Edukacja Ustawiczna Dorosłych 1(84)/2014
„Uniwersytety trzeciego wieku jako instytucje przeciwdziałające marginalizacji osób starszych”
Rozwój technologii informacyjnych, rynek pracy, przemiany społeczne wymagają od osób dorosłych stałego rozwoju, podnoszenia kompetencji zawodowych a także rozwoju różnych form samokształcenia - mającego na celu zdobycie nowej wiedzy o otaczającej rzeczywistości. Kształcenie ustawiczne- to wsparcie samych uczących się przez całe życie osób dorosłych poprzez przyjazne, zrozumiałe i elastyczne rozwiązania edukacyjne oraz strukturalne. W systemie kształcenia ustawicznego jedna z najważniejszych instytucji są uniwersytety- określone jako centra kształcenia dające podstawę teoretyczną zawodu oraz niezbędną wiedzę i umiejętności, a także będące miejscami spotkań dla uczących się przez całe życie dorosłych.. Uniwersytet powinien „otworzyć się” i oferować możliwości uczenia się na odległość w różnych miejscach i czasie. Ogłoszony w ramach Procesu Bolońskiego komunikat w Pradze w 2001 roku uznał uczenie się przez całe życie za kluczowy element utworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Komunikaty ministrów szkolnictwa wyższego z kolejnych lat wskazywały następne elementy tworzące „kulturę uczenia się przez całe życie”, w tym elastyczne ścieżki kształcenia, rozpoznanie, walidację poza systemem kształcenia formalnego.
Uniwersytety zobowiązują się min. :
- zapewnić możliwość kształcenia i uczenia się zróżnicowanej grupie studentów
- modyfikować programy studiów aby przyciągały osoby dorosłe powracające na studia
- zapewnić usługi poradnictwa i doradztwa zawodowego
- uznawać wcześniejsze, zdobyte wykształcenie
- Sprawić, by uczenie się przez całe życie stało się efektem dbałości o jakość itp.
Pomoc uniwersytetom w realizacji powyższych zobowiązań maja nieść rządy oraz partnerzy regionalni, którzy wspólnie odpowiadają za stworzenie właściwego otoczenia prawnego, a także zapewnienie uczelniom właściwych funduszy. Szkoły wyższe prowadza już nie tylko studia na trzech poziomach, ale również studia podyplomowe, kursy, szkolenia, a przede wszystkim uniwersytety trzeciego wieku (UTW) oraz uniwersytety otwarte (UO).
Uniwersytety Otwarte prowadzą zajęcia dla osób dorosłych bez względu na ich wiek, wykształcenie, doświadczenie zawodowe i edukacyjne i powstają głównie przy uczelniach wyższych. Rok akademicki w jednostce jest podzielony na trymestry 1- polowa września do połowy grudnia, 2- połowa stycznia do połowy kwietnia, 3- połowa kwietnia do połowy lipca. Kursy UO podlegają ewaluacji dzięki użyciu kwestionariusza oceny w wersji elektronicznej. UO poza bieżącą działalnością polegającą na prowadzeniu kursów dla osób dorosłych i młodzieży organizuje różnego rodzaju przedsięwzięcia o charakterze edukacyjno- kulturalnym min: debaty, wykłady otwarte, wykłady inauguracyjne, konferencje, konkursy oraz wystawy.
Słuchaczem UO może zostać osoba, która ukończyła 16 r.ż , niezależnie od posiadanego wykształcenia i miejsca zamieszkania. UO jest jednostką samofinansującą się. Uczące się przez całe życie społeczeństwo i przemiana szkół wyższych w instytucje kształcenia ustawicznego są dla uczelni wyższej wyzwaniem i wymagają holistycznego podejścia. Rozszerzenie przez uczelnie oferty zajęć dla osób dorosłych powoduje przyjęcie do społeczności akademickiej dużej grupy osób, dla których uczenie się przez całe życie jest nie tylko potrzebą, ale stylem życia. Przyczynia się także do budowania społeczeństwa opartego na wiedzy, którego kluczową kompetencja jest samokształcenie. Przez cały rok akademicki mury uczelni otwarte SA dla osób które łączy kultura uczenia się i pasja.
Polska należy do krajów, w których odsetek ludzi dorosłych dokształcających się jest jednym z najniższych w UE.