Teoria sportu - nauka o wychowaniu i doskonaleniu sportowym w przebiegu całej działalności sportowca począwszy od doboru i prognozowania i selekcjonowania poprzez selekcję i cała drogę do mistrzostwa sportowego, aż do zakończenia kariery sportowej i zbadania skutków działalności sportowej.
Trzy podstawowe działy: - prognoza, nabór i selekcja w sporcie, - szkolenie sportowe, - zbadanie skutków działalności sportowej.
Badania prowadzone nad sportem uwzględniły: - potrzeby materialne, - problemy humanistyczne (sport w kształtowaniu kultury i osobowości), - badania w zakresie przebiegu działalności, efektywności kształcenia i dokształcania kadr, - proces szkolenia sportowego dzieci i młodzieży.
Etapy rozwoju nauki w sporcie. (3 okresy).
- intuicyjny i ekstensywny - środki metody i formy dobierano na zasadzie prób i błędów w obawie przed zbyt dużym obciążeniem organizmów sportowców. Podnoszono systematycznie objętość i treść szkolenia np. w zakresie zwiększania ilości treningów i startów.
- prestiżowy i intensywny - obserwowano wzrost partykularnych interesów w sporcie, a za nim dążenie do wyniku za wszelką cenę, wzrasta zapotrzebowanie na badanie naukowe, zawodnik jako biomaszyna, jako bardzo duże obciążenia; konflikt nauki i praktyki, który stopniowo zmienia się na integrację we wspólnym poszukiwaniu nowych, skutecznych metod, form i środków szkolenia.
- systemowy - rozpoczynający się dopiero nowy jakościowy okres, system składa się z elementów sprzężonych wewnętrznie, a od zewnątrz rozpatrywany jako całość, polegający na wzajemnej zależności pomiędzy jego elementami (zespolone wyniki praktyków i teoretyków)
Sport jako zjawisko społeczne.
W swoich podstawach sport sięga potrzeb biologicznych człowieka.
SPORT - składowa część kultury społecznej, obejmująca dobrowolną działalność mająca na celu podnoszenie sprawności fizycznej i jaj manifestację. W zależności od celu jaki stawiają sobie jego uczestnicy można wyodrębnić: - Sport wyczynowy ; charakteryzuje się daleko idącą specjalizacją, gdzie dominującym czynnikiem jest dążenie do uzyskania możliwie max wyniku sportowego na prestiżowych zawodach sportowych zarejestrowanych w oficjalnym kalendarzu sportowym. - Sport rekreacyjny ; dąży do utrzymania sprawności fizycznej, odprężenia psychicznego i dobrego samopoczucia.
Tradycyjne zróżnicowanie uprawiających sport:
- amatorzy (nie czerpią korzyści materialnych)
- zawodowcy (sport jest źródłem utrzymania)
Czynniki wyznaczające poziom sportu w określonych krajach.
1.Stosunek społeczeństwa do sportu. 2. Liczba uczestników ruchu sportowego. 3. Poziom wyników uzyskiwanych na różnych etapach szkolenia. 4. Stopień wykorzystania sportu w procesie wychowania młodzieży. 5. Liczba i jakość kadry zawodowej i społecznej. 6. Miejsce zajmowane przez sport w kulturze danego społeczeństwa. 7. Poziom nauki o sporcie. 8. Stan materialnego wyposażenia ogniw ruchu sportowego. 9. Dostępność urządzeń sportowych. 10. Struktury organizacyjne ogniw zarządzania sportem. 11. Rola masmediów w kształtowaniu świadomości.
Trening sportowy - wieloletni specjalnie zorganizowany proces pedagogiczny w ramach, którego uczy się zawodnika techniki i taktyki danej dyscypliny czy konkurencji oraz doskonali je, kształtuje jego sprawność fizyczną oraz cechy wolicjonalne i osobowości w celu uzyskania jak najlepszego wyniku sportowego. Trening sportowy przebiega w ramach określonego porządku, w skład, którego wchodzi m in. struktura rzeczowa i czasowa.
Struktura treningu sportowego - to wewnętrzne organizowanie elementów składowych procesu, sposób ich wzajemnego podporządkowania, relacja i zasady funkcjonujące jako całość.
Wyróżnia się w niej: - system wzajemnych powiązań różnych składowych. 1. Przygotowanie sprawnościowe - obejmuje dwie formy potencjał ruchowy i sprawność specjalną. 2. Przygotowanie techniczne - jest procesem długotrwałym opartym na budowaniu zautomatyzowanych nawyków ruchowych. Proces ten przebiega w 5 fazach ; powstaniu wyobrażenia o działaniu ruchowym; budowa wstępnej struktury ruchu; kształtowanie umiejętności; pełne opanowanie nawyków; osiągnięcie plastyczności nawyku. 3. przygotowanie taktyczne - przebiega w czterech fazach: sprawdzanie działań taktycznych z partnerami z własnego zespołu; wyuczenie kilku schematów działania; kształtowanie umiejętności elastycznego stosowania schematów i kombinacji taktycznych; rozwijanie umiejętności tworzenia własnych planów działań podczas walki. 4. Przygotowanie psychiczne - ma na celu wykorzystanie cech i właściwości psychiki koniecznych dla uzyskania wysokich wyników sportowych. 5. Przygotowanie teoretyczne - zmierza do wyposażenia zawodnika w zasób wiadomości o uprawianej dyscyplinie oraz zasadach treningu.
- określona zależność parametrów obciążenia treningowego i startowego.
- występowanie różnych ogniw regulujących w czasie elementy budowy formy sportowej.
Czynniki wpływające na strukturę treningu: - biologiczne prawa rozwoju organizmu, - charakterystyka procesów fizjologicznych zachodzących pod wpływem treningu, - uwarunkowania systemu szkolenia sportowego, - cechy modelu mistrza sportowego w dyscyplinie, - charakter obciążeń treningowych, - poziom wiedzy teoretycznej i doświadczeń praktyki o procesie szkolenia.
Funkcje struktury treningu:
- MERYTORYCZNA - trening właściwy jako proces doskonalenia zawodnika, charakteryzujący się: celowym doborem poszczególnych rodzajów treningu oraz ćwiczenia kształtujące cechy motoryczne, techniczne i taktykę; - istnieniem wyodrębnionych faz procesu (cykle okresy); - określoną strukturą oraz stosunkami parametrów obciążeń treningowych (objętość i intensywność pracy) w poszczególnych fazach czasowych; - przestrzeganie w obrębie jednostek treningowych a także między nimi fazy pracy, wypoczynku, których regulacja uzależniona jest od zaawansowania i stażu zawodniczego.
- ORGANIZACYJNA - warunki materialne; - kontrola (lekarska, trenerska, psychologiczna); - odnowa biologiczna; - obozy i zgrupowania.
- ŚRODOWISKOWA - uwzględniająca zależność funkcji merytorycznej i organizacyjnej od warunków i norm środowiska takich jak: - warunki bytowe zawodników; - rodzaj szkoły lub zakładu pracy; - dojazdy na treningi; - zainteresowanie społeczne dla danej działalności sportowej.
Struktura czasowa treningu sportowego - czynniki: