Folklor jako swoista forma twórczości- folklor a utwór ludowy i folklor a tekst literacki

1) odniesienie do F. de Saussure'a: langue- odnosi się do folkloru zaś parole - do językoznawstwa

2. kiedy może zaistnieć folklor a kiedy utwór ludowy? folklor jest przekazywany drogą ustną z pokolenia na pokolenie i następuje akceptacja społeczna zaś utwór ludowy musi zostać przelany na papier

3. jakie są możliwości przelania dzieł literackich na papier a jakie folkloru? W momencie przelania na papier dzieło literackie może zniszczyć co najwyżej jakiś kataklizm ponieważ on fizycznie istnieje, a folklor przetrwa tylko wówczas gdy jest przekazywany z pokolenia na pokolenie

4. jakie są relacje między odbiorcą a tekstem? Tekst literacki idzie od wykonawcy do wykonawcy zaś w folklorze od dzieła do wykonawcy

5. literatura oddziałuje na folklor i na odwrót-epoka romantyzmu

6. typologia form folklorystycznych musi powstać niezależnie od typologii form literackich

7. zróżnicowanie folkloru w zależności od wieku, płci, zawodu; folklor łączy ludzi w pewne grupy

Współczesny opowiadacz miejski a tradycje opowiadania

1. geneza współczesnego opowiadacza miejskiego - ruch opowiadania historii został zapoczątkowany we Francji pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku w związku z ruchami kontestacyjnymi, postulującymi demokratyzację sztuki, wyjście na ulice, przywrócenie bezpośrednich relacji między - ludzkich. Lata siedemdziesiąte to czas powstawania teatrów alternatywnych, sztuki ulicznej, preformansów, to okres rehabilitacji sztuki naiwnej, powrót do form twórczości ludowej, folklorystycznej, szukanie źródeł i sensu życia w kulturach pierwotnych tam ruch opowiadania historii jest zjawiskiem powszednim mającym grono słuchaczy i zwolenników; wiele instytucji kulturalnych oraz edukacyjnych posługuje się opowiadaniem jako formą wyrazu i działanie, a ruch opowiadaczy ma już bogatą literaturę

2. do kogo były skierowane opowiadania? Do osób w społeczeństwie uprzemysłowionym, w którym nie ma ani kanonu wspólnych wartości, ani gotowych płaszczyzn porozumienia

3. gdzie opowiadano bajki? Wszędzie, spektakle nie wymagały wcześniejszej aranżacji przestrzeni, nie potrzebowały sceny; opowieści mogły byś słuchane na Sali teatralnej, na ulicy, na ławce w parku, na trawie

4. sami słuchacze mogli przejmować rolę opowiadającego, włączyć się do historii mieć na nią wpływ, mogli słuchać w skupieniu albo wstać i odejść

5. opowiadanie bajek było sposobem wyrazu artystycznego i dawało możliwość swobodnego, spontanicznego odbioru

6. kim byli współcześni opowiadacze bajek? Nie czują się zazwyczaj członkami konkretnej grupy, są świadomymi artystami, charakteryzuje ich niezależność i indywidualizm twórczy; często znają sposób opowiadania swoich kolegów, ale się z nim nie identyfikują; wartość ich przedstawień opiera się na oryginalności

7. relacja wieś - miasto:u nas bajka to gatunek tradycyjnej literatury oralnej utożsamianej ze środowiskiem wiejskim, które kiedyś było oddzielone od życia ludzi z innych środowisk, wpływy kulturowe z miast tam nie docierały i tak w XX wieku światy dwa zaczęły się nakładać na siebie przez co wiele czynności i obyczajów wiejskich przestało istnieć; jednym z takich czynności było zaprzestanie opowiadania bajek, historii podczas trudu dnia codziennego, do wiejskich chat dotarła elektryczność a za nią technika i telewizja, rozbijając silne związki wspólnotowe i zastępując opowiadanie bajek przez inne czynności tj. oglądanie TV zaś tymczasem bajka zaczęła docierać do mista i weszła Do świadomości jako literatura, stała się obiektem badań etnogr. I Antropo.

8. Problemy współczesnego badacza: musi sam znaleźć swój sposób przekazu, technikę, repertuar, musi od początku spektaklu tworzyć relację ze słuchaczami, musi szukać i dopierać odpowiednie miejsce i czas opowiadania, musi pozyskać słuchaczy

9. Jak pozyskuje repertuar miejski opowiadacz współczesny? - z różnych dostępnych źródeł tworząc swój repertuar po swojemu

10. W jaki sposób dostosowuje repertuar do współczesnego odbiorcy i co z tym repertuarem wyrabia? Repertuar jest dobierany wedle kryteriów osobistych, dobierany dla grupy która będzie słuchać; inne historie usłyszymy w bibliotekach, szpitalach, dla osób starszych , jeszcze inne dla dzieci emigrantów; opowiadanie historii opiera się więc na 3 podstawowych czynnikach: selekcji uczestników(płeć, wiek, zawód), przekazywanym repertuarze (bajki, anegdoty, dowcipy, legendy, mity) oraz spotkaniach (miejsce, pora roku, godzina, okazja)

11. Czym odznacza się jego repertuar? Indywidualnością, własną oryginalna interpretacją itd.

12. Jak opowiadacze werbują publiczność? Opowiadają ludziom którzy mają wolny czas czyli poczynając od małych dzieciaczków z przedszkola do ludzi z domów starości

13. Czym jeszcze charakteryzują się współcześni opowiadacze? Traktują opowiadanie bajek jako zawód z którego czerpią korzyści materialne; ponadto wykorzystują swój zawód jako środek zbliżenia między pokoleniami, warstwami społecznymi czy kulturami, dla innym opowiadanie jest aktem twórczości estetycznej, w której opowiadacz jest reżyserem, aktorem i artystą

Relacje między folklorystyką a innymi dyscyplinami:

Wrocławski:

1. folklorystyka = etnofilologia nazwa ta obejmuje zarówno tych folklorystów którzy bliżsi są literaturoznawstwu jak i folklorystów językowych czyli etnolingwistów

2. folklorystyka a etnologia:

1. folklor z perspektywy Etno to integralny składnik opisywanej rzeczywistości, w szerokim kontekście kultury

2. z perspektywy Etno folkloryści postrzegali głównie aspekt artystyczny folkloru dziś ten zarzut mało aktualny

3. dziś doceniany jest estetyczny aspekt badań folklorystycznych i językowy: semantyczny, symboliczny, aksjologiczny

4. osadzanie folkloru w kontekście kultury zbliża folklorystów i etnologów

5. obie dyscypliny badają relacje między słowem i obrzędem ale różnią się punktem wyjścia - obrzęd jako całość czy raczej pojawiające się w nim teksty: a także, jaki miejsce w analizie poświęcone będzie samym tekstom i jakim zabiegom analitycznym będą one poddane

6. etnologia jako nauka partnerska folklorystyki

7. geneza folklorystyki wywodzi się z Etno

3. folklorystyka a socjologia:

1. O włączeniu folkloru w zakres zainteresowania socjologii decyduje społeczny, wspólnotowy aspekt tekstów folkloru

2. Zainteresowanie folklorem rodzinnym np.: książka z pogranicza T. Smolińskiej „Rodzina o sobie” : oparta na socjologii rodziny, a o folklorystycznym aspekcie decydują rozdziały poświecone tradycji ustnej w rodzinach śląskich

• druga pozycja jest N. Zlatanovej-Strenk: o słowiańskich przekazach rodowodowych, analizowane formy tekstowe dotyczyły tekstów formułowanych na piśmie, publikowanych i rękopiśmiennych, adresowanych do zamkniętej, wielkiej lub małej wspólnoty rodzinnej itd.

4. Folklorystyka a antropologia kulturowa:

1. Folklor wg Antiopo to kulturowo określony zespół norm, zasad organizowania i usensowniania świata, formuł wyjaśniających działania, które ma do dyspozycji jednostka w każdej sytuacji realizowania psychofizycznych potrzeb

2. Przedmiotem badań folklorystyki (wg, Antropo) powinna być wizja świata, zawarta w zakładanym w definicji folkloru zespole norm i zasad, odtwarzana na podstawie interpretacji tekstów folkloru jako tekstów kultury

Główne pytania folklorystyki:

- Jakie scenariusze zachowań są realizowane w tekstach F?

- Jak zachowuje się w nich człowiek?

- Jaki jest stosunek człowieka do człowieka i człowieka do innych społeczności?

5. Folklor wg Rocha Sulimy - może być traktowany jako synonim słowa „kultury plebejskiej”, z tym, że dla folkloru jako obiektu badań folklorystycznych komponent werbalny jest dominujący;

6. Folklor wg Jerzego Bartmińskiego - to składnik kultury duchowej, którego jądrem jest żywe słowo, uwikłane w mniej lub bardziej zrytualizowane sytuacje i zachowania, w muzykę, taniec; składnik którego funkcjonowanie oparte jest na społecznie uzgodnionej wiedzy o świecie i systemie wspólnie uznanych wartości

7. Folklorystyka wg Wrocławskiego - inaczej etnofilologia jako subdyscyplina filologii jest nauką, która za pomocą metod badawczych wypracowanych przez nauki filologiczne zajmuje się jako przedmiotem swych badań tekstami słownymi, generowanymi w typowych sytuacjach kulturowych na poziomie powszechnego odbioru kultury ( w tym środowiskowego, regionalnego, narodowego, ponadnarodowego); badania tekstów obejmują ich funkcje poznawcze, wychowawcze i estetyczne

8. Cechy charakterystyczne dla folkloru jako twórczości ustnej w odróżnieniu od literatury pisanej „elitarnej”

- ustny charakter przekazu

- zbiorowy charakter twórczości wiążący się ściśle:

- z wariantowością oraz

- anonimowością

- ludowość

9. Klasyfikacja tekstów:

1. Teksty czysto słowne:

1. O przekazie ustnym

2. O charakterze mieszanym usto-pisanym (tutaj też teksty ustne zapisane, redagowane, publikowane np. podanie do pani dziekan itd.)

3. Teksty pisane (rękopiśmienne, drukowane)

2. Teksty słowno - muzyczne (pieśni melorecytowane, śpiewane bez akompaniamentu, śpiewane z towarzyszeniem instrumentów)

3. Teksty słowno-wizualne (np. napisy na murach, teksty pamiętnikarskie, druki z istotną rolą formy graficznej - plakaty, napisy i grafika nagrobkowa)

4. Teksty słowno - wizualno - muzyczne (piesni śpiewane w trakcie obrzędu. Pieśni śpiewane przy tańcu)

Kolbuszewski

1. relacje między folklorystyką a historią literatury w tekstach literackich występuje motyw folkloru i przedmiotem zainteresowania badacza literatury jest status tych motywów w dziele literackim, ich funkcja estetyczna, ich znaczenie, pytaniu o istotę folkloru, sposób jego istnienia, przekazywania; co ich różni? Inne konteksty rozważań o funkcji pieśni ludowej np. Na Skalnym Podhalu Kazimierza Tetmajera - dla badacza literatury nie ma znaczenie że część pieśni Tetmajer przepisał z innego zbioru od innego autora zaś dla folklorysty ma to bardzo duże znaczenie; dla historyka literatury folklorem w Na Skalnym Podhalu jest to wszystko co bohaterowie tego dzieła śpiewają; w badaniach komparatystycznych literacko - folklorystycznych łatwo o popełnienie rażących błędów

Ługowska „ dylematy współczesnego folklorysty i literaturoznawcy”

1. folklor wg Czesława Hermana - jest po prostu częścią kultury, a więc musi być badany z punktu widzenia teorii kutury

2. Władimir Propp - mówił o konieczności rozpoczynania systematycznych analiz tekstów tego gatunku od opisu morfologicznego; dopiero po precyzyjnym określeniu pola obserwacji i identyfikacji powtarzalnych elementów struktur fabularnych przejść można do rekonstrukcji źródeł historycznych, badania aksjologii i jakości estetycznych bajki

3. czym współczesny folklorysta może się zajmować? Dawnym tekstom zadawać można nowe pytania, szukać nieuwzględnionych dotąd układów odniesienia, zestawiać z nowymi źródłami wiedzy o ich społecznym funkcjonowaniu (pamiętniki chłopskie, dzieła literatury pięknej) i otrzymywać niebanalne odpowiedzi

4. folklor kiedyś a dziś? Dla członka tradycyjnej wspólnoty folklor „tak jak powietrze” był niekwestionowaną realnością, w potocznym doświadczeniu- jedyną i w niewielkim stopniu podlegającą racjonalizacji; odziedziczony po przodkach zadów życiowych mądrości chronił jednostkę przed dysonansami poznawczymi i poczuciem zagubienia w otaczającym ją świecie; w warunkach współczesnych natomiast antropologicznie rozumiany folklor uzupełnia kulturę oficjalną lub też w mniejszym lub w większym stopniu przeciwstawia się jej, przejmując nawet czasem funkcję kontrkultury; członek tradycyjnej wspólnoty lokalnej swe podstawowe role społeczne- rolnika, gospodarza, męża, ojca itp. Spełniał całkowicie w granicach „orbis interior”- w tym świecie obowiązywały stałe reguły i normy postępowania, współczesny przedstawiciel młodzieżowej kultury alternatywnej a także taternik, myśliwy czy wędkarz pełniący owe role obok innych, zamknąwszy rekreacyjno-subkulturowy epizod swego życia wraca do oficjalności przyjmując wyznaczone sobie role zawodowe, środowiskowe, rodzinne itp. Akces do grupy folklorystycznej jest w tym przypadku efektem świadomego wyboru, często podyktowanego potrzebą samorealizacji, chęcią przyjęcia postawy aktywnej

Sulima „folklorystyka słowa mówionego”

1. 4orientacje badawcze w Polsce:

SZKOŁA WARSZAWSKA - zajmuje się systematyką zjawisk folkloru, badaniem związków folkloru z literaturą oraz historią folklorystyki - stworzyli uczniowie Krzyżanowskiego - przedst.. Krzysztof Wrocławski	SZKOŁA OPOLSKA - koncentrowała swe zainteresowania na systematycznych badaniach terenowych, edycjach tekstów oraz pojmowaniem folklorystyki jako odmiany diagnostyki społecznej - Dorota Simonides, Teresa Smolińska, Piotr Kowalski
SZKOŁA WROCŁAWSKA - akcentowała problemy historycznej semantyki kultury, uznawała komplementarność procedur i źródeł typu historycznego, socjologicznego, filologicznego i politologicznego; korzystała z inspiracji antropologii kultury - Czesław Herman, Tadeusz Żabski, Jolanta Ługowska, Jerzy Cieślikowski	SZKOŁA LUBELSKA - podejmuje zagadnienia stereotypu językowego symbolu kulturowego, poetyki tekstu ustnego, językowego obrazu świata - Jerzy Bartmiński,

2. jak wygląda antropologia słowa mówionego?:

1. słowo a ustność - słowo : współwyznacza wraz z obrazem i widowiskiem, poziom podstawowych mediów kulturowych, od którego należy rozpoczynać rekonstrukcję wszelkich konkretnych postaci ładu komunikacyjnego kultury; zaś ustności przypisuje się wyznacznik socjalny; ustność traktowana jest szeroko nawet jako sposób bycia, inaczej oralność, punkt widzenia, typ sytuacji poznawczej, jako światopogląd, akcentuje to co w przekazie folkloru jest indywidualne

2. relacja między antropologią słowa a antropologią literatury: rodzaj ucieczki folkloru od literaturoznawstwa; folklorystyka widziana była zazwyczaj jako nauka pomocnicza literaturoznawstwa

Tekst folkloru - Bartmiński

1. dwie główne szkoły rozumienia i badania folkloru:

1. szkoła warszawska (Krzyżanowski) - bazowała na tekstach opisanych

2. szkoła wrocławska (Hernasa) - pozyskiwała teksty z terenu

2. tekst wg Bartmińskiego - swoista złożona jednostka języka tj. makroznak, wykazujący integralność i wewnętrzną spójność, podlegający całościowej interpretacji semantycznej i mający komunikatywną samodzielność; właśnie obserwacja folkloru pokazuje, że tekst nie jest jedynie zbiorem znaków językowych wpisanych w grę komunikacyjną i nie istniejącym poza nadawaniem i odbiorem lecz ma swój aspekt strukturalny i byt potencjalny ( tzn że istnieje w świadomości zbiorowej)

3. czym jest tekst folkloru? Nie istnieje poza sytuacją komunikacyjną, posiada aspekt strukturalny (ma swoją pewną konstrukcję) i ma byt potencjalny, ponadto występuje nacechowanie stylowe (zespół wartości takich jak typ racjonalności, postawa wobec świata i punkt widzenia) oraz nacechowanie gatunkowe (intencjonalność nadawcy, zasady doboru towarzystwa tematycznego)

4. z jakich elementów składa się tekst? Jaka jest struktura? Musi mieć jakiś temat, logika i kompozycja tekstu, teksty są powtarzalne i reprodukowane

5. typy tekstów według Rożdiestwienskiego, a rozwinięte przez Sulimę:

1. powiadomienia spontaniczne (teksty te nie wykazują ani tematycznej ani formalnej stabilizacji)

2. pogłoski ( są stabilizowane w płaszczyźnie tematycznej, nie formalnej)

3. folklor (odznaczają się stabilizacją i tematyczną i formalno-językową; są kliszami teksty kliszowe odnoszą się raczej do innych tekstów niż wprost do rzeczywistości)

różnią się między sobą pragmatycznie ze względu ma stosunek nadawców i odbiorców do samych tekstów

- z punktu widzenia powtarzalności teksty bywają niereprodukowalne (powiadomienia spontaniczne) i reprodukowalne (pogłoski i folklor; forma reprodukcji może być dwojaka: tekst może być przekazywany jednej i tej samej osobie tylko raz czyli pogłoska lub tekst może być przekazywany jednej i tej samie osobie wiele razy czyli folklor)

6. typy tekstów według Sulimy:

1. teksty-sygnały

2. przekazy wiedzy społecznie cennej (info aktualne, wiadomości sensacyjne, przepowiednie, porzekadła, plotki, nowiny)

3. teksty-znaki czyli teksty folklorystyczne sensu stricto

7. cecha wspólna folkloru i języka: mają charakter kolektywny, są przekazywane z tradycją kulturową, służą jako narzędzia interakcji społecznej i interpretacji świata przez zbiorowość

8. rodzaje wariantywności:

1. zewnętrzna (czasowo-przestrzenna, historyczna) - związana z istnieniem regionalnych odmian kultury i folkloru

2. wewnętrzna - polega na złożonej z góry pewnej różnorodności wykonania jednego i tego samego utworu w zależności od zmiennych cech sytuacji wykonawczej

9. cechy tekstów ustnych:

1. użycie substancji dźwiękowej jako nośnika znaku, z czym związana jest obecność w przekazach ustnych subkodu prozodycznego: melodia mowy, akcent, tempo, pauza, rytm i barwa głosu

2. obecność środków komunikacji somatycznej: gesty, mimika, ruchy, tworzących swoiście zorganizowany subkod

3. odniesienie do konsytuacji porozumienia się, która wchodząc do głębokiej warstwy semantycznej przekazu ustnego, tworzy jej substrat informacyjny jako najogólniej rozumiana presupozycja wypowiedzeń

4. dialogowość, czyli istnienie relacji „ja” - „ty”

5. użycie form językowych: struktur składniowych, leksyki, środków morfologicznych

10. wyczytanie tekstu pisanego nie czyni go tekstem mówionym bo dalej zachowuje formy pisane

11. nowe formy wypowiedzi: listy, pamiętniki tkwią jeszcze w regułach komunikacji naturalnej (dialogowość), ustnej (formulizm) mimo nowego środka przenoszenia informacji

12. dialogowość tekstu folkloru - nastawiona jest na odbiór audytywny, równoczesny z przekazywaniem go; jest skutkiem ustności; monolog jest wtórną postacią mowy, zredukowanym dialogiem; dialogowość jako właściwość tekstu jest pragmatyczna (związana z użyciem) ale i strukturalna (zawarta w budowie tekstu, ma swoje wykładniki w postaci form gramatycznych pierwszej i drugiej osoby, wołaczy rzeczownikowych, rozkazującego trybu czasownikowego itd.)

13. relacja tekst a obrzęd czyli rodzaje wykładników semantycznych sytuacji:

1. związek z czynnościami wykonywanymi w określonym momencie obrzędu (tekst jako rodzaj komentarza do odpowiedniego fragmentu uroczystości)

2. związek z rekwizytem ważnym w obrzędzie (wianek, czepiec, kołacz)

3. aluzja do obrzędu wyrażona w języku niesymbolicznym czyli np. coś się śpiewa ale zapomniało się dlaczego to się śpiewa

4. wśród tych wykładników możemy wskazać typy intencjonalne np. tekst reżyserski

14. rodzaje wykładników strukturalnych sytuacyjności:

1. rytmika i ich krótkość wiąże się z ich wykonywaniem w czasie tańca i do tańca określonego

2. długość i wzmacniana refrenami przewlekłość niektórych pieśni maryjnych ma źródło w ich zbiorowym wykonawstwie w czasie pielgrzymek

3. prozodyczna rytmizacja bajki, kontrastująca z krótkością anegdoty, odpowiada sytuacji „długiego zimowego wieczoru”, kontrastującego z przelotnym kontaktem towarzyskim

15. prozodia mowy - (rytm, tempo, w jaki sposób akcentujemy) matka muzyki i śpiewu

16. sytuacja prototypowa - np. wesele, wszystko co się wiąże z obrzędowością doroczną, rodzinną itd.;

17. na czym polega modelowanie sytuacji przez tekst? Funkcję modelowania sytuacji pełni przysłowie; przysłowia tj O wilku mowa a wilk tu; Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu, przedstawiają pewne sytuacje i schematyzują je. Wydobywają z nich cechy dominujące, konkretne, które umożliwiają z podobnymi sytuacjami, ustalenie wzorców sytuacyjnych i użycie ich do identyfikowania sytuacji nowych.

18. co to jest etykieta językowa? Umiejętność użycia języka w określonych sytuacjach; etykieta stanowi element wiedzy o tekstach i ich pragmatyce

19. co się dzieje gdy mamy niestosowne użycie języka do sytuacji? Brak akceptacji, zarzucenie o braku umiejętności posługiwania się językiem, możemy zostać nie zrozumieni

20. co to są weleryzmy? Zasada kompozycyjna specjalnej grupy przysłów mający miejsce w przypadku niestosownego użycia tekstu albo użycie dające w danym kontekście efekt nietypowy np. lepiej późno niż wcale, dużo krzyku mało wełny; tematem welleryzmu jest właśnie etykieta językowa

21. co to jest intencja? Celowościowe nastawienie nadawcy wobec odbiorcy, może być badana w samym tekście na podstawie właściwości jego treści i struktury; ma swoje wykładniki w postaci wyrażeń illokucyjnych typu opowiedzieć, pytać, zadawać zagadkę, rozkazać itp. I pochodnych od tych wyrażeń nasw genologicznych typu opowiadanie, zagadka, rozkaz, które pojawiają się w tekstach folkloru często w formułach początkowych i końcowych; intencję tekstu można też identyfikować pośrednio po przez rozpoznanie gatunku wypowiedzi po jego cechach formalnych

22. funkcja tekstu: kategoria pragmatyczna, nie ma jednoznacznych wykładników tekstowych ani treściowych, ani strukturalnych; funkcja może przedłużać i aktualizować wewnętrzną intencję (gdy pieśni weselne są śpiewane przy weselu) i może też intencję przekształcać (gdy pieśni obrzędowe są śpiewane jako pieśni liryczne), może się od niej uniezależniać (gdy pieśń żołnierską śpiewa dziadek wnukowi jako kołysankę), a nawet ją zaprzeczać (w parodiach kolęd, ballad); różne relacje funkcji i intencji ustala etykieta językowa

Kowalski

1. kryteria edytorskie:

1. aktywna tradycja czy antologia historyczna : opisujące współczesną śląską prozę ludową; anegdota i dowcip są formami tekstowej aktywności człowieka które są najbardziej żywotne, są najbardziej ekspansywne i wchłaniają nawet takie wątki, które nigdy nie miały zabawowego charakteru, a nawet przeciwnie wypełniały bardzo poważne funkcje w kulturze; za pomocą anegdoty, żartu kultura reaguje na bieżące zdarzenia, sytuacje, kryzysy, napięcia; jeżeli anegdoty są najżywotniejszym z tekstowych zachowań współczesnego człowieka to dobra ich antologia powinna praktycznie zilustrować podstawowe problemy danej kultury

2. kryterium selekcji : artyzm - tylko te efekty językowej działalności człowieka, które posiadają walor artystyczności, powinny stanowić zasadniczy przedmiot zainteresowania folklorysty

3. zasada selekcji: cenzura obyczajowa i dobrego smaku:

4. selekcja: „z innych ważnych powodów” - Krzyżanowski twierdził iż w humorze śląskim brakuje megalomańskiej postawy i całej serii dowcipów ustanawiających relacje Ślązak - reszta świata; dowcipy tutaj spełniają ważną rolę - produkują etniczne stereotypy, pomagają w porządkowaniu rozmaitych społecznych doświadczeń

4

---