownika zadania.
Scharakteryzować grupy formalne i nieformalne
Grupy to dwoje lub więcej osób które współdziałają i wzajemnie na siebie oddziaływują w dążeniu do wspólnego celu.
Grupa nakazowa - składające się z kierowników i podwładnych
Komitety i zespoły zadaniowe (grupy zadaniowe) - tworzone są do wykonywania określonych zadań.
Grupy nieformalne - pojawiające się niezależnie od tego czy kierownicy ich pragną,
z punktu widzenia kierownika te grupy są niekorzystne
zapewniają społeczne zadowolenie pozycję i bezpieczeństwo
stanowią grono przyjaciół niekiedy prowadzących wspólne życie towarzyskie po pracy
zaspokajają ludzkie potrzeby przyjaźni i wsparcia
dostrzegają indywidualność
Omówić pojęcie przywództwa.
Przywództwo jako proces - wykorzystanie nie polegające na przymusie wpływu do kształtowania celów grupy lub organizacji, motywowania zachowań nastawionych na osiągnięcie tych celów oraz pomagania w określaniu kultury grupy lub organizacji; jako właściwość - zestaw cech przypisywany jednostkom, które są postrzegane jako przywódcy.
Przywódcy - osoby które potrafią oddziaływać na zachowania innych bez potrzeby uciekania się do użycia siły; osoby akceptowane przez innych w roli przywódców.
Co oznacza: a) emocjonalny stosunek do władzy; b)racjonalny stosunek do władzy
Pracownicy mający do władzy stosunek emocjonalny, podstawy autorytetu upatrują w cechach umiejętności kierowania, Przekonanie o wyjątkowych cechach charakteru przełożonego wskazuje na to że posłuszeństwo względem niego wynika z przesłanek emocjonalnych i tego typu zachowania są typowe dla organizacji tradycyjnych.
Uznanie racjonalnego charakteru źródła władzy, na pierwszy plan wysunie proces realizacji określonych zadań w organizacji a władza pełni tylko funkcję pomocniczą Stosunek racjonalny do władzy jest właściwy dla osób pracujących w organizacjach horyzontalnych (bardzo spłaszczonych, macierzystych) Podstawą autorytetu przełożonego są jego kompetencje zawodowe co świadczy o jego racjonalnym uzasadnieniu potrzeby posłuszeństwa.
Scharakteryzować wzory zachowań organizacyjnych w sferze relacji między przełożonym a podwładnym przyjmując jako kryterium: źródło władzy, podstawa autorytetu, stopień trwałości władzy, zakres władzy, selekcje informacji, dystans społeczny w funkcji emocjonalnego i racjonalnego stosunku do władzy.
Stopień trwałości władzy:
W tradycyjnych systemach hierarchicznych emocjonalne związki łączące przywódcę z podwładnymi mają szansę utrwalić się w długim okresie czasu. Gdy ktoś zaprzestaje pełnienia funkcji kierowniczej to w odczuciu społecznym prowadzi to do porażki osobistej. Podejście to jest anachronizmem w warunkach funkcjonowania zespołów zadaniowych gdyż kierownicy tych zespołów zmieniają się w zależności od potrzeb i w tych warunkach trudno jest przyzwyczaić się do stanowiska kierowniczego. A odwołanie kierownika czy też jego rezygnacja nie jest w tych strukturach postrzegana jako porażka.
Zakres władzy:
W organizacjach tradycyjnych nakładano na kierowników obowiązek radzenie sobie z problemami w związku z tym akceptowany był jak najszerszy zakres władzy kierownika, negatywnie oceniano przypadki kwestionowania poleceń przełożonego co było uzasadnione obawą przed utratą autorytetu kierownika. Z punktu widzenia pracownika także podporządkowanie się kierownikowi czyli rezygnacja z własnej wolności jest warunkiem bezpieczeństwa dla pracownika. Natomiast w org. horyzontalnych charakterystyczna jest niechęć pracowników do ograniczania stopnia i swobody dominujące jest przekonanie że przedmiotem kontaktów z przełożonym mogą być tylko sprawy zawodowe a jego funkcja służbowa powinna tylko regulować stosunki między ludźmi.
Sposób selekcji informacji:
W org. hierarchicznej kierownik dokonuje selekcji informacji które mają trafić do podwładnych i ta umiejętność w tej strukturze org. jest uważana za podstawową sztukę kierowania ludźmi. Wzorzec zachowań w org. horyzontalnej czyli z kierownika informatora podległych mu pracowników. Kierownik nie może zatrzymać dla siebie żadnych informacji ponieważ nie jest wstanie ocenić która z nich w jakim stopniu będzie pracownikowi potrzebna w samodzielnym rozwiązaniu problemów. Selekcja w tym przypadku należy do pracownika.
26. Rola zespołów pracowniczych
Praca zespołowa stanowi podstawową formę organizacji pracy. Określa się ją jako działania zbiorowe w których wykonanie pewnych czynności powierza się grupie osób między którymi zachodzą bezpośrednie związki produkcyjne. Praca zespołowa uchodzi za wyższą formę organizacji pracy i wyróżnia ją współdziałanie które rozumiemy jako działanie zorganizowane zmierzające do osiągnięcia wspólnego celu. Zespołowy system pracy jest stosowany przede wszystkim we wszystkich dziedzinach działalności gospodarczej dowolnych organizacji, przy czym zespoły w tych dziedzinach nie zawsze są jednakowe. Podstawową zaletą pracy zespołowej jest fakt że takie działanie pozwala uzyskiwać wyższe rezultaty. Praca zespołowa podnosi wydajność pracy, pozwala wykonywać pracownikowi to co jest dla niego odpowiednie dzięki temu rośnie zadowolenie z pracy. Mocną stroną pracy zespołowej jest właśnie możliwość całkowitego podziału pracy. W pracy zespołowej istnieje możliwość wzajemnej pomocy, grupowego rozwiązania problemu, możliwość uczenia się od innych.
33. Omówić typy władzy prawomocnej wg Webera
Max Weber wyróżnia 3 typy władzy:
1)wł Charyzmatyczna - oparta na przekonaniu ulegających jej osób o szczególnych nadzwyczajnych cechach przywódcy i prawomocności ustanowionych przez nią norm.
2)wł tradycyjna - opiera się na wierze w trwałość pewnego porządku i jego prawomocność
3)wł legalna - pochodzącą z mianowania lub wyboru dokonywanego na podstawie prawnie usankcjonowanych procedur. Można ją nadawać jak i odbierać.